BILATERALNE ROZWIĄZANIA HANDLOWE STOSOWANE PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ A WYMIANA TOWAROWA POLSKI

(1)

ISSN 2083-8611 Nr 228 · 2015

Aleksandra Nacewska-Twardowska Uniwersytet Łódzki

Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny

Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych aleksandra.nacewska@gmail.com

BILATERALNE ROZWIĄZANIA HANDLOWE STOSOWANE PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ

A WYMIANA TOWAROWA POLSKI

Streszczenie: Polityka handlowa UE w ostatnich latach zmieniła swoje priorytety, sta- wiając w większym stopniu na rozwiązania bilateralne. Z teoretycznego punktu widzenia wprowadzane rozwiązania liberalizacyjne powinny prowadzić do wzrostu obrotów towa- rowych. Jednak umowy te mogą w różnym stopniu wpływać na wymianę towarową po- szczególnych państw członkowskich. Jak zatem w nowych warunkach handlowych zmieniała się wymiana towarowa między Polską i innymi krajami UE z Koreą Połu- dniową, Peru i Kolumbią? Analiza handlowa jest dość niejednoznaczna i nie wskazuje wyraźnego trendu wzrostowego.

Słowa kluczowe: umowy bilateralne, handel Polski, polityka handlowa Unii Europejskiej.

Wprowadzenie

Polityka handlowa Unii Europejskiej leży u podstaw jej powstania. Przez ostatnie pół wieku kraje członkowskie wspólnie formowały stosunki handlowe między Unią a innymi podmiotami gospodarki światowej i w efekcie doprowa- dziło to do ukształtowania złożonej struktury powiązań. Jednym z rozwiązań stosowanych ostatnio przez Brukselę są bilateralne umowy handlowe¹, które stały się swego rodzaju odpowiedzią na „zastój” działań liberalizacyjnych na forum

1 Bilateralne umowy handlowe zawierane przez Unię Europejską mogą przyjmować kilka postaci, np. umów region-kraj (UE − Korea Południowa) czy region-region (UE − Partnerstwo Śród- ziemnomorskie, bi-regional agreement).

(2)

międzynarodowym związanych z niemożnością osiągnięcia porozumienia w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO).

Zarówno w przypadku rozwiązań multilateralnych, jak i bilateralnych po- szczególne podmioty mogą w różnym stopniu „skorzystać” z wprowadzonych zmian. Od momentu rozszerzenia Unii Europejskiej w 2004 r. wzrastające zna- czenie w handlu międzynarodowym UE mają dwustronne umowy handlowe od- działujące także pośrednio na wymianę towarową Polski. Jak zatem na tle innych państw unijnych kształtuje się sytuacja polskiej wymiany towarowej? Czy polscy eksporterzy i importerzy „zyskują” na nowych porozumieniach, tzn. czy jest zauważalny wzrost handlu z państwami, które zostają objęte bilateralnymi roz- wiązaniami liberalizującymi? Jak zmiany w wymianie towarowej kształtują się w poszczególnych krajach członkowskich UE?

Choć większość umów bilateralnych obowiązuje od niedawna, w artykule podjęto próbę odpowiedzi na powyższe pytania. W badaniu statystyk wymiany towarowej zostaną wykorzystane dane obejmujące handel Polski i innych państw unijnych m.in. z Koreą Południową, Peru i Kolumbią, jednakże w przypadku analizy wymiany handlowej z krajami Ameryki Łacińskiej będą miały one cha- rakter wycinkowy w związku z bardzo krótkimi seriami dostępnych danych.

1. Zmiany w polityce handlowej Unii Europejskiej

Polityka handlowa Unii Europejskiej od początku istnienia Wspólnoty jest jedną z najistotniejszych kwestii, jednak podejście do jej tworzenia w kontekście multi- i bilateralizmu było zmienne. Procesy te podlegały wpływom zarówno gospodarczym, jak i politycznym i w zależności od sytuacji kładziono nacisk na rozwiązania wielo- lub dwustronne.

