BULLETIN ARCHÉOLOGIQUE POLONAIS
WIADOMOŚCI
AR CHE OLO GICZ NE
PAŃSTWOWE MUZEUM ARCHEOLOGICZNE
w
Warszawie
WARSZAWA 2006 VARSOVIE
TOM (VOL.) LVIII
r
WIADOMOSCI
ARCHEOLOGICZNE
Redaguj e zespó? 1 Editorial staff:
mgr Jacek Andrzejowski (sekretarz redakcji 1 managing editor), dr Wojciech Brzezi?ski (redaktor naczelny 1 editor in chief),
prof. dr hab. Teresa D?browska (zast?pczyni redaktora naczelnego 1 subeditor), mgr Gra?yna Orli?ska,
mgr Rados?aw Prochowicz, mgr Andrzej Jacek Tomaszewski, doc. dr hab. Teresa W?grzynowicz T?umaczenia 1 Translations:
Anna Kinecka, Marta Stasiak-Cyran, Andrzej Jacek Tomaszewski
Jacek Andrzejowski
Sk?ad i ?amanie 1 Layout:
]R]
Rycina na ok?adce: emaliowana zapinka br?zowa
z Babiego Do?u-Borcza, pow. Kartuzy (rys. L. Kobyli?ska) Cover picture: enamelled bronze disc brooch from Babi Dó?-Borcz, distr. Kartuzy (drawn by L. Kobyli?ska)
© Pa?stwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 2006 © Autorzy, 2006
Pa?stwowe Muzeum Archeologiczne jest instytucj? kultury
finansowan? przez
Urz?d Marsza?kowski Województwa Mazowieckiego
Sprzeda? detaliczna publikacji Pa?stwowego Muzeum Archeologicznego, w tym egzemplarzy archiwalnych, prowadzona jest w salach wystawowych muzeum, ul. D?uga 52 (Arsena?), 00-241 Warszawa. P?atno?? gotówk?; wystawiamy rachunki i faktury.
Ponadto nasze ksi??ki i czasopisma mo?na zamawia? w PMA, tel. +48 (22) 831 3221-25/110 lub pod adresem internetowym
wydawnictwapma@pma.pl
Cennik wydawnictw, wykaz publikacji i pe?en spis zawarto?ci czasopism PMA: http://www.pma@pma.pl/wydawnictwa Adres redakcji 1 Editorial office:
Pa?stwowe Muzeum Archeologiczne ul. D?uga 52 (Arsena?), 00-241 Warszawa
,
WIADOMOSCI
ARCHEOLOGICZNE
Tom
(VoI.)
LVIIISPIS
TRE?CI
ContentsROZPRAWY
El?bieta C i ep i ele w s k a, Schy?kowopaleolityczne i mezolityczne materia?y krzemienne z bada? powierzchniowych
w mi?dzyrzeczu Pilicy i Wis?y 3
Final Paleolithic and Mesolithic :flint materials from surface surveys between the Pilica and Vistula rivers
Barbara B a rg ie ?, Kultura strzy?owska w ?wietle znalezisk grobowych
The Strzy?ów Culture in the light of burial finds
65 Jan S chu s te r, O pó?nych zapinkach kapturkowych (A 1141)
Late spring-cover brooches (A II 41)
101 MISCELLANEA
Anna D r z e w icz, Niezdobiony naszyjnik br?zowy z haczykowatym zapi?ciem ze zbiorów Pa?stwowego
Muzeum Archeologicznego w Warszawie 121
Bronze plain neck ring with hooked terminal sfrom the collection of the State Archaeological Museum in Warsaw
Anna St r o b in, P?setka br?zowa z cmentarzyska kultury oksywskiej w Wyczechowie, pow. kartuski
Bronze tweezers from Oksywie Culture cemetery at Wyczechowo, distr. Kartuzy
127
Magdalena M ?c z y
?
sk a, Agnieszka U rb a n i ak, Prowincj onalnorzymska zapinka tarczowata z cmentarzyska
kultury wielbarskiej w Babim Dole-Borczu, pow. kartuski 145
Provincial Roman disc brooch from Wielbark Culture cemetery at Babi Dó?
