rowska – przedstawiciel sieci Play zwróciła uwagĊ, Īe dynamiczny rozwój rynku tele-komunikacyjnego utrudnia ochronĊ konsumentów. Odniosła siĊ krytycznie do obowiązku zamieszczania w umowach o Ğwiadczenie usług telekomunikacyjnych zbyt wielu szcze-gółowych postanowieĔ. Z kolei Adam Kossakowski z Departamentu Reklamacji Pol-komtel sp. z o.o. podkreĞlił, jak waĪne jest, aby konsument miał pełną ĞwiadomoĞü skutków zawarcia niekorzystnej umowy. NastĊpnie prof. P. Fajgielski (KUL) poruszył kwestiĊ gromadzenia i wykorzystywania danych osobowych przez operatorów. Renata Piwowarska – Dyrektor Departamentu Detalicznego Rynku Telekomunikacyjnego w UrzĊdzie Komunikacji Elektronicznej wymieniła działania podejmowane przez Prezesa UKE w zakresie ochrony interesów konsumentów. Zagadnienie tzw. wiadomoĞci specjal-nych omówiła szczegółowo Magdalena Matuszewska – Dyrektor Obsługi Klientów Stra-tegicznych Orange. Poruszono ponadto kwestiĊ realnej moĪliwoĞci zapoznania siĊ konsu-menta z treĞcią zawieranej umowy.
Podsumowania konferencji dokonały dr hab. M. Jagielska (Uĝ) oraz E. Sługocka-Kru-pa. Pani Profesor doceniła jej wielowątkowy charakter oraz fakt, Īe udało siĊ wypracowaü nowe rozwiązania prawne w zakresie ochrony konsumentów. PodkreĞliła, Īe system ochrony konsumentów powinien opieraü siĊ na wartoĞciach i poszanowaniu godnoĞci równorzĊdnych stron – konsumenta oraz przedsiĊbiorcy. Z kolei E. Sługocka-Krupa wyraziła nadziejĊ, Īe konferencja ta przyczyni siĊ do polepszenia współpracy miĊdzy pod-miotami zajmującymi siĊ prawami konsumentów.
KonferencjĊ zakoĔczył dr hab. R. Biskup (KUL), który podziĊkował goĞciom, dysku-tantom i dostojnym prelegentom za obecnoĞü.
ANNA SŁOWIKOWSKA
Katedra Ko
Ğcielnego Prawa Publicznego i Konstytucyjnego KUL
OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA NAUKOWA
PT. „RODZINA DROG
Ą KOĝCIOŁA”
LUBLIN, 25 MARCA 2014 R.
Rodzina jest podstawową komórką społeczną, którą tworzą mĊĪczyzna i kobieta oraz zrodzone z nich dzieci. Jest ona takĪe pierwszym podmiotem wychowawczym, w którym dzieci, zachĊcane przykładem i autorytetem swoich rodziców, kształtują własną osobo-woĞü, doĞwiadczają relacji miĊdzyludzkich, uczą siĊ modlitwy. Stąd teĪ rodzina zawsze była, jest i bĊdzie drogą KoĞcioła. Taki temat przyĞwiecał studentom – członkom Koła Naukowego Kanonistów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II –
orga-nizatorom Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej pt. „Rodzina drogą KoĞcioła”, która odbyła siĊ w Lublinie, 25 marca 2014 r. w UroczystoĞü Zwiastowania PaĔskiego.
KonferencjĊ rozpoczĊła Magdalena TuszyĔska, Prezes KNK KUL, która powitała przybyłych goĞci, w szczególnoĞci biskupa pomocniczego Archidiecezji Lubelskiej, dr. hab. Artura MiziĔskiego, ks. dr. hab. Piotra Stanisza, prof. KUL, Dziekana Wydziału Pra-wa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL, ks. dr. hab. Leszka Adamowicza, prof. KUL, Dyrektora Instytutu Prawa Kanonicznego KUL, ks. dr. Adama Kaczora, Kuratora KNK KUL, oraz Przewodniczących sesji: ks. dr. hab. Mirosława Sitarza, prof. KUL, Kierownika Katedry KoĞcielnego Prawa Publicznego i Konstytucyjnego KUL, i ks. dr. hab. AmbroĪego SkorupĊ, prof. KUL, Kierownika Katedry Prawa Sakramentów i Instytu-tów ĩycia Konsekrowanego KUL, a takĪe PrelegenInstytu-tów: dr hab. ElĪbietĊ Szczot, Kierow-nika Katedry Nauk o Polityce KUL, ks. dr. Jarosława JĊczenia, adiunkta Katedry ĩycia Społecznego Rodziny KUL, ks. dr. Mirosława BrzeziĔskiego, adiunkta Katedry Opieki Społecznej Paliatywnej i Hospicyjnej KUL, ks. dr. Krzysztofa Kwiatkowskiego, kanclerza Kurii Archidiecezji Lubelskiej. Słowa powitania M. TuszyĔska skierowała takĪe do licz-nie zgromadzonego audytorium: pracowników, doktorantów i studentów, teoretyków i praktyków prawa. NastĊpnie przypomniała problematykĊ dotychczas zorganizowanych przez KNK KUL konferencji.
