"Obraz Literatury Polskiej XIX i XX wieku"

Irena Wyczańska

"Obraz Literatury Polskiej XIX i XX

wieku"

Biuletyn Polonistyczny 20/3 (65), 69-75

„OBRAZ LITERATURY POLSKIEJ XIX I XX WIEKU”

" O b ra z l i t e r a t u r y p o lsk ie j XIX i XX w ieku" zdobył sobie w łasn e m ie jsc e na ry n k u k s ię g a rs k im , we w spółczesnym życiu naukowym i l i t e ­ ra c k im , z y sk a ł s ta ły c h czy teln ik ó w . Z p e rsp e k ty w y d z iew ięciu w ydanych d o ty ch cz as o b sz e rn y c h tomów można s tw ie r d z ić , że zało żen ie r e d a k c ji, k ie r u ją c e j t ę p u b lik a c ję do sz e ro k ie g o g ro n a , tak że nie p ro fe s jo n a lis tó w , s p ra w d z iły się: "O b ra z " o k a zał s i ę u ż y teczn y tym w szy stk im , do k tó ry c h był a d re s o w a n y , s ta ł s i ę ró w n ież le k tu rą dla ty c h , o k tó ry c h re d a k c ja m y śla ła z n ie śm ia ło śc ią — dla m iłośników l i t e r a t u r y i dla je j tw ó rcó w . C ie s z y s i ę te ż za in te re so w an ie m b ad ac zy l i t e r a t u r y , nie tylko bowiem re k a p itu lu je dotych czaso w y doro b ek h is to r y c z n o lite r a c k i, a le re w id u je , b a d a n ia , je d n o c z e śn ie z a p e łn ia jąc w iele lu k .

P rzypom nijm y, że "O b ra z lit e r a t u r y p o ls k ie j" pom yślany z o s ta ł jako ro z le g ła p an o ram a piśm iennictw a p o lsk ieg o w ra m a c h ch ro n o lo g ic z n y c h od tr z e c ie g o ro z b io r u po d ru g ą w ojnę św iato w ą. T en o b s z e rn y m a te ria ł ro z m ie sz c z o n o w s z e ś c iu o d ręb n y ch s e r ia c h , o dpow iadających kolejnym o k re so m l i t e r a t u r y .

P ie r w s z ą z opublikow anych była s e r ia IV: " L ite r a tu r a p o lsk a w o k r e ­ s ie re a liz m u i n a tu ra liz m u " (Z esp ó ł R edakcyjny: Janina K u lc z y c k a -S a lo n i, H enryk M a rk ie w ic z , Zbigniew Ż a b ic k i), k tó re j tom c z w a rty , i z a ra z em o s ta tn i, u k a z a ł s i ę w 1971 r . W ro k u 1977 cz y te ln ik o trzy m ał do r ę k i o s ta tn i (ró w n ież c z w a rty z k o le i) tom s e r i i V: " L ite r a tu r a o k re s u M ło­ dej P o ls k i" , k tó ra tym samym ju ż w c a ło ś c i s ta n ą ć może na p ółce b ib lio ­ te c z n e j. S e r ia ta (Z e sp ó ł R edakcyjny tomu IV: K azim ierz W yka, A r tu r H u tn ik iew icz , M iro sła w a P u c h a ls k a , Jan Jó ze f L ip sk i) j e s t na ty le re p re z e n ta ty w n a dla c ałeg o w ydaw nictw a, że na je j p rz y k ła d z ie można p r z e ś le d z ić pew ne cechy c h a r a k te ry z u ją c e cały " O b ra z " . Układ je j j e s t typow y dla O L P . Tom I z a w ie ra tzw . h a sła rz e c z o w e , ty c z ą c e c a łe g o o k r e s u , a w ięc b ib lio g ra fię ogólną o ra z a rty k u ły p roblem ow e, n ie z b ę d n e do z ro zu m ien ia ro zw o ju l ite r a tu r y tego c z a s u ; stan o w ią one nie tylko p r ó b ę s y n te z y , a le w noszą p ro p o z y c je now ej, u w z g lęd n iającej m a r k s is to w ­ s k i punkt w id z e n ia , k o n c ep cji h is to ry c z n e g o p ro c e s u lite ra c k ie g o , u k a z u ją c r ó ż n e jeg o e ta p y i ró ż n e p ła s z c z y z n y . P onadto w tymże tom ie, jak

