Szkic biograficzny i bibliografia prac naukowych prof. Jakuba Sawickiego

Ferdynand Pasternak

Szkic biograficzny i bibliografia prac

naukowych prof. Jakuba Sawickiego

Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 21/1-2, 195-221

Praw o Kanoniczne 21 (1978) Nr 1—2

MATERIAŁY DO HISTORII NAUKI I LITERATURY PRAWA

KANONICZNEGO W POLSCE

SZKIC BIOGRAFICZNY I BIBLIOGRAFIA PRAC NAUKOWYCH PROF. JAKUBA SAWICKIEGO

I. S z k i c b i o g r a f i c z n y

Prof. S a w i c k i Jakub (Teodor, Walery) urodził się w W ie d n iu d n ia 25 lipca 1899 roku — tam że ochrzczony w parafii rzym skokatolickiej św. Rocha. Ojcem jego b y ł Jan Mikołaj Sawicki — po studiach praw ­ niczych w W iedniu najpierw urzędnik Prokuratorii Skarbu w e Lw ow ie, później M inisterstw a Skarbu w W iedniu i sędzia Najwyższego Try­ bunału Adm inistracyjnego, wreszcie od roku 1919 prezes Izby Adm ini­ stracyjnej Sądu Najw yższego w W arszawie, a od roku 1922 pierwszy prezes tegoż Sądu Najwyższego w W arszawie. Matką jego była Emma z M ilikowskich, rodziny lw ow skich księgarzy i wydaw ców.

W ychowany w W iedniu w atmosferze katolickiej i polskiej — m iał możność kształcić się równocześnie w dwóch językach: w szko­ le — w języku niem ieckim , w domu — w języku polskim. Nauki śred­ n ie ukończył w W iedniu jako internista ekskluzyw nego gim nazjum „Theresianum ”, gdzie pod kierunkiem w ybitnych profesorów nabył za­ m iłow ania do historii, antyku i języków starożytnych, które stać się m iały później przedmiotem i narzędziem jego naukowego zaintereso­ wania i powołania. Gimnazjum to ukończył z odznaczeniem złotym m e­ dalem cesarskim w 1917 roku. Pow ołany w tym że roku do odbycia służby w ojskow ej w arm ii austriackiej, bierze udział w walkach fron­ towych w ojsk austriackich, po czyim w roku 1918 (XI) zgłasza się jako ochotnik do W ojska Polskiego i zostaje w randze podporucznika przy­ dzielony do polskiego attaehć w ojskow ego w Wiedniu. W tym rów nież

okresie rozpoczyna studia praw nicze na U niw ersytecie W iedeńskim , które przerywa mu dn. 10 V 1919 w ezw anie do służby w I oddziale N aczelnego Dowództwa w Warszawie. W roku 1920 bierze udział w w a l­

kach w sztabie N aczelnego Wodza, a następnie od lipca 1920 do września 1921 pracuje w M inisterstw ie Spraw W ojskowych. W październiku tegoż roku 1921, by kontynuować rozpoczęte w W iedniu studia, zapisuje się na W ydział Praw a U.J. w K rakowie, gdizie w latach 1922— 1926 bierze udział w seminariach w ybitnych profesorów: Stanisław a Kutrzeby, Sta­ n isław a Estreichera i Józefa Brzezińskiego. Z rąk tego ostatniego — jako promotora — otrzymuje dnia 10 VII 1926 dyplom doktora prawa.

196 M ateriały do historii

Sądzie A pelacyjnym w e Lw ow ie a równocześnie dalsze studia kanoni- styczne w sem inarium prof. W ładysława Abrahama w e Lwowie. Kon­ tynuując te studia w latach 1927— 1930 przyjm uje równocześnie w tym okresie asystenturę na w ydziale prawa U.J. w Krakowie. W tym też okresie (w latach 1928— 1929) korzystając ze stypendium z Funduszu K ultury Narodowej, uzupełnia sw oje dotychczasowe studia, biorąc udział w pracach i sem inariach sław nych ówczesnych zagranicznych ośrodków naukowych — najpierw w Pradze czeskiej (u prof. Kaprasa i Kodleca) a później w Paryżu (Institut Catholique u prof. S. Fournier i Villien; w École praotâque des Hautes Études u prof. R. Génestal, w Bibliothèque N ationale u prof. P. Fournier) w W iedniu i wreszcie w B erlinie u prof. Ulryka Stutza i w tam tejszym Instytucie Węgierskim.

W e w rześniu 1929 roku wraca do Polski i obejm uje stanow isko star­ szego asystenta na w ydziale prawa U.J., przygotowując pracę habilita­ cyjną z zebranego za granicą materiału. N iestety — w listopadzie i gru­ dniu tegoż roku — padłszy ofiarą kradzieży zebranych m ateriałów, z m yślą porzucenia dalszej pracy naukowej opuszcza środowisko kra­ kowskie. W tej sytuacji przyjm uje chętnie propozycję ówczesnego m i­ nistra W yznań Religijnych i Oświecenia Publicznego — Sławomira C zerwińskiego i od dnia 1 IX 1930, jako specjalista od spraw konkor­ datowych i znawca zagadnień kościelno-politycznych, obejm uje funkcję referenta i radcy prawnego w Departamencie Wyznań, a równocześnie zostaje sekretarzem delagacji rządowej do rokowań z Komisją Papie­ ską w spraw ie dalszych aktów praw nych związanych z wprowadzeniem w życie postanow ień konkordatu z 10 II 1925 r. Odtąd bierze udział w e w szystkich w spólnych konferencjach, w których z ram ienia Kom isji Papieskiej brali udział: H enryk Przeździecki — biskup podlaski (prze­ wodniczący), A dolf Szelążek — bp łucki i Stanisław Łukom ski — bp łom żyński i prowadzi protokóły w ew nętrzne obrad.

W roku 1932 wchodzi w związki m ałżeńskie z Elżbietą Czarkowską, która stanie się później niezrównaną pomocą w jego pracy naukowej i w czasie okupacji uratuje dorobek naukowy jego życia, a równocze­ śnie przeniesiony zostaje do W ydziału Prawnego M inisterstwa W.R. i O.P. w którym pracuje aż do wybuchu w ojny w 1939 roku — jak­ kolw iek współpracuje nadal z Departamentem Wyznań, jako opinio­ dawca sraw w yznaniowych niekatolickich i referent nadzoru nad fundacjam i, a także opiniodawca projektów legislacyjnych nadsyłanych do M inisterstwa W.R. i O.P. z innych resortów oraz jako pełnomocnik z ram ienia tegoż M inisterstwa przed N ajw yższym Trybunałem A dm i­ nistracyjnym .

N ie m ogąc w tym czasie — z przyczyn od siebie niezależnych — objąć w akującej katedry prawa kościelnego na U niw ersytecie W arszaw­ skim — przy poparciu prof. B olesław a W ilanowskiego habilituje się na U niw ersytecie im. Stefana Batorego w W ilnie w dniu 11 VI 1937 r., przedkładając rozprawę O stan ie p ra w n ym m n iejszości religijn ych w

{3] M ateriały do historii 19 7 Od jesieni 1937 roku rozpoczyna w W ilnie regularne w ykłady pra­ w a kościelnego (historia stosunku Kościoła do państwa) dojeżdżając do Wilna raz na m iesiąc na 4 godziny w ykładów. Równocześnie rozpo­ czyna w ykłady zlecone z adm inistracji wyznaniowej na W ydziale Pra­ w a U niw ersytetu W arszawskiego (w wym iarze 1 godzina tygodniowo) przez 2 lata akademickie.

W listopadzie i grudniu 1938 r. oddelegow any został przez Rząd do Rzymu dla zbadania sytuacji prawnej polskiej fundacji (założonej w 1586 r. przez kard. Hozjusza), która stanow iła stację rzymską Polskiej Akadem ii Umiejętności. Cenne fotokopie zebranych dokumentów z taj­ nego Archiwum Sekretariatu Stanu (w liczbie ok. 500) spaliły się w 1939 r. po ew akuacji z Warszawy.

Okupację niem iecką spędził w W arszawie, gdzie już w listopadzie 1939 r. znajduje pracę najpierw w Kom isji Likwidacyjnej M inisterstw a W.R. i O.P. a następnie od 1 X II 1940 jako radca prawny w Urzędzie Patentow ym przy ul. Elektoralnej. Równocześnie od września 1941 roku, na propozycję prof. Rafacza, rozpoczyna tajne w ykłady prawa kościel­ nego na W ydziale Prawa U. Warsz. — najpierw dla 5-ciu a następnie dla 9-ciu grup po 2 godziny tygodniowo. Brał też czynny udział w ru­ chu konspiracyjnym , w tzw. „Akcji N ” tłumacząc na język niem iecki polskie konspiracyjne m ateriały. W tym czasie brał też udział w pra­ cach legislacyjnych przygotowujących projekty aktów prawnych z pra­ w a patentowego, które m iały wejść w życie po zakończeniu w ojny, oraz udział w naradach kierownictw a Kościołów Ewangelickich nad przyszłą ustaw ą o stosunku państwa do tych Kościołów. Pow stanie w arszaw skie przetrwał wraz z żoną w W arszawie a po kapitulacji War­ szaw y dotarł wraz z żoną poprzez obóz w Pruszkow ie do. Krakowa, gdzie zatrzym ał się u rodziny — kontynuując w ykłady prawa k ościel­ nego dla tej grupy studentów warszaw skich, która znajdowała się wte^, dy w Krakowie oraz dojeżdżając także z w ykładam i do K ielc (do m a­ ja 1945), gdzie pod kierunkiem Ks. prof. P. K ałw y studiow ała grupa studentów W ydziału Prawa Kan. K.U.L.

