O faktach przemawiających przeciw poglądowi o allochtonizmie sedymentacyjnym wielkich mas skał przedkarbońskich w strukturze bardzkiej

ith.um~>:/1"'

JO (3"181

PlłŹD:JliJERNI!K

19':19

R

~--~tłA )t(

X

'łl

l l

G!EOILOGICZNE.I

JOZEF OBERC

UniweDsy.tet Wrodawski • f

O

FAK_

TACH

PRZEMAWIAJĄCYCH

PRZECIW

POGLĄDOWI

O ALLOCHTONIZMIE SEDYMENTACYJNYM

\'VIELKICH MAS

SKAŁ

PRZEDKARBOŃSKICH

W

STRUKTURZE

BARDZKIEJ

UKD 551.263.036:551.735.1:551.73.022.4:551.243 (438-14 Góry B-ardzk1Le)(049.2)

Osttlaltnd.Jo rw "Thoctzill\i!ku Pol1sikieg·o T~owa,r!z~slt:wla G-eol,Qg"i•CiZIDJe<giO" (1'978 t. 48 OJJr l, s1tlr. 99-127) '0\PJUiblń.:­ kowlallliO poglądy

B.

Wa•j:spr;YJCihia, ;zlaWJalrte

w

pracy pt .. : ".AH:odh\tonl1clziD.e ,sikiały pal,eiOIZIO!LC!zlne

w

iOISiadlach wii.zeńs!k:klh

Gór

B!alfidlzlkli!oh"

(13).

i\;r(Jv1kuł dioJ~YIC:ZIY UJdlziiia~U gr)9.1Wli.ltiaq~'~j:l1Ji'e pir\Zi8ffiii8:SIZIC!Z\Ojll!YIC:h joeldil!O!Sitek -zbudiOiWJ8.1ny/C:h Zte ·Sikał •OiTJdiOiW\iJkU, sYJlu!riU, deWJOIDJU .i dJOillneg1o !k,alf'bO:nJU gnejsów SiOWJIQgórlsikiLcih 1i ,s,erpeaJJt: Ynli-tów - dio Wti!z;eńJski,ego IZib.i!Oirlnliikla Sltr:uikińu1r:y ba!TdZikli,ej.

Wn:i10islkll ZI3.1Wiairte

w

iOima.WJ~an,ej .pulbliiklalc,jii. ·zna'CIZ. -n.ie .od:biega,ją

od

do;ty,chczasl()tWY·Ch po.giądów na s·

edy-menta·cję u.tiW\or6w dolnokarbońJsik1ch. Takie ujęcie

arUJtlarla :ma t1eż :ZIIllaiCiz•en1e dla liin(tlelrfpir'eltla,cjli tekt,onlilkii za:r:ó1W1lliO r1eg.~O!nÓ~vV d8\PiOJZ:Y•Cjli, j1aJk li 1T1eg.ionbw ma,cli,e-r;Z;y,sltY!Cih t:y:cih j.ediD.IOISitek. PiOID.i1eWiaJŻ :initelf!plfleit!aic·ja

·

tta

nJa1tmarf]i1a

,n:t

'ils,ttOitrnJe ·tlru.dlniOIŚICii

w

kiOnlfli''Oillita,cljli

z

lruc~z.­

n!Yiffili n1~1e ,Ziaprrzle,c!Zianylffili d\oty,ah c.z1a1s flaik;tJalmi,, ZlaliSit-nt:Jała ;ktOini·eCIZTIIOiŚĆ ;pr\Zedysikutlawa!l1illa t::y·c!h ważn,y,ch

m,g,ado.lJi:e,l'l.

Tezy B.

Wajsprych.~

l.

Ser::,e 01saldiorw·e Olrld•crw~ilkJu, sylulfu ,i dtewoiD.lu o::::a~:r. częŚĆ 'UbWIOI~'ÓW ·diorrniOikai~bJOińS(kiiJch IIIe:gliiO\..."'liU :ba;r'dz\ki:legiO n!aiZ'YIWta B. WJad'Siptryclh mel1a1n.Ż•8im (,o,sadOJwy;m). Niai~Jeżą

d

o

n1i,eg1<X

1a,) glrJUiboidleltlr!Yitymrrl:e ·Sika.Ły dio1l.ne@'J kalfib o;r:.1u na poludniowych s~tokach Gó1r S.owi,ch (1s. 108~109) : zs,u-llli•ętle gmrvv1Dt:a1C;y1jl]:·:u:1e ,z bloolkiU ISIOW.i'oig.ó;riSik~egiOi,

ib) lmaJter:itał Hils!ZIU (s,er1ia łupików 1i s1:::1a:rol·.v;ak; J. ObelfiCia

=

pi!a!slklolwoe) z N10wej W1s1i poc<h01dzi z Gór

KJarclzlaiWiSikiiiCih, 'CIO ma, iPOitWlile:'ldiZ!ać slk:Ład tycih 1S\ka'ł wg H. T1ei~S15:1ey1re'a (12).