Przyglądając siĊ gronu Prelegentów moĪna jednak dostrzec pewien niedosyt. Związa-ny jest on z tym, Īe konferencja została zorganizowana przez Koło funkcjonujące w ra-mach organizacji studenckich WPPKiA, a jedynym Prelegentem z Wydziału była dr hab. E. Szczot. Szkoda wiĊc, Īe do czynnego udziału w konferencji nie zostali włączeni cho-ciaĪby pracownicy zajmujący siĊ prawem rodzinnym na WPPKiA KUL.
Oficjalnego otwarcia konferencji dokonał Dziekan Wydziału – ks. P. Stanisz. Zazna-czył, Īe poczucie satysfakcji wynika nie tylko z obszernej aktywnoĞci Koła, ale takĪe ze ĞwiadomoĞci wagi podejmowanych przez nie tematów, które okreĞlił mianem „prawdzi-wych wyzwaĔ dzisiejszych czasów”. Powiedział takĪe, Īe to spotkanie naukowe jest po-niekąd odpowiedzią na apel Konferencji Episkopatu Polski wyraĪony w liĞcie pasterskim na NiedzielĊ ĝwiĊtej Rodziny w 2013 r. Ponadto wyraził wdziĊcznoĞü twórcom Konsty-tucji Rzeczypospolitej Polskiej, Īe zabezpieczyli w niej prawdĊ o małĪeĔstwie i rodzinie, opartej na związku mĊĪczyzny i kobiety. JednakĪe to, co bĊdzie w przyszłoĞci, w duĪej mierze zaleĪało bĊdzie od nas, gdyĪ rodzina jest nie tylko drogą KoĞcioła, ale takĪe drogą naszego Narodu.
Organizatorzy konferencji zaplanowali dwie sesje. Pierwszej przewodniczył ks. M. Si-tarz. Profesor ukonstytuował grono prelegentów, przedstawiając jednoczeĞnie ich zainte-resowania badawcze.
Pierwszy referat pt. „ToĪsamoĞü i posłannictwo rodziny – refleksja filozoficzno-teologiczna” wygłosił ks. J. JĊczeĔ. WyjaĞnił, Īe juĪ sam tytuł jego wystąpienia na-wiązuje do słów papieĪa Jana Pawła II zawartych w adhortacji apostolskiej Familiaris consortio, który napisał m.in.: „W zamyĞle Boga Stworzyciela i Odkupiciela rodzina odkrywa nie tylko swoją «toĪsamoĞü», to, czym «jest», ale równieĪ swoje «posłan-nictwo», to, co moĪe i powinna «czyniü»” (FC 17). Prelegent zauwaĪył, Īe aktualnie dąĪy
siĊ do zmiany definicji małĪeĔstwa i rodziny, a nawet samej płci, zaĞ toĪsamoĞü wspólnoty mĊĪczyzny i kobiety znajduje siĊ w wielkim kryzysie. Stąd teĪ rodzi siĊ potrzeba odkrycia na nowo całej prawdy o małĪeĔstwie i rodzinie, poniewaĪ stosunek do prawdy jest wyrazem człowieczeĔstwa. Natomiast odkrywanie prawdy o sobie i kształto-wanie własnej toĪsamoĞci, dokonuje siĊ najpierw w rodzinie, która jest „kolebką” prawdy. JeĞli człowiek ma postĊpowaü zgodnie z wczeĞniej poznaną prawdą, niezbĊdna jest formacja. JednakĪe trudno jest młodym ludziom podjąü dialog, poniewaĪ czĊsto został im Ĩle przekazany obraz rodziny i drugiego człowieka. Prelegent przypomniał, Īe człowiek nie jest zwolniony z poszukiwania prawdy, ale odnalezienie jej jest pracochłonne. Jest ona imperatywem, ale nie zniewala człowieka, tylko go wyswobadza. Zniewala go samowola. Z kolei wolnoĞü człowieka nie realizuje siĊ poprzez podporządkowanie sobie prawdy, ale na skutek podporządkowania siĊ prawdzie.