Gdy w lutym 1945 roku, po oswobodzeniu Krakowa, U niw ersytet Jagielloński w znaw ia swoją oficjalną działalność — prof. Saw icki pro­ w adzi przejściowo w ykłady prawa kościelnego na W ydziale Praw a U.J. wraz z ćwiczeniami. K ontynuuje tu także rozpoczęte w czasie oku­ pacji prace nad poszczególnym i tomam i Concilia Poloniae, które na­ stęp nie sukcesyw nie zacznie .wydawać drukiem. Po powrocie z zagrani­ cy do Krakowa prof. A. V etulaniego — w tym że roku 1945 wraca do W arszawy i bierze czynny udział w organizowaniu W ydziału Praw a U. W arszawskiego, jako członek pierwszej po w ojnie Rady W ydziału. Tu organizuje także Instytut praw no-historyczny z 5-m a katedrami — w tym prawa kościelnego.

Dnia 1 IV 1947 otrzym ał nom inację na profesora zwyczajnego H i­ storii Ustroju Polski i dawnego polskiego prawa sądowego na U. W. W roku 1949 cały W ydział Prawa U. W., kfóry m ieścił się dotąd w raz

198 M ateriały do historii [4] z Instytutem prawno-historycznym w gmachu Seminarium D uchowne­ go — przeniesiony zostaje do częściowo odbudowanego gmachu U ni­ w ersytetu. Poniew aż utrzym uje nadal kontakty z Urzędem P atento­ w ym , w którym w czasie okupacji pracował — bierze udział w 1947 r. jako szef delegacji P olsk i w konferencji m iędzynarodowej w Szw aj­ carii (Neuchśtel) w spraw ie uporządkowania patentów, wzorów i zna­ k ów towarow ych, a następnie przez 2 lata jest przewodniczącym Ko­ m isji Rządowej dla opracowania projektu praw a patentowego aż do zrzeczenia się tej funkcji w 1949 roku.

Po reorganizacji kierowanej przez niego katedry w 1950 r. jest na­ dal jej kierow nikiem do roku 1954. We wrześniu 1956 r. wybrany zo­ staje 'prodziekanem W ydziału Prawa U. W arszawskiego, a także pre­ zesem Towarzystwa M iłośników Historii, dla którego opracowuje sta­ tut, włączając je do Polskiego Towarzystw a Historycznego i tworząc dlań bazę m aterialną. W tym że roku 1956 zostaje w ybrany w icepreze­ sem tegoż Polskiego Tow. Hist. zatrzym ując równocześnie prezesurę Towarzystwa M iłośników Historii. W roku 1957 zostaje odznaczony krzyżem oficerskim orderu Polonia Restituta.

W czasie uroczystej sesji jubileuszowej na 140-lecie U. W. i 150-le- cie W ydziału Praw a U.W., jaka m iała m iejsce w roku 1958 przy udziale licznych delegacji zagranicznych — wygłasza odczyt p .t W ydział P raw a

Tajnego U n iw ersytetu W arszaw skiego 1939—1944, który przedrukowała

po niem iecku „Deutsche Universitatszedtung” w Getyndze w 1959 r. W czasie sw ojej długoletniej działalności dydaktycznej na U. W. w ypro­ m ow ał trzech doktorów (dwie dalsze prace doktorskie na ukończeniu) oraz 75-ciu m agistrów z dziedziny historii prawa administracyjnego w K sięstw ie W arszawskim i K rólestw ie Polskim — n ie licząc dużej ilości recenzji prac doktorskich i habilitacyjnych.

Dużym przeżyciem a zarazem godnym uwieńczeniem i docenieniem jego działalności naukowej — b ył uroczysty jubileusz wraz z sesją nau­ kową, który na 40-lecie jego pracy naukowej urządził w roku 1968 U niw ersytet W arszawski zapraszając licznych gości. W uroczystym ad­ resie w ygłoszonym w języku łacińskim oddano w ów czas hołd jego za­ sługom na polu historii prawodawstwa polskiego. Bow iem od dnia 1 X 1969 roku przechodzi na em eryturę odznaczony przy tej okazji nagrodą Ministra Szkolnictwa Wyższego I stopnia za całokształt dzia­ łalności naukowej.

Dnia 25 X 1971 roku w dowód uznania za prace historyczne dla K ościoła — Fakultet Teologii K atolickiej U niw ersytetu w Bonn przy­ znał m u doktorat honoris causa św. Teologii. Na uroczystym posiedze­ niu w auli tegoż U niw ersytetu prof. Sawicki w ygłosił w ykład w języ­ ku niem ieckim O w prow adzen iu uchw ał soboru T rydenckiego w P ol­

sce, o czym pisała obszernie prasa niem iecka a także fakt ten odno­

[5] M ateriały do historii 199 Również w dniu 15 V 1976 r. Zarząd Towarzystwa Naukowego Ka­ tolickiego U niwersytetu Lubelskiego na otwartym posiedzeniu Walnego Zgromadzenia tegoż Towarzystwa, w ręczył prof. J. Saw ickiem u przy burzliwych oklaskach, przyznaną uchwałą z dnia 6 V tegoż roku do­ roczną Nagrodę im. Ks. Idziego Radziszewskiego za całokształt dorobku

naukow ego w duchu hum anizm u chrześcijańskiego. Nagrodę wręczył

Rektor prof. M ieczysław Krąpiec podkreślając w swoim przem ówieniu doniosły w kład prof. Saw ickiego „do pogłębienia w spólnoty kulturowej i świadomości jej ciągłości historycznej” w narodzie polskim. Obszerną relację o pracach naukowych Profesora w ygłosił Ks. doc. P. H em pe- rek — dziekan W ydziału Praw a Kanonicznego kreśląc także w swoim przem ówieniu sylw etk ę oraz profil osobowości Laureata. Sam prof. Sa­ w icki w ygłosił na tej sesji wykład poświęcony historii stosunków K o­ ściół — Państw o od zarania państw owości polskiej aż do r. 1939. Był to zupełnie zasłużony dowód najpełniejszego uznania polskiego k atoli­ ckiego środowiska naukowego dla bezspornego wkładu prof. S aw ickie­ go i jego działalności naukowej w służbę K ościołow i i w rozwój nauki polskiej.

B ył też prof. Saw icki członkiem w ielu organizacji i tow arzystw nau­ kowych polskich i zagranicznych1. Prow adza w iele w ykładów na uni­ w ersytetach zagranicznych jednorazowo i zapraszany był na w ykłady sem estralne przez liczne u n iw e rsy tety 2. Brał też udział w licznych

1 Uczestnictw a w organizacjach naukowych:

Od 1926 roku — członek PTH, od 1930 r. — członek TMH w W arsza­ wie. W 1945 — wybrany w spółpracow nikiem K om isji Prawniczej P ol­ sk iej Akadem ii U m iejętności w K rakowie. W 1946 — w ybrany w sp ół­ pracownikiem Kom isji H istorycznej PAU, w 1949 — w ybrany członkiem koresipondentem Towarzystwa Naukowego W arszawskiego. W roku 1950 w ybrany członkiem zwyczajnym Tow. Nauk. Warsz., od 1929 — członek Société d’H istoire de Droit w Paryżu, od 1958 członek korespondent w Institute of M édiéval Canon Law w W aszyngtonie, potem w N ew H ä­ ven, obecnie w Berkeley (Kalifornia).

2 W ykłady i kontakty zagraniczne:

1957 — Propozycja objęcia katedry historii praw słow iańskich na U ni­ w ersytecie w Wiedniu — n ie przyjęta.

1959 — W ykłady na U niw ersytetach w Monachium, Tübingen, H eidel­ berg, Bonn i Göttingen.

1961 — W ykłady w Wiedniu: na W ydziale Praw a U niw ersytetu W ie­ deńskiego, w Katholische Akadem ie i w österreich ische G esel­ lschaft für Kirchenrecht.

1962 — W ykład na U niw ersytecie w Wiedniu.

1964 — W ykłady w Institut Catholique w Paryżu oraz w Institut de Droit Canonique na U niw ersytecie w Strasburgu.

1965 — Pow ołany jako „Gastprofessor” na cały sem estr na U niw ersy­ tety w H eidelbergu i Wiedniu. Propozycje nie przyjęte.

19 70 — Wykład i sem inarium z doktorantami na W ydziale Teologicz­ nym U niw ersytetu w Bonn. Wykład na W ydziale H istorycz­ nym U niw ersytetu w Bochum (RFN). Powołanie na „Gastpro­ fessor” na Wydz. Hist. U niw ersytetu w Bochum na cały se­ m estr — propozycja nie przyjęta.