-Borcz, distr. Kartuzy
Magdalena M ?c z y
?
sk a, Uwagi o niektórych typach zapinek II grupy serii wschodniej Oscara Almgrena
On selected variants of Oscar Almgren group II, eastem series, brooches
159
Jacek A ndr zej ow s ki, ?ukasz Maurycy S tan a s z ek, Hanna Ma?k ow sk a- Pl i
s zk a, Mod?a, grób 169
-pierwsza trepanacj a czaszki z okresu wp?ywów rzymskich z ziem polskich 185
Mod?a, grave 169
-first skull trepanation from the Roman Period at the territory of Poland
Aleksandra ? ó r a w sk a, Grób kultury wielbarskiej z cmentarzyska z wczesnej epoki ?elaza w Tynwa?dzie
na Pojezierzu I?awskim 201
AWielbark Culture grave from an Early Iron Age cemetery at Tynwa?d in Ilawa Lake District
MATERIA?Y
Andrzej Jacek T o m as z e w ski, Schy?kowopaleolityczne i mezolityczne materia?y krzemienne z cmentarzyska
kultury grobów kloszowych w Wieliszewie 209
Final Paleolithic and Mesolithic :flint materials from a Cloche Grave Culture cemetery at Wieliszew
Teresa W ? g r zy n o wi cz, Cmentarzysko kultury grobów kloszowych w Wieliszewie, pow. legionowski
Cemetery of Cloche Grave Culture at Wieliszew, distr. Legionowo
215
Rados?aw P r o c h o wi cz, Osada z m?odszego okresu przedrzymskiego i okresu rzymskiego w Strzy?owie,
pow. hrubieszowski, w ?wietle bada? z lat 1935-1937 i 1939 265
Late Pre-Roman and Roman Period settelment from Strzy?ów, distr. Hrubieszów. Insights from investigation made in 1935-1937 and 1939
Andrzej Ma ci a?o w i cz, Cmentarzysko kultury przeworskiej z m?odszego okresu przedrzymskiego
w Suchodole, pow. sochaczewski 283
Przeworsk Culture cemetery from Late Pre- Roman Period at Suchodó?, distr. Sochaczew
ODKRYCIA
Marek Z ale w s k i, Rogowy harpun z rzeki Wilgi
An antler harpoon from the Wilga river
371
Jerzy L ib e r a, Niecodzienny zabytek z Polesia Lubelskiego
An unusual artefact from Polesie Lubelskie
372
Jerzy L ib e r a, Barbara Ma tr a s z ek, Znaleziska grobowe (?) kultury mierzanowickiej na Mazowszu
Burial finds (?) from the Mierzanowice Culture in Mazowsze
374
Tadeusz W i ?
n ie w s k i, Unikatowy zabytek spod Starachowic
Auniqe find near Starachowice
375
Marek F lor e k, Siekierka br?zowa z miej scowo?ci Senis?awice, pow. kazimier ski
Bronze axe from Senis?awice, distr. Kazimierza Wielka
377
Miros?awa A ndr z ej o w s k a, ?ukasz Maurycy St a n a s z ek, Groby kloszowe na warszawskiej Sadybie
Cloche graves from Sadyba in Warsaw
378
Rados?aw Pr o ch o w ic z, Szpila holszty?ska ze stanowiska 4 w Tomaszach, pow. ostro??cki
Holstein pin from Tomasze, distr. Ostro??ka, site 4
384
Zbigniew N o w ako w s k i, Nowe znaleziska z Kamie?czyka, pow. wyszkowski
New finds from Kamie?czyk, distr. Wyszków
388
Piotr ?u c z k i e w i cz, Perespa
-kolejne cmentarzysko z okresu rzymskiego ze wschodniej Lubelszczyzny? 390
Perespa
-apreviously unknown Roman Period cemetery from the eastem Lublin Region?