Obsizlalr km:·ibCinu płJa;sl:::lCIZIOWiiiD. Siedy,m,eln~,a,c:y;jn\Y'clh jes•t wiięiki~I?;Y 10d ObSJ:Zia,r:u •arLut>Od'"!JbO.DI~CJZID\YICh 10i31ad.IÓ·W flli-iS'ZU, za ,które uwa,ża on j·ed.ynie wydzielone pr:z:ez

sie-hte for;macje

z.

Norwej W1si i Sr-ebrnej Góry (s. 115). Z tym ·Sitwiendlzeniem .s:pnz·e::zna jest treść Oibdaśnie­ nia ,i -rysunku {fig. 6), ,gdzie m6<wi się

o

al:lo:::hrbonk·

z-nej iPOZYiCji jpias:kowc.ów foc:>macji ze Srebrnej Góry. 2. Chta1r.alkt1er dli1Sito.l1irtów mają:

ta) łupk.i lkirt'!lomitotniklor\v.e

D

3 n1a g,ónz12 OriZie::h (s.

1 O 9) tw,olrlzą,Cie ·me;g•CJJO:llilsrt:,oJ;ift,

b) n:iej:ar::1no 1C1p:isi8.1D.[Y ,OlJiiSttoli!t · ZdaiDIOi-Nla {:s.. 109), ,c) pokrrywa śh7.g·owa Zdatn.owa o pOIWie<r·z·chni 4 k.mz (,s. 109),

d) Slbralt\OI'.;yro, meg;abrleiklCI~Ii z Os:trtolgn; odsiłJaiD.,ia s1i.ę •Otn ,mJieidfzy ZdallliO!Vv'121ffi a Mi1klołajow,em {·s'. 109),

e) gnejslowy ,glitgiatnbotliislt!oUt Mi:k:o~aijQWia. (!s,. 111, 116),

f) aU1ochtoni,c;z.ny charakter mają ws:z.ys1tkie

jtedno-sttikii :s!tr:uk;titma~ne :zibudlo1W:an1e :z1e 1SI.kiał rplf\Zeidi.kialrlboń­

slk,itclh; d1o pOJpr:z,edlruio wy.mi,enlilOIYllYiCh B. Wa;j~s!pr)Yie:ih

dioidtaj<e ma1sy•w ł...·UJpiilanikiL, slt,alllowią,c;y poik;rywę z;eś:lli!Z­

g10!Wą {s'. 112). l\11aJt81IIl1aJ: 1t'e1n iPOt::boidlz\i

z

Gó!T Katclzaw-sik!i:ch (s. 117),

g) dio płJaiSIZ/:,::JO<W.itn Siedty:ment:a:c,y~,ni)'1C!h ( = :Zi8iŚliiZigO­

WY·Cih = 'OlliSit\Oilllai}Jpe.) liliaJeży IO:fiiiOMtlowa. płasiZCIZtOIWii·­ nta• stedymentaqy,jnla Gr\OJ::!hoWJej-Brta·SIZIOIWliC; }ej ~olbec­

n!OJŚĆ IllalklaiZIUjle :ZiallkiZ\YĆ dto Gór .Ba1rd1zlk::idh ma1SY1WY g:ahr i Sler!peilltynl:,bów GQ'iOIChowej-<BrastZ01Wk, k;tó;r.e

s.ą ,cJbEIUil'll~ęt,e .z ma:~l)'i\lil'U Gogiołów-J·mdanów (s:. 117). 3. F10ifln11orwatnl~12 ,E:121Ji1i diol~ill!Oiklambo·ń·sik;i,ej w G6nad1 Ba,rdz:ki·ch je:s,t s,ynch:t•Oiniczne z fałdo1wan~em GÓif

Kruaz1awslkJk~h, s1kąd ZI0\3'tl3.1ły obs.uni·ęte pll'!Zield\ktalfhoń­

sikli:e ut:wo1r;y

Gó:r

Balfidl.lk:i:a~; IZJd:amzenia

te

miJesmCJzą Sli·ę W 'CIZtaiSI~e ,ciJ.' SC!h,YJłku WCIZ12S!f1Jegio, W1i!Z1eil1IU po nliżiSClią

CIIJęŚĆ pÓźn,egiOI 'W\~Zie:nlU (S,. 118).