200

Olbrzymi jego dorobek naukowy wyraża w przybliżeniu liczba ok. 190-ciu publikacji naukowych, w tym kilkanaście książkowych, która to liczba m ówi sam a za siebie. N ajw iększy jednak tytu ł do zasługi zdo­ b ył sobie wydaniem 10-ciu tomów Concilia Poloniae..., które ukazały się w latach 1945— 1963, oraz 4-tom ow e dzieło Iura M asoviae terrestria... (1972 — dalsze tomy w przygotowaniu), które zdobyły sobie bardzo po­ chlebne opinie licznych recenzentów w czasopismach naukowych, wresz­ cie Bibliographia synodorum particu lariu m wydana przez Poliglotta V a­ ticana w Rzym ie w 1967 roku. Podkreślić również należy pieczołowicie zbierane i sukcesyw nie publikowane cenne m ateriały do polskiej biblio­ grafii historyczno-prawnej, zam ieszczane od roku 1954 w Czasopiśm ie

P raw n o-H istoryczn ym i w iele innych.

Ogólnie stw ierdzić można, iż badania naukowe i dorobek pisarski prof. J. Sawickiego jest godną tego miana kontynuacją prac w dziedzi­ nie studiów nad historią ustaw odaw stw a polskiego tej miary wielkich badaczy X IX i X X wieku, jak: B. Ulanowski, St. Zachorowski, Wł. Abraham, ks. J. Fijałek i in., do których grona włączy też z pewnością historia nazwisko prof. Jakuba Sawickiego.

Na koniec podkreślić należy, iż prof. J. Saw ickiego łączyły także i do dziś łączą żyw e i głębokie w ięzy z W ydziałem Prawa Kanoniczne­ go A.T.K. w Warszawie, gdzie w ielokrotnie brał udział w ogólnopol­ skich i wydziałowych sympozjach kanonistycznych, w ygłaszając swoje cenne w ykłady i referaty. Brał też udział w przewodach doktorskich i habilitacyjnych na tym W ydziale — nie tylko w charakterze dużej rangi specjalisty w dziedzinie historii prawa kościelnego oraz stosun­ ków Kościół — Państwo, ale także cenionego recenzenta.

Niech ten skromny szkic biograficzny i publikowana niżej biblio­ grafia będą w yrazem wdzięczności dla Dostojnego Jubilata — a kiedyś recenzenta rozprawy doktorskiej niżej podpisanego, a zarazem hołdem całego naszego W ydziału Prawa Kanonicznego A.T.K. dla ogromu i w y­ sokiej rangi całej działalności dydaktyczno-naukowej prof. J. S aw ickie­ go. Przekazując ten szkic do druku, pragnę równocześnie wyrazić ser­ deczną wdzięczność Dostojnemu Jubilatowi za łaskaw e udostępnienie m i swoich notatek bibliograficznych oraz pieczołowicie zbieranych fi- szek bibliograficznych, a zarazem życzenie dalszej, oby jak najdłuższej i równie owocnej działalności naukowej dla chw ały nauki polskiej.

3 U dział w kongresach międzynarodowych:

1933 — Międzynarodowy Kongres Nauk Historycznych w Warszawie. 1957 — Journées d’Histoire de Droit w Paryżu.

1968 — III M iędzynarodowy Kongres średniowiecznego prawa kanoni­ cznego w Strasburgu.

J7] M ateriały do historii 201

II. B i b l i o g r a f i a p r a c n a u k o w y c h

W y k a z ty tu łó w czasopism i ich skrótów

1. Acta Poloniae H istorica Acta Pol. hist. 2. L’Année Canonique, Recueil

d’Etude et d’inform ations Ann. can. 3. Archeion Archeion

4. A rchiv für K atholisches Kirchenrecht Archiv, f. Kath. K ir-5. A rchiv für Schlesische K irchengeschi- chenrecht

chte A rchiv f. Schles. K ir-6. Ateneum K apłańskie chengesch.

7. B ratislava Ateneum kapł. 8. Bulletin of M édiéval Canon Law Bratislava

9. The Catholic H istorical R eview Bull. Med. Can. Law 10. Cesky Casopis H istorickÿ Cath. hist. Rev. 11. Collectanea Theologica Cesky Gas. hist. 12. Czasopismo Praw no-historyczne C-ollec. theolog. 13. D eutsche U niversitätszeitung Czas. praw.-hist. 14. Deutsches A rchiv für Erforschung des Dtsch. Universitätsz.

M ittelalters Dtsch. Archiv, f. 15. Dziennik Literacki Erforsch. Mitt. 16. D ziennik P olsk i Dz. lit. 17. The English Historical R eview Dz. pol. 18. Ew angelik Górnośląski Engl. hist. Rev. 19. Fontes H istoriae M asoviensis Ewang. górnośląs. 20. Gazeta Adm inistracji i Policji P ań- Font. Hist. Masov.

stw ow ej Gaz. Adm. Pol. państw, 21. Gazeta Sądowa W arszawska

22. Głos Ew angelicki Gaz. sąd. warsz. 23. Głos Praw ników Śląskich Głos ewang. 24. Głos Sądownictwa Głos Prawn. śląs. 25. lu s Pontifieium seu Epheirmerides Głos Sądown.

Urbanae ad Canonicas Disciplinas lu s pont. Speotantes

26. The Journal of Ecclesiastical History J. eccl. Hist. 27. The Jurist ' The Jurist 28. Kronika Diecezji Przem yskiej Kron. Diec. Przem. 29. Kurier Polski Kurier poi. 30. K wartalnik Historyczny Kwart. hist. 31. Manuscripta Manuscripta 32. M iesięcznik Pasterski Płocki Mies. past. płocki 33. M itteilungen des Instituts für ö s te r - Mitt. Inst. f. österr.

reichische Geschichtsforschung Geschichtsforsch. 34. Monumenta Iuris Canonica Monum. Iuris can. 35. Nasza Przeszłość Nasza Przeszłość

2 0 2 Materiały do historii [8]

36. N ow a Szkoła Nowa Szk. 37. N owe K siążki Nowe Książ.

38. österreichisches A rchiv für K irchen- österr. Archiv, f. K ir-recht chenrecht

39. österreich ische O sthefte österr. Osthefte 40. Osteuropa Osteuropa 41. Palestra Palestra

42. Państw o i Praw o Państw o i Prawo 43. Polonia Sacra Pol. Sacra

44. Posener Evangelisches Kirchenblatt Posener Evang. Kir­ chenblatt

45. Praw o Kanoniczne Prawo kan. 46. Przegląd H istoryczny Przegl. hist. 47. Przegląd Powszechny Przegl. powsz. 48. Przegląd Prawa i A dm inistracji Przegl. Prawa Adm. 49. Przegląd Teologiczny Przegl. teolog. 50. Przegląd W spółczesny Przegl. współcz. 51. Przewodnik H istoryczno-Prawny Przew. hist.-prawny 52. R evista Espanola de Derecho Canó- Rev. espań. Der. Can.

nico

53. R evue de Droit Canonique Rev. Droit can. 54. Revue d’Histoire Ecclésiastique Rev. Hist. éccl. 55. R evue Historique de Droit Français Rev. hist. Droit franc,

et Etranger étr.

56. Rivista di Storia del Diritto Italiano Riv. Storia Dir. ital. 57. Rocznik Towarzystwa Naukowego Rocz. Tow. Nauk.

W arszawskiego Warsz. 58. Roczniki Hum anistyczne Rocz-i hum.

59. Rozprawy Wydziału Teologiczno-ka- Rozpr. Wydz. teol.-kan. nonicznego

60. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i S o- Ruch prawn. cjologiczny

61. Scriptorium Scriptorium 62. Sprawy Narodowościowe Sprawy narodow. 63. Studia z D ziejów Osadnictwa Studia Dziej. Osadn. 64. Studia Żródłoznawcze Studia żródłozn. 65. Studii Studii

66. Śląski K w artalnik Historyczny gląs. Kwart. hist. So-Sobótka bótka

67. Śląskie Studia H istoryczno-Teolo- g iąs. stu d ia hist.-teol. giczne

68. Theological Studies Theol. Stud. 69. Tijdschrift voor R echtsgeschiedenis Tijdschr. v. R

echts-geschied. 70. Trybuna U niw ersytecka Tryb. uniw. 71. Tygodnik Pow szechny Tyg. powsz.

19] Materiały do historii 203

72. Ungarische Jahrbücher

73. Wiadomości Urzędu Patentow ego 74. Więź

75. W spółczesna M yśl Prawnicza

76. Zeitschrift für Geschichte und K ul­ turgeschichte Ö sterreichisch-Schle-siens

77. Zeitschrift der S avigny-Stiftun g für Rechtsgeschichte. Kanonische A btei­ lung

78. Zw iastun Ewangeliczny

Ungarische Jahrbücher Wiad. Urz. Pat.