i w tr z e c h n a stę p n y c h , zn a la z ły s i ę h a sła osobow e (tom I - p o e c i, tom II - d ra m a tu rd z y , tom III - p r o z a ic y , tom IV - k ry ty c y i h is to ry c y l i ­ t e r a t u r y ) , na k tó re sk ła d a ją się: h is to ry c z n o lite r a c k a a n a liz a tw ó rc z o ś c i p i s a r z a , elem enty jego b io g ra fii, b ib lio g ra fia podm iotowa i p rz e d m io to w a , a tak że w ypisy o r a z dokum entalny m a te ria ł ik o n o g ra fic z n y . W tom ach II i III zam ieszczo n o ró w n ie ż osobne h a sło " T e a tr a l i t e r a t u r a M łodej P o l ­ s k i" ; z o s ta ła te ż omówiona l i t e r a t u r a dla d z ie c i i m łodzieży w z e s ta w ie ­ niu z rów noczesnym rozw ojem lite r a tu r y d la d o ro sły c h .

Jak w całym " O b ra z ie " , p r e f e r e n c ję o trz y m a li a u to rz y d a ls z o p ła n o w i, c i, k tó ry c h p is a r s tw o , a c z ę s to i d z ia ła ln o ś ć lite r a c k a czy s p o łe c z n a , stan o w iły tło dla tw órców p ie rw sz o p la n o w y c h . Tym ostatn im p o św ięco n o a r ty k u ł/ n ie k ie d y podsum ow ujące doty ch czaso w e p r a c e m o n o g raficzn e i problem ow e (czego przy k ład em w s e r i i "m ło d o p o lsk iej" s ą ta k ie h a s ła , ja k A r tu r a H utnikiew icza - o Ż erom skim , Je rz e g o K w iatkow skiego —

o S ta ffie ), k iedy in d ziej będące wstępnymi zapow iedziam i p rz y s z ły c h m o n o g rafii. P o z y c je w ażne w k sz ta łto w a n iu tr a d y c ji n a ro d o w e j, ró w n ie ż t e , k tó re nie w y szły spod p ió r a n a jz n ak o m itszy ch p is a r z y , z o s ta ­ ły w s e r i i V - ja k z r e s z tą i w całym O L P - u h o n o ro w an e; z n a la z ły sw o ­ je om ów ienie, a c z ę s to k ro ć m ie jsc e w w y p isach i ilu s tr a c ja c h , ta k ie choćby u tw o ry , jak " T a , t o nie z g in ę ła " S ło ń sk ie g o , "D e w a jtis" R o d z ie ­ w iczów ny, "H u rag a n " G ą sio ro w sk ie g o , a tak że rew o lu cy jn e p ie ś n i r o b o t­ n ic z e c z y u tw o ry re g io n a ln e , n p . k a sz u b sk ą g w arą p is a n e "Ż y cie i p r z y ­ gody R em usa" M ajkow skiego.

U w zględniono ponadto s z e ro k o tr a d y c ję p ostępow ą w h a s ła c h t r a k t u ­ ją cy ch o - liczo n y ch już na d z ie s ią tk i - p is a r z a c h m ło d o p o lsk ich ; dla p rz y k ła d u , obok n a z w isk Ż e ro m sk ieg o , K a sp ro w ic z a , S tru g a i O rk an a wymieńmy N ałkow skiego i K rzy w ick ieg o , Feldm ana i B rz o z o w sk ie g o , L a n ­ geg o , K o rc z a k a , N iem ojew skiego i k ilk u n a stu innych. P o św ięco n o te ż osobne h a s ła p o e z ji rew o lu cy jn eg o ru c h u ro b o tn ic z e g o , lite r a t u r z e r e g i o ­ n aln ej i ludow ej cz y takim czaso p ism o m , jak " K ry ty k a " .

