Przegl¹d informacji medialnych dotycz¹cych geologii
Miros³aw Rutkowski
1Media w drugiej po³owie czerwca i pierwszej po³owie lipca nie mog³y narzekaæ na brak tematów istotnych dla milionów odbiorców informacji – Brexit, rozgrywki pi³karskie, strajki i zamachy islamistyczne we Francji, szczyt NATO w Warszawie, spory polityczne w Polsce, nie wspominaj¹c o tuzinie innych. O dzi-wo, informacje z sektora „geo” jakoœ prze-bija³y siê przez tê lawinê newsów, spadaj¹c¹ co dzieñ na czytelników gazet. Mo¿na je by³o znaleŸæ naj³atwiej – jak zwykle zreszt¹ – w artyku³ach o sytuacji na rynkach sur-owców, z rop¹ naftow¹ i gazem ziemnym na czele.
Poniewa¿ lato mamy w normie – trochê upa³ów, trochê burz, w sumie nic nadzwyczajnego w naszej strefie klima-tycznej, to artyku³ów o katastrofalnych zmianach klimatu pojawia³o siê jakby mniej ni¿ w okresach wyraŸnych ano-malii pogodowych. Klêski natury geologicznej szczêœliwie nie by³y liczne, wiêc specjaliœci nie musieli po raz kolejny t³umaczyæ jak to p³yty tektoniczne œcieraj¹ siê ze sob¹, co wywo³uje op³akane skutki.
Po utworzeniu Polskiej Grupy Górniczej równie¿ dy-¿urny temat geologiczny – górnictwo wêgla kamiennego – powoli znika z pierwszych stron gazet. Pewnie nie na d³ugo, bo dziennikarze bacznie obserwuj¹ jak funkcjonuje nowy mechanizm, czekaj¹c na og³oszenie pierwszych wy-ników finansowych.
Ale rynki surowców, katastrofy geologiczne i górnic-two to tylko wycinki z rozleg³ej panoramy zagadnieñ, któ-rymi zajmuje siê nasza dziedzina wiedzy. A gdzie reszta? Media o tym nie pisz¹? Ale¿ pisz¹, tylko nie na g³ównych stronach gazet! W zakamarkach internetu, na portalach naukowych, a przede wszystkim w prasie lokalnej mo¿na wyœledziæ mnóstwo doniesieñ dotycz¹cych prawie wszyst-kich dzia³ów geologii.
Dla przyk³adu – geoturystyka. Zaczê³y siê wakacje, w me-diach pe³no propozycji aktywnego wypoczynku. Z uwagi na niepewn¹ sytuacjê w basenie Morza Œródziemnego obserwujemy powrót polskich turystów do zwiedzania atrakcyjnych zak¹tków w³asnego kraju. To dobry czas dla geoparków, muzeów geologicznych i oœrodków edukacyj-nych. Przeœcigaj¹ siê w zachêcaniu potencjalnych goœci do rzucenia okiem na ich wyj¹tkowe skarby. Centrum Geo-edukacji w Kielcach na portalu kulturaonline.pl promuje swoje ekspozycje „Dewoñska opowieœæ” i „Procesy geolo-giczne”. Tekst mo¿e zbyt naukowy jak na potrzeby zu-pe³nych amatorów, ale zdjêcia 6-metrowej rekonstrukcji ryby pancernej, animacje tetrapoda wkraczaj¹cego na sta³y l¹d czy intryguj¹ca „Kapsu³a 5D” ratuj¹ sytuacjê. Potencja³ Gór Œwiêtokrzyskich wydaje siê jednak wci¹¿ niewyko-rzystany, a przecie¿ jest to miejsce wyj¹tkowe, nie tylko w
Polsce. Byæ mo¿e trzeba czasu, ¿eby geoturystyka pewniej stanê³a na nogach, ale oznaki zainteresowania samorz¹dów s¹ widoczne. I to nie tylko w znanych z aktywnoœci Chêci-nach czy Kielcach. W banalnym tekœcie o modernizacji oœwietlenia ulicznego w gminie Sitkówka-Nowiny, za-mieszczonym na lokalnym portalu nowiny.com, znajduje-my fragment o podpisaniu umowy na budowê œcie¿ki edu-kacyjnej ze stanowiskami poœwiêconymi geologii, a tak¿e wiaty turystycznej w kamienio³omie Szewce. Pocz¹tki nie-œmia³e, ale nale¿y przypomnieæ, ¿e przemys³ geoturystycz-ny rozwiniêty wokó³ Wielkiego Kanionu Kolorado te¿ nie powsta³ z dnia na dzieñ. W Górach Œwiêtokrzyskich braku-je co prawda takich widoków jak w amerykañskim cudzie przyrody, ale geologiê maj¹ ciekawsz¹!