Renata Madyda-Legutko, Judyta Rodzi?ska-Nowak, Joanna Zagórska-Telega, Prusiek,
pow. sanocki, stan. 25. Pierwsze cmentarzysko ludno?ci kultury przeworskiej w polskich Karpatach
Prusiek, distr. Sanok, site 25. The first Przeworsk Culture cemetery recorded in the Polish Carpathians
394
Jacek An dr z ej ow ski, ?ukasz Maurycy St an a s z ek, Andrzej Gr zymkow ski, Nieznane cmentarzyska
z okresu wp?ywów rzymskich w
?mijewie
Ko?cielnym i?mijewie
Gajach, w pow. m?awskim 401New cemeteries from the Roman Period at ?mijewo Ko?cielne and ?mijewo Gaje, distr. M?awa
Aleksandra Rz e s z o ta r sk a -N
o w a k ie w icz, Cezary S o b c z ak, A?urowa zapinka ze wsi Szczeberka,
pow. augustowski
-import czy na?ladownictwo? 407
Openwork brooch from Szczeberka, distr. Augustów: import or imitation?
Marek F lor e k, Wczesno?redniowieczny pochówek szkieletowy z Sandomierza
Early Medieval inhumation burial from Sandomierz
410 WYKAZ SKRÓTÓW 413
Machnik, J. kazimierski (J. Kostrzewski 1964, ryc. 73, s. 61), nast?pnie sie-kierka ze skarbu w Biskupicach, pow. miechowski (A. ?aki 1950,
s. 149; J. Kostrzewski 1964, tabl. III: 9) oraz siekierki znalezione lu?no na terenie Krakowa (A. ?aki 1950, s. 158, ryc. 90
[Kraków--Salwator]; J. Kostrzewski 1964, tabl. XIII:9). Dalszymi analogia-mi mog? by? m.in. siekierki dziobate ze skarbów z Trzciany, pow.
rzeszowski (A. ?aki 1950, ryc. 117; J. Kostrzewski 1964, s. 74,
ryc. 95), i Ma?kówki, pow. przeworski (J. Kostrzewski 1964, tabl. XVII: 16; W. Blajer 1987, s. 112, ryc. 7), oraz pojedyncze znalezi-ska tego typu z Marcinkowic pow. nowos?decki (A. ?aki 1950, s.
165, ryc. 91), inieznanej miejscowo?ci z Podkarpacia (S. Czopek
1993, s. 163, ryc. 2), ró?ni?ce si? od naszego egzemplarza mniej
lub bardziej wyra?nym, skierowanego ku górze dziobkiem. Dalsz?
terytorialnie, ale bli?sz? pod wzgl?dem formy, jest niezdobiona siekierka dziobata oprawie symetrycznie ukszta?towanym wylocie
tulejki ze skarbu z Borodivki na Ukrainie Zakarpackiej (J. Koba?'
1997, s. 129, ryc. 10:3). Zbli?one siekierki, ró?ni?ce si? jedynie
nieco bardziej zaznaczonym dzióbkiem znane s? równie? z do??
licznych znalezisk z nad górnego Dniestru (K. ?urowski 1949,
tabl. 1:4, 111:3.5.6). 1966 Studia nad kultur? ceramiki sznurowej wMa?opolsce,
Wro-c?aw.
Taras, H.
1995 Kultura trzciniecka w mi?dzyrzeczu Bugu iSanu, Lublin. 1997 Krzemieniarstwo kultury trzcinieckiej na wy?ynach
Wscho-dnioma?opolskiej i Zachadniowo?ynskiej oraz na
zachod-nim Polesiu, [w:] Z bada? nad krzemieniarstwem epoki
br?zu iwczesnej epoki ?elaza (red. J. Lech, D. Piotrowska), Prace Komisji Nauk Pra- i Protohistorycznych II, Warsza-wa, s. 163-183.
A UNIQUE FIND NEAR STARACHOWICE
Summary
In the spring of 2002, an object of regular shape was found during home
gardening in the village ofTychów Nowy, comm. Mirzec, distr.
Staracho-wice, woj. ?wi?tokrzyskie. The object had regular trapezoidal outline in
plane, with a slightly oblique and rounded butt, and a damaged cutting
edge (Fig. l). The majority of the surface of the object, apart from the
dihedral side, show elear traces of multidirectional polishing which also
covers the area ofthe butt. The tool was made ofthe chocolate flint. We
are dealing here with aknife-like form
-akind ofbacked knife, which in its final shape could have been also used as an axe. Taking into account
the original function as abacked knife, the dating of the object should be
narrowed down to the Early Bronze Age, most probably to the Mierzano-wice Culture.