Ks. M. BrzeziĔski zaprezentował referat pt. „Karta Praw Rodziny – znaczenie i aktu- alnoĞü 30 lat póĨniej”. Wystąpienie rozpoczął od genezy Karty Praw Rodziny. Dokument ten został przygotowany przez StolicĊ Apostolską na wyraĨną proĞbĊ biskupów wyraĪoną papieĪowi po Synodzie Biskupów w 1980 r. Prelegent scharakteryzował najwaĪniejsze załoĪenia Karty i odniósł je do dzisiejszych realiów. PodkreĞlił, Īe dobro człowieka, społeczeĔstwa i samego KoĞcioła zaleĪy od dobra małĪeĔstwa i rodziny. Rodzina jest pierwszą i – z wielu wzglĊdów – najwaĪniejszą drogą KoĞcioła, poniewaĪ w niej człowiek realizuje swoje pierwsze i podstawowe powołanie, czyli bycie człowiekiem. Odkrycie prawdy i pomoc udzielana w tym zakresie jest jednym z zadaĔ KoĞcioła, wynikającym z jego misji w Ğwiecie. Ks. BrzeziĔski scharakteryzował takĪe adresatów Karty, którzy w niej samej zostali wskazani. W pierwszej kolejnoĞci skierowana została ona do rządów, poniewaĪ do nich naleĪy tworzenie prawa, w związku z czym powinny mieü powszechną ĞwiadomoĞü praw i potrzeb rodziny. Drugim adresatem są organizacje miĊdzynarodowe, które mają staü na straĪy praw człowieka i rodziny. Trzecim podmiotem, do których Karta została skierowana, są same rodziny, poniewaĪ stoją przed nimi ogromne wyzwania, tj. kryzys kulturowy, indywidualizm, wykluczenie społeczne, konsumpcjonizm, obojĊtnoĞü religijna i sekularyzacja. Ostatnim adresatem Karty jest KoĞciół.
Rozpoczynając dyskusjĊ ks. M. Sitarz powiedział, Īe organizatorzy konferencji wyz-naczyli jej uczestnikom bardzo trudne zadanie. Przedmiotem naukowych obrad uczynili trzy słowa: „rodzina”, „droga”, „KoĞciół”. KoĞciół jest instytucją złoĪoną z pierwiastka BoĪego i ludzkiego. RównieĪ rodzina stanowi taką instytucjĊ. To Bóg powołuje człowie-ka do człowie-kapłaĔstwa, Īycia konsekrowanego czy małĪeĔstwa. Pozostawia mu jednak wybór własnej drogi Īycia duchowego i niezaleĪnie od tego, jakiego wyboru dokona człowiek, zawsze bĊdzie musiał wziąü za niego odpowiedzialnoĞü. Po wprowadzeniu do dyskusji głos w niej zabrali: ks. L. Adamowicz, który zapytał o to, czy Karta Praw Rodziny jest deklaracją naturalnych uprawnieĔ rodziny, oraz dr Anna Słowikowska, która poruszyła problem realizacji postanowieĔ Karty przez katolików wobec przeciwnych wzglĊdem niej zasad wyraĪonych w „pryncypiach z Yogyakarty”.
Referat pt. „Prawa rodziny według Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku” przed-stawiła E. Szczot. Prelegenta podkreĞliła, Īe – z jednej strony – KPK/83 zawiera prawa rodziny i je gwarantuje, ale – z drugiej – nie istnieje w nim dział zatytułowany „prawo rodzinne”. WyjaĞniła takĪe, Īe prawa rodziny są szczególnym typem uprawnieĔ, ponie-waĪ wynikają one z prawa naturalnego. Ogólnie, ich Ĩródłem jest godnoĞü osoby ludzkiej, ale w prawie kanonicznym takĪe sakramenty ĞwiĊte. W czasie reformy nad Kodeksem postulowano, aby do kodyfikacji wprowadzone zostały przepisy odnoszące siĊ bezpoĞ-rednio do rodziny, jednakĪe w Īadnej z nich (łaciĔskiej i wschodniej) nie znajduje siĊ dział regulujący prawo rodzinne. Aktualnie odniesienia do rodziny obecne są w całym KPK/83 poza KsiĊgą V, która ich nie zawiera. W kan. 226 prawodawca, małĪeĔstwo i rodzinĊ zestawił obok siebie, jako podmioty prawa. PomiĊdzy nimi istnieje wiĊĨ, której podstawĊ stanowi prawo naturalne, stąd teĪ rodzina jest związkiem stworzonym przez Boga. Prelegentka okreĞliła rodzinĊ jako razem Īyjących rodziców i ich dzieci. Natomiast specyficzne prawa odnoszące siĊ do poszczególnych jej członków podzieliła na prawa: 1) przed zawarciem małĪeĔstwa; 2) po jego zawarciu; 3) po urodzeniu siĊ dziecka. W kontekĞcie tych trzech przedziałów czasowych, wyznaczających kierunki ludzkiego działania w rodzinach, Prelegentka zaapelowała o to, Īeby kaĪdy – we własnym sumieniu – podejmował pracĊ od podstaw i brał odpowiedzialnoĞü za swoje posłannictwo w Ğwiecie. Jedynie ta droga stanowi moĪliwoĞü wyjĞcia rodziny z kryzysu.
