Przedsiębiorczość w województwie małopolskim

Pełen tekst

(1)2003. AkademII Ekonomlcznel w. Izabela Czaja Katedra Pneckl9bloraoJcl linnowaci.. Przedsiębiorczość. w województwie l. Wprowadzenie Małe. i średnie przedsiębiorstwa stały się w 2002 r. obiektem zainteresowania ekonomistów i polityków. Przyczym! tego jest rosn,!ce bezrobocie, gorsze wyniki wymiany międzynarodowej, a takie zmniejszanie rozmiarów produkcji i zatrudnienia w dużych krajowych i międzynarodowych przedsiębior stwach. Skutki osłabienia koniunktury światowej, kryzysów finansowych i załamali giełdowych docieraj'! do Polski i jej województw. Poszukiwanie rozwiązali korzystnych dla społeczności lokalnych zwróciło uwagę polityków gospodarczych na niedocenianą i niemal całkowicie pomijaną rolę sektora prywatnego i drobnej wytwórczości (zwanego sektorem małych i średnich przedsiębiorstw - MSP). W raporcie Polskiej Agencji Promocji Przedsiębiorczości z 2001 r. wszystkie rozważania poświęcono grupie MSP oraz regionalnym uwarunkowaniom rozwoju sektora prywatnego. Przedsiębiorstwa aktywne w 1999 r. stanowily ogółem I 819 200, z czego liczbę I 801 812 tworzyly przedsiębiorstwa male i 14212 przedsiębiorstwa średnie - w sumie 99,8%. Przedsiębiorstwa duże (zatrudniające ponad 249 pracowników) tworzyly grupę 3 176 podmiotów gospodarczych stanowillcą tylko 0,18% wszystkich zarejestrowanych podmiotów. Udzial sektora MSP w tworzeniu PKB w 1999 r. wyniósl 68%, a w malych i średnich przedsiębiorstwach zatrudniano 65,6% pracujących. Wyniki te świadczą o tym, że male i średnie przedsiębiorstwa pelnią znaczącą rolę w gospodarce. Warto więc zwiększ,) uwagą przyjrzeć się kondycji sektora MSP. W tym artykule zostam) poruszone problemy zwiqzane z obecnym stanem przedsiębiorczości w województwie malopolskim, na tle sytuacji sektora MSP w calym kraju..

(2) I:,ahelll Cz.aja. 2. Sektor MSP wolewództwa małopolskiego na tle wyników Innych wolewództw Rola małych i średnich przedsiębiorstw nabiera znaczenia w obliczu osłabie nia koniunktury gospodarczej i wzrastaj'lcego bezrobocia w Pol sce. Sektor MSP: . . - tworzy mi ejsca pracy. - stano wi pe wne żród l o dochodów dla budżetu palistwa i budżetów g min . - elastycznie reaguje na po trzeby rynku. - szybciej zauważa zmia ny w potrzebach klientów. - ja ko grupa podmiotów stanowi przeciwwagę dla dui.ych przedsiębiorstw. - niweluje niekontrolowany wzrost cen na ry nku. - szybko odnajduje s ię w okresie osłabienia koniunktury. - ożywia gospodarczo regiony wiejskie . w których du że przedsiębi orstwa niec h ę tn ie inwestuj.}. - odna wia drnbnq i l oka lną przeds iębiorczość . Każda nowa . tzw . zatrudniaj'lca O pracowników firma. to miejsce pracy dla w la śc iciela. jeden hczrobotn y w gminie mniej, nowe podatki dla bud że t ów gmi n i pallslwa . szansa na rozwój firmy i zatrudnienie nowyc h pracowników.. , ", ". Lkzba aktywnyr.: h MSP na 1000 l11ic ~ zk.; II1r.:ÓW. ". ". : " ,,'. 0",,40 040- '0 ~. powy1.cj 50. Ry s. 1. Przestrzelllla kntK('ntracja akt ywnych MSP na ](JO() Inicszk'Hll.'l)\\' w 1999 r. Żn')ułf1: Raport PA1~P ,. sianie sl'ktora małyr.:h i ~r('dn ir.: h przcd sit;ł1iorstw w Polsr.:e w lalaL'll 1999-2000. War~i'.awa 200] , il.

