IJsverslag: Winter 1978-1979

IJSVERSLAG WINTER 1978 - 1979

E R RAT A

blz. 12, 3e r.v.o.: de zinsnede " ... tegen min-der dan lOC tussen ... " moet luiden: " ...tegen ongeveer

lOC tussen •.• "

blz. 16, 30e regel, luidt: "zwaar vast ijs en zwaar drijfijs voor ... ", te verbeteren in: "middel zwaar drijfijs voor ... "

blz. 16, 34e regel. De zin "Op de Waddenzee kwam plaatselijk middelzwaar

drijfijs voor" dient te ver-vallen.

blz. 23, 1ge regel. De hier genoemde Amercentra-~ is abusievelijk vermeld. Bedoeld was de Merwedecentrale.

IJsverslag

Winter 1978-1979

Uitgegeven door de Rijkswaterstaat Bewerkt door de directie Waterhuishouding en Waterbeweging Hoofdafdeling Waterhuishouding Operationele Afdeling

Dienst 8innen'sateren RIZA MaGrl:F~t4-6

822·'1, AC Postbus 17 8200 AA Lelystad

-Inhoud

Overzichtskaart van de vaarwegen •..•.•...•••...• 4

Voorwoord ..•..•...•..•.•.••..•...•. 5

1 Algemeen overzicht •.••.•••••.••.•..•...••.•.•....•...•... 7

1.1 Samenva tting •.•.•..•..•.•.•••..•...•.•...•.•....•... 7

1.2 Meteorologische gegevens .••...•.•.•.••••.•... 7

1.3 Enige nadere bijzonderheden •.•....••••••....••... 11

2 IJsbezetting en scheepvaartmogelijkheden ••..•.•••... , .... 15

2.1 Verloop ijsbezetting ...•...•... 15

2.2 Overzichten ijsbezetting en scheepvaartmogelijkheden ... 19

2.3 Beheersmaatregelen in het gebied van de grote rivieren. 19 2.3.1 Verloop watertemperaturen 20 2.3.2 De genomen beheersmaatregelen ...•... 24

3 Werking ijsberichtendienst ••...•...•...•.. 27

3.1 Binnenvaart Nederland •.••••... 27

3.2 IJsberichtgeving per radio en pers ...•...•... 27 3.3 Internationale ijsberichtgeving voor de zeevaart 27

N

,

/'

r:. -:. ~ W"OO"So<OO~++++++

...

:• :

·t....

-;«tf):: •• : :ttttt .tt.t· t+ " '" t ••• " t.t.ttt ••••••••

."

.... ,

_~i~5"~

" _"

....

I

\

Voorwoord

Met het verschijnen van dit verslag over de winter 1978-1979 wordt de publikatie van de jarenlange reeks ijsverslagen voortgezet. Het

ver-slag geeft een documentatie van de ijsbezetting voor zover van belang voor de scheepvaart en van de ter zake dienende meteorologische ge-gevens. Deze documentatie bestaat uit een kaart, tabellen, overzichten, beschrijvingen en toelichtingen en heeft ten doel de beschikbare gege-vens toegankelijk te maken ten behoeve van de scheepvaart, de ijsbe-strijding en het beheer van de openbare wateren.

In deze uitgave is evenals in het vorig verslag opgenomen het zgn. vorstgetal van IJnsen, dat wordt berekend voor het station De Bilt en de beste beschikbare karakterisering van de strengheid van de winter in Nederland geeft.

Gezien de in bepaalde opzichten bijzondere aard van deze winter is ver-der uitvoeriger dan gebruikelijk ingegaan op weerkundige situaties ter-wijl bovendien aandacht is besteed aan het verloop van watertemperatu-ren van de grote rLvi.eren.ien dat van de afvoer van de Bovenrijn. Bij het samenstellen van dit verslag is gebruik gemaakt van:

- de "Maandelijkse overzichten der weersgesteldheid" (publikatie 94a van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut) voor de ont-lening van meteorologische gegevens;

- Duitse weerkundige gegevens, verstrekt door het K.N.M.I.;

- watertemperatuurgegevens van de Rijn te Kaub en v~rms, verstrekt door achtereenvolgens het Wasser- und Schiffahrtsamt in Duisburg en de Bun-desanstalt für-Gewässerkunde te Koblenz;

- algemene waterkundige gegevens verzameld door de Operationele Afdeling en - voor de beschrijving van de ijstoestand - van de gegevens van de IJsberichtendienst van de Rijkswaterstaat, welke dienst ressorteert onder de Operationele Afdeling van de hoofdafdeling vlaterhuishouding der Directie Waterhuishouding en Waterbeweging van de Rijkswaterstaat.

-I-I==t=·-=j naacnraaz 101 pl2liJ2Itf GW UI lo0Wl21 J3d WWU! JOn 9 rad 'WlIS U313JIS U! Jon 9 ad 'waG <lw U! lDDWl3 rad s,msl"J u2IpoJ6 U!

6

1 Algemeen overzicht

1.1

Samenv att

i

ng

De winter 1978/9 was in het algemeen koud, met uitzondering van de maand november, die aan de warme kant was. Daarentegen was januari een zeer koude maand.

In deze winter kwamen achtereenvolgens twee korte ijsperioden en één lange ijsperiode voor en is zeer veel ijs voorgekomen op de binnen-vaarwegen in ons land en op het IJsselmeer, het Harkermeer en de

Randmeren; deze meren ZlJn zelfs ongeveer 2 maanden onbevaarvaar ge- .. weest. Vrij veel ijs heeft zich verder voorgedaan op de Waddenzee

terwijl op de zeearmen een aantal dagen drijfijs is waargenomen, dat plaatselijk nog vrij veel hinder voor de scheepvaart heeft opgeleverd. De grote rivieren daarentegen zijn vrijwel ijsvrij gebleven met uit-zondering van het Haringvliet, het Spui en de Lek, waar een aantal dagen drijfijs is voorgekomen.

1.2

Meteorologische

gegevens

Figuur 1 geeft een overzicht van de winter 1978/9 naar waarnemingen van het K.N.M.I. te De Bilt.

De hiernavolgende staat I geeft voor de vijf hoofdstations van het K.N.M.I. een overzicht van de afwijkingen der maandgemiddelden van de luchttemperatuur ten opzichte van de over een tijdvak van 30 jaren

(1931 ••• 1960) berekende maandgemiddelden, de zgn. "normale waarden".

Staat I: Afwijkingen in oe van de gemiddelde maandelijkse temperatuur

~'leerstation gemiddelde ..

De De Vlis- vliegveld van deze

Eelde

Kooy Bilt singen Z.Limburg 5 stations

+1,6 +1,3 +0,4 +0,4 -0,4 +0,7 -2,4 -1,8 -1,2 -1,0 -0,4 -1,4 -4,7 -4,9 -4,9 -3,9 -4,8 -4,6 -3,3 -3,3 -2,9 -3,1 -2,2 -3,0 -0,8 -0,1 -0,3 -0,5 -0,1 -0,4 .maand nov. 1978 dec. 1978 jan. 1979 feb. 1979 mrt. 1979

Ter nadere karakterisering van de maanden december 1978 .•.maart 1979 zijn in de figuren 2 en 3 overzichtstekeningén gegeven van de ge-middelde luchttemperaturen in Nederland voor deze maanden,

respec-~Figuur 1. Het verloop van de winter 1978-1979 naar waarnemingen te De Bilt.

GEM. TEMPERATUUR (OC) DECEMBER 1978 ( ". ':

_'.

'1 • .: 2,0

':""\'g'.

r...:2,5 2,5 •••• .

.

.

', .+

'.0 ...

GEM. TEMPERATUUR (OC) JANUARI 1979

Figuur 2. Overzichtstekeningen van de gemiddelde luchttemperaturenin

GEM. TEMPERATUUR DECEMBER (1931 ... 1960) GEM. TEMPERATUUR JANUARI (1931 ••• 1960)

::+'..

t.:...:

·f. 2 ....

...

2,5

Figuur 3. Overzichtstekeningen voor de "normale waarden", berekend

tievelijk voor de "normale \-marden", berekend over het dertigjarige tijdvak 1931 •.• 1960. Deze overzichten tonen ten overvloede aan dat de vier genoemde wintermaanden belangrijk kouder waren dan normaal.

GEM. TEMPERATUUR (OC) FEBRUARI 1979 GEM. TEMPERATUUR (OC) MAART 1979

Nederland ·voor ..de maanden' dec. '78 •..mrt. '79.

GEM. TEMPERATUUR FEBRUARI (1931 .••• 1960) GEM. TEMPERATUUR MAART (1931 ••• 1960 ).

", ,", ,t,

. ":5:5 ... ~.

"'5' 5·... .r ...•... J •• ' :,: 5J5 ". " ":55.. J s,s! ::. ...'

over 1931 ..• 1960 over de maanden dec.'78 ..•mrt;'79.

Januari was zelfs gemiddeld bijna 50kouder en spande wat dit betreft

de kroon.

Een gedetailleerd overzicht van de aantallen vorst- en ijsdagen en zeer koude dagen over de periode november 1978 •..maart 1979 voor de vijf hoofdstations biedt staat II.

Staat II: Aantallen vorst- en ijsdagen en zeer koude dagen

-weerstation De Kooy Eelde De Bilt Vlis- vliegveld singen Z.Limburg maand v ij zk v ij zk v ij zk v ij zk v ij zk nov. 1978 2

-

-

5

- -

7 1

-

2

-

-

10 1

-dec. 1978 19 8

-

20 9 '2 19 7 1 12 2 1 19 8 1 jan. 1979 24 14 7 27 16 10 26 16 7 23 10

-

28 14 10 feb. 1979 22 10

-

27 13 - 26 9

-

18 7

-

22 8

-mrt. 1979 7

- -

7

- -

9

-

-

-

-

-

8

-totaal 74 32 7 86 38 12 87 33 8 55 19 1 87 31 11 v vorstdag ij

=

ijsdag

zk

=

zeer koude dag

minimumtemperatuur lager dan

oOe

maximumtemperatuur lager dan

oOe.

minimumtemperatuur laqer dan -10o

e.

