Olgierd Felczak,Mirosław
Fudziński,Marian Kochanowski
Tczew, st. 34A - Stare Miasto, gm.
loco, woj. gdańskie, AZP
17-45/-Informator Archeologiczny : badania 26, 112-113
112 Późne średniowiecze
w zniesieniu w pobliżu m urow anego z kam ienia i cegły budynku mieszkalnego, określane go w źródłach jako „curia". U zyskane m ateriały pozwalają datow ać jego początki na ok. poł. XV w. Była to najprawdopodobniej wieża m ieszkalna z 2 lub 3 sklepionymi pom ie szczeniami w przyziem iu, wyższe kondygnacje nak ry te były stropam i. Jej pozostałości są czytelne w zachodnim skrzydle obecnego zam ku. Budynek otoczony był z 3 stro n fosą (na jej relikty natrafiono w 2 wykopach) oraz zapew ne wałami ziemnymi. U zyskane w trakcie b adań informacje, w połączeniu ze źródłami historycznym i, um ożliw iają rekonstrukcję rozwoju przestrzennego założenia zamkowego w Dzikowie od XV do XIX w.
B adania zakończono.
T a rn ó w , e t, 5 G ó r a św, M a r c i n a P r a c o w n ie K o n s e r w a c ji Z a b y tk ó w A Z P 104-6Й/5 spółka z o. o. P racow nia Archeologicz
n o -K o n serw ato rsk a w T arnow ie B adania prowadzili m gr m gr Andrzej Cetera, Eligiusz Dworaczyński (autor spraw ozdania) i Jerzy Okoński. Finansow ane przez Woje wódzką Dyrekcję Dróg Miejskich w Tarnowie. Dziewiąty sezon ba dań. Zamek, okres późnego średniowiecza i nowożytny.
Przeprow adzono badania południowego odcinka wału ziemnego, które miały na celu rozpoznanie konstrukcji, u stalenie chronologii poszczególnych faz rozwoju oraz określenie pierw otnych param etrów stoków.
U stalono dwie podstawowe fazy budowy południowego odcinka w ału ziemnego; pier wsza pochodzi z w. XIV i stanow i nąjstarsze um ocnienie ziemne zam ku, druga — z w. XVI — je s t pozostałością akcji budowlanej na przedpolu zam ku, prowadzonej przez h etm ana J a n a Tarnowskiego, której celem była m odernizacja średniowiecznego założenia. Fazę trzecią, dodatkową, wyznacząją warstwy powstałe w sposób nieintencjonalny, najpewniej w trak cie rozbiórki zam ku w 2 poł XVIII w, W pierwszej fazie wysokość wału do podwala południowego wynosiła nie więcej niż 150 cm. W XIV w. nie stanow ił on raczej istotnej linii obronnej, a zbudowany został z rum oszu skalnego, uzyskanego podczas pogłębiania fosy. Rolę głównej linii obronnej zam ku pełnił wówczas m ur obwodowy z wieżami. Praw dopo dobnie wzdłuż zew nętrznego stoku wału w XIV i XV w. przebiegała droga dojazdowa do zam ku. Została ona zniw elow ana prawie całkowicie podczas przebudow y całego założenia w w, XVI. W w. XVI w al uzyskał nowe param etry przez podwyższenie i poszerzenie w kie ru n k u południowym. Droga prowadząca do zam ku została przesunięta o 15-20 m w przed pole, poza zam ierzony przez h etm ana, a nie dokończony, renesansow y system obronny. Fortyfikacje ziem ne w owym system ie m iały przejąć rolę głównej linii obronnej, co wiązało się z w prowadzeniem nowej taktyki walki.
O dkryta u podnóża obecnego stoku południowego walu droga o szerokości ok, 180 cm, w ybrukow ana otoczakam i, pochodzi najpewniej z 2 pol XIX w. Jej pow stanie należy wiązać z faktem udostępnienia te re n u Góry św. M arcina mieszkańcom T arnow a przez hr. Sangu- S2kę na cele rekreacyjne oraz akcją porządkow ania ruin i usypania kopca upam iętniąjące- go ofiary rzezi galicyjskiej. Droga ułatw iała także dojazd do rozlokowanych tu ta j zagród chłopskich.
B adania będą kontynuow ane.