(3) .. .. ' . H'. 'le. Uwarunkowania naturalne. geograficzne . hi storyczne. społeczne i polityczne sprawily. i.e mimo identycznych oc! wielu lat prawnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej w Pol sce i s tnicj~l obszary () I.wil;kszonym i osłabio nym poziomic przedsiębiorczości. Przestrzenna koncentracja akty\vnych MSP na ]000 mieszkaliców w 1999 r. potwierdza podzial aktywniejszych pod wzg l ędem przedsiębiorczoś ci obszarów w zac hodniej i centralnej Polsce i obszarów slabszyc h polo żon ych wc wschodniej części kraju . Na tym tle wojewód ztwo malopolskie plasuje się w 1999 L na 8. miejscu pod wzg l ędcm liczby aktywnych MSP na 1000 mieszkalicó w i potwierdza swoje znaczenie jako obszar n dużym potencjale gospodarczym i ugruntowanych tradycjach przedsię biorczości.. Tabe la \. Zarejestrowane podmioly gos p,xlarki na rodowej w 1999 r. Z,IfI:jcsIHlw<lnc pOtlmitll )' gospodark i naro{jowcj w gminach. Ogó łem. Wyszczegól nicnic. .. i',arCIC-. miejs ko-. akt"wnt. .'" • (wtys ,). Pobka = t(KI. miejskich. 2904,7. IH19,2. ItXID. 66,0. 1X.2. 15.S. Dol n oś l ;l s kic. 25 1,9. 8.7. Kujaw.\ko- Ixlmorsk je. 149 •0 12 15 HO.J. 149.2 94.2. 17.7 17.5. 10.5 15.7. 7>.9. 7 j .8 66 .K 6:1 .S. t) ,6. 26 .6. 5 t .8. .14.9. 70.7 5>.0 73.X. 13,0 25.6. 1>.1 16J. MrtlWane (w. Polska WojCWÓtl/.lwo Lubcl ~ kjc. Luh us ku~. Lódzkie f\'1aIopoI sk ie Mazowieckie Opolskie. tys.). 19~J. 1J:!.2. 234.9. ISX,l). 48:13. 26 I .6 42.0 74.4. 4' .2.S 6.6 R.1 16 .6 ' 4 41•. 42 .5. 15. I 15.K 2.l2.H 51.0 58.0 180.1 IIKI.5. 6.1. Podkarpack ie Podlaskie. ÓSJ I I X,2 74.2. Pomorsk ie. 176.6. Ś l;js kic. 3 (~j ,6. SW ięf()k.rt.)'sk je. 77.8. \V annillsko-mawrsk je. Wie JkOlllJI sk je Zac: hodn jopomorskie "npró(.' z rolnictwa.. leśni c tw a. 5.1. 'lO ..1 266,0. 158.5 i ryhactwa,. 5~ . 1. pośrcunil'!Wa. -.. 12.4. 2J :1 .1. .16,9 535. 70.7 76.S 8(1.1 511-'. -wiejskich. 12 J 47.0 17.5 LU 8.7 7.lI. wiejskich. 21 ,4. 1~.l) 16.1 29.0. 16,2 14 5 12.9. 26.0. 2:l.7. ~ 2.9. 9 '). 63. 1 51 ,9. 5,4. 62.6. 26.5. 14.0 15.0 I(J.9. .-. 33. 1. finan sowego i administ racji puhlicznej. Ż róu lo : Raport o st;m ic sek tora małych i śn.'dnit'h pl"l.c J si ~·b inrstw w Pol sf.:c w lalach 1999-2000, PARP . Warszawa 200 1.. Na 2905 tys . zarejestrowanyc h przedsiębiorst w w 1999 r. w Polsce aż 235tys .. tj. 8.1 % ogólnej liczby. zarejcstrnwann w województwie malopolskim (tab. I ). Dało to Malopolsce 5. miejsce pod wzgl,dem zarejestrowanej liczby podmiotów gospodan: zyc h po województwach: mazowieckim , ś)~,skim, wiel kopolskim i dolnoślą s kim Na gminy miejskie przypadlo 53'Yc.· zarejestrowanych.

(4) /i.ahela C:.aja przed s iębiorstw ,. a na gminy miejsko-wiejskie i wiejskie odpowiednio 25,6% i 21.4% . Duża li czba (ponad 76%) zarejestrowanych przedsiębi ors tw w gm inach miejskich i miejsko-wiejskich w województwie małopo ł skim potwierdza jego charakter jako regionu o dui.ej liczbie miast i drobnych miasteczek oraz zaznacza istnienie i pie ł ęgnowanie tradycji gospodarczych poza g ł ów nymi ośmdka mi miejskimi . Jcstto cenne zjawi sko, które zapewnia kult ywowanie tradycji gos podarczych poza centralnie połoi.on y m ośrodkiem ,jak im jest Kraków . Tabek\ 2. Podmioty zarejestrowam.' w systemie REGON w województwie. Wyszczególnienie. ]tJ9R. 1999. 20()(). Dynam ika przyrostu firm w okresie. małopo l skim. Liczha tnieszkaików. Wskai.nik przetlsir;biorczosci. I IlIJ5. .1 2:n 79t}. 11 4J)6 1J2.96 11J.79. 9X 2S t). 78 61 61 70 4t 48. 199X·-2000. (l'In = I(KI) Woj . tn;llolxl] skic 221\ OX) 2426 24 25 1 6X I Powiat bt'l\:hCliski 524K 5 SX2 S 9X6 Powiat hrl.cski 4 lO; 4459 545li 9 () 1S Powiat du"/.anowski 9 ! 24 S 436 2 ()40 Powiat ([;jhnlv.'ski 2 In 2403 PO\viat gorlicki 4 lJ2X 5095 5 l S9 15(~) K Powiat krakows ki 15936 16 no Powial liJl Iarlowsk i 5774 5797 5653 Powial 111 . Kr.. k{)\\' X2644 KK .136 xx 852 n,x 7 5 15 Powiat Ill . Now)' Sqcz 699.:1 I) 44 .~ Powiat Ill . Tamow X974 99 10 Powiat miec howsk i 3 I(II 2472 2696 68;5 Powiat myślclllcki 7245 7402 7624 Powiat lloWOS'idcck i X 329 87 14 Powiat nowotarski I I 16 1 II 54.1 11 650 Powiat olkuski 9170 9 X21 lO 549 l) 22'1 PCJwi:tt oswit;l:imski 8509 lO 277 "} ': n() Powiat prosLOwieki 2044 2 61 1 , MS 6 ItX) Powiat .suski 5 :n5 Powiat tamowski (, 761 6286 7 .~S3 Powiat tat wulsk i 73 12 72 11 7 456 12 t)()2 Powiat wadowicki 11 221 12000 Powiat wielicki 7079 7 197 6 S95. ---. 117.79 105,.10 1117,43 10250 1075 1 107,45 110.43 127 ,K3 107,98 114,.10 104,.18 115,04 120,78 127 .74 11 652 116,97. 10 1.40 114,98 109.13. 8t) 83.1 I JO ')49. ,K K7H IOX 24X. D631X I I ~ 59.1 74 1 5 10 843X2 121 828 52 72X 11 3 299. 193 104 179667 12.1 605 154 507 44727 81 18 1 180 795 65 894 155054 liKI 410. 69. 49 120 89 XI 60 óS 45 65. 85 67. 5X 75 41 III 83 72. Żródlo: opracowanie na podstawie danych statystycznych GU S w Krakow ie.. Oprócz statystycznej liczby zarejestrowanyc h przedsiębiorstw, istot na jest przede wszystkim łi cz ba ak tywnyc h p rzed s iębiorst w, tj . takic h, które nic zawiesiły bąd ź nie z likwidowały c .. łkowicie prowadzonej dzi .. ł .. ln ośc i . Pod względem aktywnośc i mał yc h i średnich przedsiębiorców województwo mało polskie na mapie aktywnośc i gospodarczej i przedsiębiorczości zajmuje czwartą pozycję za najaktywllicjszymi województwami: mazowieck im, śł'l skim, wielkopołskim. W 1999 r. aktywnych było 158,9 tys . przeds iębiorstw.