De beste beschikbare karakterisering van de strengheid van een win-ter in Nederland geeft het Vorstgetal vanIJnsen*), gedefiniëerd voor het station De Bilt als

v =

0,00275 v2 + 0,667 ij + 1,111 zk

Deze grootheid, die theoretisch de waarde 100 kan overschrijden is berekend voor de winters vanaf 1756/7; vanaf de winter 1849/50 kon daarbij gebruik worden gemaakt van de waarnemingen, verricht te De Bilt. De hoogste waarde in de beschikbare reeks is 89 (voor de winter

1829/30) en de laagste waarde,O!5 (voor de winter 1833/4). Voor een "gemiddelde" wi.nt.ez'geldt 16

<

V < 25, terwijl voor 39% der winter de waarde V=25 wordt overschreden.

De lange reeks van 7 zachte winters 1971/2 .•.1977/8 (met 4, 6 ~ V <14,2) - volgens de beschikQare gegevens alleen geëvenaard door de reeks van 7 zachte winters 1909/10 •••1915/6 - is door de winter 1978/9 doorbro-ken. Het vorstgetal van IJnsen bereikte deze "linter de waarde 51,7, -) waarmee hij in rij van de 10 strengste winters sinds de 'winter 1849/50 de negende plaats inneemt. Deze tien strengste winters met hun vorst-getallen zijn:

52,

o

*)F.IJnSen: "Onderzoek naar het optreden van winterweer in Neder-land". K.N.H.I., wetenschappelijk rapport \'l.R.74-2,1974.

1962/3 83,2 1890/1 70,8

1946/7 78,7 1928/9 60,6

1941/2 76,9 1870/1 53,1

1854/5 74,1 1978/9 51,7 _.52,[}

1939/40: 71,9 1955/6 50,9

Opmerkelijk is dat van deze tien winters er slechts drie (met

Vgem

=

66,0) zijn opgetreden in de eerste helft van deze periode van 130 winters, terwijl niet minder dan zes ervan (waaronder de drie strengste) zich in de laatste 40 jaar hebben voorgedaan (voor deze winters bedraagt Vgem

=

68,9).

Staat III tenslotte geeft een overzicht van de hoogste en laagste luchttemperaturen, die in de winter 1978/9 aan de K.N.M.I.-stations zijn waargenomen. _

Staat III: Uiterste temperaturen

hoogste temperatuur laagste temperatuur maand

oe oe

plaats datum plaats datum

nov. 1978 Epen (Limb.) 8 nov. 17,0 Dedemsvaart 29 nov.

-

7,6 dec. 1978 Epen 11 dec. 16,1 Deelen 31 dec. -15,8 .jan. 1979 Vlissingen 12 jan. 5,3 Emmeloord 5 jan~ -24,4 feb. 1979 Haastricht 12 feb. 10,0 Spijk (Gron.)22 feb. -12,0 mrt. 1979 Schoondijke 25 mrt. 16,2 Nijmegen 24 mrt. --5,2

Door het K~N.H.I. werd dus de laagste temperatuur in deze winter gemeten te Emmeloord op 5 januari; deze luchttemperatuur bedroeg -24,4oe.

1.3 Enige

nadere

bijzonderheden

De winter 1978/9 was eerder grillig dan streng en heeft zeer veel ongerief meegebracht door het veelvuldig voorkomen van ijzel in grote delen van het land en door herhaaldelijk optredende sneeuw-buien, die soms de vorm van een sneeuwstorm aannamen.

Het noorden des lands heeft in dit opzicht het meeste te lijden ge-had, b.v. rond de jaarwisseling maar vooral in de periode 14 ••.17 februari; bij die gelegenheid raakten velen geheel geïsoleerd van de buitenwereld.

In het verband van dit ijsverslag verdienen enkele bijzondere ver-schijnselen hier vermelding, t.w. de stormvloed van 2 januari in het zuidwesten van het land (sector Schelde van de

Stormvloedwaar-schuwingsdienst) ·en de beide afvoergolven op de Rijn in januari en februari. Het opmerkelijk van deze verschijnselen is dat zij alle drie voorkwamen in een vorstperiode.

Nadat er reeds in november en december enkele korte vorstperioden waren geweest verplaatste eind december de vorstgrens zich vanuit

het noorden over ons land, waardoor het in de periode 31 december •.•6 januari in het gehele land hard vroor (nadere bijzonderheden biedt par.2.1). Aan het begin van deze periode nu deed zich een ongewone storing voor.

Een kleine, geïsoleerde depressie, afkomstig van IJsland, bereikte in de nacht van 1 op 2 januari 1979 de Doggersbank en lag op 2 ja-nuari rond 13 uur ~mT ongeveer 65 km ten zuidwesten van Den Helder. Kort daarna vertoonde deze storing plotseling een activering en

uitdieping, waarbij aan de zuid- en de westflank van de kern een klein noordwestelijk stormveld van 8 tot 9 Beaufort ontstond, dat in Zee-land een sterke opstuwing van het water en een kortstondig oplopen van de temperatuur tot boven het vriespunt teweegbracht.

De storm, die omstreeks 16 uur zijn grootste kracht bezat, nam'te-gen de avond snel af.

Wegens het zeer plaatselijk karakter van de storing hebben zich alleen aan de Westerschelde waterstandsverhogingen van betekenis voorgedaan. Bij Vlissingen is een verhoging opgetreden van bijna 11 dm en werd een stand bereikt van NAP + 340 cm (deze stand heeft een gemiddelde overschrijdingskans van eens per 5 jaar). In het oostelijk deel van de Westerschelde waren de verhogingen zelfs nog enkele dm'shoger dan te Vlissingen.

Daarentegen bedroeg de verhoging bij Hoek van Holland niet meer dan 2 dm, waarmee de hoogwaterstand niet hoger reikte dan NAP + 168 cm. In dezelfde vorstperiode van 31 december 1978 ...6 januari 1979 ver-. toonde de Rijn een afvoergolf met een topafvoer te Lobith op 4 januari

(figuur 4) van 5450 m3/s (gemiddelde overschrijdingskans: eens per jaar) Dit verschijnsel hing samen met de vrij langzame zuidelijke verplaat-sing van de vorstgrens, waardoor er nog op 30 december, toen in ons land de luchttemperatuur sterk daalde, in Duitsland vrij veel regen viel. De reeds eerder (op 28 december) begonnen afvoerstijging op de Rijn kon·zich hierdoor doorzetten. Toen daarop de vorstgrens zich verder zuidwaarts verplaatste viel in dit gedeelte van het stroomgebied van de Rijn alleen nog neersla~ in de vorm van sneeuw; de Rijnafvoer nam hier-door snel af tot 1350 m Is. op 22 januari.

Eind januari liep de temperatuur zowel in Nederland als in Duitsland op tot boven het vriespunt. Door smeltwater en een aanzienlijke hoe-veelheid neerslag in het stroomgebied van de Rijn steeg de Rijnafvoer

snel en bereikte op 16 februari te Lobith de waarde 6525 m3/s (ge-middelde overschrijdingskans 1 x per 2 jaar). Tijdens de was wissel-den in ons land lichte vorst en lichte dooi elkaar eerst af (figuur 4), terwijl het in de periode 14 .••21 februari (waarin ook de topafvoer viel) matig tot licht vroor.

De uiterwaarden in Nederland lopen in bij Bovenrijn-afvoeren tussen 4000 en 5000 m3/s. Door de relatief snelle afkoeling van het ondiepe water in de uiterwaarden ontstond daar tijdens de eerste afvoer-golf plaatselijk ijs, dat bij dalende afvoer op de rivier verscheen als licht drijfijs. Voor februari zijn hiervan geen meldingen binnen-gekomen; aan het begin van die maand was de watertemperatuur te Lobith echter soC tegen minder dan lOC tussen 6 en 8 januari, terwijl het tij-dens die eerste afvoergolf in januari bovendien veel strenger vroor dan tijdens die in februari (figuur 4).

12

-

1-I I -r-

_1.1

t

- -I I - -I AFVOER: LOSlfH "fM LUCHUeMP OE BILT m 20

"

20 re 20

"

20

DECEMBER JANU,6,RI FEBRUARI MAART

1978 1979 7000

"

6000 ~ 4000 ~

e

~

.

< 3000 2000 1000

Figuur 4. Verloop van de Rijnafvoer te Lobith en de luchttempera-tuur te De Bilt.

Volledigheidshalve volgt hier nog een overzicht van de periode, dat de

stuwen in de Nederrijn geheven waren:

stuwen buiten werking gesteld op weer in werking gesteld op alle alle Amerongen/Hagestein Drie1 2 januari 5 februari 9 januari 24 februari 1 maart

Ongeveer gelijkt~jdig met de afvoergolven op de Rijn wies het water op

de Maas. Op dez~ rivier was de eerste topafvoer zowel te Borgharen

(op~anuari) als te Lith (op 3 januari) rond 1000 m3/s; de tweede

13

-afvoertop bereikte te Borgharen als maximum 950 m3/s (6p 15 februari) en te Lith 1000 m3/s (op 18 februari). De gemiddelde overschrijdings-kans van deze beide topafvoeren is bij benadering eens per jaar; van het voorkomen van ijs op deze rivier is geen melding gemaakt. De stuwen te Borgharen, Linne en Grave zijn tijdens deze afvoergolven steeds in werking gebleven; voor de overige stuwen volgt ook hier een overzichtje:

buiten werking in werking

ge-stuw gesteld op steld op

Roermond 1 januari 3 januari

Belfeld 31 december 4 januari

Belfeld 4 februari 5 februari

Roermond 14 februari 18 februari

Belfeld 10 februari 20 februari

Sambeek 14 februari 19 februari

Lith 15 februari 17 februari

14

2 IJsbezetting en scheepvaartmogelijkheden

2.1 Verloop

ijsbezetting

Eind november kwam ons land in een noordoostelijke luchtstroming te

liggen en werd koude polaire lucht aangevoerd. Hierdoor kwam de temperatuur geleidelijk op een lager niveau te liggen en daalde te De Bilt de laatste dagen van november tot een gemiddelde van enkele graden onder het vriespunt.

