Środki
zabezpieczające
mgr Katarzyna Piątkowska
Katedra Prawa Karnego Materialnego
Geneza środków zabezpieczających
• Przełom XIX i XX wieku
• Założenie, że podstawą sankcji karnych nie powinien być czyn, ale przede wszystkim właściwości sprawcy oraz niebezpieczeństwo, które przedstawia on dla porządku prawnego
• Koncepcja dwutorowości zwalczania przestępczości oznaczała, że istotną rolę w przyznano zarówno karom, jak i środkom zabezpieczającym
• Do tzw. dwutorowych kodeksów karych można zaliczyć wszystkie polskie kodeksy karne (z 1932 r., 1969 r. i 1997 r.), natomiast uregulowanie środków zabezpieczających w poszczególnych z nich było odmienne
• Do 1 lipca 2015 r. kodeks karny przewidywał środki zabezpieczające o charakterze leczniczym oraz o charakterze nieleczniczym (administracyjnym); regulacja środków zabezpieczających została istotnie zmieniona nowelizacją z 20 lutego 2015 r., którą uchylono wiele przepisów, wprowadzając jednocześnie nowe.
Środki zabezpieczające – katalog środków zabezpieczających
art. 93a k.k. stanowi, że
środkami zabezpieczającymi są:
1) elektroniczna kontrola miejsca pobytu;
2) terapia;
3) terapia uzależnień;
4) pobyt w zakładzie psychiatrycznym.
Środki zabezpieczające – katalog środków zabezpieczających
a także, jeżeli ustawa tak stanowi, tytułem środka zabezpieczającego można orzec nakaz i zakazy określone w art. 39 pkt 2-3, a zatem:
- zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej;
- zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi;
- zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu;
- zakaz wstępu na imprezę masową;
- zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych;
- nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym;
- zakaz prowadzenia pojazdów;
Wobec kogo można orzec środki zabezpieczające? Przesłanka o charakterze podmiotowym
• środki zabezpieczające można orzec wobec sprawcy:
• 1) co do którego umorzono postępowanie o czyn zabroniony popełniony w stanie niepoczytalności określonej w art. 31 § 1 k.k. (wyłączenie winy);
• 2) w razie skazania za przestępstwo popełnione w stanie ograniczonej poczytalności określonej w art. 31 § 2 k.k.;
• 3) w razie skazania za przestępstwo określone w art. 148 (zabójstwo), art. 156 (spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu), art. 197 (zgwałcenie i wymuszenie czynności seksualnej), art. 198 (seksualne wykorzystanie niepoczytalności lub bezradności), art. 199 § 2 (seksualne wykorzystanie stosunku zależności lub krytycznego położenia na szkodę małoletniego) lub art. 200 § 1 (seksualne wykorzystanie małoletniego), popełnione w związku z zaburzeniem preferencji seksualnych;
• 4) w razie skazania na karę pozbawienia wolności bez warunkowego jej zawieszenia za umyślne przestępstwo określone w rozdziale XIX, XXIII, XXV lub XXVI, popełnione w związku z zaburzeniem osobowości o takim charakterze lub nasileniu, że zachodzi co najmniej wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia;
• 5) w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z uzależnieniem od alkoholu, środka odurzającego lub innego podobnie działającego środka.
Zasady orzekania środków zabezpieczających
• Zasada konieczności (niekiedy określana jako zasada subsydiarności)
• Zasada proporcjonalności
• Zasada wymienności środków zabezpieczających
• Zasada możliwości kumulowania środków zabezpieczających
Zasady stosowania środków zabezpieczających
Zasada konieczności:
-sąd może orzec środek zabezpieczający, gdy jest to konieczne, aby zapobiec ponownemu popełnieniu przez sprawcę czynu zabronionego, a inne środki prawne określone w tym kodeksie lub orzeczone na podstawie innych ustaw nie są wystarczające.