(5) sektora prywatnego i publicznego razem. Warto odnotować. że w ciągu kilku ostatnich lat w catym kraju zanotowano zmiany w liczbie podmiotów sektora publicznego, co zwiqzane było z procesami prywatyzacyjnymi, ale w glównej mierze spowodowane zostalo wprowadzeniem w latach 1997-·2000 czterech reform: zdrowia, oświaty, emerytalnej i administracyjnej. W wyniku zmian branżowych i strukturalnych powstało wiele spółek o mieszanej strukturze wła sności z przewagą mienia publicznego. W 2000 r. zarejestrowano 9057 nowych przedsiębiorstw w województwie małopolskim, co w sumie dało na koniec roku 251 681 podmiotów gospodarczych uwzględnionych w systemie Regon. Dynamika przyrostu firm w województwie w okresie 1998-2000 wyniosła 110%. Oznacza to, że w ciqgu 2 lat liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w systemie Regon wzrosła o 10%. W latach 1998-1999 w województwie malopolskim powstało 69 493 nowych przedsiębiorstw, a liczba zlikwidowanych wyniosła 25 448. Zmiany te świadczą o kreatywności i aktywności małopolskich przedsiębiorców. Największą liczbę działających podmiotów gospodarczych na terenie województwa stanowią. podobnie jak w całej Polsce, przedsiębiorstwa sektora MSP - na koniec grudnia 1999 r. było ich 158 700. Wskaźnik przedsiębiorczości małopolskiego. 3.. wolewództwa. Wskaźnik przedsiębiorczości (mierzony liczbą przedsiębiorstw na mieszkańców) w województwie małopolskim wynosi średnio 78 (tabela. 1000 2). co na tle kraju umiejscawia Małopolskę w grupie najaktywniejszych obszarów. Najniższy wskaźnik zanotowano w pięciu polożonych we wschodniej części województwa małopolskiego powiatach, tj. dąbrowskim. gorlickim.limanowskim. nowosądeckim i tarnowskim. Do powiatów o najwyższym, przekraczającym 80 przedsiębiorstw na 1000 mieszkaców wskaźniku. należ.'! powiat wadowicki. tatrzański. olkuski oraz powiaty miasta Kraków. Tarnów i Nowy Sqcz. Warto jednak zaznaczyć. że sam wskaźnik przedsiębiorczości obrazuje jedynie aktywność gospodarczą Malopolan, natomiast nic pozwala na ocenę poziomu efektywności ich działa!\.. 4. KlasyfikacJe podmiotów gospodarczych wolewództwa ze względu na formę prawną I rodzai prowadzonel działalności. Klasyfikacja podmiotów zarejestrowanych w statystykach GUS w Krakowie według form własności w województwie malopolskim w latach 1999 i 2000 pokazuje. że w sektorze publicznym utworzonych zostalo 927 nowych przedsiębiorstw. a w sektorze prywatnym aż. 8270. RÓŻnice te wskazuj'! na.