Dokonuj?c podzia?u typologicznego dziobatych siekierek z
usz-kiem wyst?puj?cych wKotlinie Karpackiej i terenach przyleg?ych,
Jerzy Ku?nierz wyró?ni? ich cztery odmiany: siekierki
niezdobio-ne o asymetrycznie wykrojonych wylotach tulejek, siekierki zdo-bione o asymetrycznie wykrojonych wylotach tulejek, siekierki
niezdobione oasymetrycznych wylotach tulejek io ciosach
ukszta?-towanych ?ukowato oraz siekierki zdobione ?eberkami
równole-t?um. M Stasiak-Cyran
Marek Florek
SIEKIERKA BR?ZOWA Z MIEJSCOWO?CI
SENIS?AWICE, POW. KAZIMIERSKI W2002 roku jeden z mieszka?ców wsi Gorzyczany k. Sandomierza przekaza? Konserwatorowi Zabytków
Archeologicznych w Sandomierzu siekierk? z br?zu 1,
znalezion? przez siebie w miej scowo?ci Senis?awice,
gm.Opatowiec, pow. kazimierski, woj. ?wi?tokrzyskie. Zgodnie z informacjami odkrywcy, siekierka zosta?a
wydobyta podczas pog??biania koryta niewielkiego, bezimiennego cieku, niedaleko jego uj?cia do Wis?y.
Jest to tzw. siekierka dziobata z tulejk? i uszkiem
(Ryc. l). Wylot tulejki jest symetrycznie wykrojony, niezbyt wyra?nie zaznaczony dziobek znajduje si? na
wysoko?ci górnej kraw?dzi stosunkowo du?ego, wielo-bocznie profilowane uszka, lekko wygi?tego w kszta?cie
odwróconej litery S, za? ?ukowate ostrze jest nieznacznie
rozszerzone. W przekroju poprzecznym w po?owie
d?ugo?ci siekierka ma kszta?t sze?ciok?tny, zlekko
wy-puk?ymi ?ciankami bocznymi, podczas gdy sama tulejka ma kszta?t owalny. D?ugo?? zabytku wynosi 106 mm,
szeroko?? ostrza 45 mm, ?rednice tulejki 47 i 37 mm,
d?ugo?? uszka 35 mm, waga 250 g.
Najbli?sza zabytkowi z Senis?awic, zarówno pokro-jem, jak i terytorialnie, jest siekierka z Rogowa, pow.
l
Analiza sk?adu stopu wykonana przez dr. Marcina Biborskie-go zPracowni Archeometalurgii iKonserwacji Zabytków
In-stytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiello?skiego wykaza?a, 3cm
?e siekierk? odlano zbr?zu zbardzo nisk? zawarto?ci? cyny,
aw?a?ciwie tylko niewielk?jej domieszk? (Cu 93%, Sn 2, l%,
domieszki: Sb 0,8%, Si 0,7%, Pb 0,6%, P0,4%, Ag 0,3%, As Ryc. l. Se nis?a w ic e, pow. Kazimierza Wielka. Siekierka zbr?zu. Rys. M. Florek
0,3%, Fe 0, l%, pozosta?e poni?ej 0, l%). Fig. l. Se nis?a wice, distr. Kazimierza Wielka. Bronze axe. Drawn by M. Florek
go okresu ?elaza z górnego i ?rodkowego dorzecza Wis?y
igórnego dorzecza Warty, PArch. XV, s. 5-133.
g?ymi do kraw?dzi tulejki, o symetrycznie wykrojonych wylotach
tulejek, przy czym na ziemiach polskich ma wyst?powa? tylko
odmiana pierwsza i czwarta (1. Ku?nierz 1989, s. 144, 151-161).