Odbudowa gospodarki światowej po II wojnie światowej wiązała się z ko- niecznością podjęcia działań przeciwdziałających protekcji. Po niepowodzeniu utworzenia Międzynarodowej Organizacji Handlowej (ITO) podstawowym po- lem działań liberalizujących handel stał się Układ Ogólny w sprawie Taryf Cel- nych i Handlu. Jednakże rozwiązanie to było niewystarczające dla części państw europejskich, które zdecydowały się na zwiększenie liberalizacji handlu poprzez utworzenie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Był to moment, w którym rozpoczęła się budowa dość zawiłego systemu rozwiązań liberalizujących handel, ponieważ ówczesne kraje członkowskie, decydując się na utworzenie unii

(3)

celnej, musiały wziąć pod uwagę ich „bagaż kolonialny”². Podjęte wówczas de- cyzje uwzględniły te specyficzne uwarunkowania, zaś już w latach 60. Wspólno- ta podpisała kolejno Konwencje Yaunde, Lagos oraz Arusha dotyczące prefe- rencyjnej wymiany handlowej byłych kolonii i terytoriów zależnych Belgii, Francji, Holandii oraz także Wielkiej Brytanii³. Jednocześnie Unia była nadal czynnym członkiem kolejnych rund negocjacyjnych w ramach GATT zmierza- jących do liberalizacji wymiany handlowej na zasadach multilaterlnych i aktyw- nie działała na rzecz utworzenia WTO.

Brak postępów negocjacyjnych w ramach rundy z Doha oraz zwiększona aktywność tworzenia nowych bilateralnych porozumień handlowych przez inne podmioty, zarówno państw, jak i ugrupowań gospodarczych, wpłynęła na zmia- nę polityki handlowej UE. W 2007 r. Komisja zajęła stanowisko wskazujące na konieczność pojęcia działań, w efekcie których zwiększy się konkurencyjność Unii poprzez podpisywanie nowych umów handlowych (competitiveness-driven free-trade agreements) [Komisja Europejska, 2007, s. 11]. Tym samym moratorium obejmujące regionalne porozumienia handlowe zostało zawieszone [Woolcock, 2007, s. 2].

Motywy, którymi kierowała się Unia, podejmując działania bilateralne, były różnorodne, jednak można podjąć próbę wskazania trzech najistotniejszych:

‒ chęć pomocy i utrzymania dobrych relacji z byłymi koloniami;

‒ zacieśnienie współpracy z najbliższymi sąsiadami;

‒ poszukiwanie nowych rynku zbytu.

Ostanie z wyszczególnionych kryteriów jest obecnie szczególnie istotne w kon- tekście zwiększania konkurencyjności, a przynajmniej minimalizowania skutków działań podejmowanych przez inne potęgi handlowe, które podpisując własne porozumienia handlowe, zyskują lepsze warunki w wymianie handlowej. W ostatnich latach, tj. od 2007 r., Unia Europejska rozpoczęła rozmowy w sprawie zawarcia bilateralnych umów handlowych z 17 państwami [Komisja Europejska, 2014], zaś głównym motywem wszczęcia negocjacji były właśnie względy ekonomicz- ne. Wśród negocjacji, które już się zakończyły podpisaniem umowy oraz weszły w życie, są m.in. porozumienia z Koreą Południową, Peru i Kolumbią.

2 Przykładem może być Francja, która w połowie lat 30. wraz ze swymi koloniami tworzyła strefę franka. Porozumienie to regulowało wspólną politykę dewizową oraz system preferencji celnych.

3 Konwencje Yaunde, Lagos oraz Arusha obejmowały swym zasięgiem byłe kolonie i terytoria zależne Wielkiej Brytanii, mimo iż w owym czasie ta nie była członkiem Europejskiej Wspól- noty Gospodarczej.

(4)

2. Unijno-południowokoreańskie porozumienie o wolnym handlu Decyzja o podjęciu rozmów o umowie o wolnym handlu z Koreą Połu- dniową była przede wszystkim podyktowana dwoma czynnikami. Po pierwsze, Korea Południowa jest jednym z ważniejszych podmiotów gospodarczych dla Unii Europejskiej i w ostatnich latach znajduje się dość wysoko w rankingu głównych partnerów handlowych UE (tabela 1) − jest to trzeci co do wielkości partner w Azji po Chinach i Japonii. Po drugie, dodatkowym impulsem do zaini- cjowania w 2007 r. negocjacji umowy liberalizującej handel między UE a Koreą były rozpoczęte w tym samym okresie rozmowy USA – Korea Południowa.

Tabela 1. Pozycja Korei Południowej w rankingu głównych partnerów Unii Europejskiej w latach 2004-2013

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Pozycja w rankingu głównych

partnerów UE w eksporcie 12 13 12 11 12 13 10 11 10 10

Pozycja w rankingu głównych

partnerów UE w imporcie 6 8 7 8 8 8 8 10 10 10

Źródło: Dane pochodzą z bazy danych Eurostat (dostęp: 15.09.2014).