Begin december draaide de wind haar zuidoostelijke richting en liep de

temperatuur iets op tot waarden rond het vriespunt.

Op 5 december daalde de temperatuur weer en bleef het in het Noordoos-ten van ons land ook overdag licht vriezen. Op 6 december werd in dit gedeelte van het land het eerste ijs op de vaarwegen waargenomen. Door de aanhoudende vorst breidde het ijs zich vrij snel uit en was op

7 december een groot aantal vaarwegen in het Noordoosten van het land

reeds moeilijk bevaarbaar. De volgende dag was een aantal kleinere vaarwegen in dit" gedeelte van het land teeds onbevaarbaar en werd er zelfs een vaarverbod ingesteld voor enkele kleine vaarwegen in zuid-oost-Groningen.

Inmiddels was de wind echter naar zuidelijke richtingen gedraaid en liepen de temperaturen vrij vlug op met maxima van 100

e

op 9

decem-ber, waardoor de ijsoverlast snel afnam en op 11 december ge~n ijs

van enig belang meer voorkwam, wat tevens het einde betekende van de eerste ijsperiode1).

Op 16 december draaide de wind onder invloed van een hogedrukgebied naar zuidoostelijke richting en werd geleidelijk koelere lucht aange-voerd. De volgende dag was de gemiddelde temperatuur gedaald tot en-kele graden onder het vriespunt. Op 18 december vroor het te De Bilt matig tot licht en werd op een aantal kanalen in de provincie Drenthe weer enig ijs waargenomen. Op 19 december kwam er weinig verandering in de vorstsituatie, waardoor de ijsbezetting in het Noordoosten allengs toenam. De volgende dagen werd het geleidelijk minder koud; toch begon op 20 december onder invloed van de vrij harde oostelijke wind grondijs op het r~arkermeer te lopen. Dooi de aanhoudende wind nam het grondijs tussen Enkhuizen en ~IDrken snel toe en was op

21 december hier alleen nog vaart mogelijk voor grotere schepen. De

Rand-meren waren toen nog vrij goed bevaarbaar en het IJsselmeer was zelfs nog ijsvrij. Op diezelfde dag werd voor de Drentsche Hoofdvaart een vaarverbod ingesteld.

Ten zuiden van het Krabbersgat bij Enkhuizen nam het ijs snel in bete-kenis toe. Hier bevond zich op 22 december zwaar opeengepakt drijfijs, waarin scheepvaart vrijwel niet meer mogelijk was, terwijl daarentegen op het IJsselmeer toen nog slechts plaatselijk licht drijfijs voorkwam.

1) Een ijsperiode is gedefiniëerd als een periode van tenminste 5 aaneengesloten dagen waarop van 5 of meer scheepvaartkanalen op onderlinge afstand van tenminste 10 km ijsbezetting wordt gemeld.

Van de Randmeren was op die dag het gedeelte Nijkerk-Elburg moeilijk bevaarbaar. Op 22 december werd ook voor het Noordwillemskanaal een vaarverbod ingesteld. Toch was inmidde~s onder invloed van een gebied van lage luchtdruk een Zuidwestelijke luchtstroming over het land ontstaan. Op 24 december viel in het zuidwesten van het land de dooi in, maar in het overige gedeelte van het land bleef de temperatuur rond het vriespunt schommelen, waardoor in de ijstoestand weinig ver-anderde.

Op 25 december zette,de dooi door en liep de temperatuur op, in het Zuiden tot waarden van goc, in het Noorden tot ongeveer SoC. Hierdoor nam de ijsbezetting snel af en waren de vaarwegen op 27 december weer vrijwel ijsvrij.

Opmerking: De gelijktijdig in het stroomgebied van de Rijn invallende

dooi leidde tot het begin van de eerste afvoergolf, genoemd in par.l.3 (men zie ook figuur 4).

Hoewel er in de luchtdrukverdeling welnlg veranderde.verplaatste'de vorstgrens, die even ten Noorden van ons land lag ,'z'ich van 29 decem- ,

bei tot 1 januari ver zuidwaarts. In ons land werd de wind oostelijk

en nam toe tot hard" De temperatuur daalde erg snel en op de

30edecem-ber vroor het in'het Noorden van het 'lánd overdag licht tot matig2) en

werd op het IJsselmeer en hetl-larkermeer plaatselijk veel grondijs waargenomen: het begin van de derde en langste ijsperiode.

Op'3l december kwam vrijwel in het gehele land matige tot strenge vorst

voor. Door de heersende harde noordoostelijke wind ontstond op het IJsselmeer enl-larkermeer aan de westwal veel opeengepakt drijfijs. De, meeste vaarwegen in de provincies Groningen, Fri~sland en Drenthe waren op die dag reeds moeilijk bevaarbaar. De temperatuurdaling zette nog door: op 1 januari kwam in het Noordoosten zeer strenge vorst' voor. De ij sbezetting nam nu snel toe: op de ~'laddenzeekwam plaatselijk

zwaar vast ijs en zwaar drijfijs voor en in de noordelijke provincies waren de meeste vaarwegen die dag onbevaarbaar. Het Ijsselmeer en het r1arkermeer waren bedekt met middelzwaar tot zwaar vast ijs met plaat-selijk ijsruggen en ijsdammen; scheepvaart was hier vrijwel niet meer mo-gelijk. Op de ~'laddenzeekwam plaatselijk middelzwaar drijfijs voor. Op de

2e

januari lagen de temperatuurminima in het Noorden en Oosten van het land tussen -150Ç en -200C. De ijsbezetting brèidde 'zich nu

ook in zuidelijke richting uit. Vaarverboden werden op die dag inge-steld voor de volgende'vaarwegen:

a alle vaarwegen in de provincie Friesland met uitzondering van het Van Harinxmakanaal met de oostelijke en westelijke toegang tot Leeu-warden, het Prinses r·largrietkanaal en de Houkesloot;

b alle provinciale vaarwegen in de provincie Drenthe, het Noordwillems-kanaal en de Drentsche Hoofdvaart;

c het Kanaal Ossenzijl-Steenwijk, het Kanaal Beukers-Steenwijk en het Kanaal Deventer-Raalte.

2)

l-lenspreekt bij. temperaturen van -00 tot -50C van lichte vorst;

-50 tot -lOoc van matige vorst;

-100 tot -150C van strenge vorst;

'\'

Van de kanalen in het'Noordoosten, waar nog geen vaarverbod voor gold, was alleen het Eemskanaal nog vrij goed te bevaren; de overige vaar-weqen waren hier vrijvlCl alle onbevaarbaar. Op de vaarwegen in het mid-den van het land werd eveneens veel hinder van ijsgang ondervonden. Van de kanalen waren hier alleen het Noordzeekanaal, het'Amsterdam-Rijn-kanaal en het Zwolle-IJsselhet'Amsterdam-Rijn-kanaal nog ijsvrij. In het zuiden van het land werd - hoofdzakelijk op de kleinere vaarwegen - veel hinder van ijsgang ondervonden. Uit Zeeland werd verder het eerste ijs ge-meld (van het Veerse Meer).'

Zeer opmerkelijk op die dag waren het optreden van een stormvloed in de sector Schelde (gevolg van een zeer plaatselijke storing) en de voortgaande was op de grote rivieren (samenhangend met het feit dat de vorst ten zuiden van ons land later was ingevallen). Beide verschijn-selen kwamen inpar.l.3 reeds ter sprake.

Door de aanhoudende vorst, waarbij het in de nacht in het algemeen matig tot streng vroor, nam het ijs op de vaarwegen in het Zuiden van het land geleidelijk toe. Hier waren op 4 januari alleen de hoofd-vaarwegen nog r~delijk bevaarbaar. In het Noorden was toen vrijwel alleen nog scheepvaart mogelijk met behulp van ijsbrekers. Ook op het IJsselmeer en het r~arkermeer vond alleen nog scheepvaart plaats . met grote schepen met een groot machinevermogen, geholpen door ijs-brekers. .

De afvoergolf op de Rijn bereikte die dag te Lobith haar top; de uiter-waarden waren inmiddels reeds ingelopen of liepen in.

Op 5 januari waren alle binnenvaarwegen met uitzondering vari het Affister-dam-Rijnkanaal, .het Noordzeekanaal en het rivierengebied moeilijk of onbevaarbaar. Ook op de Zeeuwse wateren was er nu sprake van flinke ijsgang: in de ~osterschelde bevond zich op 6 januari ter hoogte van' de Kreekraksluizen en in de Eendracht vrij veel ijs, wat veel hinder opleverde voor kleinere schepen. In het Volkerak en nabij de Volkerak-sluizen was toen een begin van ijsvorming evenals op het kanaal door Zuid-Beveland, .op de ~'lesterschelde ten oosten van Hansweert en op de

Schelde-Rijnverbinding tot Antwerpen toe. . .

Op 7 en 8 januari .lag ons land onder invloed van een front, waardoor het overvloedig regende (wat aanleiding gaf tot zware ijzelvorming). Hiermee was een einde gekomen aan een periode van matige tot strenge vorst. De temperatuur bleef nu rond het vriespunt hangen; er trad wei-nig verandering in de ijstoestand op en in de provincie Friesland kon-den alle vaarverbokon-den op 8 januari worden ingetrokken.

In deze dagen kwam op de Rijntakken hier en daar enig licht drijfijs voor, afkomstig uit de leeglopende uiterwaarden (par.l.3). Het ver-schijnsel was opmerkelijk omdat het zich in lange tijd niet had voor-gedaan; dit schaarse ijs leverde overigens geen enkel probleem op, mede omdat de watertemperatuur (par.2.3) niet laag genoeg was. Op de Waddenzee en in Zeeland verbeterde de ijssituatie na 7 januari aanzienlijk, zodat hier op 13 januari vrijwel geen ijs van betekenis meer voorkwam. Op de hoofdvaarwegen was het ijs inmiddels gebroken en trad door intensieve scheepvaart geleidelijk een verbetering op. Omstreeks 14 januari draaide de wind naar zuidoostelijke richting en daalde de temperatuur, waardoor 's nachts opnieuw matige tot strenge vorst voorkwam en de ijsbezetting weer enigszins toenam.