(6) J::.ahda C::.aja. t. _. l!ZlEll D. pnwy;ej HO pr/edsl\hiorslw na lysl'IC mks/Luków 50--XO prledsll,'hiofslw na tysi'IC llIieszkalków do 50 przcdsH:hiorstw na tysiąc micszkmków. Rys. 2. Wskainik przedsit;bion.'I.ości Żródło:. (lpracl)wanic. W. województwie. małopolskim. w 2000 r.. własne.. silni) aktywność podmiotów prywatnych i utrzymywanie stabilnej pozycji przez sektor publiczny. W sektorze publicznym dominujt) spółki prawa handlowego oraz przedsiębiorstwa państwowe. Natomiast w sektorze prywatnym zakłady osób fizycznych stanowi,! największq liczbę firm I, dopiero na dalszym, drugim miejscu znajdujt) się spółki prawa handlowego'- W przypadku sektora prywatnego proporcje te będą się systematycznie zmieniać w związku z koniecznością przekształcania od stycznia 2000 r. działających spółek cywilnych w spółki KSH. Wymóg taki nałożono na spółki, które przekroczą granicę przychodów 400 000 curo rocznie w kolejnych dwóch latach. Tabela 3. Podmioty sektora publicznego i prywatnego w Małopolsce. Źródło:. Rok. Ogółem. Sektor publiczny. Sektor prywatny. 199X 1999. 22X OX5. 242624. 2WO. 251 6X 1. 5 019 5 41 j 6342. 22:' OÓ6 237 209 245479. opral'()wanil' na podstawie danych statystycznych GUS w Krakowie.. ]9 J l 56 w 1999 r. i 197 169 w 2()( Hl r, 2 1)01 %3 \V 1999 r. i 9949 w :WOO r. I.

(7) wann iti sko-muzursk je lllbllskic swic;tokrl.yskie pod laskie. --;! 77.1'. r;::. 7 ~ .~. opolskie. III ;J ~·O: .') .l(}lCf (}.1.rprJ;uc:l.

(8) l ·-~-,". ·' '.'. • <tO" j /. Tabela 4 . Podmioty gospodarki narodowej zarejestro wane w rej estrze REGON w latach 1998- 2000 wedlug EKD A. B. C. D. E. 1998 228 085 1999 2~.:! h2~. 3295 J 534. Il9 119. .'\20JO. 193. 26 772 79999 ~ 227 19692 4884 25 .1 27. Dl. -n,.. 29 (x)2 82585 8 7H5 2u 7l:!J 6822 ")7 -"i74. 5356. 32 7 J l :Q 469. 23..J. 20['0 251 680 200<1 Przyrost lA' stosunku do roku oozowego. 13 17 19. 2061. 6. 12. JW. 80. 625. 46.2. 10.1. 1.4. 41.5. J 2.8. 3.3. HU. 7.7. 59 ...,. 16.0. I 822. 2. 12. -:!42. 39. I 193. 41. 270. 430. 951. 51.6. Il .S. lO.!. -'l.7. 16.7. 4.1. 0.0. 3.1. 2.1. 13.9. Ogó łe m. Lata. 1998. F. H. G. I. K. J. L. " 4.'87. 9.6. N. O. 8 70 1 I J 295 4 935 9994 14412 5227 10696 15 54). -. 1093 JO 195 82 626 1.1055 2 1 213 7 77 :' 29376 l 704 ." 4 '), 2 627 S28 l 521 2889 4 O~9 758. _.. p. Q. '9. 24. O O. ~.. ". I. 8.0. I 995. 2248. -{o. I. HO,l. ]lU. 22.9. 16.9. - 20,7. ,. I 802. bil. 292. 702. I IJ l. -I. I. 65. 55.9. 5.9. 7.0. 7.8. --4'. = 100. Zm ian;\ w procl."ntOll: h w slOsunku do roku. -. bazowc~o J 998. = 100. w stosunku 200<1 PrzvroSI • do rok u bazowcgu 1999=100. Zmiana w proct'nI:J.ch w stosunku do roku. I. bazowego 1999 = 100. I. .. , I. ,. A - rolnict wo. łowiectwo i leśnictwo. B - ryboł óws two i rybact wo. C - górnictwo i kop al nictwo . O - przetwórstwo przemy s ł owe . E - wytwarzame i zaopatry wanie w ene rgię elektryczną. gaz i wodę. F - budownictwo. G - handel hurtowy i detaliczny, naprawy. H - hOIc le i restauracje. J - rranspon . gospodarka magazynowa i łączno ś ć. J - pośredni ct wo finan sowe. K - obs ł uga nieru chomośc i , wynajem. nauk a i usługi związane z prowadzeniem dzi a ł a J nosc.:i gospodarczej. L - administracja publiczna i obrona narodowa. M - edukacja . N - ochrona zdrowia. O - pozosta ł a dzia!alno~ć u s ługowa . komu nalna , spo lcczma i indywidu alna , P - gospodarstwa domowe za trudniające pracowników. Q - organizacje i ze s poły ekstcrvtori al nc • Źródło :. o pracowanie na podstawie danych statystycznych GUS w Krakowie ,. -". ":::--. " ::("). '". '",,'.