DANE PRZEMAWIAJ l\CE PRZECIWKO PRZYJĘCIU

ALLOCHTONIZMU GRA WIT ACY JNEGO SKAŁ

PRZEDKARBOŃSKICH STRUKTURY BARDZKiiEJ

PII':Z:edislttaiWii•o,ne tezy B. Wajs1prycha .o gmw.iJt:alc;yj-ne,j1 dJep!OIZYICjjii jted/niOISit:ek ZibUidiOIW\8.1ll'YiC\h IZI8 Sil:mł plflz.

edL-kiatf!bOńl~ikli.tCih nlaitlftafiają !111a 1i1Sit1oiJn2 tiDud:ntotśd .i ,slt!odą W :S,PIE[eiCIZTIIOiŚICii IZ1 df3.1D.;YJffii: l) loka'Jn:y1mi, 2) f'eg1i!Oillia•l-nymi

Dane lokalne

l.

ZsiUWiają;cy .s1:li~ oUs;tlolitt o Wli•ęik.SIZ!Y'Cih wymlial:':·a;clh rtOIZIPiada siię n1a< hr'Zie<g1a1ch na mniejm1e hlJo!kii., kitó~rle

t:kw1i1ą w r!od\z\i,mYJm matrix w tJTrm l!':laJffii.Ym [r;tOJ::d101mlie c1o · dJU ż y. Z jta!W:ilskia l ·t1a;.kii1e {tol1!istti01Sttlfloma.) ,mogą ,oideg~rać j<aikąś li'IOilę w ZibliiOirtnlilkru fltiiS\ZJOIWym. CytoWta!rly

rprny-kł1ad z gó.r!Y O.r;zleiclh n1i'e wytmatg,a WY!PrtofWiad::mn;ia

old-SIUO!Sitromy aż z Gór Kacza1wskich. l:ZJolO!Wane na

po-Wl~elr!z,c:hnli iZI~tem'i ftra,glmetnlty ,ska1ł prlzled:karJbiońslk::iiCiłl

w

stlnulkrt:tUifl:?ie barrtdzikli1e,j ma,j.ą oh:a:miktler wypi1ętlr1z!eń

am-t:ykEtnlailn;yiCiłl, łiUIS\elk

lub

pO!f'WiaJklów 'tle1M,otnlk21Il\Y!Ch. T1e Olsrtlaltin.1e ,s;ą lZiaw.sl:zle 'ZIWii:ą:z!alnle 1ze 1S\t,r1efmmti ·SIZICIZiegbl;nile si~]ID[Y·Ch 2::a<an~g!a'ŻiCfW1ań tlelkitcmioz:ntylclh. Nait!Oiffiiiaslt dria.-bne o~kmucihy dietlrJy:tytCIZinle ·sikiał prtzedlkatrboń!slklkh

w

S;Y'DtO:-iQ@:•elll:iiCIZIIliYICih Sl"?talfiQiWialkla,oh

Cl

:Sią IZjiiarwrl.iSik:!Lem C!Zę­ Srty,m, r<'iwii·ąrzJa.n[Ym :z ZlaLeg<atnd1em

w

piodiŁOJżu f,Oirma1c:j1i sltlansr:1ei W!C:Zieśn~lelj 'S'flaJŁdto\Wiam<ej ·s,e:ni1i OQ'dtOIWiiiku, sy-lurJU .-i diew!CJiniU.