Was reeds vanaf 7 januari de aanwezigheid van licht drijfijs in het

Hollandsch Diep nabij de Volkeraksluizen gemeld, op 20 januari vormde zich mede door de geringe rivierafvoeren voor de spuisluizen in het

Haringvliet middelzwaar opeengepakt drijfijs. De gemiddelde luchttem-peratuur bleef tot 30 januari onder het vriespunt. In deze periode

kwam (van 23 ...29 januari) op de Lek tussen Vreeswijk en Krimpen (hoofd-zakelijk licht) drijfijs voor. Vanaf de 31e januari lagen de gemiddel-de luchttemperaturen weer even boven het vriespunt. Die dag werd op het Haringvliet het laatste verdwijnende ijs waargenomen (de beheersmaat-regelen in verband met de ijsbezetting op dit water komen in par.2.3. nog ter sprake) .

Het vaarverbod voor het kanaai Beukers-Steenwijk werd op 2 februari op-geheven. Op 3 februari was in Zeeland alle ijs verdwenen; elders in het Zuiden en in het Zuidoosten van het land trad langzaam een verbe-tering op in de ijstoestand. Hier waren op 7 februari de meeste door-gaande vaarwegen weer vrij goed bevaarbaar. ~ot en met 12 februari bleef de temperatuur rond het vriespunt schommelen, zodat geen noemens-waardige veranderingen optraden; op 13 februari steeg de temperatuur, maar dit was slechts kortstondig. In deze eerste helft van februari

trad op de beide grote rivieren een tweede afvoergolf op (par.1.3). Inmiddels was de luchttemperatuur weer gedaald en kwam vanaf 14

febru-ari in het algemeen 's nachts matige vorst voor met als gevolg dat de

ijsbezetting allerwegen weertoenam~ In Zeeland was de ijsvorming ove-rigens van weinig betekenis; daarentegen werd op 17 februari voor de vaarweg Beukers-Steenwijk opnieuw een vaarverbod ingesteld. Ook op de Waddenzee werd weer ijs gevormd en op 19 februari bevond zich hier veel zwaar drijfijs. Vanaf die dag liep de temperatuur echter weer op tot waarden even beneden het vriespunt, waardoor het ijs op de Wadden-zee weer afnam.

Op 20 februari werd het vaarverbod voor de vaarweg Beukers-Steenwijk en op 28 februari dat voor het kanaal Ossenzijl-Steenwijk ingetrokken. Op laatstgenoemde datum was de Waddenzee vrijwel ijsvrij. Ons land bevond zich toen in een westelijke luchtstroming, waarin regelmatig

fronten meekwamen en waardoor de temperatuurminima rond het vriespunt kwamen. Op 1 maart werd op de doorgaande vaarvlegen in het Zuidwesten en het Oosten van het land weinig hinder meer ondervonden van ijsgang. Nadat de minima op'd~'3e maart waren opgelopen tot ongeveer 70C trad

snel een algehele verbetering op. Op 5 maart werd in het Westen des lands weinig hinder meer ondervonden; in het Noordoosten waren de door-gaande vaa~vegen toen in het algemeen weer vrij goed bevaarbaar. De vaarverboden voor de kanalen in de provincie Drenthe werden op 6 maart ingetrokken en het laatste nog uitstaande vaarverbod (dat voor de vaar-weg Deventer-Raalte) werd op 7 maart opgeheven.

Onder invloed van een krachtige zuidwestelijke wind kwam het ijs op het IJsselmeer en l1arkermeer op 8 maart in beweging. Hierdoor ontstond een strook open water langs de westzijde van het IJsselmeer en was voor het eerst na ongeveer 10 weken weer scheepvaart mogelijk zonder hulp van ijsbrekers en wel op de trajecten Kampen-Nedemblik en Enkhuizen-Den Oever.

Omdat de temperatuurminima boven het vriespunt bleven en mede door een harde tot stormachtige westelijke wind nam het ijs op de binnenvaarwegen snel in betekenis af en waren op

9

maart alleen nog enkele kleine vaar-wegen in de provincies Drenthe en Overijssel moeilijk tot onbevaarbaar.

Op het IJsselmeer en Narkermeer bevond zich op la maart langs de noord-oostzijde nog een strook zwaar opeengepakt drijfijs, waardoor Kornwer-derzand, Staveren en Lemmer nog zeer moeilijk bereikbaar waren en Enk-huizen vanuit het Zuiden via het Krabbersgat nog onbereikbaar was. Op 12 maart werd op de kanalen vrijwel geen hinder meer ondervonden van ijsgang. Op het IJsselmeer waren toen Staveren en Enkhuizen weer goed, Lemmer en Kornwerderzand daarentegen nog moeilijk bereikbaar. Op de 13e maart draaide de wind naar noordelijke richting, waardoor de nog aanwezige strook ijs uiteenwaaide en snel verdween. Het IJs-selmeer was op 14 maart dan ook vrijwel ijsvrij; op het Narkermeer kwam toen nog verspreid drijfijs voor, dat echter niet veel hinder meer opleverde voor de scheepvaart. Op 17 maart werd hier op het Enk-huizerzand het laatste verdwijnende ijs waargenomen.

2.2 Overzichten

ijsbezetting

en scheepvaartmogelijkheden

Figuur 1 (blz. 6) geeft een indruk van het verloop van de winter, en toont bovendien voor de "gevoeligste" vaarwateren, ingedeeld in groepen, de duur van de ijsbezetting. In deze winter kwamen 3 perioden voor, waarin ergens op de vaarwegen ij s voorkwam, te weten 6 •••U'·decem-ber, 18 ...27 december en 30 december 1978 ...17 maart 1979. Deze perio-den vormperio-den vrijwel ten volle even zovele ijsperioden ( deze duurden van 6 •.•11 december, van 19 ...27 december en van 31 december 1978 •..12 maart 1979).

In staat IV zijn de tijdvakken aangegeven, waarin lJS optrad op de betrokken wateren. De vaanlegen zijn hierbij ingedeeld in groepen, o.a. naar provincies; geen onderscheid is gemaakt- tussen grote en klei-ne vaarwegen. uit deze staat blijkt, dat op de kanalen in het Noord-oosten van het land en in het IJsselmeergebied het hoogste aantal da-gen ijs is voorgekomen.

Figuur 5 (achter blz. 30) geeft een overzicht van de ijsbezetting en scheepvaartmogelijkheden op de belangrijkste kanalen. Een overzicht van de ijstoestand op het IJsselmeer, Markermeer en Waddenzee wordt-weergegeven in figuur 6; tenslotte_.. geeft figuur 7 een overzicht van de bevaarbaarheid van enkele routes op het IJsselmeer en Markermeer

(de figuren 6 en 7 zijn achterin op de losse bijlage afgedrukt) .

Opmerking: Op de ijskaarten van deze winter werden voor de eerste maal

de ijsbezetting en scheepvaartmogelijkheden van enkele Belgische kanalen vermeld, t.w. van het Albertkanaal en de Kempische kanalen; op deze ka-nalen is ijs voorgekomen vanaf 4 januari tot 12 februari 1979.

2.3 Beheersmaatregelen

in het gebied

van de grote

rivieren

Zowel op de Maas en Nederrijn als in het Benedenrivierengebied zlJn in de onderwerpelijke winter beheersmaatregelen genomen om het hoofd te bieden aan mogelijke gevaren, verbonden aan het optreden van ijs. De bewuste maatregelen werden deels genomen op grond van het verloop van de watertemperatuur in het desbetreffende water. Alvorens deze beheers-maatregelen in het kort de revue te laten passeren volgt hier dan ook eerst een bespreking van het watertemperatuurverloop van enkele stations.

Staat IV: Aantallen dagen ijs per groep

Binnenvaanvegen (zonder de grote meren)

Groningen

I

1

6 december •.•11 december

Friesland 18 december ..•27 december 88 d.

Drenthe 31 december ••.12 maart

Overijssel

)

_I

6 december •••11 december

Gelderland 22 december .••25 december

₌

82 d.

utrecht 31 december ...12 maart

Noord-Holland

I

1

7 december •••10 december

Zuid-Holland 20 december •..25 december 79 d,

Zeeland 31 december •.• 9 maart

Noord-Brabant

}

{

23 december ...24 december

₌

72 d.

Limburg 2 januari ...12 maart

IJsselmeergebied

IJsselmeer

7 december ...11 december Narkermeer

Ketelmee~ en 20 december •.•27 december 91 d. Zwartemeer 30 december ...l7 maart

Randmeren

Gooimeer

I

j

6 december ..•l1 december

Eemmeer 19 december ••.27 december

₌

82 d. Veluvlemeer 31 december .•• 7 maart

2.3.1 VERLOOP WATERTENPERATUREN

a·Voor Maas en Haringvliet

Figuur 8 geeft voor de maanden december 1978 .•.maart 1979 weer het ver-loo~ der watertemperaturen aan de stations Borgharen, Lith en Numans-dorp. De grote schommelingen te Borgharen, die deels in afgezwakte vorm teruggevonden kunnen worden bij de beide andere stations, corres-ponderen met de schommelingen in de luchttemperatuur: in een periode van krachtige vorst daalt de watertemperatuur snel, maar niet zodra valt de dooi in of de watertemperatuur stijgt weer. Voor de Rijn zal

(onder b) de geheel vergelijkbare samenhang wat uitvoeriger worden be-sproken; bijzondere vermelding verdienen hier:

- het relatief grote verschil in watertemperatuur tussen Borgharen en Lith in december 1978;

voor de maanden december 1978 en januari 1979 de sterke afkoeling van het water tussen Borgharen en Lith. Van belang in dit verband is dat tussen beide stations zich twee belangrijke centrales bevinden

,

watertoevoer te klein was om op de opgetreden~afkoeling van veel in-vloed te zijn geweest;

- de opgetreden minima: te Borgharen van ong. lOC op 7 en 8 januari, te Lith van lOC over de perioden van 7 ...9 en 20 ...22 januari en te Numansdorp van

oDe

op 7 januari en in de periode 16 ...24 januari. Juist op 7 januari kwam ons land onder invloed van een depressie en liep de luchttemperatuur op tot rondom het vriespunt (par.2.2).