(9) H'. Województwo małopolskie jest postrzegane dwojako: jako region rolniczy o niewyspecjalizowanym charakterze i jako region z silnymi ośrodkami miejskimi. akademickimi i turystycznymi o wyjątkowyeh walorach przyrodniczoturystycznych. Najlepiej reprezentowane w Małopolscc "I sekcje EKD wzmacniające tradycyjnie silne strony regionu, tj. handel hurtowy i detaliczny, naprawy (G), przetwórstwo przemysłowe (D), budownictwo (P), obsługa nieruchomości,. wynajem. nauka i usługi. zwi~lzane. z prowadzeniem. działalności. gospodarczej (K), transport, gospodarka magazynowa i łączność (I) oraz organizacje i zespoly eksterytorialne (O). Dane zgromadzone przez Główny lJrnld Statystyczny wskazują na nowe zjawisko pojawiania się przedsiębiorstw w sekcjach EKD nie utożsamianych do tej pory z województwem małopolskim. NaJwiększ,! dynamikę wzrostu w latach 1998-2000 zanotowano w sekcjach L, J, A, B, E i N - czyli w administracji publicznej i obronie narodowej (L), pośrednic twie finansowym (.I), rolnictwie, łowiectwie i leśnictwie (A), rybolówstwie i rybactwie (B), wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektrycZll'I, gaz i wodę (E) oraz ochronie zdrowia (N). Sekcjami o najsłabszej dynamice wzrostu w województwie małopolskim w ostatnich 2 latach były: gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników (P), przetwórstwo przemysiowe (D), han-. del hurtowy i detaliczny. naprawy (G) oraz transport, gospodarka magazynowa i łączność (l), co świadczyć może o nasyceniu rynku przedsiębiorstwami tradycyjnie przypisywanymi temu regionowi. Od koriea 1998 r. odczuwalne jest w Polsee osłabienie koniunktury gospodarczej, co potwierdza zmiana przyrostu przedsiębiorstw w sekcjach EKD dla wskaźników 2000 do 1998 r. i 2000 do 1999 r. Zanotowane w 1999 r. tendencje wzrostu i spadku w sekcjach EKD utrwaliły się w kolejnym 2000 r.,jednak niekorzystny spadek dynamiki odnotowano także w dwóch sekcjach bardzo ważnych dla województwa małopol skiego: hoteJe i restauracje (H) oraz budownictwo (F).. 5. Zatrudnienie w MSP W 1998 r. polskie przedsiębiorstwa MSP zatrudniały 6,8 mln pracowników, tj. ponad 62% ogólu pracuj'lcych. W województwie małopolskim zatrudnionych było 677,1 tys. pracuj'JCych, co dało województwu czwarte miejsce jako "pracodawcy" po województwie mazowieckim, śląskim i wielkopolskim. Stopa bezrobocia w gminach województwa małopolskiego należy do najniż szych w kraju. Przedsiębiorstwa te wytworzyly i osi'lgnęły przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów przedsiębiorstw warte 110 274,9 mln złotych, co stanowiło 7,9% przychodów ogółem z całkowitej kwoty przychodów w skali kraju równej l 397458,4 mln zlotych. Wyniki te dały Małopolsce czwarte miejsce, po województwach mazowieckim, śl'lskim i wielkopolskim. W dzialająeych zarejestrowanych w województwie małopolskim przedsię biorstwach zatrudnionych było na koniec grudnia 2000 r. 2517,7 tys. pracuj'lcych, z czego ponad 246,1 tys. w firmach małych (zatrudniających do 50 pra-.

(10) I::.ahela C;.aja. Liczha pracuj'lcyc h w ogilllli.'j licznie pracuj;lc}'c h (W q-. ,. D do .ul CJ -lO-50 rlE!) POWYZL'j. su. Rys. 4. Pr"l" uj'ICY w MSP w 1999 r. Żródło :. R:lpnn () stanic si.'ktora małych i ~rcd01ch przcd si~b iorslw w Polsce w lalach 1999~2000, PARP. Warszaw;\ 2001 .. cowników). Najwięcej miejsc pracy oferują firmy bardzo małe. co jest charakterystyczne dła struktury zatrudnienia w całej Połsce. nic tyłko Małopołsce. Według danych GUS z grudnia 2000 r. w województwie małopołskim 234 Oł3 pracowników pracuje w najmniej szych firmach O zatrudnieniu O- S pracowników . Liczba ta jednak nie obejmuje pracuj;lcych wlaścicieli. współwłaścicieli i czlonków ich rodzin (tzw . sa mozatrudniajacych sil;). Drobne firmy najczę ściej korzystaj:) z prawa wyboru formy opodatkowania w formie karty podatkowej i ryc za łtu od s przedaży ewidencjonowanej. co nic pozost:,je bez wpływu na kondycję finansow:1 i bud żety gmin. gdyż do nich trafiaj:1 podatki od tych najmniejszych podmiotów gospodarczych.. 6. InwestycJe Pod względem nakładów inwestycyjnych w 199<) r. województwo małopol skie miało 6 pozycję po województwach: mazowieckim. śląskim. wielkopolskim. dolno ś l:lskim i pomorskim. Inwestycje za 2 623.7 tys. zł to około 5.5%.