-środek zabezpieczający – pobyt w zakładzie psychiatrycznym – można orzec jedynie, aby zapobiec ponownemu popełnieniu przez sprawcę czynu zabronionego o znacznej społecznej szkodliwości i tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi (!)
-sąd uchyla środek zabezpieczający, gdy dalsze jego stosowanie nie jest już konieczne.
Zasada proporcjonalności:
środek zabezpieczający i sposób jego wykonywania powinien być odpowiedni:
-do stopnia społecznej szkodliwości czynu zabronionego, który sprawca może popełnić, -do prawdopodobieństwa jego popełnienia,
-do potrzeb i postępów w terapii lub terapii uzależnień.
Zasady stosowania środków zabezpieczających
Zasada wymienności środków zabezpieczających:
sąd może zmienić orzeczony wobec sprawcy środek zabezpieczający lub sposób jego wykonywania, jeżeli poprzednio orzeczony środek stał się nieodpowiedni lub jego wykonywanie nie jest możliwe.
Zasada możliwości kumulowania środków zabezpieczających:
wobec tego samego sprawcy można orzec więcej niż jeden środek
zabezpieczający; przepisy § 1 i 3 stosuje się, biorąc pod uwagę wszystkie
orzekane środki zabezpieczające.
Czas stosowania środka zabezpieczającego
• Czasu stosowania środka zabezpieczającego nie określa się z góry.
• Sąd ustala potrzebę i możliwości wykonania orzeczonego środka zabezpieczającego nie wcześniej niż na 6 miesięcy przed przewidywanym warunkowym zwolnieniem lub odbyciem kary pozbawienia wolności.
• Jeżeli sprawca został skazany na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, karę 25 lat pozbawienia wolności lub karę dożywotniego pozbawienia wolności, orzeczony środek zabezpieczający stosuje się po odbyciu kary lub warunkowym zwolnieniu, chyba że ustawa stanowi inaczej.
• Jeżeli zachowanie sprawcy po uchyleniu środka zabezpieczającego wskazuje, że zachodzi konieczność stosowania środków zabezpieczających, sąd, nie później niż w ciągu 3 lat od uchylenia środka, może ponownie orzec ten sam środek zabezpieczający lub inny środek, o którym mowa w art. 93a § 1 pkt 1-3.
• zakazy wymienione w art. 39 pkt 2-3 orzeka się bez określenia czasu ich obowiązywania;
sąd uchyla je, gdy ustały przyczyny ich orzeczenia.
Elektroniczna kontrola miejsca pobytu – art. 93e k.k.
• Sprawca, wobec którego orzeczono elektroniczną kontrolę miejsca pobytu, ma obowiązek poddania się nieprzerwanej kontroli miejsca swojego pobytu sprawowanej za pomocą urządzeń technicznych, w tym noszonego nadajnika.
• wykonywana w systemie dozoru elektronicznego (rozdział VIIa k.k.w.) jako dozór mobilny, który umożliwia kontrolę bieżącego miejsca pobytu sprawcy, niezależenie od tego, gdzie on przebywa
• możliwość połączenia elektronicznej kontroli miejsca pobytu z innymi środkami zabezpieczającymi o charakterze wolnościowym
• możliwe jest połączenie elektronicznej kontroli miejsca pobytu ze środkami karnymi orzekanymi tytułem środków zabezpieczających, w szczególności tymi, których wykonanie nie jest możliwe w systemie dozoru elektronicznego - w celu weryfikacji wywiązywania się przez sprawcę z nałożonych na niego nakazów lub zakazów, np.
nakazu czasowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym.
Elektroniczna kontrola miejsca pobytu – art. 93e k.k.