Więź Współcz. M yśl prawn. Z. f. Gesch. Schles. Z. Savigny-Stiftung f. Rechtsgesch. Kan. Abt. Zwiastun ewang. 1928

1. Rec.: Ks. dr Henryk I n s a d o w s k i , Osoba praw na. S tudium

praw no-kanon iczne. Lublin 1927 ss. 162. — Przegl. teolog. 9 (1928) 51—71

i nadb.

Odpowiedź autora: Ateneum kapł. R. 14, 22 (1928) 185—194.

2. Z u r T e x t K r itik und E nstehungsgeschichte d er G esetze K ön ig S te ­

fans des Heiligen. — Ungarische Jahrbücher 9 (1929) 395—425 i w odb.

Rec.: R a u s c h e r Rudolf. — B ratislava 4 (1930) 429—430;

V i o r a Mario. — Riv. Storia Dir. ital. 4 (1931) 222; Cesky Cas. hist. 40 (1934) 605.

3. Rec.: Carlö G u i d o M or, L ex Rom ana Canonice Com pta. Testo

d i leggi rom ano canoniche del sec. IX pu bblcato su l ins. parigino Bibi. N at. 12448. — Przegl. teolog. 10 (1929) 381—383.

4. Rec.: Jahrbuch d er österreichischen L eo-G esellschaft. Herausg. von

O tto K atan n 1926, 1927. Wien, Herder u. Co. ss. 252. — Ungarische Jahr­

bücher 9 (1929) 334 (w jçz. niem.).

5. Rec.: Conférence des historiens des états de l’Europe O rientale et

d u m onde sla ve, Varsovie, le 26—29 juin 1927. I-ère partie: T ravau x d e préparation , résum és des com m unications. Il-m e partie: C om pte- -ren d u et com m unications. Varsovie, Société Polonaise d’H istoire 1927—

— 1928, ss. 54, 290. — Ungarische Jahrbücher 9 (1929) 346 (w jçz. niem.). 6. Rec.: R a u s c h e r Rudolf: O rodinném nedilu v ceském a v u h er-

sk é m prâvu zem ském p fe d T rip a rtite m (Über die F am iliengütergem ein­ sch aft im tschechischen und ungarischen Landrecht v o r dem T rip a rti- tum ). B ratislava 2 (1928) 630—641. — Ungarische Jahrbücher 9 (1929)

•351—352 (w jçz. niem.).

7. Rec.: O b e r u c Jean, Les persécutions des L uthérien s en Slovaquie

au X V II-e siècle. Strasbourg 1927 Librairie évang. ss. XV, 173. — Unga­

rische Jahrbücher 9 (1929) 393 (w jçz. niem.).

8. S i m r a k Joannes, De relation ibu s S lavoru m m eridion aliu m cum

S ancta Rom ana Sede A postolica saeculis X V II e t X V III. Vol. I. De rébus g estis unionis in confiniis Croatiae ab episcopo Sim eone V ratan ja usque

2 0 4 M ateriały do historii

_[

₁₀

_]

ad Sabba S tan islavii (1611— 1661). Zagrzeb 1926 Typogr. Archiep. ss. 178.

(Academia Theologica Croatica. Vol. VII). — Ungarische Jahrbücher 9 (1929) 394 (w jęz. niem.).

9. Rec.: Z s i n k a Ferenc, M agyar protestan s egyhdz törten eti adatt&r.

(Quellen zu r ungar. protestan tischen K irchengeschichte), Jg. 12. Bp.:

Magy. Prot. Irod. Tars. 1928, ss. 236. — U ngarische Jahrbücher 9 (1929) 394 (w jęz. niem.).

1930

10. R a u s c h e r Rudolf, O R egestru V aradin skim . K dejin&m boiich

soudu v ZJhrdch. (Über das R egestrum Varadiense. Zur Geschichte der G ottesgerich te in Ungarn). — Bratislava 3 (1929) 307—326. — U ngarische

Jahrbücher 10 (1930) 152 (w jęz. niem.).

11. B ibliografia della R ivista di Storia del D iritto Italiano p er l’anno

1929. Roma 1930. Europa Orientale (paesi baltici, slavi e balcanici),

81—91 (w jęz. włos.).

12. Rec.: R a u s c h e r Rudolf, O R egestru V aradinskem . K . dejin&m

boiich soudu v Uhräch. — Bratislava 3 (1929) 307—326. — Przew. hist.-

-prawny 1 (1930) 82—84.

13. Rec.: R a u s c h e r Rudolf, O rodinnem nedilu v ćeskśm a v uher-

sk śm p rä v u zem skćm p fe d Tripartitem. — Bratislava 2 (1928) 630—641. —

Przew. hist.-prawny 1 (1930) 183—184.

14. Rec.: Stanisław K u t r z e b a , H istoria źródeł daw nego prawa

polskiego. (G eschichte der Quellen des alten poln. Rechtes). Bd. I (1925)

ss. IV, 286; Bd. II (1926) ss. IV, 464. Druck und Verlag des Ossołiński’schen N ationalinstituts, Lwów—Warszawa—Kraków. T eil II, V Abschnitt. Das Kirchenrecht, Bd. II, ss. 83—197. — Przew. hist.-praw ny 1 (1930) 284— —298 i w odb. (w jęz. niem.).

1934

15. S tan pra w n y ew angelickiego K ościoła unijnego na polskim G órnym

Śląsku. Instytut Śląski w Katowicach. Komunikat nr 19. Katowice 1934,

ss. 6. (Pod pseudonim em „Teodor Lubicz”). 1935

16. Kościół. W: Encyklopedia „Świat i Zycie”. T. III z. 1. Lwów—War- szawa 1935 Wyd. K siążnica-A tlas s. 95— 109.

17. Stan p ra w n y K ościoła M ariaw itów . — Gaz. Adm. Pol. państw. 17 (1935) 222—232 i w odb.

Rec.: Stan p ra w n y K ościoła M ariaw itów . Praca dra Jakuba S a w i c ­ k i e g o . — Kurier poi. z dn. 28. IV 1935 r.

R. X X X V III, nr 116c; Na m arginesie ro zp ra w y „Stan p ra w n y Kościoła

M ariawitów ". — Mies. past. płocki 30 (1935) 216—221; Dr Wilh. Edm.

[

11

]

18. Z aktu aln ych problem ów a dm in istracji w yzn a n io w ej w w o je w ó d z­

tw ach zachodnich. — Gaz. Adm. Pol. państw. 18 (1936) 70—78 i w odb.

ss. 29.

Rec.: Dr Wilh. Edm. R a p p e . — Przegl. Praw a Adm. (1936) 126— 127. 19. P o d sta w y k o n stytu c yjn e u sta w o d a w stw a w yzn an iow ego w P ol­

sce. — Przegl. współcz. 15 (1936) 324—350 i w odb. ss. 27.

20. K o n sty tu cyjn e p o d sta w y u sta w o d a w stw a w yzn an iow ego w P ol­ sce. — Głos Sądown. 8 (1936) 499—501. (Streszczenie odczytu, podcyfro-

w ane A. D. S. — Adam D aniel S z c z y g i e l s k i ) .

21. K o n sty tu cyjn e p o d sta w y u sta w o d a w stw a w yzn an iow ego w P ol­ sce. — Palestra 1936 nr 6 (Streszczenie).

22. K o n sty tu cyjn e p o d sta w y u sta w o d a w stw a w yzn an iow ego w Pol­ sce. — Gaz. sąd. warsz. 1936 nr 20 (Streszczenie).

1937

23. S tudia nad położeniem p ra w n y m m n iejszości religijn ych w Pań­

stw ie P olskim . Warszawa 1937 Wyd. K asy im. M ianowskiego Instytutu

Popierania Nauki ss. X X III, 379.

Rec.: Czesław L e c h i c k i , Położenie praw n e m n iejszości religijn ych

w Polsce. — Zwiastun ewang., Warszawa 27. III. 1938 nr 13, s. 146—

— 148; Rem igiusz B i e r z a n e k . — Sprawy narodow. 11 (1937) 532— —534; Dr K a m m e 1, Die K irch en regieren sich nach eigenen G e­

setzen. — Posener Ewang. Kirchenblatt 16 (1937) 106— 110; T. R. G.

(Dr Tad. G a r c z y ń s k i ) , M niejszości religijn e w Polsce. K siążka

o stru k tu rze w y zn a n io w ej naszego P aństw a. — Kurier poi. z dn.

29. V. 1938 r. nr 146; Heinrich S t a n i e n d a , D ie rech tliche Lage der

religiösen M inderheiten in Polen. — Osteuropa 13 (1938) 721—723. —

Toż: Posener Evang. Kirchenblatt 17 (1938) 35— 37; W itold S a h a - n a d. — Głos Prawn. śląs. 2 (1938) 566—568; Doc. dr Wilh. Edm. R a p p e . — Ruch prawn. 18 (1938) 552—554; V. M e y s z t o w i c z , Univ. Vilnen., Prof., De conditione ju ridica m in oritatu m religiosarum

in Polonia. — Ius pont. 18 (1938) 231—233.