Opmerking: Tussen Lith en Numansdorp bevinden zich als belangrijke

t1warmtebronnenll de Amercentrale en Shell-Moerdijk.

12

-,-~

--- ,---

--,--

,-- --- c- - - --

-_.- --I I I-- --I '>(\

-+----1

_--

---f--\.-f

--1--,.11

-1--1----

f---+-t--

_{- ---1-"}

+

_+\

(

I

-I-

_,

+J-t\

" Jt-.-'

~ \ ( I /IV _""\. ~/

,

I "- (( \ 1

,

I \ ./\. \ {

,,'"

r-; A BORGHAREN km 15 II TH km 200 V . J, r I I --V NUMANSOORP km 999 I I

,~

r' I

+---10 io te 10 to 10 10 10

DECEMBER JANUARI FEBRUARI MAART

1978 1979 n

10

t :

Figuur 8. Verluop van tie watertemperaturen te Borgharen , Lith en Numansdorp.

o ,--- --

--

_-- _-

,--

_- -- _{r -}

-- --

----I-- -- -- - r- -

--

- r- - -- _- - -

-r-- -

- r- - - _{f-- - - -} f--f--

t---

I-- -

--t-

- - -- - -- ~-, --~ "'\~ -- ---

-+-

-- ,-- - -- --

17T-_!lt7~

-,

_-f

-- f- ~ -T- f-tr -'-\'

_Y(~

I-Jf

'\- -

--

-

-

_I~

f--

-.Lf!

+\--

+

,

- -

kj

7'

VI--\I,

!--1

r-~ [ç:J ~

pJ,

--j

,

--

_PIl

I

-I-::..

--+'

f-r\i

.i.'v' ---'- -

-i

,--~

I

WORMSKAU8 km 4'3km 5 '6 l\ L081TH km 862 vI I 10 2·' 10 20 10 20 10 20

OECEMBER JANUARI FEBRUARI MAART

1978 1979

tz

u

"

t :

Figuur 9. Verloop van de watertemperaturen te Warms, Kaub en Lobith.

b Voor de Rijn en z'Jn takken

Figuur 9 toont, eveneens voor de maanden december 1978 ...maart 1979, het verloop van de watertemperatuur voor de stations Warms (km 443) , Kaub (km 546) en Lobith (km 862). De drie lijnen vertonen dezelfde

schommelingen; hun onderlinge ligging is mede bepaald door:

- de warmtetoevoer van koel- en proceswater. Het station Warms is wat dit betreft beïnvloed door een serie bovenstroomse centrales, het station Lobith door de industrie c.a. in het Ruhrgebied;

- de grootte van de afvoer: niet alleen wordt een afvoergolf in een dooiperiode opgewekt (wat 's winters een verhoudingsgewijs wat hoge-re initiële watertemperatuur kan medebrengen), maar ook neemt bij toenemende rivierafvoer de invloed van het industriewater op de water-temperatuur af. 7 7000 -/-'1-6000

-',-

5000

I

--

H---: 0 ••: " 4000

•

.... JOOD 10 20 MAART

Figuur 10. Verloop van de watertemperatuur en de Rijnafvoer te Lo-bith en de luchttemperatuur te Düsseldorf.

10 20

JANUARI

Deze beide samenhangen nopen tot voorzichtigheid bij het trekken van conclusies uit figuur 9. Wel verdienen de volgende verschijnselen vermelding:

- tot omstreeks 10 januari heeft het water te Lobith vrijwel dezelfde temperatuur als dat te Kaub, daarna is het water te Lobith stelsel-matig het koudste;

- de snelle daling van de watertemperatuur begin januari 1979 (zowel te Kaub als te Lobith tot omstreeks lOC.

Uit figuur 10 blijkt vervolgens de nauwe samenhang tussen het verloop van de watertemperatuur (te Lobith) en dat van de luchttemperatuur aan een min of meer representatief weerstation (Düsseldorf). Van invloed van het verloop van de afvoer op dat van de watertemperatuur blijkt ver-der niets. Figuur 11 geeft tenslotte een indruk van de verandering van de watertemperatuur op de trajecten Lobith-Zutphen resp. Lobith-Dordrecht. Voor beide riviergedeelten is de afkoeling van het water het grootst in januari, maar deze blijft toch duidelijk ten achter bij die op de Maas

(fig.8). N.B. tussen Lobith en Zutphen bevindt zich langs de rivier geen centrale, maar tussen Lobith en Dordrecht zijn de koelwaterlozingen der centrale te Nijmegen en van de Amercentrale ongetwijfeld van veel belang geweest. o "- / \\ \ 1/ /2" I \I f,:/\J' WI LOBITH km 862 ZUTPHEN km 928 OORORECHT km 976 I 10 10 10 10 10 10 10 10

DECEMBER JANUARI FEBRUARI MAART

1978 1979 11 11

•

~

.

2 ~ 5 w • ~

•

w

Figuur 11. Verloop van de watertemperaturen te Lobith, Zutphen en Dordrecht.

c Slotsom

Er is alle reden aan te nemen dat indien de strenge vorst van begin januari 1979 zou hebben aangehouden de watertemperatuur zowel op de Maas als op de Bovenrijn en zijn takken tussen 10 en 15 januari het vriespunt zou hebben bereikt.

23

2.3.2 DE GENOMEN BEHEERS~ffiATREGELEN a Voor de Haas

omdat de watertemperatuur omstreeks de jaarwisseling vrij snel zakte (fig. 8) is op 5 januari ten behoeve van de scheepvaart het bericht uit-gegaan dat bij aanhoudende vorst de stuwen benedenstrooms van Maas-bracht omstreeks 7 januari (deels opnieuw - men zie par.1.3) zouden worden gestreken.

" De depressie, die op laatstgenoemde dag haar invloed over ons land uit-strekte, voorkwam mede een verdere daling. van de temperatuur van het Maaswater; hierdoor en door de spoedig volgende stijging van de water-temperatuur behoefde de voorgenomen beheersmaatregel niet te worden uit-gevoerd.

b Voor de Nederrijn en Lek

~lede als gevolg van de geringe afvoer op deze Rijntak manifesteerde zich op 24 januari hier een begin van ijsvorming. Ten einde ijsafzet-ting op de stuwen en daarmee moeilijkheden bij hun bediening te voor-komen is de afvoer-van deze rivier enigszins verhoogd door de ,stuwen 'enigszins te heffen~ De maatregel had voor de scheepvaart geen

gevol-gen van-betekenis door toeneming van· de Rijnafvoer:-was deze maatregel na enige dagen, niet meer" nodig.

c Voor het Benedenri vi erengebied-Haringvlietbekken

Vanaf 14 januari werd in het Hollandsch Diep ter plaatse van de Volke-raksluizen drijfijs waargenomen. Gelet op de dalende rivierafvoeren

(fig.4) zouden volgens de gangbare maatstaven met het oog op binnen-dringende verzilting de Haringvlietsluizen vanaf 17 januari gesloten moeten zijn geweest. De ijsvorming en de algemene situatie waren echter van dien aard (fig.1 en - voor de watertemperatuur te Numansdorp - fig. 8) dat het spuiprogramma van deze sluizen werd aangepast. In de daarop volgende 14 dagen is dan ook gedurende elk getij gespuid om zoveel als mogelijk "

~" ijs naar zee af te voeren en

-'verdere ijsvorming op het Haring'vlietbekken tegen te gaan (door namelijk :op deze wijze het water op het Haringvliet in beweqf.nq te houden) • Op2ü januari 'dreef de toen optredende krachtige zuidoostelijke wind

(par.2.1) veel ijs opeen voor de Haringvlietsluizen en ging de algemene toestand aanmerkelijk achteruit. om vastraken van het ijs te voorkomen werden ijsbrekers ingezet; zodoende kon een belangrijk deel van het ijs worden afgevoerd; hierdoor en ten gevolge van het oplopen van de l~cht-,temperatuur (par.2.1) trad een aanmerkelijke verbetering in de

ijstoe-stand op.

Onder invloed van de op 26 januari opnieuw ingevallen vorst vormde zich op 27 en 28 januari op het Haringvliet vast ijs. Van 29 •••31 januari werden wederom ijsbrekers ingezet, nu om het ijs te verscherven zodat het met het spuien naar zee kon worden afgevoerd. Dit had tot resultaat dat op 31 januari het ijs vrijwel geheel was weggewerkt. Nadien hebben zich in dit gebied geen" ijsproblemen meer voorgedaan.

IJSBEAICHTENDIENST (Berichtgeving Binnenvaart) Code E Verklaring van de code voor rivieren en kanalen

Ie letIe. 2e Lenet Je Lëtter ~ Leller Se Lelie. KLEINSTE SCHIP NAAR

OMVANG BIJZONOERHEDEN VERWACHTING VOOR

VERMOGEN OF TYPE. WAAR- IJSTOESTAND

MEE HEDEN GEVAREN IS VAART HEDEN SCHEEPVAART VAN HEDEN MORGEN

A sch,pme!een machln._

,

normaal S zonder hulp A blank waler P vaart zonder hulp mogelijk

vermogen lOl 100 pk

---B

,

g1'nng T ,n .Ieep of konvooi B licht d.ljfiJI dikte 0

veer kleine vr~chlschepen

Idem van 100 lOl 2SO pk _{.2 geelremd}

C Idem noven 250 pk U ,n geul van vonge dag C licht vaat ~I cm _{S voor grotere vrachtschepen}

---o tankëchepën

V 'n heden genroken geul o middel,waar ve,spreid gestremd E sleepbOOl met sleep llf drijij.

T voor lankschepen geslremd konvoo, W echter Ij.bre~er' E mrddelzw88r opeengepakl

F alleen 1jsbreker(l) dd)"j. dikte U verenInkonvo"i mogelijk. F middelzw .. r drIjfijl In

,.

Hedan geen veen doch vnrt _{geul of 1101'} om V guuemd. Indien niet wordt

mogelijk geacht VOOt. _{G mlddelz""ilil' vast Ijl} gebrolr.en

C 5chep<!n met een m~hin. H zwaar vt!f,pfeld---drtjfljs W scheepv .. n blijft gKlfemd vermogen tot 100 pk K zwaar ot:ltl.ngepakl: dikte

H idem Viln 100 tot 250 pk drlJI'" ~"

K idem boven 250 pk l zw.er drlj,,.In gelllof

,

..