POLSKI HUB GAZOWY
Pierwsza komercyjna dostawa LNG z Kataru do Œwinoujœcia, która mia³a miejsce 17 czerwca br., zosta³a odnotowana przez prawie wszystkie tytu³y prasowe w Pol-sce. Metanowiec typu Al-Nuaman przywióz³ 206 tys. m3 skroplonego gazu ziemnego o temperaturze –162°C. Po rozprê¿eniu do sieci mo¿e zostaæ skierowane 123 mln m3 b³êkitnego paliwa. Jak zapowiada operator terminalu, dostawy realizowane w ramach kontraktu katarskiego PGNiG bêd¹ przyjmowane co miesi¹c. Niezale¿nie od nich system bêdzie obs³ugiwa³ te¿ tzw. dostawy spotowe, czyli wolumeny okazyjnie kupowane na wolnym rynku po atrak-cyjnych cenach. 26 czerwca pierwsza partia takiego surow-ca o objêtoœci 140 tys. m3
zosta³a roz³adowana z kulistych zbiorników norweskiego metanowca Arctic Princess.
W dzieñ po historycznej dostawie inauguruj¹cej dzia-³alnoœæ terminalu odby³a siê uroczystoœæ nadania mu imie-nia prezydenta Lecha Kaczyñskiego. Jak relacjonowa³ PAP uczestniczyli w niej cz³onkowie rz¹du z premier Beat¹ Szyd³o na czele. To wydarzenie podkreœla wagê jak¹ przy-wi¹zuj¹ do gazowego okna na œwiat przedstawiciele pol-skich elit politycznych i gospodarczych zarówno ze œro-dowiska rz¹dz¹cej koalicji parti prawicowych, jak i opozycji.
WyraŸne zdefiniowanie roli gazoportu w Œwinoujœciu wybrzmia³o podczas konferencji „LNG w Polsce i Europie 2016. Nowy model rynku gazu”, która odby³a siê 20 czerw-ca w Warszawie. Jak relacjonowa³ Wojciech Jakóbik na portalu biznesalert.pl uczestnicy spotkania zgodnie pod-kreœlali regionaln¹ rolê polskiej instalacji.
– Bior¹c pod uwagê kraje od Chorwacji poprzez Pol-skê, Ukrainê, Rumuniê, Bu³gariê, daje to ³¹czne zu¿ycie 80 mld m3 gazu z jednego (rosyjskiego – przyp. red.) Ÿród³a. Jesteœmy przekonani, ¿e to siê zmieni – mówi³ pod-czas konferencji Marcin Sienkiewicz, dyrektor TGE Hub Polska. Polski hub gazowy ma pos³u¿yæ ca³emu regionowi
521
Przegl¹d Geologiczny, vol. 64, nr 8, 2016
CO W PRASIE PISZCZY
1
Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa; miroslaw.rutkowski@ pgi.gov.pl.
Europy œrodkowo-wschodniej i staæ siê „filarem jego bez-pieczeñstwa” – wynika³o jasno z deklaracji przedstawicieli Ministerstwa Energii i koncernów paliwowych.