24. K o n sty tu cyjn e p o d sta w y u sta w o d a w stw a w yzn aniow ego w P ol­

sce. — Prace Towarzystwa Prawniczego w W arszawie. Rok 1936. War­

szaw a 1937 s. 12—17. (Streszczenie odczytu). 1938

25. K ościół E w angelicki a P aństw o na P olskim G órnym Śląsku. — Głos Prawn. śląs. 2 (1938) 5—87 i odb. ss. 87.

Rec.: X. Jerzy T y t z , K ościół E w angelicki a P aństw o na P olskim

G órnym Śląsku. — Ewang. górnośląs. 7 (1938) 9, 70—71; nr 10, 78—80;

nr 11, 86—87; nr 12, 95—96; nr 13, 102—103; Ew. Pol., K ościół E w ange­

licki a P aństw o na P olskim G órnym Śląsku. — Zwiastun ewang. 1938

20 6 M ateriały do historii

_[

₁₂

_}

schlesien. — Posener Evang. Kircheńblatt 16 (1938) *276—279; nr 8,

324—346; nr 10/11, 448—495; Doc. dr Wilh. Edm. E a p p e . — Ruch prawn. 18 (1938) 554—556; Dr M. B. — Współcz. M yśl prawn. 5 (1939) 48—49; W a g n e r O. — Z. f. Gesch. Schles. 73 (1939) 571.

1945

26. U wagi do p ro je k tu reform y stu diów praw niczych (prof. Stanisław a

K u trzeby). Kraków 9. IV. 1945 r. ss. 6. (Rękopis powiel.).

27. S ta tu ty synodalne k ra k o w sk ie bisku pa Jana K onarskiego z 1509

roku. Studia i m ateriały do historii ustawodawstw a synodalnego w P ol­

sce nr 8. K raków 1945 Nakł. PAU ss. IV, 56. (Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne. T. 1.).

28. H istoria stosunku K ościoła do P aństw a. N otatki z wykładów. Nakł. Towarzystwa B iblioteki Słuchaczów Prawa U. J. Wykonano w po­ w ielarni Sekcji W ydawniczej Bratniej Pomocy Studentów UJ. Kraków

1945 ss. nlb. 2, 198. (Skrypt powiel.). 1946

29. W ładysław A b r a h a m (1860—1941). — Kwart. hist. 53 (1946) 407—413 i w nadb. ss. 7.

1947

30. H ierarchia K ościoła rzym sko-katolickiego w Polsce. W: Kalendarz Katolicki Rodziny Polskiej na rok 1947. Warszawa 1946 Kat. Tow. Wydawn. „Rodzina Polska” ss. 81—92.

31. W stępn y rok stu diów na U n iw ersytecie W arszaw skim . — Nowa Szk. 3 (1947) 83—87.

32. Z dzie jó w u sta w o d a w stw a synodalnego diecezji p rze m y sk ie j o. t. — Nasza Przeszłość 3 (1947) 3—36 i w odb. K raków ss. 34.

33. Prolegom ena do S yn odyku Kościoła Polskiego. — Sprawozdania z posiedzeń W ydziału II nauk historycznych, społecznych i filozoficz­ nych Tow arzystwa Naukowego W arszawskiego, X X X IX (1946). Warsza­ w a 1947 ss. 28—31 i w nadb.

34. H istoria stosunku K ościoła do P aństw a. Warszawa 1947 Nakł. A ka­ dem ickiej Spółdzielni W ydawniczej z odp. udz. w Warszawie. W ydaw­ nictw o IV ss. nlb. 4, 234. (Skrypt powieL).

1948

35. Jan B iskupiec biskup ch ełm ski (1377—1452). Szkic biograficzny. — Nasza Przeszłość 4 (1948) 103—124 i w odb. Kraków 1948 ss. 22.

36. Z e stu diów nad Z biorem K arnkow skiego. (N ieznane u ch w ały K on ­

gregacji synodalnej p io trk o w sk ie j z 7 listopada 1554 r.). — Przegl. hist.

37 (1948) 227—242.

[1 3 ] M ateriały do historii 2 0 7

•wileńskiej i ich sta tu ty . Warszawa 1948 Nakł. Tow. Nauk. Warsz.

ss. X I, 145.

Rec.: Stefan B i s k u p s k i . — Ateneum kapł. 49 (1948) 496— 499; Tadeusz S i l n i c k i . — Kwart. hist. 46 (1948) 477—480; Jan K w o ­ l e k. — Kron. Diec. Przem. (1949) 32; Jan K r z e m i e n i e c k i . — Pol. Sacra 2 (1949) 96—97; Grzegorz S i n k o . — Dz. lit. (Dod. do Dz. poi.) 2 (1948) z dn. 14—20 listopada.

38. Rec.: Sw. Franciszek z A syżu i jego trzeci zakon. (D okum en ty

ostatnich papieży). Zebrał i przetłum aczył O. Joachim Bar franciszkanin

i O. Włodarczyk franciszkanin. W rocław—Kraków 1948 Nakł. OO. Fran­ ciszkanów ss. 96. — Ateneum kapł. 49 (1948) 507—508.

39. Concilia Poloniae. Ź ródła i stu dia k rytyczn e. IV. N a jdaw n iejsze

sta tu ty synodalne diecezji ch ełm skiej z X V w ieku . Tow. Nauk. KUL.

Rozprawy Wydziału teologiczno-kanonicznego nr 5. Lublin 1948 ss. XV, 230, tabl. 8.

Rec.: Piotr B o b e r , U w agi k ry ty c zn e w zw ią zk u z pracą Jakuba

Saw ickiego: Concilia Polordae. Źródła i stu dia k rytyczn e. IV. N aj­ daw n iejsze sta tu ty synodalne d iecezji ch ełm skiej z XV w. — Pol.

Sakra 2 (1949) 174— 195; B i s k u p s k i Stefan. — Ateneum kapł. 51 (1949) 167—168.

40. F l a m m Filip. W: Polski Słow nik Biograficzny, VII (1948) 27—28. 41. Concilia Poloniae. (Streszczenie referatu w ygłoszonego dnia 7 kw ietnia 1948 r. na posiedzeniach sekcji historycznej i prawnej Zjazdu Polskiego Tow arzystwa Teologicznego, który odbył się w dn. 6—8 k w iet­ nia 1948 r. w Krakowie). — Pol. Sacra 1 (1948) 378—380.

1949

42. Program m e et éta t actual des tra v a u x préparatoires rela tifs à la

pu blication du „Corpus Conciliorum Poloniae”. — Czas. praw.-hist. 2

(1949) 209—226 i odb. Poznań 1949 ss. 18.

43. Concilia Poloniae. Ź ródła i stu dia k ry tyc zn e . III. S yn ody diecezji

łu ck iej i ich sta tu ty . Warszawa 1949 Nakł. Tow. Nauk. Warsz. ss. X ,

114, tabl. 4.

Rec.: Aleksander G i e y s z t o r . — Przegl. hist. 39 (1949) 134— 135; Stefan B i s k u p s k i . — Ateneum kapł. 51 (1949) 167— 168; Jan K w o - l e k . — Kron. Diec. Przem. (1949) 103; Tyg. powsz. 6 (1950) 11; Karol G ó r s k i . — Przegl. powsz. 230 (1950) 130—131.

44. S yn o d y archidiecezji gnieźn ieńskiej i ich sta tu ty . — Sprawozdania z posiedzeń W ydziału II nauk historycznych, społecznych i filozoficz­ nych Tow arzystwa Naukowego W arszawskiego, XL (1947), W arszawa 1949 s. 30—34 i nadb.

45. N ajdaw n iejsze sta tu ty synodalne d iecezji ch ełm skiej z X V w ieku. Tow arzystw o Naukowe KUL. Sprawozdania z czynności w ydaw niczej i posiedzeń naukowych nr 2. Lublin 1949, ss. 9—10. (Streszczenie refe­ ratu w ygłoszonego na posiedzeniu II W ydziału w dniu 30. X. 1947 r.).

2 0 8 M ateriały do historii [14] 1950

46. Concilia Poloniae. Źródła i stu dia k rytyczn e. V. S yn ody archidie­

cezji gn ieźnieńskiej i ich sta tu ty . Warszawa 1950 Nakł. Tow. Nauk.

Warsz. ss. XV, 282.

Rec.: Jan R o s t w o r o w s k i T. J. — Przegl. powsz. 230 (1950) 350; Piotr B o b e r , U w agi k ry ty c zn e o pracy Jakuba Sawickiego: S yn ody

archidiecezji gnieźnieńskiej. — Pol. Sacra 5 (1952) 54—81; G. L. B.

(Gabriel Le B r a s ) . — Rev. hist. Droit franc. etr. 29 (1951) 449—450; Stanislaus J. G r a b o w s k i — Cath. hist. Rev. (1952) 44—45.

47. Z a b ytek popu larnej litera tu ry i paleografii praw n iczej w Polsce

X V w ieku. „Madus legendi abbreviatu ras in u troąue iu re”, z Cod. W ra- tisla vien sis T Q 69. — Przegl. hist. 41 (1950) 203—224, tabl. 8 i nadb.

Rec.: Scriptoriu m VII (1954) 172—173; (Brygida K u r b i s ó w n a ) B. K. — Studia źródłozn. 1 (1957) 301.