(11) Tabela 5 . POl....!mioty zarejestrowane w syslemie Regon (bez jednostek Stan na 11 grudnia 2000 r. Wyszczl.'góln ienie Woj. m.ttopolskie Powiat bocllClbki Powiat brzcski Powiat chrzanowski Powiat d;lhrowsk i Powim gorlicki Powiat krakowski Powiatlimanowsk i Powiat micchowski Powici! Hlysk llicki Powiat nowos;tdccki Powiat nowotarski Powiat olkuski Powiat o$ więcim s k i Powi at proszowicki. Powiat suski Powiat lamowski Powiat liltrzanski Powiat wadowicki. Powiat wid icki Powiat Ill . Kraków Powiat m. Nowy S'lez Powiat Hl . TanHiw. f - - - - ,ogólcm. --. o-s. Przcdziały. zatrudnienia. 6-20. 21- Hx). 101 - 2'0. 47 Ul 245. 768 26 15 26 X 21 12. 130. 9. 64. 6~ 1. 2J4 013. [l036. 44.17. 59K6 54'K. 5624 5 160 K45 7 220) 4 7lJ 15 264 5 371 2974 6942 K 014 JO(XI! I) H61 'J ;65 24 3; 5735 6 851. 239 191. 9l. 429 141 290 658 279. 1'J.l. 25. 124 240J. <). 5 I X9. 16 220 5797 J 160 7 402 X714 II 650 10549 10277 2 611 6 ](Xl. n,J. nl2 12902 7 1'17 88852. 7 515 9910. 6 K7H 12 156. 6 772 82 178 (, 178 9154. wewnętrzny c h) .. SX. . I. 251 . . w,,;ccJ 427 4 4 19 I 13 21 8 I 7. 451 122. 199. 251. X9. 10 21 14 27 26 4J 4 18. 349 .lU 506 292. 1.18. 10. 5. HX). 16. 5. III '15. .,-. 50.1 5.1 I 459. 107 177. 180 191. 49. 49J. 192 105 I 510 179. 450. 227. 4652. :n n. 297 39 51. (,. II. 10 19 I 7. 16. 5 215 21. 28. Uwaga : ró7:nica p omi~ J7.y widkosc iami publikowanymi w pozostalych tablicach z REGON wynika z rÓl.nych baz slanowi,j(ych podstawę do nali(zania pnszLZcgólnych tahlic. Żródło: opracowanie na podstawie danych staty .~lyo ny(h GUS w Krak owie .. z ogólnej kwoty nakladów 47104,20 tys. złotych w skali kraju. Należ.y jednak wziąć pod uwagę również fakl, że wielkości dotycz'lce wydatków inwestycyj nych przed s iębiorstw przypisywane s'l województwom, w których firmy maj'l siedzibę . Może to powodować rÓŻnice w wielkośc iach inwestycji w województwach z siedzibą przedsiębiorstw i na terenie innych województw, w których dokonano rzeczywistych inwestycji. Nakłady inwestycyjne poniesione w woj . małopolskim przez podmioty gospodarcze w 1999 L wyniosły 6513.6 mln (o 708,8 mln wi,cej nii. w roku poprzednim). Inwestycje tego sektora MSP równały się odpowiednio 2623,7 mln w 2000 L i 2427 J mln w 1999 L Warto podkreślić, że w całym kraju 1/3 wszystkich inwestycji ogółem pochod/.i z własnego, wypracowanego kapitału przez reprczentujqcydt sektor MSP drobnych przed si ębiorców..

(12) I:.abda. Tabela 6. Naklady inwestycyjne MSP (w mln lol) Wojewódllwo Mazowieckie ŚI~s kie. WicU:opolskie [)oJnos );I!)kic Pomorskie Małopolskie Łód z kie. Zachodniop()morsk ie Lubelskie Podkarpackie Kujawsko-pomorskie ŚWii,(IOkl ....ysk ie W;Jrlni ń s ko-mazurskic. LubuskilPodlaskie Opol skie Razem sektor MSP. Ogókm 199X. 1999. 11717.7. 15301.4 5 4-1 I .5. 4 .:j.'X) •4 28963 1. R27 ,I 2 114 ,2 242 7 .3 l 7X2,2 1 57'2 ,6. 1214.H 1 479,4 l 270,4. .7'y.) ,6 969 .,. nO .9 715.0 72 7.4 JR 9:B,50. 4569 .9 3 .1-1 ) 5 2 751.7 262 3.7. :! .167 ,1 I HO!.O I 6'5. 1 I 5H5J 1477.2 10-11.1 9647 • •. 96 15 7 14 .2. 525 .3 47 1tJ-I.2l1. Źród ło : opracowanie wlasllc na podstawie Raportu (\ stanic sek tora małych i srcunich przedsię biors tw w Polsce w latach 1999- 2000, PARP, Warszawa 2001.. 7.. Udxlał W. wymianie mltdzynarodowel. Głów nymi. rynkami zaopatrzenia dła połskich przedsiębi o rst w są przede wszystkim kraje Unii Europejskiej i kraje rozwinięte. które w przeważającej mierze są rynkami zbytu. a nie zaopatrzenia . Udział przedsi9biorstw MSP województwa małopołsk ie go w całkowitym eksporcie i imporcie w 1999 r. wynosił odpowiednio 4 i 4,4% (rys. 6 i 7) dła firm małych i średnic h wszystkich sektorów . Przedsiębiorstwa i inne jednostki z województwa małopoł skiego wyeksportowały towa ry i usługi o wartości łO 096 297 tys. USD, nalOmiast wartość ich importu wyniosła 2 020 093 tys. USD.. 8.. Zakończenie. Województwo małopołskie na mapie Połski zajmuje średnie miejsce w occnie województw dokonanej przy uwzg łędnieniu wiełu czynników w raporcie PARP w 200 ł r. Podobnie wypadła ocena potencjału województwa dokonana przez Centrum Badali Regionałnych dła "Rzeczpospolitej". Kryteria rankingu CBR opieraj" się na za ł oi.cniu. że lobtłny rozwój za łeży od ogó ł nej sy tuacj i gospodarczej oraz od aktywności mic szkilców, zarówno gospodarczej. jak i spo łecznej. Najwa żniejszy m wskaźnikiem aktywności gospodarczcj jest liczba ł oka łnie zarejestrowanych prywatnych firm. która świadczy () tym. jaka.