2. PJ()JdiłJoż,e .s\kJał p:nZJed,ka.rbo:111Sikli.Jc:h Zdaniowa-

i

Łu­ Piialnlffii, ;riOIZIPialbr:YIWiatn,ytcih prtZJez. B. Watjlspr!YIC\ha, j1a1k1o pł1a1~Y tz.eślJizlg\0\Wte, nli·e •jteslt .z:nąne. Uikł;ada1ją s1ię tOillie w logiiJc:z1ny OlbrtaJŁ buid\OIWy potd101żta do~n1eg,o tk\a;r!banu, k1bÓt::1a jom1t s,talfiSIZia. od fl.i1EIL!U. N1e be:Ł ·z,nJaiCiZterULa j1eSit fatk•t, ż1e k1alrlbio1n doilny SipO::zyWia nla:}c;::ęślciitej na łup­ kta•c:h tiDiJktOltaljiCfWIEikiLCih •mtaij ąe;yiCih llJ::llj"V\.·liE;.ikSIZie lfiOIZ;pirL:.te-SJtlnztenli•erJ:te ,pm:l1ocne.

3. Do

slkarl pr!ZJedikialr/biotńtsikliJoh Slttrulk:tlulf;y; .batrid'ziki·ej

na.Jeżą też ke:r.atofi:ry {na gĆ!r:z·.e WiJdałerk kolo dworca

PKP w K,1odL:Jku li

tkiolło Ści~llllaJWiiiC.Y).

Ttaikli.e Ela1n1te

sik

:

ały

rlo;z:priZtetSitJm<enJiH:ją :się .s!zrerokto w ,rta,madl s)tmUiki1lui1Y k!~Oidizlkli•e:j, rsrfrałtdiOIWralllietj pmed Slp)Or ::tZIYiYVtalj:ą.C'Yiffi llia· :rui!ej .cl!elwo,ne:m .góonny:m, kiedy B. W.aj,srprych nie n'obu;j,e tek-toiYlliki tS)płYIWIOIWle!j. W10ibec t~e:g,o UIZiD:aln\i.e W131Ztyi:Srtlkii!C:h pr:z,edlkra,r(booi::sll<;Ji<cih tSilmil s1tlr1Uiktiury. batridizikliej

za

tef<eklt pmemi.Je:s1::::cr:aeń g\DaiWIHiatC:YOifl\Y·C\h j1eslt n1a pe.wiDIO' llii,eś!Cti­ s1Łe, na!Wtelt w Ś'Wii1eHe tez ,pnatcy.

O

nJi,eiSłUislzlntośóa:cih ty:Cih tez będl.lie mow1a póim1i·e,j.

4. Zlbiitoc:n::k ~~~ed/ymentla,cyj;rw sltrulk:Jt:Uir'Y balfd:zlkii;ej, w ujędiiU B. Wra,j;sp:ry~ohta,, j1e:S1t pwz,ed:sibatwiiOrliY' j1atk:-o ob-mi!ż,enlile ]:Cied'Y'.':IptOnlo;w,arn,e do pr:z;y;j,m,ow;a~n,ia jtetdniOrsitelk SiplyiWIOJWYtC!h (tW::IZ,YiSttr@1e Sikta~y pif/Zied,k.a:nboń;sikri.e, : ZiDta.-CIZinla OZiętś2 s1k1a.ł diOilllliCiklalr(boń:slk!itdh), ta

w

podinzę1diny.m

s•tqpniu WYJPelnia.nym ma.t·eriałem d!e-try,ty.cznym

z

mn~e:}srz:·:y1ch Oidl:,egŁCt3·cli. Bnak 1og.i,c:znego r•ozlmtiles:zi2:Zre· -lllia og.niJw dol1ne1g'o ka,rbonu ni,e .mu::;i być z;wiąza.ny Z nJ:teL'12Ig!Ulo8.t::\D;Yiill IICI~Iffi\~et~IZtC!Zte!llliteffi jte•dlniOiSitek Stpły!W\01-WY•Oh, leCiz

,

z

~~nb:::ll1i:OiYf\v:J.1ią t:e:ldtOID\ilką kiOtmpll'leS)Yjlllrą, dy;-Sihtatrmon/Ljnlą i .r\Ot?ibki:r2tm ,s1ertiti d!orklol;m,rlbońslkdtej llia mał·e j,ediDOiEitlkli t:ek::/o!n::,qz;ne, ·z któ.ry:c1h kta1żda, j.eslt Ś·clilę­ ta p:-1ZI81.3 81JCIZÓ~ dlo TtÓŻID\YlCU1 •Og.niLW tSitJ::-i3.Jt;ytglftaifJi!CIZir1Y'Ch.