1951

48. U zupełnienie bibliografii prac W ładysław a A braham a. — Czas. praw -hist. 3 (1951) 333—337 i nadb. ss.

6,-49. I Ogólnopolska K on feren cja H istoryków P raw a w Toruniu, 28—29

czerw ca 1950. — Czas. praw .-hist. 3 (1951) 395—396. (Głos w dyskusji).

50. B ibliografia prac T adeusza W ojciechowskiego. W: Tadeusz W ojcie­ chowski, Szkice historyczne jedenastego wieku. Wyd. 3. Przygotował do druku i w stępem poprzedził Aleksander Gieysztor. W arszawa 1951 PIW s. 21—25.

(Bez podania autora. W „Bibliografii w stępu” wydawca podał na s. 347: „Bibliografia prac T. W. została sporządzona przez prof. dra Jakuba S a w i c k i e g o ”).

51. W ybór te k stó w źródłow ych z historii pań stw a i praw a polskiego. T. I, cz. 2. Zebrał i opracował prof. dr Jakub S a w i c k i . Warszawa 1951 PWN ss. 168.

Rec.: W o l f a r t h Włodzimierz. — Czas. praw .-hist. 6 (.1954) 402—407. 1952

52. W ybór te k stó w źródłow ych z historii pań stw a i praw a polskiego. T. I, cz. 1. Zebrał i opracował prof. dr Jakub S a w i c k i . Warszawa

1952 PWN ss. 264.

Rec.: W ą s i c k i Jan. — Państw o i Prawo VII (1952) 345—347; W o l f a r t h Włodzimierz. — Czas. praw -hist. 6 (1954) 402—407. 53. B ibliografia prac ś.p. profesora Józefa Rafacza. — Czas praw.-hist. 4 (1952) 493—501 i odb.

54. Concilia Poloniae. Źródła i stu dia k rytyczn e. VI. S yn ody diecezji

p ło ck iej i ich sta tu ty . Warszawa 1952 Nakł. Tow. Nauk. Warsz. ss. XII,

397.

55. Concilia Poloniae. Źródła i stu dia k ry tyc zn e . VII. S yn ody diecezji

[15] M ateriały do historii 20Э Nauk z zasiłkiem Polskiej Akadem ii Nauk, 1952 ss. XII, 168, tabl. 2. (Studia nad historią prawa polskiego założone przez Oswalda Balzera, pod red. Zygmunta W ojciechowskiego. T. X VIII В z. 2).

Rec.: André A r t o n n e . — Rev. hist. Droit franc, étr. 31 (1950) 150— 151; André A r t o n n e . — Ann. can. 2 (1953), Paris 1954, 463; T r y d e E. B. — Engl. hist. Rev. 68 (1953) 462.

56. Raz jeszcze o synodach chełm skich i gnieźnieńskich. — Pol. Sacra 5 (1952) 320—336.

Rec. : P. B o b e r , W odpow iedzi prof. S aw ickiem u. — Pol. Sacra 5 (1952) 336—339.

57. Rec.: B a r Joachim, Z m a r z W ojciech , P olska B ibliografia P ra ­

w a Kanonicznego od w yn alezien ia dru ku do 1940 roku. T. II za lata

1800—1940. [Polnische B ibliographie des Kanonischen R echts von der

Erfindung des D ruckes bis zu m Jahre 1940. Bd. II, um fassend die Jahre 1800 bis 1940). Lublin 1947 ss. 356. Tow arzystwo Naukowe KUL. Roz­

prawy W ydziału kanoniczno-teologicznego 4. — Collec. theolog. X X III (1952) 234—255 i w nadb. (b.m. ir.) ss. nlb. 1, 234—255 (w jęz. niem.).

1953

58. W ybór te k stó w źródłow ych z historii pań stw a i praw a polskiego. T. II. Zebrał i opracował prof. dr Jakub S a w i c k i . Warszawa 1953 PWN ss. 319, nlb. 1.

Rec.: W o l f a r t h Włodzimierz. — Czas. praw .-hist. 6 (1954) 402— 407. 59. Bibiografia prac Stanisław a B orow skiego (1924—1946). — Czas. praw .-hist. 5 (1953) 259—264 i odb.

60. Fritz R ö r i g, P ow stan ie M adgeburga a starsza historia handlu. (Miscellanea Academica Berolinensia. Gesam m elte Abhandlungen zur Feier des 250 jährigen Bestehens der Deutschen A kadem ie der W issen­ schaften zu Berlin II (1950) 103—132). Tłum aczył prof. dr Jakub Saw ic­ ki. Warszawa 1953. K ierownictwo Badań nad Początkam i P aństw a P ol­ skiego. M ateriały naukowe do uż. służb. (Skrypt powiel.).

61. Tłum aczenie te k stó w łacińskich nie przetłu m aczonych w dziele

Groickiego: Bartłom iej G r o i ć к i, P orządek sądów i spraw m iejskich p raw a m ajdebu rskiego w K oronie P olskiej. Warszawa 1953 Wyd. Prawn.

s. 235—251.

1954

62. Z K siąg M e tryk i K oronnej. T ek st p ierw szych k o n stytu c ji sejm o­

w ych w ję zyk u polskim z r. 1543 w spraw ie sądow n ictw a św ieckiego i duchownego. Warszawa 1954 Teki archiwalne T. 2, s. 51—95 i odb.

W arszawa 1954 s. 51—95.

Rec.: H e j n o s z Wojciech. — Archeion 24 (1955) 384—388.

63. Tłum aczenie te k stó w łacińskich nie przetłu m aczonych w dziełach

G roickiego: Bartłom iej G r o i c k i , A r ty k u ły p raw a m aydeburskiego. 14 — P raw o kanoniczne

210

P ostępek sądów około karania na gardle. Ustawa płacey u sądów . War­

szaw a 1954 Wyd. Prawn. s. 223—231.

64. W ładysław A b r a h a m (1860—1941). — Rocz. Tow. Nauk. Warsz. X X X I—X X X V III (1938—1945). Warszawa 1954 PWN s. 163—166.

65. P rzekład te k stó w łacińskich nie przetłu m aczonych w d ziele G roic-

kiego: Bartłom iej G r o i c k i , T y tu ły praw a m ajdeburskiego. Warszawa

1954 Wyd. Prawn. s. 259—301.

66. Zagadnienia praw n e K o n sty tu cji P olskiej R zeczypospolitej L udo­

w e j. M ateriały S esji N aukowej PAN, 4—9 lipca 1953 r. T. 2. W arszawa

1954 PWN s. 407—409. (Głos w dyskusji).

67. M ateriały do P olskiej B ibliografii H istoryczn o-praw n ej za okres

1944—1953. — Czas. praw.-hist. 6 (1954) 445—519 i odb. Warszawa 1955

s. 445—5110 oraz skorowidz s. 511—519, nlb. 1. 1955

68. Praw o. (Artykuł dyskusyjny). — Tryb. uniw. 2 (1955) 12.

69. Concilia Poloniae. Źródła i stu dia k ry tyc zn e . VIII. S yn ody d ie­

cezji p rze m ysk iej o.ł. i ich sta tu ty . Wrocław 1955 Zakł. Nar. im. Osso­

lińskich ss. X II, 376, nlb. 2, mapa 1, tabl. 10.

Rec.: (Gabriel Le B r a s ) G.L.B. — Rev. hist. Droit franc. etr. 33 (1955) 623; P. U r b a n . — Rev. Hist. eccl. 52 (1957) 374; G u i z a r d Louis. — Ann. can. 5 (1958) 429—430.

70. P rze rzu ty ruchów chłopskich z W ęgier do Polski. W: Odrodzenie w Polsce. M ateriały sesji naukowej PA N 25—30 października 1953 roku. T. I. Historia. Warszawa 1955 PIW s. 221—223.

71. M ateriały do p o lsk iej bibliografii h istoryczn o-praw n ej z a rok

1954. — Czas. praw .-hist. 7 (1955) 401—423 i nadb. W arszawa 1955 ss. 23

(401—423), nlb. 1.

1956

72. B ibiografia prac W ładysław a A braham a (1860—1941). — PoL Sacra 8 (1956) 173—212 i odb. Warszawa 1956 ss. 40.

73. Rec.: K alina M agdalena K l e i n , P odręczn y słow n ik łacińsko-

-p o lsk i dla praw n ików . Warszawa 1956 Wyd. Prawn. ss. X X X I, nlb.

1, 224. — Państwo i Praw o 11 (1956) 881—87.

74. M ateriały do po lsk iej bibliografii h istoryczn o-praw n ej za rok

1955. — Czas praw .-hist. 8 (1956) 395— 422 i nadb. W arszawa 1956 ss. 28

(395—422).

75. W ładysław A b r a h a m , S ta tu ty K a p itu ły w K ru szw icy. Przygo­ tow ał do druku i w ydał Jakub S a w i c k i . — Pol. Sacra 8 (1956) 251— —315 i w odb. (b.m. i r.) ss. 66.

1957

76. Rec.: B a r d a c h Juliusz, H istoria pań stw a i p raw a Polski do po­

-{17] M ateriały do historii

211

do r. 1795. Cz. 2. PWN ss. 549. — N ow e Książ. 9 (1957) 1 (513)—5(517).