Umowa liberalizująca handel między Unią a Koreą Południową została podpisana w 2009 r. i zaczęła obowiązywać od 1 lipca 2011 r. Jej głównym celem jest liberalizacja wymiany handlowej poprzez redukcję obowiązujących ceł, ale oprócz tego zawiera postanowienia ułatwiające inwestycje, ochronę własności intelektualnej oraz liberalizacji rynku zamówień publicznych. Obecnie przedsię- biorstwa europejskie są największym inwestorem w Korei, a obrót z azjatyckim partnerem jest zdominowany przez handel maszynami, chemikaliami, środkami transportowymi czy metalami nieszlachetnymi⁴.

Na rysunku 1 zaprezentowano dane dotyczące importu Polski i UE27-PL⁵ z Korei. Analiza wskazuje na znikomy wpływ podpisania umowy na zmianę wielkości importu. W przypadku Polski można mówić o spadku importu (w ostatnich trzech wyodrębnionych okresach spadek ten ma średnią wartość 3%). Pozo- stałe kraje unijne jedynie w ostatnim okresie zanotowały lekki wzrost (około 6%).

Wskazuje to, iż w przypadku importu z Korei Południowej wpływ podpisania

4 Informacje o wielkości inwestycji oraz głównych towarach handlowych pochodzą ze strony Unii Europejskiej [www 2].

5 W artykule będzie używany skrót UE27-PL, który będzie oznaczać 26 krajów członkowskich z wyłączeniem Polski. Dane za lata 2004-2006 nie będą obejmowały Bułgarii i Rumunii, które stały się członkami UE w 2007 r. Ponadto z analizy została całkowicie wykluczona Chorwacja, która przystąpiła do Unii Europejskiej w 2013 r.

(5)

umowy prawie nie występuje, choć cła nakładane na towary przemysłowe zostały w 2011 r. zlikwidowane już w 97,3%, a w przypadku artykułów rolno-spożywczych w 42,1%⁶. W kontekście oceny „zysków” z umowy, rozumianych jako wzrost wymiany handlowej w przypadku Polski i pozostałych krajów UE, dane wskazują na to, iż zmiany te są dość podobne, choć „lepsze” rezultaty osiągały kraje UE27-PL.

W analizie wymiany handlowej z Koreą Południową zostały przyjęte okresy roczne, które rozpo- czynają się 1 lipca każdego roku. Jest to związane z datą wejścia w życie umowy wolnohandlowej UE − Korea Południowa, która zaczęła obowiązywać 01.07.2011 r.

Rys. 1. Zmiany wielkości importu Polski i UE27-PL z Koreą Południową w okresie 07.2005-06.2014 w % liczone w stosunku do roku poprzedniego Źródło: Dane pochodzą z bazy danych Eurostat (dostęp: 15.09.2014).

Należy jednak zaznaczyć że polski import to w ostatnich latach 6-7% importu UE27, co oznacza, że w badanym okresie Polska znajduje się na 8. miejscu pod względem importu z Korei Południowej (rys. 2). Badanie zostało więc posze- rzone o porównanie Polski z pozostałymi siedmioma największymi importerami (rys. 3). Analiza ta wskazuje na nieznacznie większy import Wielkiej Brytanii i Holandii, które jako jedyne w ostatnich trzech badanych okresach zwiększały corocznie swój koreański import (odpowiednio 14,7% i 14,56% średniorocznie).

6 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji, Ambasada Rzeczypospolitej w Seulu: Załącznik 1:

Schematy redukcji ceł w ramach FTA pomiędzy Unią Europejską a Republiką Korei do Omó- wienie poszczególnych części umowy o wolnym handlu pomiędzy Unią Europejską a Republi- ką Korei. 3.12.2009, s. 1 i 3, http://seoul.trade.gov.pl/pl/KOR-EUFTA/article/detail,4812, Ogolna_charakterystyka_EU-Korea_FTA.html (dostęp: 16.09.2014).

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Import Polski Import UE27-PL

(6)

Rys. 2. Udział importu poszczególnych państw członkowskich UE27 z Korei Południowej w okresie 07.2004-06.2014 w %

Rys. 3. Zmiany wielkości importu największych importerów z UE27 z Koreą Południową w okresie 07.2005-06.2014

w % liczone w stosunku do roku poprzedniego Źródło: Dane pochodzą z bazy danych Eurostat (dostęp: 16.09.2014).