Dane regionalne

l. J.eśl1i .<ał1o,żyć, że ma.ttemitał prr:z1edl:-mtrlbońlstkli • Sjply-Wiał ił:.te tStbrmik,tlutry Gór K'atc:z.a:wslilli,oh, tj. 10d N liUib NNE, to strruikitlurt::l tra rit2 s1:ręg.:1 1PO ,poJliu.::l.ni:\k Gór BaJrdlZ. -k!iidh. M1i1mo i1o B. Wta:jt::lpcy,c:h (l.{lit. fi.g. 6)

WYiprroiWia-dz:a

g1o w kiLer:u1rukiU

Sob

ótkli.

2. Niikt ni'e z.aur.vażył ĆJOtty,chozals s:z,czegółowego po-dobieńslbW!a •SI~Ifla:tyg.nalfl~i tOr::-!diOIWl~IDU, .SLYlUif)U 1i detW!OirliU G6r Ktat:JZia,w~lkiilcih 1i Gćlf Batrldiziklilc.h. W Góm1::.h Ka-OZJatWISik!iJc:h serie te s,ą zJmi,etnljOine w tpłytikliJej Slb::-1ef:ite metlamo,ri\ilz:,mu •neg.iJOtl113.1~tn2g₁o, w Gó:::~a~cih Balridlz:kiidl s,ą zJaiJ.~e.dlwli,e zidilaigle!llte"-orw,aiD!e. Ba~~ld:::,o ogóLne podlo,b:teń­ SitiWIO dJSitJlli~ejre; sylur OibJU tl2fiSnÓW - t10 ł!U.pikii· giitaip.t'Ot -l.i•liO\Wie, dtewiOin - t1o ut:wtocy głębclkJocr:tCt::l:slk:i,e. Nta,suiWJa.

sli•ę IPW.ban~ie, dl!aJ2iZt66iO w Górra,ah Bta:rtdizrk~1C:h hr~a~k qp.

zd,eLeńców kamb!IU, tJaJk :bOtgat,o DStpc:·.eztenJhow,an)YtC!h

r.v

S·brtutk!Uulrt:2:te G'ór Kra•C:ZI21WElkiclh.

3.

Gd!yiby tmaltlem:la·l ;prt:zte::l.ffiar:tbOińtStkli Gór Batrldtzlkikh pocih,otdi:ai;ł

z:

Gór K;a.:~:zla;w~l:.,:i:<Cił1, to jtegio tpifiZ!e!m:le.:e:~CI:-Ie­ niLe gmatW!iltlatcyljlnle n1:'2 był1ot'oy róWLIOc:z,e~lnle z1 fta~cklW.a­ Ulli.em (tldÓtr1e

nota bene

,nlite bywn t,a}>:: dtlu;gtotlrlW!atbe jalk

przyjmJUde B. Wajspry,ch, s'. 118), lecz mogł-o być

jedy-ni•e nats'tęp:s,t.wetm Ct3:i,<ą!gniĘda stadium inwers.yjnegto. To ZICliŚ mut::lita:łtCI';:):y być .mł,cd\s~:::~e od d,c::n3!j •Ciz,ęśroi \VIirz:len/u gótriD!egiOt, sl'iWilec:··di~ICtnJ2@o w Gór;ar:!h Kla•::.:(a•Wislklilcih priz,e:z

M.

Choc:/ol·.v~::::k.ą t(2).

tB.

Wia,j:ąpry:c;h (l.dit. s.

118)

Wlildl-li Zlaktoń,c:z~en~:le ISiedy.melrli~Ja·~jli w Gór1a1cih Ba1rdlzik:~t:ih ,w tYJm .właś:n~e ·CI.-:-12J:f1e, CIZIYili ,pc1ZI9d ·OI::Iia.:gtnlięc\ilem itrJvYter-s:jJi •w Gó:na1ah KtarC:1ZI3!WiSiki~C:h. A 'Pfll•et~I:181Ż ut:wtOl"\Y, ~.{Jtó­ . rytcih Wl:,eik ak;r,eś:1iba M. CbctJOWISikia, w:1a,lre ,r11:re must-ca

być n.atj

i

mł.od

!

:::r:te

IW

Sl~rli:i

1i jest malto

:pri'3.1Wdio

r

podtoiblll

t

~:

by rt1a1k był,Oi.

4.

P:atl.eor::>:IOillk J\T3.•21Ztar<Ni::lkti ,~,i·ęga tPO· o:;;:iol•iroe LubcJ:-a-dtzlcll, a :PIOd tmztedJornz:ędem - .ni.!ecto dial,ej ktU wsiCihio-dlaWIL, 'tj. tnlat odll,egkrść 60 ~~m ,cd Gór Balr•·::bk.it:::Jh.