77. Concilia Poloniae. Ź ródła i stu d ia k ry tyc zn e . IX . S yn ody d iecezji

ch ełm skiej obrządku łacińskiego z X V I—X V III w ie k u i ich statuty.

W rocław 1967 Zakł. Nar. im. O ssolińskich ss. X , 302, mapa.

Rec.: K. K. (Karol K o r a n y i). — Kwart. hist. 64 (1957) 148—149; G.L.B. (Gabriel Le B r a s ) . — Rev. hist. Droit franc, étr. 36 (1958) 131; P. Urban. — Rev. Hist. eccL 53 (1958) 745; Lentze H a n s . — Mitt. Inst. f. Österr. Geschichtsforsch. 66 (1958) 497—498 i odb. (o to­ mach I—IX); S t a m i r s k i Henryk. — Nasza Przeszłość 10 (1959) 458—463; G o t t s c h a l k Joseph. — Archiv, f. Schles. Kirchengesch. 17 (1969) 314—3115; G u i z a r d Louis. — Anm. can. 5 (1958) 429—430; M e t z R e n é . — Rev. Droit can. 9 (1959) 415— 416 (o tomach I—IX).

78. A rcyb isk u p i m etropolici gnieźnieńscy. W: Chronologia Polska. Praca zesp. pod red. Bronisław a W łodarskiego. W arszawa 1957 PWN s. 447— —480 i nadb. W arszawa 1957 ss. 4.

79. N ajd a w n iejsze sta tu ty synodalne poznańskie z rękopisu BOZ 63. — Studia źródłozn. Comm entationes T. 1, 1957, 191—203, réz. s. 206, rés. s. 207, tabl. 11 i odb. Warszawa 1957 ss. 17, tabl. 11.

Rec.: R. A. — Rev. Hist. eccl. 54 (1959) 364—365; F e i n e Hans Erich. — Z. S avig n y-S tiftu n g f. Rechtsgesch. Bd. 76. Kan. Abt. 45 (1959) 405.

80. O słow n iku łaciń sko-polskim dla p raw n ików , U w agi k rytyczn e. — Pol. Sacra 9 (1957) 406—420 i odb. W arszawa 1957 ss. 15.

1958

81. P race p rzy g o to w a w cze do pu blikacji pom n ików daw nego p raw a

m azow ieckiego. — Przegl. hist. 49 (1958) 360—368 i odb.

82. M ateriały do p o lsk iej bibliografii h isto ryczn o -p ra w n ej za rok

1956. — Czas. praw .-hist. 10 (1958) 271—309 i odb.

83. Die E n tw icklu n g d er K irch en rechtsw issen sch aft in Polen 1918— — 1957. (V ortrag gehalten in W ien in der österreich isch en G esellschaft

fü r K irch en recht am 19.XII.1957). — österr. Archiv, f. K irchenrecht 9

(1958) 243—269 i odb. W ien 1958 ss. 27, nlb. 1 (243—269).

Rec.: F e i n e Hans Erich. — Z. S a vig n y-S tiftu n g f. Rechtsgesch. Bd. 76. Kan. Abt. 45 (1959) 404—405; F r a n s e n Gérard. — Rev. Hist, eccl. 55 (1960) 660.

84. P rzegląd te k stó w łacińskich nie przetłu m aczonych w d ziele G roic-

kiego: Bartłom iej G r o i ć k i , Obrona sierot i w dów . W arszawa 1958

Wyd. Prawn. s. 313—340.

85. Rec.: W y c z a w s k i Hieronim Eugeniusz, W prow adzen ie do stu ­

dió w w archiwach kościelnych. W arszawa 1956 ss. 159. W ydział Prawa

Kanonicznego Akadem ii Teologii K atolickiej w W arszawie. Skrypty nr 1. — Kwart. hist. 65 (1958) 591—592.

212

1957. — Czas praw.-hist. 10 (1958) 517—563 i odb.

87. B ibliografia prac Józefa Siem ieńskiego 1905—1950. W: Księga P a­ m iątkowa 150-lecia Archiwum G łównego A kt D awnych w Warszawie. W arszawa 1958 PWN s. 155—178 i odb. (z portretem).

1959

88. Die Ju ristisch e F aku ltät d er U n iversitä t W arschau in der Z eit des

K rieges und der O kkupation 1939—1944. (Ein V ortrag, gehalten am 15 Mai 1958 in der F estsitzung der ju ristisch en F aku ltät der U n iversität W arschau zu m 140. Jahrestag ih rer G ründung). — Dtsch. Universitätsz.

14 (1959) 41—50.

89. M ateriały do p o lsk iej bibliografii h istoryczn o-praw n ej za rok

1958. — Czas. praw.-hist. 11 (1959) 343— 410 i nadb. Warszawa 1959

ss. 68 (343—410).

Rec.: ( L u c i ń s k i Jerzy) J. L. — Studia źródłozn. 5 (1960) 163. 1960

90. G eschichte und heutiger Stand der V orarbeiten zu r Gesam tausgabe

der polnischen S yn odalstatu ten. — Z. S avigny-Stiftung f. Rechtsgesch.

Bd. 77. Kan. Abt. 46 (1960) 395—429 i w odb. Weimar 1960 ss. 35. Rec.: V i o r a Mario. — Riv. Storia Dir. ital. 36 (1963) 311—312. 91. A u s K irchenrechtsgeschichtligen S ch riftum in Polen 1946—1959. — Z. S avigny-Stiftun g f. Rechtsgesch. Bd. 77. Kan. Abt. 46 (1960) 628—639 i odb. Weimar 196(Kss. 12.

1961

92. Rec.: Sum m ariusz protokółów R ady A d m in istra cyjn ej K ró lestw a

Polskiego 1815— 1867. Część I: 1815—1830. T. I. Sekcje; O, I—II, III.

Protokóły regestrowali: Kazimierz K o n a r s k i , Halina D m o w s k a - - G r a b i a s o w a , K lem entyna M o r a w s k a , Franciszka R a m o ­ t o w s k a. System atyzację i redakcję przeprowadzili: K. K o n a r s k i i F . R a m o t o w s k a . Warszawa 1958 ss. X X X, 632. Naczelna D yre k ­

cja A rch iw ów P ań stw ow ych . A rch iw u m G łów ne A k t D aw nych w W ar­ szaw ie. (Maszynopis powiel.). — Archeion 34 (1961) 199—201.

93. A n alecta z rękopisów b ibliotek w arszaw skich . — Prawo kan. 3 (1960) 307—363 i odb. ss. 57.

Rec.: (Gabriel Le B r a s ) G.L.B. — Rev. hist. Droit franc. etr. Ser. A 40 (1962) 290; (Aleksander G i e y s z t o r ) A. G. — Studia źródłozn. 7 (1962) 200; ( S z y m a ń s k i Józef) J. Sz. — Rev. Hist. eccl. 57 (1962) 777; ( K a r w a s i ń s k a Jadwiga) J. K. — Scriptorium 17 (1963) 403. 94. M ateriały do p o lsk iej bibliografii h istoryczn o-praw n ej za rok

[1 9 ] Materiały do historii 21 3 95. Concilia Poloniae. Ź ródła i stu dia k ry tyc zn e . I. S ta tu ty synodalne

k ra k o w sk ie bisku pa Jana K onarskiego z 1509 r. Wyd. 2 popr. i uzup.

Lublin 1961 Tow. Nauk. KUL ss. 61, nlb. 3.— Rozpr. Wydz. teol.-kan. t. 26.

Rec.: S z y m a ń s k i Józef. — Tyg. powsz. 1961 nr 11 s. 6; ( S z y ­ m a ń s k i Józef) J. Sz. — Rev. Hist. eccl. 57 (1962) 766—767; ( K u t - t n e r Stephan) S. K. — Traditio 18 (1962). Institute of Research and Study in M edieval Canon Law. Bull. for. 1962 s. 488—489.

96. M atricularum R egni Poloniae S um m aria excussis codicibus, qui

in C h artoph ylacio M axim o V arsoviensi a sservan tu r, contexuerunt Jo­

sephus P ł o c h a , A ntonius R y b a r s k i , Irena S u t k o w s k a mo­ dérante Jacobo S a w i c k i . Pars V Sigism undi A u gusti regis tem pora

com plectens (1548— 1572); V olum en 2. A cta vicecancellariorum 1548—

— 1572. V arsaviae MCMLXI ss. XVI, 384, nlb. 2.

Rec.: K ł o c z o w s k i Jerzy. — Rev. Hist. eccl. 57 (1962) 769; H e j - n o s z Wojciech. — Archeion 38 (1962) 325—327; P a p a c o s t e a S . — Studi 16 (1963) 1198—1199.

97. Z e stu d ió w nad k o n stytu c ja m i w rocław skim i biskupa N ankera (1327—1331). — Sląs. Kwart. hist. Sobótka 16 (1961) 567—597, tabl. 8, tsch. s. 636.

Rec.: ( K a r w a s i ń s k a Jadwiga) J. K. — Scriptorium 17 (1963) 208. 1962

98. P rzy czy n e k do problem u zw ierzch n ictw a K rólew skiego nad K o ­

ściołem w Polsce X V I w . — Czas. praw -hist. 14 (1962) 167— 173 i nadb.