T c zew , s t. 34A — S t a r e M ia s to M uzeum A rcheologiczne w G dańsku g m . lo c o , w o j. g d a ń s k ie
A Z P 17 -4 5 /—
B adania prow adzili m gr m gr Olgierd Felczak, M irosław Fudziński i M arian Kochanowski (autor sprawozdania). Finansow ane przez
Informator Archeologiczny и з
Spółdzielnię Lokatorsko-W łasnościową „Starów ka” w Tczewie. Śla dy osadnictw a późnośredniowiecznego i nowożytnego (od XV w.). W związku z planow aną inwestycją budow laną niezbędne było przeprow adzenie w ma- ju-czerw cu 1992 r. badań archeologicznych z uwagi n a lokalizację inwestycji u zbiegu ul. Chopina i Wodnej, w bezpośrednim sąsiedztwie średniowiecznego układu m urów miej skich, częściowo zachowanych do dziś. Rozpoznanie archeologiczne skorelowane zostało z pracam i ziemnymi inw estora.
W wyniku nadzoru odkryto, wyeksplorowano i zadokum entow ano fragm. konstrukcji drew nianej domostwa, przylegąjącej doń ulicy? oraz szam ba — datow anych na pocz. XV w. N atrafiono n a ciekawy zespół ułam ków ceramiki, detali architektonicznych, kości zw ierzę cych (głównie pokonsumpcyjnych), wyrobów i odpadków skórzanych, metalowych i drew nianych.
M aterial i dokum entację złożono w M uzeum Archeologicznym w Gdańsku, a te re n b a dań zwolniono do dalszych prac inw estorskich.
T o k a ry , s t. I M uzeum Okręgowe w K oninie gm . K a w ę c z y n , w o j. k o n i ń s k i e
AZP 64—43/—
B adania prow adził m gr K rzysztof Gorczyca. Finansow ane przez Urząd G m iny Kawęczyn. Pierwszy sezon badań. Dwór późnośrednio wieczny na kopcu.
Okrągły (śr. 60 m.), otoczony rowem kopiec znajduje się ok. 200 m n a południowy zachód od kościoła, na teren ie gospodarstw a p. Jaromów. Z zachowanych lustracji z 1. 1741 i 1761 wynika, że dwór n a kopcu w tym czasie jeszcze istniał, jakkolwiek w bardzo złym stanie technicznym . Na planie wsi z 1806 r. na kopcu nie m a już śladów zabudowy. Wynika z tegn, że pozostałości dworu rozebrano na przełom ie XVIII i XIX w. B rak je st danych pisanych umożliwiających datow anie początków pierwszej siedziby n a kopcu.
Kopiec zbudowany je s t z gliny. Fakt te n spowodował, że ze względu na panującą suszę kopanie było wyjątkowo u tru d n io n e — zdołano całkowicie zbadać zaledwie 6 m , w ykonu jąc 4 wykopy sondażowe.
S o n d a ż I — położony na południowym skrąju kopca, gi. 1,5 m. Z uchwyconego układu Stratygraficznego wynika, że kopiec usypany byl n a terenie, który wysokością nie odbiegał od otacząjącego. Do jego budowy użyto m ateriału uzyskanego z otacząjącej fosy (tzw. odwrócona stratygrafia). M ateriał ceram iczny wydobyty z w arstwy pierw otnej próchnicy pozwala wstępnie datować budowę na w. XV (prawie wyłącznie ceram ika stalow oszara). S o n d a ż П — położony n a północnym skraju kopca, gł. 2,1 m. Podobny układ straty g ra ficzny. W górnej części wystąpiła gruba w arstw a gruzowiskowa. M ateriał ceram iczny przem ieszany z XVI-XVIII w.
S o n d a ż I I I — położony 10 m na południe od sond. II, gł. 2 m. Zaobserwowany tu układ stratygraficzny pozwala przypuszczać, że jeszcze przed usypaniem kopca istn ia ła tu taj w XV w, ja k a ś m urow ana budowla (w arstw a gruzu n a próchnicy pierwotnej) zaopatrzona w piece (kafle garnczkowate). Po jej rozebraniu i nadsypaniu kopca zbudowano kolejną (II?), po której pozostały w arstw y gruzowisko we. Udokum entow anie tej hipotezy wymaga szerszych badań.
S o n d a ż IV — położony w północnej partii kopca, gdzie widoczne je s t w yraźne zapadlisko terenu. Na gi. 1,4 m osiągnięto poziom posadzki piwnicy wymienionej w lustracji z 1741 r. Zbudowana je s t ona z cegły układanej w .jodełkę”. W tej części należy lokalizować dwór XVIII-wieezny.
D okum entacja i m ateriały znajdują się w M uzeum Okręgowym w Koninie, Kopiec wymaga dalszych badań.