Ostatnie wystąpienie pt. „Przedsynodalna ankieta PapieĪa Franciszka” przedstawił ks. K. Kwiatkowski. Kanclerz odniósł siĊ do kwestii związanych z zapowiedzianym przez Ojca ĝwiĊtego Synodem Biskupów dotyczącym rodziny. W szczególnoĞci omówił zaga-dnienie tzw. przedsynodalnej aniekty, czyli dokumentu „Wyzwania duszpasterskie związane z rodziną w kontekĞcie ewangelizacji” przygotowanego przez Sekretariat Syno-du Biskupów. Prelegent przedstawił problematykĊ zawartą w dokumencie oraz odbiór samego kwestionariusza w Ğrodkach społecznego przekazu. Jak zauwaĪył – mass media wykreowały osobĊ papieĪa Franciszka jako rewolucjonistĊ i reformatora KoĞcioła, który wydając polecenie przygotowania ankiety przed rozpoczĊciem prac Synodu Biskupów zdradza zamiary zmiany dotychczasowej nauki o małĪeĔstwie i rodzinie, czy stosunku KoĞcioła do rozwodów i związków niesakramentalnych oraz dopuszczania osób w nich Īyjących do Komunii ĞwiĊtej. Ks. Kwiatkowski zaznaczył jednoczeĞnie, Īe sama ankieta nie jest nową inicjatywą, lecz czĊĞcią strategii duszpasterskiej KoĞcioła, poniewaĪ przed kaĪdym Synodem Biskupów odbywają siĊ prace przygotowawcze, których owocem – najpierw są lineamenta, a nastĊpnie instrumentum laboris. Ankieta dotycząca aktualnie zwołanego przez Biskupa Rzymu Synodu składa siĊ z 39 pytaĔ, sklasyfikowanych w 9 grup tematycznych i – mimo medialnej insynuacji – nie znajduje siĊ w niej nic, co mogłoby wskazywaü na kwestionowanie dotychczasowego Magisterium KoĞcioła.
Po wysłuchaniu referatów została przeprowadzona dyskusja. Ks. L. Adamowicz dopowiedział, Īe w V KsiĊdze KPK/83 jedynym nawiązaniem do prawa rodzinnego jest zobowiązanie zarządcy majątku koĞcielnego do wypełniania swojego zadania ze staran-noĞcią boni patrisfamilias, czyli dobrego ojca rodziny, co zostało przetłumaczone w pol-skiej wersji Kodeksu jako dobrego gospodarza (kan. 1284 § 1). Natomiast ks. mgr lic.
Tomasz KwiecieĔ zapytał, jak pod wzglĊdem duszpasterskim wytłumaczyü status dzieci pozamałĪeĔskich? W odpowiedzi dr hab. E. Szczot zauwaĪyła, Īe „dzieci zrodzone poza małĪeĔstwem są dzieümi niemałĪeĔskimi. JeĞli zostaną zrównane i w terminologii nie bĊdzie siĊ dokonywaü tego zróĪnicowania, to jak w takim razie bĊdzie wyglądała pro-mocja rodziny”. Stwierdziła takĪe, Īe „aktualnie – przy tak powszechnym rodzeniu dzieci poza małĪeĔstwem – dyskryminacją byłoby ich zrównywanie”.
ZakoĔczenia konferencji dokonał ks. L. Adamowicz. Na rĊce Prezesa KNK KUL – M. TuszyĔskiej, podziĊkował studentom za jej zorganizowanie. PodkreĞlił, Īe trafnoĞü zaproponowanego przez nich tematu jest bezdyskusyjna i jednoczeĞnie zachĊcił do dalszej pracy i aktywnoĞci w Īyciu Instytutu, Wydziału i całego Uniwersytetu.