,

zoleng de tontand nfl!':.

sFop 'om

L tankschepen _{hol zWISf Villttri} vellnden. wordt geen M konvoa. achter .leepboOl _{-N° IJ,d;m-;ïWend Ijl - - -} benchl meer gezonden

ei ijsbreker

0 geen Vilan mogel~k ogeen vaart o geen vaart 0 verdwijnend Ij. nietmeet

hinderl~k

X onbekend X onbekend X onbekend X onbekend X o~bekend 2 futlle bericht

CODE VOOR IJSSELMEER EN WADDENZEE

Voor het llsselmeer, de Waddenzee met haar zeegaten en de Eems wordt de ijstoestand aangegeven met één enkele letter (codelelter 4 van bovenstaande verklaring)

Rijkswaterstaat - Directie Waterhuishouding en Waterbeweging - Hooftskade I - 's-Gravenhage

Drie ijsbrekers banen zich een weg door het dichtgevroren IJmeer om zodoende baan te maken voor een konvooi vrachtvaarders.

Foto: 3 januari 1979 - ANP luchtopname - W.W.G. Coersen - Amsterdam.

25

u

SBERICHTEN DIENST

�SKAART

:J SBERICHT Ne__

.25_...

VAN_..

25 ..

Janucul..19'19

VOOR DE BINNENVAART

OE :JSTOES'AHO Of' WAOOENZEE,ZEEARMEN EN :.rSSEl/l4EER IS AFHANKEWK VAN WIND EH/Of GET'J

VERKLARING'

GOED BevAARBAAR VR:J GOED BEVAARBAAR MOEtl:JK BeVAARBAAR

ONBEVAARBAAR

tOEGEVOEGDE COOflEllERS GEVEN "''''DERf B~ZONOERHEOEH (VOOR CODE 2.0.z).

EEN ENKELE LETTER IN USSEUolEER, OP WADDENZEE Of IN ZEEGATEN GEEfT AAH

DE :J5TDESTAND leODE LEnER ,). ÁSS~N.,.oso ... ,\: '

o :

o :.

~ ,

o SlllWEN

V ... RVERBOD

TElEFONISCH KUNNEN lHltC""".GEN WORDEN .A"'GfYRAAGlI

MAANOAG IlmVR'JOAG '.30_"00""'

;:~~~~:;:: ZON_ EHJ "00 13 00"U'

IN OE ''I''[IlUIElINGf''RUSRIEk y~". u ~5 "'"

WORDEN IIfR'CHf[H OMTRENT JJSTOf:S14NO

Hl SCHHPYAARIMOCl[l,Jk"EO[H GEa ... N

ViA HIWERSUM l EH Vil' ROND IN OE ACTUALIrEIHNHUIIH'Ek IE 1800 ",,' .1>---::Q.... •..• ,...«. ,"

...

.

'

-v-.

_....

C>--- \"-- .... - '-'- - _~ __ ~ --I ...."" •• ". '.: r-O ••~ï.",

....

...

-" "

...

_

0:...

.

Q Q

•

.-... .... r:":», "_..., -,

..

... u...:_...-

..

,"'... .';!l~'...

•

•

S ~ •.•••g..f<""'.(. "" 'S_GRAVENHAGE "t :

..

.:::::

..

----

~--R!JK5WATER5TAAT

D!RECTIE WATERHUISHOUDING EN WATERBEWEGING

OPERA.IIONElE AFOELING HOOI1,ko.dc I 1.1:070-889373110

.u ...

Q: ••-Ó», •••••••

....

'"

Verkleinde afbeelding van een uitgegeven ijskaart (voor code zie blz. 25) .

3 Werking ijsberichtendienst

3.1 Binnenvaart Nederland

De berichtgeving voor de binnenvaart is in werking geweest van

6 ...12 december 1978, van 18 •..28 december 1978 en van

30-decem-ber 1978 ...17 maart 1979.

In het tijdvak van 7 december ..•9 maart zijn voorts in totaal 56

1JS-kaarten uitgegeven. Elke ijskaart gaf voor de ochtend van de dag van verzending (dat waren alle betrokken werkdagen) weer de ijstoestand op de vaarwegen in Nederland (met inbegrip van de \'laddenzeec .a.) en van enkele belangrijke Belgische kanalen (par.2.2 - de ijskaart van 25 januari is afgebeeld op blz. 26). Dagelijks werden 872 exemplaren verzonden, waarvan:

193 aan abonnees;

335 aan dienstinstanties en 344 aan publikatieadressen.

3.2 iJsberichtgeving

per radio en pers

IJsberichten ten behoeve van de radio-nieuwsdienst werden iedere dag (dus ook op zaterdagen, zondagen en algemeen erkende feestdagen) ver-strekt van 6 •••11 december 1978, van 19 •••27 december en van 30 decem-ber 1978 .••16 maart 1979. Dez e berichten zijn uitgezonden in de "!·lede-delingenrubriek" van 17.55 uur over de zender Hilversum

II.

Eveneens werd in-dezelfde periode een samenvatting van de ijstoestand en de scheepvaartmogelijkheden verstrekt aan de NOS, het ANP en de Re-gionale Omroep Noord en Oost (RONO).

De RONO zond deze berichten uit in de "Actualiteitenrubrü~k" van 18.00 uur.

3.3 Internationale ijsberichtgeving

voor de zeevaart

Deze berichtgeving is in werking geweest van 1•..14 januari 1979, van 16 •••31 januari 1979 en van 9 februari 1979 .•.1 maart 1979. De berich-ten werden uitgezonden via Scheveningen Radio en hadden betrekking. op:

Groep AA

1

Delfzijl - Eems

Harlingen - \'laddenzee

I

Den Helder - \'laddenzee Zaandam - Voorzaan Groep BB

Van de overige zeehavens werd geen ijs gemeld.

De gebruikte code (zie "Overzicht van de uigezonden berichten" op blz. 28 en 29) is die, welke is samengesteld door de gezamenlijke

landen en voor dit gebied aanvaard door de "Commission for Narine Neteorology" van de Heteorologische Wereldorganisatie (~·n·l0)te Ge-nève. De code wordt gebruikt in: Finland, Zweden, Polen, Noorwegen, Denemarken, de Duitse Bondsrepupliek en Nederland. De berichten omvat-ten de gegevens betreffende de ijstoestand en de bevaarbaarheid van de zeehavens met hun toegangen. De verspreiding van de berichten door Sche-veningen Radio geschiedde dagelijks en wel

- radiotelegrafisch (in code per groep: zie onderstaand overzicht) en - radiotelefonisch (in gesproken tekst, d.w.z. gedecodeerd, zowel

in het Nederlands als in het Engels) •

Dagelijks werd van deze berichten een afschrift in code toegezonden aan dienstinstanties te Stockholm, Kopenhagen, Oslo, Helsinki en Hamburg.

OVerzicht uitgezonden code-berichten

groep AA groep BB

datum

Delfzijl Harlingen Den Helder Zaandam 1979 1 jan. 342 342 2 jan. 353 353 3 jan. 633 633 4 jan. 633 633 5 jan. 653 656 351 221 6 jan. 653 656 201 221 7 jan. 633 636 000 221 8 jan. 343 636 000 211 9 jan. 310 311 000 211 10 jan. 310 210 000 211 11 jan. 000 201 000 201 12 jan. 342 000 000 201 13 jan. 240 000 000 201 14 jan. 000 000 000 000 16 jan. 140 000 000 201 17 jan. 121 000 000 201 18 jan. 101 000 000 201 19 jan. 101 321 000 201 20 jan. 310 311 000 201 21 jan. 310 210 000 201 22 jan. 152 200 000 201 23 jan. 322 321 000 201 24 jan. 302 622 000 201 25 jan. 342 602 000 201 26 jan. 342 342 000 000 27 jan. 110 302 28 jan. 322 302 000 222 29 jan. 622 302 000 222 30 jan. 431 000 000 211 31 jan. 010 000 000 000 (laatste bericht) (laatste

Overzicht uitgezonden code-berichten (vervolg)

groep AA groep BB

datum f

Delfzijl Harlingen Den Helder Zaandam

9 feb. 351 000 10 feb. 351 000 11 feb. 121 000 12 feb. 121 000 13 feb. 301 000 14 feb. 301 000 15 feb. 402 121 16 feb. 402 121 17 feb. 423 221 623 000 18 feb. 623 322 623 000 19 feb. 653 302 603 221 20 feb. 653. 302 .312 201 21 .feb. 653 .302 211 201 22 feb. 653 302 000 201 23 feb •.. 332 312 332 201 24 feb. 332 311 311 201 25 feb. 332 311 211 201 26 feb. 311 311 211 000 27 feb. 310 010 010 000 28 feb. 310 000 1 mrt. 010 000 (laatste bericht)

verklaring van de ciifcrcodc:

te cijfer 2e cijfer 3e cijfer

ijst.oestumä ontwikkeling van het ijs schccpv,J,Jrt::K>'}el1jkheid

nieuw qevormd ijs, ijskristallen, sneeuw of ijsbrij, pannekoekijs of ijskorst

ijstoestand onveranderd Ijstoestand begint beter te

wor-den

scheepvaart nict belc::::::crà echeepvee rt;voor ijzeren of stalen eotcrschepen niet be l emaerd r voor houten schepen, welke niet tegen ijs zijn beechermd , gevaarlijk blank water

licht vast ijs of voos ijs, 5-15 era dikte

2 ijstoestand wordt slechter

ijs verspreidt zich of drijft

weg

scheepvaart voor raot.orschepen net; gering veroogen coeilljk, gevaarlijk voor zwak gebouwde schepen

scheepvaart alleen cog-elijk voor sterk gebouwde schepen eet fUnk eo

torvertao-gen

4 ijsbrekerhulp in geval van nood èeschik ... baar

verspreid drijfijs, hoogstens 5/8 van de wateroppervlakte bedekt

met; ijsschotsen

dikke ijsbrij , sterke opeenhoping van ijsbrij of pennekocxt.f s , wJ.arin geen beweging neer is

zwaar vast ijs, meer- dan 15 cm dikte

3 ijs koat; in beweging

ijs neemt, toe schcepvear t is zonder ijsbrekerhulp 00-gelijk in gebroken geul

scheepvaart alleen cogel1jk eet behulp van ijsbrekers

zwaar drijfijs, meer dan 5/8 van de wateroppervlakte bedekt; met, ijs ... schotsen

ijs vriest teaaeon

aaneengesloten drijfijs, de gehele wateroppervlakte bedekt eet ijs-schotsen

7 ijs drijft saccn ijsbrekers geven alleen hulp aan schepen, die speeraar zijn versterkt

zwaar opeengepakt drijfijs, pakijs of velden zwaar drijf~js open vaargeul langs de kust X ijstoestand onbekend (b.v. wegens

slecht zicht)

waarschuwing voor ijswallen scheepvaart tijdelijk gesloten

9 waarschuwing voor kruiend ijs X geen gegevens bekend

scheepvaart gesloten X geen gegevens bekend

9 februari 1979. Varen in konvooi op het IJsselmeer. Foto: Bart Hofmeester - Rotterdam.