• sprawca ma obowiązek zgłosić podmiotowi dozorującemu, w terminie i w sposób, które zostały określone przez sąd, gotowość do instalacji środków technicznych, dbać o powierzone mu środki techniczne, w tym zwłaszcza chronić je przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem lub uczynieniem niezdatnymi do użytku, oraz zapewniać ich stałe zasilanie energią elektryczną, udostępniać podmiotowi dozorującemu powierzone środki techniczne do kontroli, naprawy lub wymiany na każde żądanie tego podmiotu, w tym również umożliwiając pracownikom tego podmiotu wejście do pomieszczeń, w których skazany przebywa, lub na nieruchomość, stanowiącą jego własność lub będącą w jego zarządzie, oraz udzielać prezesowi sądu lub upoważnionemu sędziemu, sądowemu kuratorowi zawodowemu, podmiotowi dozorującemu i podmiotowi prowadzącemu centralę monitorowania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania środka zabezpieczającego i wykonywania nałożonych obowiązków, a także stawiać się na wezwania sędziego i kuratora (art. 43m i 43n § 1 k.k.w.).
• penalizację niestosowania się do określonych w ustawie obowiązków związanych z orzeczonym środkiem zabezpieczającym wprowadza art. 244b § 1 k.k. W przypadku dozoru elektronicznego sankcję za umyślne dopuszczenie do zniszczenia, uszkodzenia, uczynienia niezdatnym do użytku nadajnika, rejestratora stacjonarnego lub przenośnego przewiduje również art. 43s k.k.w., który nakłada na sprawcę obowiązek uiszczenia opłaty wyrównawczej.
Terapia i terapia uzależnień
• Sprawca, wobec którego orzeczono terapię, ma obowiązek stawiennictwa we wskazanej przez sąd placówce w terminach wyznaczonych przez lekarza psychiatrę, seksuologa lub terapeutę i poddania się terapii farmakologicznej zmierzającej do osłabienia popędu seksualnego, psychoterapii lub psychoedukacji w celu poprawy jego funkcjonowania w społeczeństwie.
• Sprawca, wobec którego orzeczono terapię uzależnień, ma obowiązek
stawiennictwa we wskazanej przez sąd placówce leczenia
odwykowego w terminach wyznaczonych przez lekarza i poddania się
leczeniu uzależnienia od alkoholu, środka odurzającego lub innego
podobnie działającego środka.
Terapia i terapia uzależnień
• Czy środek zabezpieczający polegający na terapii może mieć wyłącznie charakter ambulatoryjny, czy może być wykonywany także w placówce stacjonarnej? Wykładnia językowa zdaje się prowadzić do jednoznacznego wniosku: "stawiennictwo w terminach"
oznacza stawianie się wielokrotne, w odróżnieniu od "stawienia się w terminie". Oznaczałoby to zatem, że terapia polega na mniej lub bardziej regularnym (zależy to każdorazowo od lekarza psychiatry, seksuologa lub terapeuty) stawianiu się w placówce ambulatoryjnej.
• środek zabezpieczający polegający na terapii ma lege non distinguente jednolity charakter i może polegać w każdym wypadku wyłącznie na oddziaływaniach o charakterze ambulatoryjnym, a nie na pobycie w placówce stacjonarnej
• inaczej niż w przypadku zakładów psychiatrycznych - ustawodawca nie przewiduje stworzenia wykazu podmiotów leczniczych przeznaczonych do wykonywania terapii. Kodeks karny wykonawczy nie zawiera upoważnienia do wydania rozporządzenia lub obwieszczenia zawierającego taki wykaz. Oznacza to, że terapia może być wykonywana w dowolnym podmiocie leczniczym, który oferuje wykonanie adekwatnych świadczeń zdrowotnych ze środków publicznych.
Terapia i terapia uzależnień
• w placówkach leczniczych prowadzi się listy oczekujących, na zasadach określonych w art. 20-24c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz doprecyzowanych przez przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 września 2005 r. w sprawie kryteriów medycznych, jakimi powinni kierować się świadczeniodawcy, umieszczając świadczeniobiorców na listach oczekujących na udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 200, poz. 1661). Listy te - jak wskazuje nazwa rozporządzenia - tworzone są na podstawie kryteriów medycznych. Jeżeli pacjent nie znajduje się w stanie nagłym lub nie jest uprawniony do uzyskania świadczeń poza kolejnością, zostaje wpisany na listę oczekujących jako przypadek pilny lub stabilny. Ponieważ w stosunku do pacjentów, wobec których orzeczono terapię, ustawodawca nie przewidział udzielania świadczeń poza kolejnością, teoretycznie mogą zostać wpisani na listę oczekujących zgodnie z kategorią nadaną im na podstawie kryteriów zdrowotnych.