W s e r i i " L ite r a tu r a o k re s u M łodej P o ls k i" h a s e ł osobow ych je s t 8 9, a w ięc d o s ta te c z n ie d u ż o , by p rz e d s ta w ić au to ró w p o m n iejszy c h , s łu s z n ie lub n ie s łu s z n ie zapom nianych. T e sz c z e g ó ło w e , ujęte w sp o só b m o n o g ra ­ ficzny o p ra c o w an ia p o z w alają na odm alow anie t ła , na którym w id n ieją n a j ­

w a ż n ie jsz e cech y i o so b liw o śc i ep o k i, na eg z e m p lifik a cję p raw id ło w o ści rozw oju l i t e r a t u r y , k tó re g o ro b o c z ą k o n c e p c ję z a ry so w a ły arty k u ły w stę p n e . W w ielu w ypadkach, zw ła sz c z a gdy ch o d zi o p is a r z y d ru g o - i trz e c io rz ę d n y c h , h a sło O L P stanow i p ie rw s z e i je d y n e , odpow iadające d zisie jsz y m k ry te rio m naukowym, o p raco w an ie (np. A n d rz eja Lama - o S zcz ęsn y m , M iro sła w y P u c h a lsk ie j - o M u e lle r z e , Ireny M aciejew sk iej - o N iem ojew skim ). Ponow ne o d czy tan ie l i t e r a t u r y o k re s u pozw oliło na św ieże u ję c ie w ielu zag ad n ień , a p rz e d e w szystkim doprow adziło do r o z ­ s z e r z e n ia z a k re s u b adanych zja w isk i u z y sk an ia k o n k retn y ch re z u lta tó w pozn aw czy ch . N iejed n o k ro tn ie o d k ry to w a rto ś ć p o sz c z e g ó ln y c h utw orów nie docenionych d o tąd ; ukazano w sy tu a c ja c h n iez n a n y c h , a podsum owano w znanych, r o l ę p is a r z y i ic h tw ó rc z o ś c i w życiu lite ra c k im M łodej P o l­ s k i; uw zględniono p r e k u r s o r s tw o p is a r z y w z a k r e s ie n o w o c zesn o ści l i t e ­ r a c k ie j, ich znam ienny d o robek w k sz ta łto w a n iu kierunków i p rądów l i t e ­ ra c k ic h ; zw rócono uw agę na z n aczen ie p rz e k ła d u w h ie r a r c h ii p iśm ie n ­ nictw a .

T ak w ięc ro z le g ło ś ć p ro b lem aty k i p o d jętej w O L P um ożliw ia u k azan ie lit e r a t u r y w zn ac zn ie s z e rs z y m sto p n iu , n iż może to u czy n ić jakikolw iek p o d rę c z n ik , p o z o sta w ia ją c p rz y tym czy teln ik o w i m ożliw ość w łasn y ch in ­ te r p r e t a c j i na p o d sta w ie p rz e d sta w io n e g o m a te ria łu , a h isto ry k o w i l i t e r a ­ tu ry sta w ia ją c k o n k re tn e p ro p o z y c je b ad aw cze. K onsekw entne p o d p o rz ą d k o ­ w anie szc zeg ó ło w y c h u ję ć w h a s ła c h osobow ych - obejm ujących zarów no d z ie ło , jak jego tw ó rcę - o k re ślo n em u w‘id zeniu epoki pozw oliło na stw o ­ rz e n ie je d n o lite j c a ło ś c i. P o tw ie rd z iły to ju ż re c e n z je i opinie odbiorców , re d a k c ja ma w ięc praw o u w a ż a ć , że w sto su n k u do opublikow anych s e r i i z a ło ż e n ia , k tó re p rz y ś w ie c a ły tw órcom " O b ra z u " , z o sta ły z re a liz o w a n e . C zy uda się to w równym stopniu w innych s e r ia c h , c z y z y sk a ją one a k c e p ta c ję czytelników - odpow iedzą p r z y s z łe tomy p u b lik a c ji.

