M G R A G N I E S Z KA K W I E C I E Ń - M A D E J P O D S TAW Y P R AWA C Y W I L N E G O
WSPÓŁWŁASNOŚĆ
Z E W S P Ó ŁW Ł A S N O Ś C I Ą M A M Y D O C Z Y N I E N I A G D Y
„ W Ł A S N O Ś Ć ” T E J S A M E J R Z E C Z Y N I E P O D Z I E L N I E
P R Z Y S Ł U G U J E K I L K U O S O B O M .
POJĘCIE
WSPÓŁWŁASNOŚCI
Współwłasność dotyczy
Współwłasności rzeczy (195 KC)
Wspólność praw
majątkowych (innych niż własność) np.
współnajem,
współdzierżawa
Wspólność mienia np.
w przypadku
dziedziczenia lub
między małżonkami
RODZAJE WSPÓŁWŁASNOŚCI (art. 196 § 1 KC)
ŁĄCZNA
Zawsze wiąże się z innym stosunkiem prawnym, co do którego realizuje funkcję służebną,
Nigdy nie występuje samodzielnie,
Wzmacnia nadrzędny stosunek osobisty
Np. wspólność majątkowa małżeńska (art. 31 i n. KRO), między wspólnikami spółki cywilnej (art. 860 KC)
Brak określonej wielkości udziału,
Nie można swobodnie rozporządzać udziałem
Może być zniesiona wyjątkowo
UŁAMKOWA
Samoistny stosunek
prawny prawa rzeczowego,
Niezwiązany z innym stosunkiem prawnym
Często przypadkowy i nietrwały
Współwłaścicielowi przysługuje wyrażony ułamkiem udział,
Współwłaściciel może rozporządzać swoim udziałem swobodnie
Może być zniesiona w
każdym czasie (art. 210 KC)
ŹRÓDŁA WSPÓŁWŁASNOŚCI
Dziedziczenie
Gdy mamy kilku spadkobierców dziedziczą oni spadek w częściach ułamkowych oznaczonych w testamencie lub ustawie – wspólność spadku.
Czynność prawna
Wspólne nabycie przez kilka osób własności tej samej rzeczy
Ex lege
Zasiedzenie rzeczy przez kilku współposiadaczy; połączenie lub pomieszanie rzeczy (art. 193 § 1 KC)
Orzeczenie sądowe
Np. przyznanie przez sąd współwłasności rzeczy kilku
współwłścicielom.
POJĘCIE UDZIAŁU
Wspólne prawo własności tworzy
zespół udziałów we współwłasnosci,
Wyrażony ułamkiem,
„Idealna” część wspólnego prawa,
Zakres uprawnień i obowiązków
współwłaścicieli zależy od wielkości
udziałów (art. 204 KC)
ZARZĄD RZECZĄ WSPÓLNĄ
WSPÓŁPOSIADANIE I KORZYSTANIE Z
RZECZY
Podejmowanie
decyzji dotyczących wspólnej rzeczy,
Czynności faktyczne i prawne,
Współdziałanie (art.
200 KC)
Uprawnienie do
korzystania z rzeczy i jej posiadania,
Wymaga
synchronizacji uprawnień
wszystkich
współwłaścicieli
STOSUNKI MIĘDZY WSPÓŁWŁAŚCICIELAMI
ART. 209 KC
NIE MYLIĆ Z ZARZĄDZEM RZECZĄ
WSPÓLNĄ !
CZYNNOŚCI
ZACHOWAWCZE
„Każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń które zmierzają do zachowania wspólnego prawa”
Np. wystąpienie z roszczeniem windykacyjnym, negatoryjnym,
złożenie wniosku o rozgraniczenie nieruchomości, wniosek o
założenie księgi wieczystej, o dokonanie wpisu, pozew o
uzgodnienie księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym itp.
Każdy samodzielnie, we
własnym imieniu i wspólnym
interesie.
ZARZĄD USTAWOWY
Wspólne sprawowanie zarządu przez wszystkich współwłaścicieli,
Obowiązek współdziałania – art. 200 KC
Istotny podział na czynności zwykłego
zarządu i czynności przekraczające zwykły
zarząd – brak katalogu, każdy przypadek
wymaga indywidualnej oceny.