Terapia i terapia uzależnień
• określenie konkretnej placówki leczniczej, w której będzie wykonywana terapia, powinno następować - tak jak w przypadku wskazania konkretnego zakładu psychiatrycznego właściwego do wykonywania środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu sprawcy w zakładzie psychiatrycznym - na etapie postępowania wykonawczego.
• do kompetencji sądu orzekającego w sprawie nie należy ani określenie rodzaju oddziaływań o charakterze terapeutycznym, którym w czasie terapii będzie poddawany sprawca, ani terminów i częstotliwości stawiennictwa w placówce leczniczej. Wybór form terapii (farmakoterapia, psychoterapia lub psychoedukacja), a także wybór konkretnych rodzajów terapii w ramach tych form (np. rodzaj psychoterapii, podawanych leków) należy wyłącznie do osób prowadzących terapię
• w przypadku terapii oraz terapii uzależnień ustawodawca - inaczej niż w przypadku środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu sprawcy w zakładzie psychiatrycznym - nie przewidział w kodeksie karnym wykonawczym możliwości przymusowego doprowadzenia sprawcy do podmiotu leczniczego w celu wykonania tych środków.
Terapia jako środek zabezpieczający
środek zabezpieczający polegający na terapii przewiduje trzy formy oddziaływania na sprawcę:
1) terapia farmakologiczna – ustawodawca nie zezwala na poddanie sprawcy farmakoterapii innej niż zmierzająca do osłabienia popędu seksualnego
choć przepis art. 93f § 1 wyraźnie tego nie przesądza, to należy uznać, że nie można zastosować terapii farmakologicznej, jeżeli jej przeprowadzenie spowodowałoby niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia sprawcy. Odmienna wykładnia mogłaby budzić wątpliwości konstytucyjne. Tak daleko posuniętą ingerencję w zdrowie, a nawet życie sprawcy trudno byłoby uznać za proporcjonalną w rozumieniu art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
2) psychoterapia – zbiór różnego rodzaju interwencji psychologicznych, mających na celu zmianę zachowań i postaw sprawcy oraz rozwój jego kompetencji emocjonalnych
3) psychoedukacja – korzystanie z metod, technik i programów edukacyjnych, w celu ułatwienia powrotu do zdrowia lub minimalizowania skutków choroby lub niepełnosprawności.
Terapia uzależnień
• ustawodawca nie definiuje, co należy rozumieć przez terapię uzależnień.
• bardziej celowe od konstruowania definicji terapii uzależnień wydaje
się wskazanie konkretnych form, które w tej terapii mogą być
wykorzystane. K. Krajewski w przypadku leczenia choroby alkoholowej
wskazuje przede wszystkim na metody o charakterze
abstynencyjnym, a więc takie, których celem jest całkowite
zaprzestanie przyjmowania danej substancji, a w przypadku leczenia
uzależnień od środków odurzających i substancji psychoaktywnych -
na metody abstynencyjne oraz terapię substytucyjną
Pobyt w zakładzie psychiatrycznym
• sąd orzeka pobyt w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym wobec sprawcy określonego w art. 93c pkt 1 (co do którego umorzono postępowanie o czyn zabroniony popełniony w stanie niepoczytalności określonej w art. 31 § 1), jeżeli istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że popełni on ponownie czyn zabroniony o znacznej społecznej szkodliwości w związku z chorobą psychiczną lub upośledzeniem umysłowym.
• skazując sprawcę określonego w art. 93c pkt 2 (skazanego za przestępstwo popełnione w stanie ograniczonej poczytalności określonej w art. 31 § 2) na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, karę 25 lat pozbawienia wolności lub karę dożywotniego pozbawienia wolności, sąd orzeka pobyt w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym, jeżeli istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że popełni on czyn zabroniony o znacznej społecznej szkodliwości w związku z chorobą psychiczną lub upośledzeniem umysłowym.