Dwie ukończone już s e r i e "O b razu l i t e r a t u r y p o ls k ie j" z a w a rte z o s ta ­ ły w ośm iu tom ach. D ziew iąty opublikow any tom je s t pierw szy m z s e r i i III: " L ite r a tu r a k rajo w a w o k r e s ie rom an ty zm u ", gdzie — ze w zględu na o so b liw o ść o k r e s u , k tó ry obejm uje - zasto so w an o n ieco inny p o d ział m a­ te r ia łu n iż w p o p rz e d n ic h : nie w edług zró żn ico w a n ia gatunkow ego, ale g e o g ra fic z n o -p o lity c z n e g o . S e r ia ta z a w ie ra ta k ż e - ró w n ież ze w zględu

na s p e c y fik ą o k re s u , aLe te ż z powodu sta n u b adań nad nim — w ięcej a rty k u łó w problem ow ych (k tó re w p rz e w a ż a ją c e j liiie rz e z n a la z ły s i ę w tom ie I, a p o z o s ta łe zam ieszczo n e będą w tom ach 11 i 111, w tom ie z a ś o sta tn im , dotyczącym l i t e r a t u r y po 184-8 r . , zn ajd zie s i ę ogólna c h a r a k ­ te r y s ty k a sch y łk u rom antyzm u w l ite r a tu r z e k r a jo w e j).

W h a s ła c h w stęp n y ch te j s e r i i ukazano zw iązki l i t e r a t u r y z życiem p o lity czn y m k r a ju , ze szczególnym uw zględnieniem tr a d y c ji p o stę p o w e j, je j r o l i w k sz ta łto w a n iu ży cia lite ra c k ie g o i o d w ro tn ie . A rty k u ły te p o d ­ sum ow ują i re w id u ją d o ty c h c z a so w e , c z ę s to do d z iś fu n k cjo n u jące w ś w ia ­ dom ości s p o łe c z n e j, sąd y h isto ry k ó w lit e r a t u r y epok p o p rz e d n ic h — od w s p ó łc z e s n e j k ry ty k i ro m an ty czn ej p o p rz e z pozytyw izm po d w u d z ie sto le c ie m iędzyw ojenne - i podejm ują n ie je d n o k ro tn ie z a sa d n ic z ą z nim i d y s k u s ję , p o z w a la ją c ą na now e, głów nie z in s p ir a c ji m a rk s is to w s k ic h , o d czy tan ie p o lsk ie g o rom antyzm u.

P r z y om aw ianiu tw ó rc z o ś c i p o sz c z e g ó ln y c h p is a r z y d ąży s i ę tu do u k a z a n ia , w ja k i sp o só b była ona k sz ta łto w a n a p r z e z p rą d y i konw encje sw o jej ep o k i i im p o d p o rząd k o w an a. P o zw ala to na bogatą e g z e m p lifik a cję te z z a w a rty c h w a rty k u ła c h w stęp n y ch , i to zarów no w p rz y p a d k u p is a r z y w y b itn y ch , jak ty c h , k tó rz y - s łu s z n ie lu b nie - zapom niani, k s z ta łto w a ­ l i jed n a k sw ego c z a s u św iadom ość c z y te ln ic z ą .

O publikow any w 1975 r . tom I s e r i i " L ite r a tu r a k ra jo w a w o k r e s ie rom antyzm u" (Z e sp ó ł R edakcyjny: M a ria Janion, Bogdan Z a k rz e w s k i, M a ria D e rn ało w icz ) z a w ie ra , obok arty k u łó w ogólnych o r a z b ib lio g ra fii o k r e s u , h a s ła pośw ięcone czynnym w k r a ju w la ta c h 1831 —1863 p isa rz o m

z a b o ru a u s tr ia c k ie g o w ra z z Krakow em .

W o p rac o w an iu redakcyjnym znajduje s i ę tom II te j s e r i i (Z e sp ó ł R ed ak cy jn y : M a ria D e rn a ło w ic z, M aria Janion, M a ria n M a c ie je w sk i), k tó ry obejm uje 29 h a s e ł o l ite r a ta c h zw iązanych w m niejszym lub w iększym s to p n iu ze śro d o w isk iem w arszaw sk im (w śró d n ic h Ż m ichow ska, L e n a rto ­ w ic z , Dem bow ski, g ru p a cyganów w a rs z a w s k ic h , czy p is a r z e zapom niani, jak Z ie m ię c k a , W. Wężyk, C zajk o w sk i, K o siń sk i). P o nadto zn ajd ą s ię w tym że tom ie: dwa a rty k u ły d o ty czą ce p ro b lem aty k i ca łe g o k ra ju w o k r e ­ s ie rom antyzm u p o listopadow ego (Juliana M aślan k i: " F o lk lo ry s ty k a p o lsk a w la ta c h 1831—1863", M a rii Janion: " L ite r a tu r a i s p is k i" ) o ra z dwie p r a ­

ce om aw iające za g ad n ien ia zw iązane z życiem lite ra c k im na te r e n ie K ró ­ le stw a (Józefa B ac h o rza o g ru p a c h lite r a c k ic h i M a rii S tra s z e w s k ie j 0 c z a so p iśm ie n n ic tw ie o k re s u ).