Piotr Naimski, pe³nomocnik rz¹du ds. strategicznej infrastruktury energetycznej, nakreœli³ kompleksow¹ cha-rakterystyk¹ zamierzeñ Polski w kwestii uwolnienia siê od dyktatu Gazpromu. Szczególn¹ uwagê zwróci³ na pro-jekt gazoci¹gu Nord Stream 2 forsowany przez Niemcy i Rosjê. Stwierdzi³, ¿e inwestycjê nale¿y traktowaæ jako konkurencjê dla planowanego polskiego korytarza gazo-wego Pó³noc–Po³udnie, na który bêdzie siê sk³adaæ termi-nal LNG w Œwinoujœciu oraz ruroci¹g Baltic Pipe, siê-gaj¹cy do z³ó¿ norweskich.
Dodaæ nale¿y, ¿e owa konkurencja, wspomniana przez ministra, mo¿e mieæ charakter nie tylko gospodarczy. Jak uczy doœwiadczenie gra cenami i dostawami gazu w na-szym regionie Europy nader czêsto s³u¿y do realizacji celów politycznych.
BREXIT I CO DALEJ?
Niespodziewany wynik referendum na temat opusz-czenia przez Wielk¹ Brytaniê struktur Unii Europejskiej wywo³a³ potê¿ne zawirowania nie tylko w œwiecie polityki. Pierwsze zareagowa³y gie³dy. Jak napisa³ na portalu bizne-salert.pl Ole Hansen, szef dzia³u strategii rynków towaro-wych z Saxo Bank, funt szterling w ci¹gu kilku godzin po og³oszeniu wyników referendum straci³ prawie 8% w sto-sunku do dolara amerykañskiego. Potê¿ne spadki zaliczy³y notowania wiêkszoœci brytyjskich spó³ek i funduszy inwe-stycyjnych. Inwestorzy w panice zaczêli siê wycofywaæ z ryzykownych przedsiêwziêæ, szukaj¹c bezpiecznych przy-stani na rozchwianym rynku. Jedn¹ z nich wydaj¹ siê loka-ty w z³oto i inne metale szlachetne, st¹d wzrost notowañ kruszców. Od pocz¹tku roku cena z³ota wzros³a o 25%, a srebra o 30%. Pozosta³e metale, w tym niezwykle wa¿na dla nas miedŸ, odnotowa³y bardzo du¿e spadki. Analityk Saxo Bank t³umaczy to obawami o przysz³oœæ œwiatowej gospodarki, zwalniaj¹cej jeszcze przez Brexitem. Dziwacz-ny krok Brytyjczyków wg specjalistów gospodarczych mo¿e tê tendencjê raczej wzmocniæ ni¿ os³abiæ.
Zamieszanie na rynku wp³ynê³o na ceny ropy naftowej. Cena europejskiego gatunku Brent, jak i amerykañskiego West Texas Intermediate po referendum spad³a o ponad 6%. Nale¿y dodaæ, ¿e od pocz¹tku roku zarówno ropa naf-towa, jak i gaz ziemny zyskiwa³y na wartoœci. Zdaniem specjalistów ten d³ugoterminowy trend œwiadczy o powol-nej normalizacji nadmiernie przecenionego rynku wêglo-wodorów. Decyzja Wielkiej Brytanii mo¿e tê tendencjê, korzystn¹ z punktu widzenia producentów i wykonawców us³ug geologicznych, zahamowaæ, a nawet odwróciæ.