Warszawa 1962 ss. 8.

99. M ateriały do p o lsk iej bibliografii h isto ryczn o -p ra w n ej za rok

1960. — Czas. praw .-hist. 14 (1962) 243—292 i nadb. W arszawa 1962

ss. 50.

100. Ze stu d ió w nad synodam i d ie ce zji w ro cła w sk iej w X III w ieku . — Praw o kan. 4 (1961) 173—209, tabl. 4 i odb. Warszawa 1962 ss. 38, tabl. 4.

Rec.: A. B. — Scriptorium 17 (1963) 403—404.

101. (Od Redakcji). — Praw o kan. 4 (1961) 4—5. (Księga pam iątkow a

W ładysław a Abraham a).

102. Rec.: Sum ariusz protokółów R ady A d m in istra c yjn ej K ró lestw a

P olskiego 1815—1867. Część I: 1815—1830. T. II. Sekcja IV (Sprawiedli­

wości). Protokóły regestrowali: Kazim ierz K o n a r s k i , Halina D m o w s k a - G r a b i a s o w a , K lem entyna M o r a w s k a , Franciszka R a m o t o w s k a . System atyzację i redakcję przeprowadzili: К. К o - n a r s k i i F. Ramotowska. W arszawa 1960 ss. XVIII, 328. Naczelna

D yrek cja A rch iw ó w P ań stw ow ych . A rch iw u m G łów ne A k t D aw nych w W arszaw ie; — dtto — Т. III. Sekcja V—VI (Spraw W ew n ętrzn ych i P olicji), VII (W ojny). Opracowali: K. K o n a r s k i , H. D m o w s k a -

- G r a b i a s o w a , K. M o r a w s k a , F. R a m o t o w s k a . Warszawa 1961 ss. X V III, 837. — Archeion 37 (1962) 307—309.

214 Materiały do historii

_[

₂₀

_]

103. B ibliografia prac W ładysław a A braham a (1860—1941). (Nowe w y ­ danie poprawione i uzupełnione). W: A b r a h a m W ładysław, O rga­

n izacja K ościoła w Polsce do połow y w iek u XII. Wyd. 3. Poznań 1962

Pallottinum s. 331—359.

1963

104. T ajn y W ydział P raw a U n iw ersytetu W arszaw skiego w latach

oku pacji 1939—1944. W: Studia z dziejów W ydziału Praw a U niwersytetu

W arszawskiego. Warszawa 1963 Wydz. UW s. 191—216, tabl. 3, portr. 1, rśs. i nadb.

105. M ateriały do po lsk iej bibliografii h istoryczn o-praw n ej za rok

1961. — Czas. praw .-hist. 15 (1963) 347—403 i nadb. Warszawa 1963 ss. 57.

106. D er Stand der historischen B ibliographie in Polen. — österr. O sthefte 5 1963) 320—325 i odb.

107. Rec.: Joachim B a r OFM Conv., W ojciech Z m a r z OFM Conv.,

P olska bibliografia p raw a kanonicznego od w yn alezien ia druku do 1940 r. T. I: Od w yn alezien ia druku do 1799 r.; T. II: Za lata 1800—1940.

Lublin 1960 ss. 284; 1947 ss. 356. Tow. Nauk. KUL. — Joachim B a r OFM Conv., Polska bibliografia p raw a kanonicznego za lata 1941—1956. — Praw o kan. 1 (1958) 387—439 i odb. Warszawa 1959 ss. 54. — Studia źródłozn. 8 (1963) 166— 168.

108. R eedycje i p rzedru ki daw n iejszych pu blikacji z d zied zin y praw a

kanonicznego i historii Kościoła. Przegląd bibliograficzny. — Praw o kan.

6 (1963) 557—571.

109. Concilia Poloniae. Źródła i stu dia k ry tyc zn e . T. X . S yn ody d ie­

c e z ji w ro cła w sk iej i ich sta tu ty . Na p o dstaw ie m ateriałów przysposobio­ nych p rzy udziale A lfreda Sabischa. W rocław — W arszawa — Kraków

1963 Zakł. Nar. im. O ssolińskich ss. X VIII, 754, m apa 1, tabl. 23. Rec.: C h e n e y Christopher. — J. eccl. Hist. 15 (1964) 255; A p p a l t Heinrich. — Mitt. Inst. f. österr. Geschichtsforsch. 72 (1964) 518—519; S z y m a ń s k i Józef. — Studia źródłozn. 10 (1965) 183—785; G o t t s - c h a 1 k Joseph. — Archiv, f. Schles. K irchengesgesch. 22 (1964) 330—334; R u s s o c k i Stanisław. — Acta Pol. hist. 12 (1965) 144— 146; G o ł ą b C. — Rev. espam. Der. Cam. 19 (1964) 476—481; M e t z Rene. — Rev. D roit can. 14 (1964) 370—371; ( K ł o c z k o w s k i ) J. Kł. — Rev. Hist.

e c d . (1166) 377; (Le B r a s Gabriel) G. L. B. — Rev. h is t Droit fr. ćtr. 44 (1966) 301; ( K a r w a s i ń s k a Jadwiga) J. K. — Scriptorium 18 (1964) 329—330; M a r o ń Franciszek Ks. — Sląs. Studia hist.-teol. 3

(1970) 344—348.

110. M ateriały do p o lsk iej bibliografii h istoryczn o-praw n ej za rok 1962. — Czas praw. -hist. 15 (1963) 199—252 i nadb. W arszawa 1963 ss. 54.

111. Rec.: S um ariusz protokółów R ady A d m in istra c yjn ej K ró lestw a

Polskiego 1815—1867. Część I: 1815— 1830. T. IV. Sekcja VIII (Przycho­ dów i Skargu), Sekcja IX (Kontroli), Sekcja X (Spraw Zagranicznych),

[

21

]

Naczelna D yrek cja A rch iw ów P ań stw ow ych . A rch iw u m G łów ne A k t D awnych w W arszaw ie. — Archeion 39 (1963) 257—259.

112; Hasła: A cta A postolicae Sedis (s. 25); A d lim ina apostolorum (s. 37); A dvo ca tu s diaboli (s. 42); A n ath em a (s. 242); A n n aty (s. 276);

A p o sta zja (s. 318); A u d yto r (s. 457); A z y l kościelny (s. 527); B en ed yk t X IV (s. 695); B eneficju m kościelne (s. 696); B iskupiec Jan (s. 820).

W: W ielka Encyklopedia Powszechna PWN. T. I. (1963).

113. Hasła: A r ty k u ły grodzkie (s. 401); A r ty k u ły sądow e (s. 401). W: W ielka Encyklopedia Powszechna PWN. T. I. (1963).

114. Hasła: B rachium saeculare (s. 104); B reve p a pieskie Cs. 136); B ulla (papieska) (s. 215); C elib a t (s. 333); C enzury kościelne (s. 351);

C odex iu ris canonici (s. 580); C orrectura iu riu m (s. 607); Corpus iu ris canonici (s. 607); D ek re ta ły (s. 859). W: Wiieika Encyklopedia Pow szech­

na PWN. T. 2. (1963); Form ula processus (s. 770); Fournier Paul (s. 799). W. Wielka Encyklopedia Powszechna. PWN T. 3. (1964).

1964

115. Hasła: D yspensa (s. 231); D ziesięcina (s. 254—255); E kscepta m a­

zow ieckie (s. 340); E kskom unika (s. 341); Elgot Jan (s. 399); (E ncyklika

116. Hasła: G asparii P ietro (s. 117); Hinschius Paul (s. 664). W: W iel­ ka Encyklopedia Pow szechna PWN. T. 4. (1964).

117. (P rzem ów ien ie p rze d ekranem T e le w izji W arsza w sk iej w ram ach

program u „Eureka” w dniu 11 m a ja 1964 r. godz. 18.50).

118. Karol K o r a n y i. In m em oriam . — Państw o i Praw a 19 (1964) 778—180, portr.

1965

119. M ateriały do p o lsk iej bibliografii h isto ryczn o -p ra w n ej za rok

1963. — Czas, praw .-hist. 17 (1965) 299—341 i nadb.

Rec.: G o t t s c h a l d Joseph. — Archiv, f. Schles. Kirchengesch. 23 (1965) 281.

120. Hasła: In du lt (s. 34); Inkorporacja (s. 56—57); In te r d y k t (s. 80);

In trodu kcja (s. 90); Iura stolae (s. 139); J u ry sd y k c ja . kościelna (s. 349—

350); Kanoniczne praw o (s. 431); K anonizacja (s. 432). W: W ielka Ency­ klopedia PWN. T. 5. (1965).

121. Hasła: K o rek tu ra pru ska (s. 53); K sięgi sądow e (s. 264). W: W iel­ ka Encyklopedia Powszechna PWN. T. 6. (1965).

1966

122. M ateriały do stu diów nad on om astyką Śląska. — Studia Dziej. Osadn. 4 (1966) 86— 113, mapa, tabl. i odb. ss. 29, mapa, tabl.