CZYNNOŚCI
ZWYKŁEGO ZARZĄDU PRZEKRACZAJĄCE ZWYKŁY ZARZĄD
ZGODA WIĘKSZOŚCI
w razie braku zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać sądowego upoważnienia do
dokonania czynność (art. 201 KC),
Możliwość wystąpienia do sądu (art. 202 KC)
Większość współwłaścicieli oblicza się według wielkości udziałów (art.
204 KC)
Obejmuje bieżące gospodarowanie np. Wybór rodzaju upraw,
utrzymanie i remonty, ubezpieczenie
ZGODA WSZYSTKICH
W razie braku zgody
współwłaściciele, których
udziały wynoszą co najmniej połowę mogą żądać
rozstrzygnięcia przez sąd (art.
199 KC)
Np. zbycie, obciążenie rzeczy, wynajęcie, wydzierżawienie, zmiana przeznaczenia, zmiana utrwalonego sposobu
gospodarowania.
ZARZĄD USTAWOWY
ZARZĄD UMOWNY
Możliwość odmiennego sposobu
uregulowania zasad zarządu na podstawie umowy współwłaścicieli,
Możliwość powołania zarządcy spośród współwłaścicieli lub osób trzecich,
Zarządca uprawniony do dokonywania czynności zwykłego zarządu
Pełnomocnictwo ogólne do czynności
prawnych na piśmie ad solemnitatem (art. 99
§ 2 w zw. z art. 98 zd. 1 KC)
Wymaga zgody wszystkich współwłaściwieli
ZARZĄD SĄDOWY
W braku porozumienia między współwłaścicielami,
Art. 203 KC – każdy ze współwłaścicieli może wystąpić do sądu o wyznaczenie zarządcy,
Zarządca ustanowiony i nadzorowany przez
sąd może wykonywać czynności zwykłego
zarządu. Czynności przekraczające zwykły
zarząd – za zgodą współwłaścicieli, a w razie
jej braku za zezwoleniem sądu.
WSPÓŁPOSIADANIE I KORZYSTANIE Z RZECZY WSPÓLNEJ
USTAWOWY MODEL
art. 206 KC – KAŻDY z współwłaścicieli jest uprawniony do korzystania i posiadania w takim zakresie w jakim daje się to pogodzić z
posiadaniem i korzystaniem przez innych współwłaścicieli.
Roszczenie o dopuszczenie do współposiadania
UMOWNY MODEL
Podział posiadania i korzystania z rzeczy w czasie,
Podział według rodzaju pożytków
Przyznanie prawa bezpośredniego korzystania jednemu ze
współwłaścicieli z zastrzeżeniem oddawania pozostałym części pożytków w naturze lub pieniądzu
SĄDOWY MODEL
Określa sąd na żądanie poszczególnych współwłaścicieli na podstawie art. 206 KC.
Możliwy podział do korzystania quoad usum wspólnej rzeczy.
PONOSZENIE CIĘŻARÓW I POBIERANIE POŻYTKÓW
POŻYTKI
Art. 207 KC – przypadają
współwłaścicielom w stosunku do
wielkości udziałów,
Roszenie o wydanie odpowiedniej części pożytków wobec
pozostałych
współwłaścicieli
CIĘŻARY
Art. 207 in fine KC – w takim samym
stopniu
współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary,
Gdyby pokrył je jeden (np. sprawujący
zarząd) ma roszczenie o zwrot wydatków w odpowiedniej części od pozostałych
współwłaścicieli
TRYB SPOSOBY 211-212 KC
służy likwidacji stosunku współwłasności
Roszczenie o zniesienie współwłasności art. 210 KC,
Nie ulega przedawnieniu art. 220 KC
W trybie umownym lub sądowym
(nieprocesowym)
Podział rzeczy wspólnej
W wyniku podziału powstają nowe przedmioty własności np. lokale
Przyznanie rzeczy jednemu współwłaścicielowi
Obowiązek spłat lub dopłat
Sprzedaż rzeczy i podział ceny stosownie do wielkości udziałów
Sądowe zniesienie – licytacja tak jak w postępowaniu egzekucyjnym,
Umowne zniesienie – sprzedaży dokonują sami współwłaściciele