Ciekawy mo¿e byæ wp³yw Brexitu na rozwój brytyj-skich przedsiêwziêæ w dziedzinie zagospodarowania nie-konwencjonalnych z³ó¿ wêglowodorów. Jak donosi³a prasa
w koñcu maja br. rada hrabstwa North Yorkshire udzieli³a zgody firmie Third Energy na wykonanie szczelinowania hydraulicznego w miejscowoœci Kirby Misperton k. Malton. Zabieg by³by pierwszym od 2011 r., kiedy to na skutek protestów wstrzymano wszelkie prace poszukiwawcze. Wyjœcie Wielkiej Brytanii z UE z jednej strony zdejmuje wszelkie restrykcje z metody nieciesz¹cej siê poparciem komisarzy wspólnoty, z drugiej jednak mo¿e spowodo-waæ odwrót inwestorów obawiaj¹cych siê zwiêkszonego ryzyka dzia³alnoœci w Zjednoczonym Królestwie.
GEORADAR PRAWDÊ CI POWIE
Miasto Wa³brzych, choæ ma swoje ciekawe zak¹tki, z trudem mo¿na nazwaæ per³¹ turystyczn¹. Jednak i tutaj znaleziono pomys³ na zachêcenie do odwiedzin, w czym geolodzy i geofizycy mieli pewien udzia³. Mowa oczywiœ-cie o „z³otym poci¹gu”, który jak potwór z Loch Ness od¿ywa przed sezonem urlopowym. 23 czerwca br. w pra-sie mo¿na by³o przeczytaæ, ¿e dwaj odkrywcy Piotr Koper i Andreas Richter otrzymali po d³ugich staraniach zgodê wojewódzkiego konserwatora zabytków na rozpoczê-cie prac ziemnych na 65. kilometrze linii kolejowej Wroc³aw–Wa³brzych, gdzie spoczywa podobno pancerny sk³ad ze z³otem wywiezionym przez Niemców z oblê¿one-go Wroc³awia. Co prawda badania magnetometryczne i grawimetryczne przeprowadzone jesieni¹ 2015 r. przez specjalistów z AGH wykluczy³y obecnoœæ wiêkszej masy ¿elastwa w zasypanym tunelu, ale odkrywcy stawiaj¹ na w³asne dane georadarowe. Rozpoczêcie dr¹¿enia wyko-pów badawczych jest planowane na 15 sierpnia, wiêc póki co Wa³brzych cieszy siê zwiêkszonym zainteresowaniem mediów i turystów. Produkowane s¹ nawet pami¹tki – pla-stikowe modele kapi¹ce od z³ota i mocne trunki z okolicz-noœciowymi naklejkami. A jeœli wyniki badañ in situ bêd¹ negatywne? No, có¿ – Sudety s¹ dosyæ du¿e, z pewnoœci¹ znajdzie siê jeszcze kilka miejsc gdzie georadar poka¿e rewelacyjne struktury.
Z patentu „na georadar” skorzysta³y zreszt¹ ju¿ inne oœrodki turystyczne. Jak od kilku miesiêcy informowa³a prasa, dzier¿awca kompleksu niemieckich bunkrów w Ma-merkach na Mazurach po przeprowadzeniu badañ georada-rowych doszed³ do wniosku, ¿e w fundamencie jednego z obiektów jest puste pomieszczenie nieznane dot¹d histo-rykom. Na pewno ukryto w nim skarby – twierdzi odkryw-ca – byæ mo¿e Bursztynow¹ Komnatê lub jej fragmenty. Sensacja gotowa. Niestety, wiercenia kontrolne bacznie obserwowane przez stacje telewizyjne nie przynios³y spo-dziewanych rezultatów, o czym 12 lipca informowa³a TVN24. Jednak jak przyzna³ dzier¿awca obiektu sukces jest. Do Mamerek, pozostaj¹cych dot¹d w cieniu bardziej znanego Wilczego Szañca w Kêtrzynie, nap³ynê³a rekordowa iloœæ turystów. Nale¿y oczekiwaæ, ¿e niezale¿nie od wyników koñcowych poszukiwañ zainteresowanie georadarami znacz-nie wzroœznacz-nie. Producenci zacieraj¹ rêce i szykuj¹ podobno bud¿etowe modele dla mniej zamo¿nych amatorów.
522