1,67%

4,89%

0,25%

0,09%

2,40%

1,42%

0,09%

1,26%

7,06%

4,61%

5,90%

7,83%

0,68%

0,13%

0,04%

0,10%0,14%

22,09%

5,64%

0,72%

1,23%

6,62%

1,60%

2,47%

3,25%

9,74%

8,09%

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

Austria Belgia Bułgaria Cypr Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Litwa Luksemburg Łotwa Malta Niemcy Polska Portugalia Rumunia Słowacja Słowenia Szwecja Węgry Wlk. Brytania Włochy

-40,00%

-20,00%

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

80,00%

100,00%

Niemcy Hiszpania Francja Wlk. Brytania Włochy Holandia Polska Słowacja

(7)

W przypadku eksportu do Korei Południowej z Polski i UE27-PL również, podobnie jak w przypadku importu, data rozpoczęcia obowiązywania umowy nie wskazuje na jej znaczący wpływ na wymianę towarową (rys. 4). Mimo że strona ko- reańska zdecydowała się na natychmiastowe zniesienia 90,7% ceł na artykuły prze- mysłowe i podobnie jak UE 42,1% ceł na towary rolno-spożywcze, wzrosty w eksporcie nie osiągają wartości z lat 2006-2007. Jednakże zestawiając zmiany w imporcie i eksporcie, ten ostatni charakteryzuje się większymi przyrostami. Po- równując Polskę i pozostałe kraje członkowskie, polscy eksporterzy po znaczącym wzroście eksportu, w okresie 07.2011-06.13, zmniejszyli swój udział w rynku kore- ańskim w ostatnim badanym okresie. W tym samym czasie eksport pozostałych państw unijnych charakteryzował się mniejszą amplitudą wahań i choć nie osiągnął tak wysokich wyników na przełomie 2011 i 2012 r., jak Polska, to w ostatnich trzech okresach podlegających badaniu średni wzrost eksportu wynosił ponad 10%.

Rys. 4. Zmiany wielkości eksportu Polski i UE27-PL z Koreą Południową w okresie 07.2005-06.2014 w % liczone w stosunku do roku poprzedniego Źródło: Dane pochodzą z bazy danych Eurostat (dostęp: 15.09.2014).

W badanym okresie eksport Polski do Korei Południowej to jedynie 0,9%

(rys. 5), co plasowało Polskę na 13. pozycji wśród krajów UE27. W tym przypadku w pierwszej ósemce eksporterów europejskich zamiast Polski i Słowacji znalazła się Belgia i Szwecja. Ciągłe przyrosty eksportu (rys. 6) w trzech ostatnich okresach, tj. po wejściu w życie umowy o wolnym handlu, zanotowały:

Niemcy, Hiszpania, Wielka Brytania i Włochy (odpowiednio około 9,5%, 25%, 35%, 17% średniorocznie). Są to 4 państwa, które skorzystały z podpisania umowy, zyskując szansę na dość trwały wzrost eksportu.

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

Eksport Polski Eksport UE27-PL

(8)

Rys. 5. Udział eksportu poszczególnych państw członkowskich UE27 do Korei Południowej w okresie 07.2004-06.2014 w % Źródło: Dane pochodzą z bazy danych Eurostat (dostęp: 15.09.2014).

Rys. 6. Zmiany wielkości eksportu największych eksporterów z UE27 z Koreą Południową w okresie 07.2005-06.2014

w % liczone w stosunku do roku poprzedniego Źródło: Dane pochodzą z bazy danych Eurostat (dostęp: 16.09.2014).

2,46%

4,15%

0,21%

0,01%0,84%1,80%

0,11%2,06%

11,55%

0,27%

2,57%

9,95%

1,47%

0,05%0,12%

0,05%0,07%

35,44%

0,90%

0,18%0,64%

0,23%0,15%2,80%

0,67%

11,56%

9,68%

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

Austria Belgia Bułgaria Cypr Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Litwa Luksemburg Łotwa Malta Niemcy Polska Portugalia Rumunia Słowacja Słowenia Szwecja Węgry Wlk. Brytania Włochy

-40,00%

-20,00%

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

80,00%

100,00%

Niemcy Hiszpania Francja Wlk. Brytania Włochy Holandia Belgia Szwecja

(9)