Pobyt w zakładzie psychiatrycznym
• skazując sprawcę określonego w art. 93c pkt 3 (skazanego za przestępstwo określone w art. 148, art. 156, art. 197, art. 198, art.
199 § 2 lub art. 200 § 1, popełnione w związku z zaburzeniem
preferencji seksualnych) na karę pozbawienia wolności bez
warunkowego zawieszenia jej wykonania, karę 25 lat pozbawienia
wolności lub karę dożywotniego pozbawienia wolności, sąd orzeka
pobyt w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym, jeżeli istnieje
wysokie prawdopodobieństwo, że skazany popełni przestępstwo
przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej w związku z
zaburzeniem preferencji seksualnych.
Pobyt w zakładzie psychiatrycznym
• z uzasadnienia projektu nowelizacji k.k. (s. 38), gdzie stwierdzono jednoznacznie:
"projektodawca nie wprowadził możliwości orzekania pobytu w zamkniętym szpitalu psychiatrycznym wobec osób, których niepoczytalność tempore criminis była skutkiem innego zakłócenia czynności psychicznych".
• zgodnie z art. 202a k.k.w.: "§ 1. Pobyt w zakładzie psychiatrycznym orzeczony wobec sprawców, o których mowa w art. 93c pkt 2 Kodeksu karnego, następuje przed wykonaniem kary pozbawienia wolności, podczas przerwy w wykonywaniu tej kary lub po jej wykonaniu. O zwolnieniu z zakładu rozstrzyga sąd na podstawie wyników leczenia. § 2. Sąd zalicza na poczet kary okres pobytu skazanego w zakładzie.
Skazanego można warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary, jeżeli zostały spełnione warunki, o których mowa w art. 77-79 Kodeksu karnego, a wyniki leczenia za tym przemawiają; dozór jest obowiązkowy". Skoro zatem przepis ten wprost dopuszcza możliwość wykonania środka zabezpieczającego po odbyciu kary pozbawienia wolności, to niczym nieuzasadnione jest przyjmowanie, że okres pobytu w zakładzie psychiatrycznym nie może trwać dłużej niż orzeczona kara pozbawienia wolności.
Pobyt w zakładzie psychiatrycznym
• ”1. <<Drobne>> czy też <<średnie>> przestępstwo, ani też prawdopodobieństwo popełnienia nawet poważnego czynu zabronionego, które <<nie jest wysokie>>, nie uzasadniają umieszczenia sprawcy w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym.
2. Sąd, przed podjęciem decyzji o zastosowaniu środka zabezpieczającego w
postaci umieszczenia w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym, powinien
przeprowadzić swego rodzaju test przez rozważenie, jaką - gdyby nie stan
niepoczytalności sprawcy czynu zabronionego - karę należałoby sprawcy, za
popełnienie czynu zabronionego, wymierzyć. Tylko w przypadku, gdy nie ma
wątpliwości, że właściwą karą dla takiego sprawcy (gdyby mógł ponosić
odpowiedzialność karną) byłaby bezwzględna kara pozbawienia wolności, sąd
powinien podjąć decyzję o umieszczeniu go w zamkniętym zakładzie
psychiatrycznym” (postanowienie SN z dnia 14 marca 2017 r., IV KK 376/16)
Środki określone w art. 39 pkt 2-3 k.k.
orzekane tytułem środka zabezpieczającego
- zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej;
- zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi;
- zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu;
- zakaz wstępu na imprezę masową;
- zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych;
- nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym;
- zakaz prowadzenia pojazdów;
• jeżeli sprawca dopuścił się czynu zabronionego w stanie niepoczytalności określonej w art. 31 § 1, sąd może orzec tytułem środka zabezpieczającego nakaz lub zakazy wymienione w art. 39 pkt 2-3.