W p ro d u k c ji d r u k a r s k ie j, po k o re k ta c h sz p a lto w y c h , je s t p ie rw s z a c z ę ś ć tomu I, a przygotow yw ana p rz e z au to ró w i we w stęp n ej fazie p r a c re d a k c y jn y c h — c z ę ś ć d ru g a tomu I s e r i i VI: " L ite r a tu r a p o lsk a w o k r e ­ s ie m iędzyw ojennym ". Z a k re s tem a ty c z n o -ch ro n o lo g ic z n y te j s e r i i o b e j­ muje p i s a r z y , k tó ry c h główne d z ie ła (lub w ię k sz o ść doro b k u ) p rz y p a d ły na d w u d z ie sto le c ie m iędzyw ojenne. S ą to p rz e d e w szystkim a u to rz y d e ­ b iu tu ją c y w p ierw szy m d z ie s ię c io le c iu P o ls k i n ie p o d le g łe j, a le ró w n ie ż p is a r z e s ta r s z e g o od n ic h p o k o le n ia , k tó ry c h p o c z ą tk i tw ó rc z o ś c i s ię g a ­ ją je s z c z e M łodej P o ls k i. W s e r i i VI O L P zachow ano - mimo tr u d n o ś c i spow odow anych inną n iż dla o k resó w w c z e ś n ie js z y c h optyką w sto su n k u do c zasó w ta k h is to ry c z n ie b lis k ic h - ogólne z a sa d y p rz y ję te dla c ałeg o w y­ d aw n ictw a. P odobnie jak w dwóch s e r ia c h p o p rz e d n ic h , p is a r z y u g ru p o ­ wano w edług ro d zajó w lite r a c k ic h p rz e w a ż a ją c y c h w ich tw ó rc z o ś c i (tom 1, c z . 1 - 2 - p o e c i, tom II, c z . 1 - 2 - p o w ie ś c io p is a rz e i n o w e liś c i, tom 111 - a u to rz y d ra m a ty c z n i, tom IV - k ry ty c y i h is to ry c y lite r a t u r y ) . W ypada jednak z a s tr z e c , że p r z y ję ta c e z u ra (1918—1939) je s t d o ść umowna i p o trak to w a n a z o sta ła e la s ty c z n ie , n a to m iast p r z y p o d ziale na g atu n k i lite r a c k ie z k o n ie c z n o śc i n ie u s trz e ż o n o s i ę p rz e d decyzjam i a rb itra ln y m i.

R ó żn o ro d n o ść i bogactw o życia lite ra c k ie g o w d w u d z ie sto le c iu s p r a ­ w iły , że w iele m ie jsc a pośw ięcono tu omówieniu program ów i grup l i t e ­ r a c k ic h o r a z c z a so p iśm ie n n ictw u o k r e s u . W o d ró żn ie n iu od innych s e r i i O L P , każdy tom p o p rz ed zo n y z o sta ł arty k u łem h is to ry c z n o lite ra c k im om a­ w iającym dany gatunek lite r a c k i.

W c z ę ś c i 1 tomu I s e r i i " L ite r a tu r a p o lsk a w o k r e s ie m iędzyw ojen­ nym " (Z e sp ó ł R edakcyjny: Je rz y K ą d ziela , J e rz y K w iatkow ski, Iren a Wy- c z a ń s k a ) zn ajduje s i ę zaledw ie 12 h a se ł osobow ych: o sk am an d ry tach 1 p o e ta c h zw iązanych z tą g ru p ą lub d z ia ła ją c y c h w je j k rę g u o ra z o ty c h p o e ta c h , k tó rz y d eb iu to w ali je s z c z e w o k r e s ie M łodej P o ls k i, ale k tó ry c h głów na tw ó rc z o ś ć p rz y p a d ła na o k re s d w u d z ie sto le c ia , jak llłakow iczów na c z y Z eg ad ło w icz. N atom iast h a sła osobow e p o p rzed zo n e są o b szern y m i