Opisywana siekierka z Senis?awic, o symetrycznie wykroj onym
wylocie tulejki i niezbyt wydatnym dziobku, jednak bez zdobie-nia w postaci ?eberek, nie mie?ci si? w tej klasyfikacji, podobnie
zreszt?jak wspomniane wy?ej egzemplarze zRogowa i
Krakowa--Salwatora. Wszystkie trzy ró?ni? si? od siekierek dziobatych odmiany pierwszej jedynie brakiem wyra?nego, skierowanego ku
górze dziobka powoduj?cego, ?e wykrój tulejki przybiera kszta?t
asymetryczny. Upowa?nia to do traktowania tej formy siekierek,
a wi?c niezdobionych okazów o symetrycznym wykroju tulejki, ze s?abo wyodr?bnionym dziobkiem, jako pododmiany (podgru-py) odmiany pierwszej siekierek dziobatych (por. 1. Ku?nierz
1998, s. 10-12).
Ku?nierz, J.
1989 Dziobate siekierki ztulejk?jako wyraz kontaktów ludno?ci
grupy tarnobrzeskiej kultury ?u?yckiej z obszarami
wscho-dniej cz??ci Kotliny Karpackiej, [w:] Grupa tarnobrzeska
kultury ?u?yckiej. Materia?y z konferencji 12-14 listopada
1986 r. wRzeszowie (red. A. Bar?owska, E. Sza?apata),
Rze-szów, s. 143-164.
1998 Die Beile in Polen III (Tiillenbeile), Prahistorische
Bron-zefunde IX/21 , Stuttgart.
Mogielnicka-Urban, M.
1997 Uwagi w sprawie interpretacji zbiorowych ipojedynczych
znalezisk przedmiotów br?zowych, [w:] Beitrdge zur
Deu-tung der Bronzezeitlichen Hort- und Grabfunde in
Mittel-europa, Materialien der archdologischen Konferenz
"Bronzen und Menschen an der Schwelle der
Urnenfelder-zeit im ostllchen Mitte le urop a
"
Kraków, 05-08.1996 (red.
W. Blajer), Kraków, s. 17-30.
Znaleziska siekierek dziobatych odmiany pierwszej uwa?ane s?
-wwypadku egzemplarzy zMa?opolski
-za wynik kontaktów
zobszarami zakarpackimi, akonkretnie, grup
górno?l?sko-ma?opol-skiej itarnobrzeskiej kultury ?u?yckiej z kultur?pili?sk? iwczesn? faz? kultury Gava (J. Ku?nierz 1989, s. 149-150). Odmiana ta
datowana jest na HaAl
-pocz?tek HaA2, tak te? nale?y zatem
okre?li? chronologi? analizowanego zabytku.
?aki, A.
1950 Poczqtki rozwoju kultury ?u?yckiej w dorzeczu górnej
Wi-s?y, .Annales Universitatis Mariae Curie-Sk?odowska",
sectio F, vol. III, 1948, s. 1-196.
?urowski, K.
Prezentowana siekierk? znaleziono wkorycie rzeki.
Prawdopo-dobnie podobny by? kontekst odkrycia wspomnianej wy?ej sie-kierki zPodkarpacia, która zosta?a wydobyta podczas eksploatacji ?wiru rzecznego (S. Czopek 1993, s. 163). Ze ?rodowiskiem wod-nym (rzeki,jeziora, starorzecza, bagna, torfowiska itd.), rozumia-nym jako miejsce pierwotnego zdeponowania, wi??e si? równie?
wi?kszo?? skarbów i przynajmniej jaka? cz??? pojedynczych
lu?-nych znalezisk przedmiotów br?zowych, znanych zarówno z
te-renu grupy tarnobrzeskiej, jak i podgrupy krakowskiej kultury ?u?yckiej (m.in. Kl?czany, pow. ropczycki, Ma?kówka, pow.
prze-worski, Prz?dzel, pow. niski, Sieniawa, pow. przeworski, Trzciana,
pow. rzeszowski, Wi?niowa, pow. strzy?owski), co mo?e
sugero-wa? wotywny charakter tych znalezisk (por. M. Mogielnicka-Urban
1997, s. 18 nn.; tam starsza literatura).
1949 Zabytki br?zowe z m?odszej epoki br?zu i wczesnego
okre-su epoki ?elaza z dorzecza górnego Dniestru, PArch. VIII,
s. 155-247.