3. Peru i Kolumbia jako partnerzy handlowi Unii Europejskiej

Historia relacji pomiędzy Unią a Wspólnotą Andyjską, której członkami są Peru i Kolumbia, jest dość złożona [Łaciński, 2007, s. 140]. W drugiej połowie lat 90. UE nawiązała dialog polityczny ze Wspólnotą, podpisując Deklarację Rzymską. Następnym etapem była podpisana w 2003 r. Umowa dotycząca dia- logu politycznego i współpracy, która jednak nie weszła w życie. Do 2008 r.

trwały negocjacje nad układem o stowarzyszeniu, jednak w związku z załama- niem rozmów Unia zdecydowała się na nowy format negocjacji. Rozmowy zo- stały podzielone: zagadnienia polityczne nadal omawiano ze Wspólnotą Andyjską jako całością, natomiast w kwestiach handlowych zdecydowano o odejściu od rozmów typu region-region na rzecz rozmów kraj-UE. Na rozpoczęcie (luty 2009 r.) negocjacji umowy obejmującej liberalizację handlu zdecydowały się Peru, Kolumbia i Ekwador. W cztery miesiące później Ekwador postanowił za- wiesić rozmowy, natomiast Peru i Kolumbia zakończyły negocjacje w 2009 r.

[Komisja Europejska, 2012]. Kolejnym etapem była ratyfikacja umów i w efekcie umowa z Peru zaczęła obowiązywać 1.03.2013, zaś z Kolumbią pięć miesię- cy później[Komisja Europejska, 2013].

Głównym partnerem handlowym krajów należących do Wspólnoty Andyj- skiej są Stany Zjednoczone, które już w latach 90. zliberalizowały dostęp do swojego rynku, podpisując Układ o Andyjskich Preferencjach Taryfowych (ATPA) [Łaciński, 2007, s. 140]. Unia Europejska jest drugim największym partnerem handlowym, z którym obroty handlowe wynoszą około 15%⁷. Najważniejszym powodem, dla którego Unia zdecydowała o podjęciu negocjacji obejmujących liberalizację handlu, były względy ekonomiczno-polityczne. Po pierwsze, był to region, który zacieśniał współpracę z USA, co sprawiało, że wymiana z unią stawała się mniej konkurencyjna. Po drugie, „przegapienie” możliwości wejścia na rynek Ameryki Łacińskiej mogłoby doprowadzić do marginalizacji unijnych przedsiębiorców w dalszej perspektywie.

Tabela 2. Średni udział importu i eksportu z Peru i Kolumbii

w wymianie towarowej Polski i UE27-PL w latach 2005-2013 w %

Peru Kolumbia import eksport import eksport

Polska UE27-PL Polska UE27-PL Polska UE27-PL Polska UE27-PL 0,07% 0,30% 0,07% 0,16% 0,09% 0,35% 0,10% 0,29%

7 Dane dotyczące wielkości obrotów handlowych pochodzą ze strony Unii Europejskiej [www 2].

(10)

Średni udział importu i eksportu z Peru i Kolumbii stanowi niewielką część handlu Polski i UE27-PL (tabela 2), jednak zauważalna jest znaczna przewaga pozostałych państw członkowskich nad Polską (rys. 7 i 8). Analizując import i eksport z Peru w latach 2005-2013, największa wymiana była prowadzona z Hiszpanią, Niemcami i Włochami, które łącznie importowały i eksportowały odpowiednio 56,11% i 56,7% towarów z tamtego obszaru. W przypadku Ko- lumbii, w tym samym okresie, główni importerzy i eksporterzy się różnią (odpowiednio: Holandia, Hiszpania i Wielka Brytania – łącznie 56,56% importu UE27 oraz Niemcy, Francja, Hiszpania – łącznie 55,19% eksportu UE27).

Rys. 7. Średni udział poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej w imporcie z Peru i Kolumbii w latach 2005-2013 w %

Od połowy 2004 do połowy 2012 r. (z wyjątkiem okresu kryzysu gospo- darczego) jest zauważalny dość wyraźny trend wzrostowy importu z Peru wśród największych importerów unijnych (rys. 9). W kolejnych dwóch analizowanych okresach, przy czym należy zaznaczyć, że od 03.2013 obowiązywała już umowa liberalizująca handel z Peru, import spada. Na tym tle polski import z Peru jest znacznie niższy i w zasadzie stały – na niego również nie wpłynęła znacząco podpisana umowa wolnohandlowa.