J _

1.;

~ I \}~

16 februari 1979. Friesland ingesneeuwd. Foto: KLM Aerocarto - Amsterdam.

aantal dagen

IJsbezetting en scheepvaartmogelijkheden op de kanalen

december 1978 jonouri 1979

,

s

februari 1979 t 1979 .Cl

I l ) , $ ~ , B 9 1011 IJ 11 1415 IS 17 18 19 10 2121 2l14lS 26 27

ze

I 1 l I.

~:a:

B 9 1011 12 1l1l. I~

1

A Groningen, FrieslandIDrenthe,

Overijssel I

I

1 Eemskoncol 2 W,nscllolrld,rp J Van Slarktn!l'Olgh~anaal I. Prmses Marg"d~anaol 5 Jonan F'"sokonalli ij Van H'mn~m,k'n~al: Harlongel" - tnuw,uoen Luuwoldef'\ • F'one)achl ï Hauk.slaol 8 NOO'd· WillemskarJOol 9 Oren!scne Hoo/dvaarl Assen - Sp'trsbrug 5piusbrog· Mtppel 10 Meppe,.rdltlt 11 Zwart. Waltr 12 Zwolle· rJsstlkanool t~ Twenln.kanalen Zulpnen • Enschedt Zijtak naar Almelo

B Noord-Holland, ZUid-Holland,

Utrecht, Gelderland

Noordzo.konaol Zoon

Noordhollandsch Kanaal:

Den Heldtr. Alkmaard.,mur (Gal v.o. Muf! AlkmoardumuriGol v,d.Muf!- A'dam 4. BolgzandkanaaL

5. Noord.,bu,lenspaarl!f' en zijkanaal C 6,a, Vaarweg Amshrdam-RoUtrdam via

Gauda: Sch'nhl R,ngvaart v,d Haarlemm.,murpald., (oaSltliik ged.dlel Htlmonsw.'oring, . Oude Rijn Gouwe Hollondscht 'Js5<1

6,b. Voarweg Amslerdam Rotterdam via Leids<:hendam, ... Ringvaart v d Haaltemmtrmttrpoldtr (zuidolt)k ged"lt.1 Zijl Rljn-Schltkanaal . Dtlf!sche Vliel Delftsche Sehie

6,e Vaarweg Ams!erdom Rotterdam via h~t Aa rkanaal: 4 4

Amsl~l- Drechtkonaal Aarkanaal

Ams!~rdam - R'Jn kanooi Amsterdam - Wijk blJ Duursted~ Wijk bij Duursted~ - riel Merwed~kanaal .. Amslel- Drteht konaall Amslerdam_ Uithoorn I

Hmlel kanaal Afgedamde Maas Kanaal van SI,·Andrits Maas .Woall<onaol 10

"

"

II

C Zee land,Noord -Bra bant, Limburg

I Kanaal door Walcheren .. 2 Konaal dOOf Zu,d-B~veland 3 Kanaal Gent - Tern~uzen ~ Axelse Sassing 5 Donge 5 Markl<onaal 7 Wilhelminakanaal 8 Dit .. 9 ZUid -Willemsvoart

's .Her lag.n bosch - Helmond Helmond - N.derwult -B"I~ische grens tO Kanooi Wessem-Nederw.ert

11 Julianakonool t 2. SChelde -Rijnverbinding

1 I l 4 5 61e 9la11 12 1l " 15 Ie 17 le '9 10 II 12lJ14 15 U 27 28 19 Ja 11 I 2 ) , , 6 18i 1011 12!U14 IS 161118192011U1J14lS2621l529301l

OJ. J.L.. L..L.J..L.L.L.J..L__ .. L.LtL L_L_L_L_L_L.J_J_L_J..L_H.1t11f_f_F.F_P ClP D D F.y_G_G.y_MlotH.J..kL.L.M L L L 0 00 A ~~MIIotMIMMMMMM~~~~~~~~~I~~MM M MMJ..~~k~~~~~k~~hkM. MMMMMMMMMMMM~~~(I~~o

~ M.LL. L.~L.L.L."!.~E_E_~ E_~ ~ ~ ~ ~ .K._~~ ~ ~.K.K..K. ~ K.I<_J_L.l_J..l. -".K.1t tif_ f_PPD G_.E..e;MMM M M/'otkJ.J..J..L..k .L_J._!'<:1<_t<.K ~_ ~ E_P 8 0

~~ ~ M~I·~MM ~ ~ ~ ~

~l~h

~~~~~

M~ M~ M~ ~ ~-~~

~h~hh~h~hhh

M

t-1~~t~~

~~~hhh

L_J..~~

~hh~1~

g~Q.~

~

g g

G_<? MMM M M Mh l.f~f f f,f f1,l.kL_ L_L.L.L"-."-L..L_L.L.L_L.L_U'.L_J.~.K..LF 1--I-J,. I- L_ .ILI<_1--_hL.K.L_l._L_L .L__J._.1-j-ltitf ~.~.;-~~ _LMMMM!--J..P'P'PPIDPff~~~~~~"-kh~h~kh~kk~hh~f-J.J.J.!--LkhK.~J..J..kKk~h~hhJ..J.~J:lAA GG MMMM M ..L_fffJ.J.ML kLM MMMMMMMM M L.. ~F+L.,J..-L.J.L.l...L.MMI1MMMMMMMM ML.!..L_LkpAA Q M MMMM MMMMMM MMMMM MM MNMMM MMMMMMMMM MMM MMMMMA .GMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMM MMMM MMM MMM MMMMMMMMMMM GGMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMWMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMM MMMMMMOEOO .BG_L_Lt1":!'1MM!-!-!-!-!.!-L'Lk!-!-!--.L__L_J.~J.bk.!-J.b!-b!.!.j..PPê. .!-.!---!-!.!-!-k1--!-ffffff~P·

---,;;;:::;;;;;;:;;;~;i;;

i;;;;;;;:,:;;;::,""",:;; ;;;;;;;;;;;:,,""",

,

6 51

,

63 56 6 - 31 33

"

65 7 8 51 7

"

59 5 u

"

,

83 65 9 1 6 66 83 71 tz

"

_"

7 80

"

"

rs

"

5 78 49

,

"

18 36 79 64

, ,

6 70 at 46 3 3 5 78 B7

"

1

,

7 70 83 77 t: 40 to 3 57 n 3 16

"

,

"

11 - -

,

-

,

,

,

"

15 - 50 15 1

"

49

,

"

53 PPDOO A A o_OOD.D. F_MMMMMM Of F f •• - G .ÇGMMMMMMO .c~MM-MMMM I BBBBA

l

R~~~~~~~kj.. _~~~H~~~~K~K~KKKKKKKH RH J:I~H~HH~~H~~~KKK.~~~It~~~~PPOOOA GGGGllMMlLLlLLLlLlLl LllLLlLMlKKKKKKKEEEEEKKKLMMMLLKKKKKKKKKKKK8A Ji -~MMMMt-1t-it-iCLCL~C~tMMt-iMMM""MMtoiM"n.j'MMrlMMIIIMMMM· j"j'hlMt~ l.'D,l-MCCLO A ~!M~M M ~ ~ _l.Mt.ÎL~("'1101MM MM M L.L MM L.!,.!<.L.K__Kh( L_M MMMM M ML. M tolMMM MM l.L!-• .L•..K••l.l_i~:(.l_f A GGQMMMMGlPPPP.P.f~~~~~G~~~~~f-~~~f~f-~~~QP.P.PP.~~~f-l..kkG~L~k~~ffEfff~8 6 - - - 6

-"

17 33 - 70 33

,

6

"

6 65 57 1

,

"

50 66 63

, ,

30 33 65 63 I

"

34 10 63

"

16

" "

- 60

"

I 15 3 31

"

35 8 5

"

34 58

"

I

"

37 I 60 38

" "

15 7 56 31

"

5

"

- 33

"

I -

,

58 63

"

I

, ,

54 5l 58 3 _-

,

56 63 80 1.

"

8

-"

,

1 36 16 - 64 16 I 3 3 59 66

"

I - 1

"

"

63

"

3 - - 14 -1

"

- - 15

-,

5 - 58 67 58

,

"

38

,

"

47

"

"

- - 10 -1

,

"

47

"

58 30

"

"

- 58 IJ

Verklaring van de lettercode A blank wOler

"

I

- -

11 - B (lCM droJ/')s

5 1 - - 7 - C lid!! vasl ijs

D middel2wllar •• ,spreid drijfijs

,

middtl1Wall'r opnngepakl driJf'Js

5

"

6 - 11

•

F middelzwIl'Il'r drijfijs in geul a/ Slop

3

"

30 3 47 33 G m,dde!zwaor .051 ijs

,

10

"

11

"

33 H 1waor ~",sprud drijfijs

5

"

14 - 35

"

K 1waOl opungepakt drijfijs L zwaar drijfijS ," ge",1 of slap

5 15

"

15 58 37 M lwaar vost _'J'

15 5

"

24 56 35 N ijsdam ol kruiend _'I'

,

"

"

18 50.