BRONZE AXE FROM SENIS?AWICE, DISTR. KAZIMIERZA WIELKA
Summary
Abronze axe with socket and loop, so-called Schnaheltiillenbeil, recovered
in 2002 when dredging the bed of an unnamed stream at Senis?awice
(comm. Opatowiec, distr. Kazimierza Wielka, woj. ?wi?tokrzyskie), may be
classified by its form to the first variant of dziobata axes, acc. to J. Ku?nierz
(1998, p. 10-12). Finds ofthis variant ofsuch axes in Ma?opolska, dated
to HaA l early HaA2, are considered to be the result of exchange with
areas beyond the Carpathian Range, more exactly, the result of contacts maintained by the people ofthe gornoslqsko-ma?opolska (Upper Silesia--Little Poland) Group and Tarnobrzeg Group of Lusatian Culture with Pilin Culture and early phases of Gava Culture. The fact that the axe was
discovered in a river bed, like a number of other bronzes dating from
the same period suggests the piece's special association with the watery
environment, ie. its character of avotive offering.
Dr Marek Florek
Instytut Archeologii UMCS w Lublinie Plac M Curie Sk?odowskiej 4
20-031 Lublin
Delegatura Urz?du Ochrony Zabytków w Sandomierzu
ul. Opatowska 9
t?um. A. Kinecka
27-600 Sandomierz BIBLIOGRAFIA
Blajer, W. Miros?awa Andrzejowska ?ukasz Maurycy Stanaszek 1987 Skarby br?zowe ze Stejkowej i Ma?kowki, Materia?y i
Stu-dia Muzealne 6, Przemy?l, s. 91-146.
Czopek, S. GROBY KLOSZOWE NA WARSZAWSKIEJ SADYBIE 1993 Dwa zabytki br?zowe zPodkarpacia, MSROA 1991-1992,
s. 163-165.
We wrze?niu 2005 roku w trakcie prac budowlanych prowadzo-nych w ogrodzie przedwojennej willi przy ul. Morszy?skiej (Ryc. l) na czerniakowskiej Sadybie (dzielnica Mokotów)
natra-fiono na dwa umiej scowione obok siebie groby kloszowe. O
zna-lezisku w?a?ciciele dzia?ki powiadomili Wojewódzki Urz?d Och-rony Zabytków wWarszawie. Cz??ciowo ods?oni?te groby jeszcze w dniu odkrycia zosta?y zabezpieczone anast?pnego dnia
wydo-byte i zadokumentowane'. Pozyskane materia?y zosta?y
przeka-zane do Pa?stwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie i zainwentaryzowane pod numerem PMA/III/ 10477.
Kobal', J.
1997 Skarby br?zowe z Zakarpacia (Ukraina)
-problem inter-pretacji, [w:] Beitrdge zur Deutung der Bronzezeitlichen
Hort- und Grabfunde in Mitteleuropa. Materialien der
ar-chdologischen Konferenz .Bronzen und Menschen an der Schwelle der Urnenfelderzeit im ostlichen Mitteleuropa H
Kraków, 05.-08.1996 (red. W. Blajer), Kraków, s.
109-140.
Kostrzewski, J.
1964 Skarby i lu?ne znaleziska metalowe od neolitu do
WYKAZ
SKRÓTÓW
TYTU?ÓW
CZASOPISM I WYDAWNICTW WIELOTOMOWYCHLIST OF ABBREVIATIONS OF PERIODICALS AND SERIAL PUBLICATIONS
"Acta Archaeologica Carpathica", Kraków
"Acta Archaeologica Academiae Scientiarum
Hungaricae", Budapest
"Materia?y Zachodniopomorskie" , Szczecin .Pamatky archeologicke" (wcze?niej: .Pamatky archeologick? a mistopisn?"), Praha
AAC
AAHung.
MZP
PA
.Arbeits- und Forschungsberichte zur sachsichen
AFB PArch. PMMAE
"Przegl?d Archeologiczny", Pozna?