m a te ria ła m i ogólnym i zw iązanym i z ca_H s e r i ą , w tym ro z p ra w ą S te fa n a Ż ó łk iew sk ieg o o głów nych te n d e n c ja c h ro zw o ju p o lsk ie j k u ltu ry lite r a c k ie j w la ta c h 1 9 1 8 -1 9 3 9 , p ra c a m i o p ro g ra m a c h i g ru p a c h lite r a c k ic h o k r e ­

su o r a z licznym i om ówieniam i c z a so p ism : k u ltu ra ln o -s p o łe c z n y c h i l i t e ­ r a c k ic h (33), n u rtu lew icow ego (14), n a u k o w o lite ra c k ich (7), s a t y r y c z ­ nych (2). Tom z a w ie ra ró w n ie ż b ib lio g ra fię ogólną o k re s u o ra z a rty k u ł Je rz e g o K w iatkow skiego "Główne n u rty p o e z ji d w u d z ie sto le c ia " .

C z ę ś ć 2 tego tomu (Z esp ó ł R edakcyjny: Ire n a M ac ie je w sk a , Ja cek T r z n a d e l, M aria P o k ra se n o w a ) z a w ie ra ć b ęd zie n a to m iast w y łączn ie h a sła osobow e 33 poetów , ś c iś le zw iązanych z rozm aitym i u grupow aniam i d z ia ła ją cy m i w d w u d z ie sto le c iu , o r a z ty c h , k tó rz y nie o k r e ś la li sw o ich p ro g ram ó w p o e ty c k ic h w sp o só b jed n o zn aczn y .

W sz y stk ie tomy "O b razu l i t e r a t u r y p o lsk ie j XIX i XX w ieku" z a o p a ­ trz o n e z o sta ły w s ta ra n n ą o p ra w ę b ib lio g ra fic z n o -e d y to rs k ą . B ib lio g ra ­ fia j e s t w y selek cjo n o w an a, a le obejm uje s z e ro k i z a k re s m a te ria łu , m .in . się g a do ź ró d e ł p o z a p o lo n isty c z n y c h , sy g n a liz u je w a ż n ie jsz e in e d ita , l i ­ t e r a t u r ę p rzed m io tu w obcych ję z y k a c h , a czasem stan o w i p ie rw s z y z a ­ r y s m o n o g rafii b ib lio g ra fic z n e j danego p i s a r z a . S p o rz ą d z e n ie b ib lio g ra fii z a u to p s ji um ożliw iło p o p raw ie n ie w ielu błędów i pozw oliło na p odanie w a rto śc io w y c h - choćby ze w zględu na zdekom pletow any w ojną s ta n ź r ó ­ deł i zasobów b ib lio tecz n y ch - in fo rm a c ji. W ypisy zam ieszczo n e w O L P są w ie lo k ro tn ie p ie rw s z ą popraw ną p u b lik acją ty ch te k stó w , zach o w u jącą p rz y tym ich w a rto ś c i dokum entalne, a czasem p ierw o d ru k iem (np. c z t e ­ r y w ie r s z e G ustaw a E h re n b e rg a ). Każdy tom O L P zamyka bogaty m a te ria ł ilu s tra c y jn y : dokum enty, p o r tr e ty i podobizny p is a r z y , ic h rę k o p is y , r e ­ p ro d u k c je cz a so p ism i w ydań k siążk o w y c h , ze szczególnym u w z g lę d n ie ­ niem znam iennej dla epoki p o lig r a f ii, re p ro d u k c je d z ie ł s z tu k i. I lu s tr a c je są ta k p o m y ślan e, aby stan o w iły sw o istą p r e z e n ta c ję epoki i o d tw a rz a ły jej k lim a t.