Gdiy-by !plnz;Y!j.ąć jtedln!CI·,~t,e nGrahy1enti'e rrJi.~driY .tymi tler~e­

narrnJ1 ;m;ę~lu tyiltkto 5°, t.o ,róż:n:.:Cta pciwl:lr.inl::l wyn01~1:'ć 5250 1m. Na di:::lotdiZJe t1ej znta:~tdJu}e ~1i.ę w Górr1a1::h SorNii,cfu

diolrzy

·

·

ika1rJbo1:11 ,aln19.illotgli1CJ-:-I:::JHe IWylkSIZittatkiOrniY j,alk w Gó-Datoh Bat:::1cbml1:h. Ni'e toib::l2.:r:wujtemy w ;lllltm p:otg'Uib~IO­ ny,ah Oi'lilslttC11_{1i!tÓiw, ta,klitcih jrak ,rL:-.e!kome 'ot'lirst'":oi'Jit:y :i}

;plra-stz:czowiny gr:::.a:wHacyjne Gór Ba,rdzkich, .ani Lnnych

śltatdów ttegtO •rluc\hu. N'a:::;:u:w1a :8i,ę t:e,ż ti1nm1: w·ąr~lp~i\.\iiOŚĆ - rdlltatcrz,egto ln\3. poilud:r.1'1e od Gó.r K:a,c-~:-laWiskil-::1_{h rw s,} _y1n.-kt1ri.:nloi:li.um ŚtródisludiSICtkl:lm w 'oldiPIOWI:,ednl'iktacih wt:lel ko-wycih dial1r .. Jegro kia!rlborniU brak jratklitchikiorlwl'te:k l:::"tCJNOdl6r.v na splYJWY 'ftrlaiW1irt,a.:yjne skał palletocrcl'tklu lktalcDaw-slklireg,o. Inln(ymli s,ł,owy: nta pOilUidnie rod b:1o1k:u

SIOIWiiiO-538

góns:ki~eg,o n.Le ,zJaiDhowra;~y Slię .masy pa,l,eo~.o~ku oh::;.u-niLębe 1z Gór KiaJciZiaiWISikl1dh rna IP:Dibud!nlik:a'c:'h, do ik1

tó-:r:y~dh t,e IS\ilęgla\jtą, a z(dialały :s1ię z,a,ahorwać {1i bo w

du-ży;dh ma!S/arcih) rtam, rd\o1kąd Sltlrtuktuna Gór Kta'CI:Zia,w.::ihtclh nóe 1S)iręga1.

Na. marlgjiiD!esti,e :bej s1pnaJwy mo:ż:n13. te·ż :pOts'ti3.1W;i·2 pytanie, gdlzli·e był t.en ·s·z.elf z cza.s.ów do1nego ka, r-botnu (B. 'WtatjiSiPllYiCih:, J.iClitt., S. 10.3), !O ktÓirylffi IW:Si pOm-lllru9.iDlY aJUJt\Oir p~SIZie, 1a z :k1t1órteg o 1ntk n1i e l:t:tCi::l'_[~tł.o? Ni:k1t bOJW\ilelffi llllile iS)y,glll/a[)iiZIOIWiał d\Oit~OhCIZiatS tOI ri.Sit:nlitenlkl tall_{ WlaiŻilllej jtediDIOISitJkli.

5. PłtaiSIZIC\zlOI~iiD!a s.eidyJmentla'qy;jina Grio,ch!Otwe;jr--Hra-sJZJOrwk ni·e Ls;tni,e:j'e. W tk:Jopal;ni "K'OinSitan,ty" s:erpen-1;ylnilty tZia!piaida(j ą rpodi g.ll!ejj s;y SIO.WitO!gćmslkliJe pod ś:nedtni­ mL ikąt,almii, W1i.Jęc iPOidabnJie - l·eCIZ 'W lpifl::tet::li!Wlliy•m kiiler~Uilliku - j;atk 'W marsty.W.ie QolgtOilÓIW--J,ccJdam)w, Sikąrd :mat paclhiodizić tmattleti1ila,l IPłi<llSIZiCIZIOr>Vti:ny. Ozy:żby Wlięlc .g\Died!S!Y SIO!WiiloigÓiflsil<;Jiie ;t,eż wcihiad!ziily