(13) N. 3Q. ..o. o. ;O. '< ~. Ch •. Na~!ady. Z•. "'" '" o ~ '""_. '<:"~ -'" -" '< ~. ~. ",.. .. - -'" - - -.. ~ c " 8 § § o-. '". ~. o. §. ;.(. ~. ~. ~. "". .. inwestycyjne sektora MSP. o. >O. 15. .1 -11111,-'. sl:ISkic. "". ~ U l". ~. "Or.-. wielkopolskie ·1 5(,<) ,'/. ~. ";,:::. '". "'". n. 3 _'·n 5 II -l,l. pomorskie. ~. N. ~K27.[. dolnoś"łskic. V> .",. 8:. o. ma ł o pol s kie. '". ł ódz kie. -:8. 275 L7. 2()~-'.7. 7)(2.2 •~ .•h J . I. ::T. -'J ,.,. _.. _. '"'" '" 3 " 'Ci. 00. •~. 577 ,h. ł. ZOIl.: hoó 11 iopom ors k ic. I lilII. ~. -'"'". lubelskie I !JJ 5 . 1. podkarpacki.: k uja wsko-pomors k ie. ~. F.. 1<11'1 .-1. I 5K;J. I ,177. •. ~. N. §'" § 00. 15 mi A. n '<: ~.. ~. -. mazowkck ic. ~. "'".. -. sw ictokrzyskic. wannilisko-mazursk je lubuskic podlaSkie. opolskit.'. .. ~. 969 .'~. 10..\1.1. %4.7 920.9 9615 71 5. 7 14 .."}. 1'!.7 A 525J. ,}!iItJ'ZI'(M\ i'(O(\\ ,11.

(14) h/bela Czaja. 25 ~. I l'. -. 20 LU. 15 f-. %. 0_'. 10 f-. 5 f-. [). Hl. iJDJ -- - -. )~. 1<). -. _l ,9. , ,. ~. o o o. o. o o. , ':. ''''' .' .. -. ,. -- -- -- -- ,-- -- -- -- -- -- - -u '"o '" '" '"o :g '" '" '" '"~ '" '" '" '" '" '" '" o c - -:g 8. " SS " 8. 8. 3 E o E o "" o o " o o c- o o "-, " '" 8., 8. c- o ~ '" o o '3"o o -- E -o '"---o '" '3 " u. u. ~. ~. u. U. 'J. ~. U. U. ~. ~. ~. N. C-. c. U. -. ~. ~. ~. -E ~. U d z iał. ., ". 7A. o _._v. ~. Rys_ 6_. ;,11. !l ,h. U. U. U. 'J. N. 'c. c. ~. ~. --. ~. . ".. 'O. U. U. ~. ~. ~. U. 'J. ,~. 'J. ~. "'""" o ~. ~. u. " N. województw w ca łk owi t ym eksporcie MSP. 2r6dlo: opracowanie wła s ne ,. część mieszkańców. podemuje ryzyko pracy na wlasny rachunek_ Brane są rów nież pod uwagę zyskowność firm oraz ich struklura . zarówno organi zacyjna . jak i sektorowa _Szczególne znaczenie ma r<)zwój prywatnego sek tora uslug. zwlaszcza otoczenia biznesu") _Oprócz tego brane są pod u wagę : - aktywność mieszkaticów (wskazuj"ca na stopi eń zi ntegrowania lokalnej s poleczności: istotnymi kryteriami potencjalu rozwojowego powiatów są w s kaźniki lokalnej integracj i. takie jak liczba organizacji non profit czy frekwencja wyborcza). - dzialalność samorządu. zwlaszcza wladz miejskich i gm inn ych (w ielkość inwestycji w zakresie lokalnej infrastruktury oraz związa na z tym jej jakość). - wskaźniki świadc zące o a tra kcyj n ości pow iatu j:tko miejsca zamieszkania ( możn a to w ni oskować z bilansu migracji oraz rozwoju budownictwa mieszkaniowego) _. ,~ w.. Sura zska, Warszowllu(:it'ka prowif/(ji . Rat/king powiatów 200J . .•Rzeczpospolita", 3. p:Jżdzicrni ka. 2001, dl.ial .. Raporty"..