D alszy c ią g p r a c nad "O brazem lit e r a t u r y p o ls k ie j" p rz e w id u je p r z e ­ de w szy stk im k o n ty n u ację i zak o ń czen ie dwóch ro z p o c z ę ty c h s e r i i , t j . : " L ite r a tu r a k ra jo w a w o k r e s ie rom antyzm u" (łą czn ie tomów 4 ) o r a z " L i­ te r a t u r a p o lsk a w o k re s ie m iędzyw ojennym " (łą c z n ie tomów 4 , w tym dwa p ie rw s z e w dwóch c z ę ś c ia c h ). P ó ź n ie j b ęd zie można p r z y s tą p ić do p r z y ­

gotow yw ania dw óch o s ta tn ic h z p lanow anych, a n a jw c z e ś n ie js z y c h c h ro n o ­ lo g iczn ie s e r i i , a w ięc s . 1: " L ite r a tu r a p o lsk a w o k r e s ie k lasycyzm u i sentym entalizm u" (tomów 3) o ra z s . 11: " P o lsk a l i t e r a t u r a ro m a n ty c z ­ na do 1830 r . i na W ielkiej E m ig ra c ji" (tomów 2), p rz y czym w p r z e k o ­ n aniu re d a k c ji p ie rw s z a z n ic h je s t p iln ie js z a do z re a liz o w a n ia , głów nie ze w zględu na stosunkow o skrom ną l i t e r a t u r ę d o ty c z ą c ą p is a r z y i p r o b le ­ mów tego o k r e s u .

M gr Iren a W yc z a ń s k a

„PISARZE POLSCY

PRZEWODNIK BIOGRAFICZNY I BIBLIOGRAFICZNY”

W ro k u 1975 D yrekcja Instytutu B adań L ite r a c k ic h PAN z a p ro p o n o w a­ ła zesp o ło w i osó b zw iązan y ch u p rz e d n io z ed y cją "Nowego K orbuta" i "S łow nika W sp ó łcze sn y c h P is a r z y P o lsk ic h " p o d ję c ie nowej im p rezy : p rzy g o to w an ie zm in iatu ry zo w an ej w e r s jj obu w ym ienionych w ydaw nictw , k tó ra pow inna s p e łn ia ć r o l ę p o d rę c z n e g o in fo rm a to ra b io g ra fic z n eg o i b i­ b lio g ra fic z n e g o o p r z e s z ło dw óch ty s ią c a c h p is a r z y d z ia ła ją c y c h w o k r e ­ s ie od śre d n io w ie c z a po w sp ó łc z e s n o ś ć . T ytuł w ydaw nictw a b ęd zie b rz m ia ł: " P is a r z e p o ls c y . P rze w o d n ik b io g ra fic z n y i b ib lio g ra fic z n y " .

P o tr z e b a tego ro d z a ju w ydaw nictw a w ydaje s i ę o c z y w ista : ma być ono a d re so w a n e nie tylko do w ąsk ieg o k rę g u s p e c ja lis tó w , le c z słu ż y ć p rz e d e w szy stk im odbiorcom n ie p ro fe sjo n a ln y m , m ającym tru d n o ś c i p rz y k o r z y s ta ­ niu z kompendiów zbyt sz c z eg ó ło w y c h , skom plikow anych w u k ład zie i w k o n ­ w e n c ji o p isu , a nadto w ydanych w m ałych, tru d n o d o stęp n y ch n a k ła d a c h . W ydaw nictw o ta k ie p r z y n ie s ie nie tylko r z e te ln ą i w yw ażoną h i e r a r c h i c z ­ n ie in fo rm a c ję o n a jw a ż n ie jsz y c h fa k tach z życia p is a r z y o ra z zestaw ty ­ tułów n a p isa n y c h p r z e z n ic h u tw o ró w , uporządkow any w edług c h ro n o lo g ii p o w staw a n ia i z a o p a trz o n y w ad n o ta c je o n a jw a ż n ie jsz y c h p e ry p e tia c h te k sto w y c h i w ydaw niczych; b ęd zie ono ponadto sp e łn ia ć r o l ę p rz e w o d n ik a p o le c a ją c e g o rz e c z y is to tn e , s z c z e g ó ln ie w z a k r e s ie b ib lio g ra fii p rz e d m io ­ to w e j. A u to rz y p r a c y pow inni zatem zrezy g n o w ać z kolekcjonow ania p e ł­ nej d okum entacji b ib lio g ra fic z n e j, a tylko w y rę c z y ć z a in te re so w a n y c h