w

sikiład pl:Ja!SIZiCI'Z(O)Wiilll,Y 'Sie!d)Yiffite!llt t!aiCY }lliej W Dalma;::;,h iS!t.IiUk;t:u:ry bat:::idbki:,_{ej ? P1ollllad}ltio L. J.a,mnorZiilk t( 5) IW tsmUJży;slty:clh galb:"il,Cih Hria:siWIWiilc, 11e1ż·ą~clYtCih rw tej iSitlrtefJi'e 'CtO Ste~:pen­

tynót,y Zą~bikow1k., :s,twfteif!diziił •t,aJk Slatmo usl:.awl:lo,nq

li-neację jak w lYJ.tetam·Diffi!ku na E od b}o1ku

S•Otwio-g.ólf!s\ki,ego, tCIOI .dioiWiodlzli, ż1e gabra te :zn\a.j,dn.Ij.ą ~1it~ lli3. Oibe::\n,y;m 'ffililej;sr:ru od 'CiZiaiSIU ftatłdowlallllita m:e,tramto:nflitku. merzoz,CiniaJliDieg;o~ 1tj. od! nuchów SIUalr'OikiadiCt.'YliSik!:dh. Ga-b~ra •O'k:JO[:iiC BiriZI8ŹillliiCY 1i B:Da;S!ZiOIWiilC Win\ikta,ją żyłta.mi

.w Elelr/pell114Yil11i;tiY 'i .01d tCIZia:sów :i;nt,rUIZijli s1ą z. 'lliLr!i Si ple-c.itone priZietSJtlnzietDilllile.

6. .Boidtoibndte hr1atk j\3-ikliohlwlW!ielk d\an1Yt21h, p:rtmma-wlia1j ąiCYIC'h 1z:a tY\m, Żie gn1ej;s;y miiil<;JOltadJotwls:k!ie s.t:antOIW!ią (g1iJg:a:n1t) iOllisltJaliit. :Na ibtriZiegu Sudletów w .p:D2!k,oip1e kolej,kli 1zębart1ej

k.

ZdlalrltOIWia g,nej<sy :s1ą nla:~luni:ę'ue na ut>wory tka•rbtonu dlotlJnegp, co był.o w ten .spa.s.ó.b in. ter-:pretowane w iP.rac.ach E. Berd:e:rk·ego (l) i J. Obertca (8).

7. W pr.a,cy B. Wajrsipry,cha nie .ziOis.tala w o.gó~e p,1od\aJDJal kiOil,ej:lliOŚĆ na!SiUiWtalll!iJa tStię jredrni031t.etk

g['HW11t:a-cyjn;y,ch :i li,ch tPIOirlziąJdrelk lW :sltmuik:tulfi:Zie bat:idcikl~ej. K.o -I,ejność t,a ,mogŁaby być odazyt;a1n1a

z

wli,si:{IU rood.ui-my~clh tCIS:atdbw .dolrnloum,ribońslktbch, oddi:lie.la(jątCyCih w p:rloftiltu piiCilliOI-.vy:m d,a,ł·a ·aiHo::JhtoE\i!c:ziD!e. Aut101r ·ten niJe podjął S(ię tegto z.ag;adin:,enl~a, lkttó:::rego tftOtZIWia.cla.-ni·e ,mo~~ro dosltJalriC\z,yć t.es1tu .o alltorob:\oa"Jizni,e.

8. 1'\Ji,eco ·lllati!Willte tW!ydlajte .s1ię t~u:mat21ZieiYlJi'e ge:n1e<ZIY flormaicj1i 'Zie Sll·teib\r~nielj GóTy - .z1etp~!eńc:órw g.nr::r):tOt\:v;y:,Jh (s:. 115, H6., Hg. 6), kittć;rle mi1ały ~~~ę ob~iunląć 1z. ii=iOd-LilleslitOill,egJo b:l!aku ·SIOtWri.iO@Ćtrslk!ilegl() o::i półonocy,. Taka WYIWifiOtkJa., IPifiZlY Jpnz,yjręc,~u rkąt,a IWiięksizlego od kąta na,tura~neg·o s1toku, wynose:ą·ceg.o ok. 30°, wy:ma;gała­ by pod\ni~tes)ile\tlli:a ~odltegłtegiO ,o 25 k!m IPÓ11lliOI::Illteg.o, iblr'Zie-gu tbl:O\k!U ,fiOIWii;Oig Óir!Siki:leg O :0 ,OkJOlO 140 0 0 m W SittO-StUIDtkiU •dio i0\kro:l,1c Srr!ebr!nle;j Gó:ry, ·CIO. ;wydiatje Slię mał10 PTiatWidtO.pjotdlobDie. Dow1odtów na t1aJkll!e p1o:d!nies1i1e.niire bria!k, ,a iPtitzetclz;y

mu

zJarcibo,waJnii,e s1ię w So:wkh Gó-rtadl w 1!i1CiZiDLY1Cih :riOIWiaiCih - ;ZJbudowanytch z b~rr2ll~·Ojli