"

D verdw'jn.nd ,js, n;~t mur hmderlijk

,

-

,

-

_"

9

15 7 7 - 30 7 --- goed bevoarbaar vrij gord bevaar boar moeilijk be.aorbaar onbe.aor bao r

·

a~Q~~~KPP~PPP9P~~EE~~ff~~~~f-~~~n~~~8BB88BBAA BBBA88BBBB8BBBBO ~OQGMMMMMMMGGGGGGGMMMMMMMMMMMMMMMMMfPPQPQQQQP9~PRP.QPPPPPRooloo

LMMM MMM MMM G G G.Q.MMM MIM tolMMM MMM)ol MMM MMM MMO B B BBC 8 8 G E G G M L L 0 0 0 0 0 B ~

J

-~~~EklM~~K~Pfl..~~~~~~~~~ti~~~~~~~~p~~pp.PPPPPP~9~~~M~~~kA~~QQP~ EFF _lQMlkD~~Ql..~M~~~lGM~~l~Mk~~~PPP~P8BBBBBBBBQQ~~~L~BBBBBe BBBBS BBBBBBB~~Q.~~~~~~~~pnBBA pppBA MMMMMGGGGGGGMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMM~~A , 'D GGMMMMMMMMMMMMMMMGGlLMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMoooDe MGGMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMML LLlMMMMMMMMMMMMMMMMMMMBBO MOOEEEEEEEBBBBB8BB8BBBBBBBBCOBA ~ - - BECCCEEEEEA

~~~::~~~~~::::::::

:::::::I::~~::::::::: ::::1::::::::::~:~:::::::::

D 0 &~MMMMM MMMM MMM MMMMMMMMM MMMMMMMMMMM M MM MM MMM

GA-l

BBBO .!2.p_PPBIB8 BA -OP.QRQQQR~PQQQQQB ~GMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMDOOOO

f

~k~~MMMMM~~~~M~~~~~f-MM~~~F~MF~[~~~~~PP.PPPPBB8~~~~[~f-~L~~QPPP~

a B 8 tU"Ui B B BtUUt Q..P.. tU:l. B A

C G_M MM MMMM M MM MM MM M MM lol MIMMMM MM MMM MMM MM MM MMM M MMl_l. L.L_L_M M l_M MM L L_I:.L_Lf EL[A B~QQ~E~~P8BBBBBBBBE~~k~kEEfE~k~~~~~QQPBBBB8BBBBBBBBBBBBBBA · • P.BB60

"

CCCBBBABBBBA PP_BBA BA B BA B~~J..~~~PO Bhh~ff~hk~E fFGGHMMLLLKKMLLLLLGGGfLLLLLLLHHHHHHHO ~QÖGMMM(I~KKKMMMMMMMMMMMMMMMMMM((((ikJ. AEE~~~~~~~P~ÇQ~~~J.~~~k~~~k~~~Q~ EEEEOOOBEO ~~~~J:I~QRCC~PBBBPQBi~QBO C BB A ~ffkkkM~~~LLLLLKk~MMMMMMMMMMMMM~~~kk~~~Q~QDDBOGMMHFFFOBBOO ~Rf~MMM~h~LlLMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMLkl~~ItBBBA BBGBBBBBOOOOA ~~fGMMKllijltijHGGMMMMMMMMMMMMMMMGqG~HKK~~~H~tlA B~ B BBBO EEFFFEFFFBA PQ~~~~~~~~~~i~BBBB8BBBA BA BBBBA

zIe onder 6,a voor het gedeelte: Schinkel en de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder (oostelijk gedeelte) zie onder 6.a voor het gedeelte: Gouwe en de Hollandsche Ijssel

Figuur 5. IJsbezetting en scheepvaartrnogelijkheden op de kanalen.

IJstoestand op het IJsselmeer, het Markermeer en de waddenzee

december 1978 januari 1979 februari 1979 maart 1979

waarnemingspunt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 IJsselmeer 1. Lemmer •••••••••••••••••••••••••• R A D E G G M L L M L L L L L L L N N M M M M M M M M M M H M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M 1·1 1·1 M N N N N N N N N N N K K E E E A 2. Staveren •••••••••••••••••••••••• D A C G M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M }I M 1·1 M M M M M M M M M M M M M H M M M M M M M 11 M M M M M M M M M M M M M N N N N N N N N D A 3. Kornwerderzand •••••••••••••••••• G A B B B A D D G M L L M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M 11 M M M M M M M M M M M M M M M M N M M M M M M M M }I M M M 11 M N N N N E E B

4. Den Oever ••••••••••••••••••••••• G E B A B E E A K M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M 11 M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M l-I M M H M M M M M M A

5. Medemblik ••••••••••••••••••••••• E G M M M M M M M M M M M M M ~ M M M M M N M M M 11 M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M l-I M M H M M M M M M M 11

M M M M M M M 11 M A

6. Enkhuizen •••••••••••••••••••••••

(Krabbersgat, N. van de sluis) E M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M 11 H M M M 1·1 1·1 M

M M M M 11 M M M A

7. Ketelmeer ••••••••••••••••••••••• D D B B A D B B G M M M M M M M M M K K M D C C C C M M M M M M K K K K K K K K A C D A

8. Lelystad ••••••••••••••••••••••••

(N.O. van de Houtribsluizen) D E M M M M M M M M M K K K K M M M M M M N N N N N N M M M 11 M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M 1·1 M 1·1 M M 11 M N N N N N H A

Markermeer

1. Enkhuizen •••••••••••••••••••••••

(Krabbersgat Z. van de sluis) F E D 0 B E K L L F D D IJ M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M H M 11 M M M M 11 M M M M M M M M M M M M M M M M M M 11 M M M M 11 M M M H M M M M M M M M N M N N N 0 0 E D

2. Hoorn ••••••••••••••••••••••••••• F K 0 B E E E E E C 0 M M M M N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N K A

3. Amsterdam ••••••••••••••••••••••• D D B B 0 B D D D D B B 0 D N N M K K M M M M M M M M M M M M M M M M M M 11 M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M N N N N N D A

4. Lelystad •••.••••••••••••••••••••

(Z.W. van de Houtribsluizen B A B B A D M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M 11 M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M K A

Waddenzee

1. Nieuwe Statenzijl ••••••••••••••• C C G A G M M M M M M M lol K K K K K K H K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K K L L A

2. Delfzijl •••••••••••••••••••••••• D D L L L K K H D D A D D A B D B D B B E D D D D B B H E D D B B 0 D D D G H K H H H D D D B D D

3. Lauwersoog •••••••••••••••••••••• B A K K K K K B E D E A B B B B A B B B A B B D D D D D D D D B B A

4. Harlingen ••••••••••••••••••••••• B D D F E L 1\ K H H H D D D D D H H H H H H H ·H K K H H H H H L A A H A B A H H H H H H K H H H H A 0

5. Kornwerderzand •••••••••••••••••• B A D G G 11 M M M A A B D D D D B A A E C H H H F A B B B H H B G A B B A

6. Den Oever ••••••••••••••••••••••• B D G G H M M M M G G C A D B 'A D 0 A

7. Den Helder (Nieuwe Diep) •••••••• B B B A D B B B A E B A B A C C G G G H K D D D B B B B B B A

8. Oude Schild ••••••••••••••••••••• B B B B D 0 E K D D B B E E E; G D 0 D B B E E D D H H D D 0 9. Vlieland ••••••••••••••••••••••.• B B B B D D D D D D D D A B 0 D F D D D D A B B B B D H H H H A 10. Terschelling •••••••••••••••••••• B B B B B A IJ B D D D D E F F F D 0 D 0 B A A B B B B D D D F E F F F F F F F F D B B B B 0 A B B B D D D D D E E E D 0 D D B B A 11. Ameland ••••••••••••••••••••••••• H K H H H D D B B B H H H H H H H D B B B B B H H H K K H H B B 0 12. Schiermonnikoog ••••••••••••••••• B B F B 0 B B B B B 0 0 B B D D K K K K K N N N N D D B 0 B D D D D E E E E E E E D 0 D 0 D D D D H K K K K H H H H H H H H N D D D E K K K K 0 0 D D D D D 0

Figuur 6. IJstoestand op het IJsselmeer, Markermeer en de Waddenzee (voor verklaring van de lettercode, zie figuur 5).

aantal dagen

Overzicht van de bevaarbaarheid enkele routes het IJsselmeer en Markermeer

~ van over ~ ~ ~ rtlrtl rtl '0 rtl rtl .0 rtl al rtl ~rtl ~ route december 1978 .0 0.0 -n.Q rtl januari 1979 februari 1979 ~ cr>~ '.-l ~ rtl .-t maart 1979 rtl rtl .-trtl > rtl , '0 rtl 'nrtl '.-l rtl al rtl 61 7/ 81 911011 2021 22/23124252627 30131 1 12 13 14 15 16 17 I8I 9 11011111211311411511611711811912012112212312412512612712 812 9130131 11213141516171819/1011111211311411511611711811912012112**4125126127128 11213141516171819 al > '.-l > al > .0 +l 1 2 3 4 5 12 13 14 15 16 17 18 19 28 29 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 cr>.Qo al >.0~ al oe.Qal 0l:: +l0 ~ ~ Amsterdam-Lelystad •••••••• 8 7 67 82

I

M

~

-Lelystad-Lemmer •••••••••••

~:::r

,:::::::::::::::::~::::::::~ 3 3 4 66 76 ~ _~::::::::

•

1

I

Lelystad-Kampen ••••••••••• _f-- ::::::::l::::::::1 3 5 3 62 73 Amsterdam-Enkhuizen ••••••• ~::::::::=

:::::::::::::::::::::::::::::::::::~::::::::::~

::,:::,J~

4

I

~ 7 7 71 89 Enkhuizen-Kornwerderzand •• I,';:;:;:]

r

';;:;:;:: ::::::::: I 6 1 3 71 81 I

c===J

goed bevaarbaar

~ vrij goed bevaarbaar

~t::::~~::~1moeilijk bevaarbaar

11III