(15) PrzedJiębiorczo.ić. w województwie ma/opolskim. 50. 45 40 .: .,. ; ~. J5. .. -. JO %. 25. ,.-. 20 15. 11.7. 10 4.4. 5 O. --" --" -u- --" '",., '"" -'" '"u .ł: e'"-"o<> E, -= -"' - -"'cv. 8. N. ~. ~. ". .'". .-E ·c. ". ~. " Ź ród ł o :. ~. ~. N. ~. U d ział. 5.1 •-. ~. Rys . 7.. 4.(l. ~. fi ,I. 7. . -,-. -. ---"'uv. -"- "- --u -"- --"'"- 'ov.- -"'-u-, -"'" '" '" '" '" '" u " "o c "c -g - ., 8. ~ ~ E "E o o o o o c -o 8., 8. E oo'" -o -o --c " c '" -g " ~. -~. v.. N. ~. ~. ~. U. -v.. N. ~. ~. ~. .-"= ~. '". -" u ~. N. województw w ca łko w it y m imporcie MSP. Raport () stanic sektora Illa!ych i srednich przcd si<;biofSlw w Pol scc w laliH:h I 999- 200U ,. PARP, Warszawa 200 I.. Na tl e innych województw małopo l skie zaj ę ł o 7. miejsce po województwach: mazow ieck im , ś lq ski m , wielkopolsk im, dolnoślqskim, pomorskim i zachodniopomorskim (rys . 8). Biorąc pod uwagę dane z urzędów statystycznych oraz wyniki analiz doko nanych przez niezależne organizacje . można oceni ć, że rola sektora MSP w budowaiu sity gospodaczej reg ionu jest znacz ąca . jednak wyniki do t yczące przyrostu liczby podmiotów gospodarczych wskazują, że przyjazny klimat rozwijania biznesu nie zo s tał podtrzymany w województwie m a łopolski m (zmniej sza się dynamika przyrostu przedsiębiorstw w sekcjach tradyc yjnie przypisywanych temu województwu). co może skutk ować w przy sz ł ośc i osła bieniem potencjału i si ł y gospodarczej Małopolski w obliczu problemów gospodarczydl ca łego kraju ..

(16) Izahela Czaja Tabela 7. Charakterystyka województwa malopolskiego w latach 1999-2000 WyszczególnIenie Ludność. Liczha Lioha Llczha Liczha Liczba Liczha Liczba. 1999. 1998. w tys.. przedsiębiorstw. MSP przedsięhiorstw. no\\'o zarejestrowanych przedsi<;hiorstw zlikwidowanych aktyv·mydl MSP aktywnych MSP na I km~' aktywnych MSP na 1000 mieszkańców Nakłady inwestycyjne przedsi\,biorstw w mln zł Naklady inwestycyjne MSP w mln zl Nakłady inwestycyjne na l MSP w zl Wskażnik rentownosci obrotu hllllto Zobowi;\zania krótkoterminowe w tys. zl Zobowi:jzania długo!erminow(' w tys. zł W)'nik finansowy netto w tys. t.! Wynik finansowy bruttl\ w tys. zl Eksport ogólC'm w mln USD EkspOl1 MSP w mln USD Import ogółem w mln USD Import MSP w mln USD. 3216 226 805 226340 38942 20879. J 215.9 243244 242767. 146 4tXl. 10 46. 158 7tXl 10 49. 5 804.8. 6513.6. 2427 .3 16579.9. 2623.7 16532,4. 30551. 14569. -. 3. 12482819,2 5 135468.6 l 109078,7 t 997 763,2 l 914,7 619,5 2918.9 l 482.\. .. -. l 260.7 526, l ') ')9')- ~') l 3 19.4. --. Źródło: Raport () stanic sektora małych i średnich przedsi\"biorslw w Polsce w latach 1999~2000. PARP. Warszawa 2001.. rnaz(lw'ieckie S];lskie wielkopolskie. 745M. d()lnos!~skie. pomorskie zac hod II iopo Illors ki c malopohkie lódzkie podkarpackie kujawsko· pOJ1lorskie lubelskie wal"llli r'lsko -mazurskie luhuskic podlaskie opolskie. 47.71 4.\,6~. 4.1.10 .1X.I'! nJ~. .1.1)0. .1.'1,1.1 .1051 ';'6,7 !. świ~tokr/yskie. o. 10. 20. 30. 4n. 50. 60. lO. KO. Sum;l wskażll1ków potellcjalu wszystkich powiakJw w województwie. Rys. X. Polencjal regionów w 2001 r. Źródło: W. S urai.sk ił, a'ars:::all'lI IIcieka I/mwillc)i. Ra lIkilIg powili tliw 200 J ... R zeczpospol ita" , 3 pażdl.icrnika 200 l, dział "Raporty"..

(17) H'. '. literatura Rapon () stanie sektora małych i średnich przedsięb io r s tw w Polsce w latach 1')99- 2000, PARP, Warszawa 2lXII . Sura ż ska W., Warszawa ucieka prOl\'il1(ji. R(l1!kill~ po wialólv 20(JJ, .. R zcl·z pn~polita", 3 pa ź d z iernika 200 l , d z i a ł "Raporty" .. Entrepreneurship in the Ma/opolskie Voivodeship The aniele addrc sscs the issue ol' smalI and medium ente rpri ses (SM Es) in Ihe M3ł o p(1l s kic voivodeship. Using statistics from the Central Statistica l Otlice (GUS) covering the lasl two ye;us , and a report from the Stale Agency for Ihe Dcvelopmcnt ol' Entreprcneurship (PARP), Ihe anicie describes chan ges in Ihe number . strll('tlIrl~ and Iypes of enterpriscs operating in the voivodeship. With rcfcrcm:e to Ihe performance ol' prlvalc scetor cnterprises in nther voivotlcships. the .Irticle presents calc_gorie_s sueh as llulllbcr ol' sl.IH. Ilumber ol' enlerprises. enlrepreneurship indic'-llors. investlllent , and sharc in forcign Irilde . The account sl.lI1ds as a snapshOl ol' the condition ol' Ihe SME SCl' to r, and ol' lhe changes cmerging in lh!! lypes ol' enterpri scs operat ing in Małopo ls ka obsc rve d by the authoT..

(18)