Bodendenkmalpfiege", Berlin (Stuttgart)
"Archeologia Polski", Warszawa
"Prace i Materia?y Muzeum Archeologicznego
i Etnograficznego w ?odzi. Seria
Archeologicz-na", ?ód? APolski
AR "Archeologicke rozhledy", Praha
- British
Archaeological Reports, International
Series, Oxford B.A.R. Int. Series
PomAnt .Pomorania Antiqua", Gda?sk Prahistoria ziem polskich
-Prahistoria ziem polskich, tom I: Paleolit
imezolit (red. W. Chmielewski, W. Hensel),
Wroc-?aw- Warszawa- Kraków-Gda?sk 1975; tom II: "Bericht der Romisch-Gcrmanischen
Kommis-sion", Frankfurt a.M.-Berlin BerRGK
BJahr. BMJ
.Bonner Jahbucher", Koln/Bonn
.Bodcndcnkrnalpflcgc in Mecklenburg-
Vorpom-mern", Lubstorf (wcze?niej:
.Bodcndcnkmal-pfiege in Mecklenburg. Jahrbuch ... ", Schwerin/
Rostock! /Ber lin)
Neolit (red. W. Hensel, T. Wi?la?ski), Wroc?aw--Warszawa-Kraków-Gda?sk 1979; tomIl!:
Wcze-sna epoka br?zu (red. A. Gardawski, J.
Kowal-czyk), Wroc?aw- Warszawa-Kraków-Gda?sk 1978; tom IV: Od ?rodkowej epoki br?zu do ?rodkowego okresu late?skiego (red. J. D?browski, Z.
Rajew-ski), Wroc?aw- Warszawa- Kraków-Gda?sk 1979; tom V: Pó?ny okres late?ski iokres rzymski (red. J. Wielowiejski), Wroc?aw- Warszawa-Kraków--Gda?sk 1981
Corpus der romischen Funde im europaisohen Barbaricum
CRFB
"F ontes Archaeologici Posnanienses" (wcze?niej:
.Fontes Praehistorici"), Pozna? FAP
Inf.Arch. "Informator Archeologiczny. Badania rok ... ",
Warszawa
InvArch. .Juventaria Archaeologica, Pologne",
Warszawa--?ód?
"Sitzungsberichte der Altertumsgesellschaft Prussia" (pó?niej: .Prussia, Zeitschrift fur
Heimat-kunde"), Konigsberg i.Pr. Prussia
"J ahresschrift fur mitteldeutsche Vorgeschichte",
Halle/Saale
JmV
.Praehistorische Zeitschrift" , Berlin-New York
.Recherches Arch?ologiques", Kraków
"Rocznik Bia?ostocki", Bia?ystok
PZ
RArch. RB RO
"Jahrbuch des Romisch-Gcrmanischcn
Zentral-museums Mainz" ,Mainz
JRGZM
"Kwartalnik Historii Kultury Materialnej",
War-szawa
KHKM
"Rocznik Olszty?ski", Olsztyn
SJahr. SIA SovArch
"Saalburg Jahrbuch", Berlin-New York
"Slovenska archeológia", Bratislava
"Sovetskafi Arheologia" (CoBeTCKa5I
apxeono-rM5I), Moskva
- Kratkie soob?enia
Instituta arheologii Akademii nauk SSSR (KpaTKMe C006rn;eHM5I IIHcTMTyTa
apXeOJIOrMM AKa,IJ;eMMM nayx CCCP), Moskva KSIA
-Materialy iisslcdovania po arheologii SSSR (Ma-TepMaJIbI MMCCe,IJ;OBaHM5I no apXeOJIOrMM CCCP),
Moskva MIA SprArch. SprPMA WA ZNUJ
"Sprawozdania Archeologiczne", Kraków
"Sprawozdania P.M.A.", Warszawa "Wiadomo?ci Archeologiczne", Warszawa "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu J agiello?skie-go", Kraków
MatArch. MS MSiW
"Materia?y Archeologiczne", Kraków
"Materia?y Staro?ytne", Warszawa
"Materia?y Staro?ytne i W
czesno?redniowie-czne", Warszawa
"Z otch?ani wieków", Warszawa
ZOW
"Materia?y i Sprawozdania Rzeszowskiego
O?-rodkaArcheologicznego", Rzeszów-Krosno-San-domierz- Tarnów (-Przemy?l/Tarnobrzeg) MSROA
Pa?stwowe Muzeum Archeologiczne. Warszawa 2006. Wydanie I. Nak?ad 500 egz.