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

Austria Bułgaria Czechy Dania Hiszpania Francja Grecja Irlandia Litwa Łotwa Holandia Portugalia Szwecja Słowacja

Peru Kolumbia

(11)

Rys. 8. Średni udział poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej w imporcie z Peru i Kolumbii w latach 2005-2013 w %

Rys. 9. Zmiany wielkości importu wybranych państw Unii Europejskiej z Peru w okresie 07.2004-06.2014 w mln EUR

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

Austria Bułgaria Czechy Dania Hiszpania Francja Grecja Irlandia Litwa Łotwa Holandia Portugalia Szwecja Słowacja

Peru Kolumbia

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000

mln EUR

Niemcy Hiszpania Włochy Polska

(12)

Dla eksportu wymiana handlowa z największymi dostawcami towarów z UE do Peru prezentowała się trochę inaczej (rys. 10). Właściwie od połowy 2004 r.

ich eksport wzrastał (około 2,5-3-krotnie), jednak w przypadku Hiszpanii i Włoch w połowie 2013 r. trend ten się załamał. Z trójki największych eksporterów jedynie Niemcy po podpisaniu umowy liberalizującej handel zanotowały wzrost eksportu. W tym samym okresie eksport Polski charakteryzował się dość dużą stałością i podobnie jak niemiecki w ostatnim analizowanym okresie trochę wzrósł (o około 30%).

Rys. 10. Zmiany wielkości eksportu wybranych państw Unii Europejskiej z Peru w okresie 07.2004-06.2014 w mln EUR

W przypadku importu towarów z Kolumbii dwóch największych importe- rów unijnych, tj. Holandia i Wielka Brytania (z wyjątkiem okresu kryzysu go- spodarczego), stabilnie zwiększały zakup towarów do połowy 2012 r. (rys. 11).

Po tym czasie ich import zaczął spadać. Inaczej kształtował się import Hiszpanii, która do połowy 2011 r. nieznacznie tylko zwiększała swój import, by następnie wzrost ten stał się bardzo gwałtowny (z poziomu około 0,6 mld EUR w okresie 07.10-06.101 do poziomu ponad 2,5 mld w ostatnim badanym okresie). Początek tej zmiany nastąpił jednak na trzy lata przed wejściem w życie umowy liberali- zującej handel z Kolumbią i jedynie wzrost z ostatniego okresu można ewentual- nie łączyć ze zmianami obowiązujących taryf. Analiza wymiany Polski z Kolumbią

0 200 400 600 800 1000 1200

mln EUR

Niemcy Hiszpania Włochy Polska

(13)

charakteryzowała się większą stałością, ale po dwóch krótkich okresach wzrostu od połowy 2012 r. drastycznie spada, zatem i w tym przypadku wprowadzenie ułatwień w wymianie towarowej nie przyczyniło się do wzrostu importu.

Rys. 11. Zmiany wielkości importu wybranych państw Unii Europejskiej z Kolumbią w okresie 07.2004-06.2014 w mln EUR

Największym eksporterem europejskim do Kolumbii są Niemcy, które w analizowanym okresie zwiększyły eksport ponad 2,5-krotnie. Hiszpania i Francja od 2004 r. również znacząco zwiększyły swój eksport, jednak Francja w ostatnim analizowanym okresie zanotowała spadek wartości eksportu, zaś eksport Hiszpanii utrzymał się na praktycznie niezmiennym poziomie. Tym samym umowa UE- Kolumbia właściwie nie wpłynęła na zwiększenie wymiany handlowej z naj- większymi unijnymi eksporterami. W przypadku Polski analiza wskazuje na nie- znaczny wzrost eksportu w latach 2004-2014, jednak był on niższy niż w latach 2008/2009 i 2010/2011, zatem wejście w życie umowy nie przełożyło się bezpo- średnio na zwiększenie wymiany towarowej z Kolumbią.

0 500 1000 1500 2000 2500 3000

mln EUR

Holandia Hiszpania Wlk. Brytania Polska

(14)

Rys. 12. Zmiany wielkości eksportu wybranych państw Unii Europejskiej z Kolumbią w okresie 07.2004-06.2014 w mln EUR

Podsumowanie

Interpretując dane zaprezentowane w artykule, trzeba zwrócić uwagę na dość krótki okres badania, w szczególności w kontekście analizy wymiany handlowej z Peru i Kolumbią. W przypadku Korei Południowej można mówić już o trzy- letnim okresie obowiązywania umowy, zaś dla Peru jest to zaledwie 16 miesięcy, a dla Kolumbii są dostępne dane obejmujące wymianę handlową jedynie za 11 miesięcy.