• zakazy wymienione w art. 39 pkt 2-3 orzeka się bez określenia czasu ich obowiązywania; sąd uchyla je, gdy ustały przyczyny ich orzeczenia.
Ustawa z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu
wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych
osób
• Potocznie zwana „ustawą o bestiach”
• Ustawa reguluje postępowanie wobec osób, które spełniają łącznie następujące przesłanki (wówczas uznane za „osoby stwarzające zagrożenie”):
1) odbywają prawomocnie orzeczoną karę pozbawienia wolności lub karę 25 lat pozbawienia wolności, wykonywaną w systemie terapeutycznym,
2) w trakcie postępowania wykonawczego występowały u nich zaburzenia psychiczne w postaci upośledzenia umysłowego, zaburzenia osobowości lub zaburzenia preferencji seksualnych,
3) stwierdzone u nich zaburzenia psychiczne mają taki charakter lub takie nasilenie, że
zachodzi co najmniej wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego z
użyciem przemocy lub groźbą jej użycia przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności
seksualnej, zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co
najmniej 10 lat
Ustawa z dnia 22 listopada 2013 r. o
postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia,
zdrowia lub wolności seksualnej innych osób
• Wobec osoby stwarzającej zagrożenie stosuje się nadzór prewencyjny albo umieszczenie w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym.
• Ustawa ma zastosowanie do osób skazanych za czyn popełniony przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 396).
(kazus M. Trynkiewicza)
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 listopada 2016 r., K
6/14, OTK-A 2016/98
• Sąd dokonując oceny, czy jest konieczne zastosowanie wobec osoby stwarzającej zagrożenie nadzoru prewencyjnego albo umieszczenie jej w Ośrodku, bierze pod uwagę całokształt okoliczności ustalonych w sprawie, a w szczególności uzyskane opinie biegłych, a także wyniki prowadzonego dotychczas postępowania terapeutycznego oraz możliwość efektywnego poddania się przez tę osobę postępowaniu terapeutycznemu na wolności.
• Sąd orzeka o zastosowaniu wobec osoby stwarzającej zagrożenie nadzoru prewencyjnego, jeżeli charakter stwierdzonych zaburzeń psychicznych lub ich nasilenie wskazują, że zachodzi wysokie prawdopodobieństwo popełnienia przez tę osobę czynu zabronionego z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej, zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 10 lat.
• Sąd orzeka o umieszczeniu w Ośrodku osoby stwarzającej zagrożenie, jeżeli charakter stwierdzonych zaburzeń psychicznych lub ich nasilenie wskazują, że jest to niezbędne ze względu na bardzo wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej, zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 10 lat.
• Nadzór prewencyjny i umieszczenie w Ośrodku orzeka się bez określenia terminu. (art. 14 ustawy)
• Osoba stwarzająca zagrożenie umieszczona w Ośrodku zostaje objęta odpowiednim postępowaniem terapeutycznym, którego celem jest poprawa stanu jej zdrowia i zachowania w stopniu umożliwiającym funkcjonowanie w społeczeństwie w sposób niestwarzający zagrożenia życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób. Kierownik Ośrodka sporządza indywidualny plan terapii dla każdej osoby stwarzającej zagrożenie umieszczonej w Ośrodku. (art. 25 ustawy)
• Osoba stwarzająca zagrożenie umieszczona w Ośrodku może w każdym czasie złożyć do sądu wniosek o ustalenie przez sąd potrzeby jej dalszego pobytu w Ośrodku. Na postanowienie oddalające wniosek przysługuje zażalenie, jeżeli od wydania orzeczenia w przedmiocie poprzedniego wniosku upłynęło co najmniej 6 miesięcy. (art. 32 ust. 1 ustawy)
• Nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy sąd, na podstawie opinii lekarza psychiatry oraz wyników postępowania terapeutycznego, ustala, czy jest niezbędny dalszy pobyt w Ośrodku osoby stwarzającej zagrożenie.