Ogólne tendencje w wymianie handlowej z krajami, z którymi Unia Euro- pejska podpisała umowy liberalizujące handel, nie wskazują na ich znaczący wpływ na rozwój importu i eksportu. Chociaż w niektórych przypadkach, np.

niemiecki eksport do Peru czy hiszpański import z Kolumbii, można zauważyć zbieżność dat obowiązywania nowych umów handlowych oraz wzrost zainteresowania wymianą handlową, to jednak w większości przypadków mamy do czy- nienia jednie z utrzymaniem trendu występującego wcześniej bądź też ze spad- kiem zainteresowania importem i eksportem.

Analiza danych statystycznych obejmujących wymianę zagraniczną Polski przede wszystkim pokazuje, jak mały udział ma Polska w stosunku do pozosta- łych krajów unijnych łącznie. Ponadto tak jak w większości pozostałych państw

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800

mln EUR

Niemcy Francja Hiszpania Polska

(15)

Unii, zmniejszenie obciążeń celnych nie wpłynęło na znaczący wzrost obrotów handlowych – wyjątkiem jest polski eksport towarów do Kolumbii.

Zatem choć teoretycznie podpisanie umowy liberalizującej handel powinno się łączyć z intensyfikacją wymiany towarowej, analizowane przypadki jedno- znacznie na to nie wskazują. Wyniki te należy jednak interpretować ostrożnie w związku z długością okresu badania i należy je powtórzyć na dłuższych se- riach danych. Dlatego podobne analizy zostaną z pewnością podjęte przez autorkę w kolejnych latach.

Literatura

Bhagwati J. (2003), Wolny handel dziś, CeDeWu, Warszawa.

Komisja Europejska (2007), Global Europe Competing in the Word. A Contribution to the EU’s Growth and Jobs Strategy, European Commission.

Komisja Europejska (2012), EU Signs Comprehensive Trade Agreement with Colombia and Peru, Press relese, Bruksela, 26.06.2012, http://europa.eu/rapid/press-release_

IP-12-690_en.htm (dostęp 17.09.2014).

Komisja Europejska (2013), EU Trade Agreement with Peru Goes Live – Colombia’s Next in Line, Press relese, Bruksela, 28.02.2013, http://europa.eu/rapid/press- release_IP-13-173_en.htm (dostęp 17.09.2014).

Komisja Europejska (2013a), EU-Colombia Trade Agreement Takes Effect on 1 August, Bruksela, 26.07.2013.

Komisja Europejska (2014), Overview of FTA and Other Trade Negotiations, Bruksela, 31.08.2014.

Łaciński P. (2007), Wspólnota Andyjska [w:] M.F. Gawrycki (red.), Procesy integracyjne w Ameryce Łacińskiej, Difin, Warszawa, s. 140.

Woolcock S. (2007), European Union Policy towards Free Trade Agreements, ECIPE Working Paper No 03.

Wydział Promocji Handlu i Inwestycji, Ambasada Rzeczypospolitej w Seulu, Załącznik 1:

Schematy redukcji ceł w ramach FTA pomiędzy Unią Europejską a Republiką Korei do Omówienie poszczególnych części umowy o wolnym handlu pomiędzy Unią Europejską a Republiką Korei, 3.12.2009.

[www 1] Witryna internetowa Eurostatu: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/.

[www 2] http://ec.europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/countries/south-korea/

(dostęp 17.09.2014).

[www 3] Witryna internetowa Komisji Europejskiej: http://ec.europa.eu/.

(16)

BILATERAL SOLUTIONS USED BY THE EU AND POLISH TRADE IN GOODS

Summary: EU trade policy in recent years has changed its priorities, selecting bilateral solutions. From a theoretical point of view liberalization should lead to the growth of trade in goods. However, the impact of liberalization agreements may vary depending on the EU country. How changed the exchange of goods between the Poland and other EU countries with South Korea, Peru and Colombia in the new conditions of trade? The analysis of trade is quite ambiguous and does not indicate a clear upward trend.

Keywords: bilateral agreements, Polish trade, trade policy of the European Union.