- Zlltepi,eń,ców :i ,pliratsikiOIWiCIÓlW g\nej!si::J,wy;c:h

z

~r.ra:d.Jkła­

dem se•rii łtUJplk-DIWO~Iz.a.nowalk·owej i z,l.eiP•i.!eńtcarmi z Ka-mi!Oilltelk. ·W,s:z:y:s1ttk1i1e t1e u tw,ary Jr:Jależ.ą dio dOL1nle.go b~~r­ bonlu. Zjla!Wii:siko to mli1ało na1s1t.ąpić pord lk:onirec: rriOIDWOt-ju IZibii!OiflllliikJa,. W tej s;ytJUia!Cijli tD\3. OtSiadiZJOID.IY pjOip!fiZi3d-n/iiO :fll:irs1z dkio1ilc NoJwej W1E1i .powiini~ten ~1:1ę ZI:O:Yipla'ć ma-tenitaJł lzl,epi,eńlców glne}siOIWY,Ch. Tym-czas1em zlte1p!i1eńoe ZJa\Piadają poid wap:1eń i\vę.g,~owy do:n:y i wyż,ej~~egły f;Jii'SIZ ..

Zagadnienie

skrzydeł

odwróconych

za,g.adlnire1I11ite ISikiriZYdeł otdlwrÓC:OITiiydl f:aldiĆ>iW si'Jr~Uik­ tury ba1ridizlk1ilej diolty,clzy w zta:slaidiZ!Le ,,J21:0IPiO'lu ltotkta!lny.Cih dla1ny:ch ·0pOil'. rwy:ż·ej), 1te2z. maŻie być Łalt'·vTvl:tej z·no:

;u-miale po .o;mÓ!wieniu zespołu -tnudnoś·::i re.gio.na:nycb.

B. Wtajtspry·ch (Lcit., ,s,. 112) p;flzyta•::.za opin:e J.

C.

Max1W·erl1la .(7) 1i Hsl~u (4), że "·ll!Cl\g;ncxna:d; 12n1:re w:yią·?:­

nie odiWITÓC·OtilY'ch ,stklfiZydeł" jes1t typ01_{W;e lub} w~·ęcz diita!girltOISitYJC:ZJll\8 d\la tatllo::;hlt,OIYllitCIZIDIYtOh k!Ot::npl,eik\'cÓW ffi•2-ltaiDJŻJQW!Y100.

B. Wtaj)S\PifYICih zla,srt:IO)SIOtWiał t,en te:L"m1Ln w .zwtią::\ktu z stedym,en:taiC!ją. Ni1e birelf!Zie ·pmzy t.y,m :]:!Od uw:::1.gę

f1aiktu, ż1e po ISiedyrm,en:'.al::'ijii :ZI3.1Walr.t,oiŚĆ ;ziblro1r:n1ik·a 'S(Ir,u: k-tUtry tbm:Jdzlk(,ejj lby,ba. podi::l.1awanra ,itn:t,entSlYIWil1[YJm fa,

ldo-waniom, pm.y k.tóry•ch tworzyły s.ię fałdy ·O sk:

s•tars1zej, zanim zaczął się osadzać .karbon fliis,z.o,wy (8)

i mo,la1s'a z,l·epieńców gnejJs.owy.ch. P1IZy1ld.adem tego

j.es1_{t od!Wró:ceni.e serii: 01ridowik, ts.yl:ur, dewon do•lny}

w fałs.zy,we'j synkli:n1i,e ZdanoJwa. N a z,achodnim

pme-dłużeni u OIS•i tej ,s.yn!kliny .zna•jdiuj.e s:ię synklina w

ob-rębie dolneg)o karbron u, oo pr:z,ematwia za tym, że

p'fzed do:nym kalfbonem n.ts,z.owym d01szł.o tu do

od-wrócenia serii

w

cyt01wany·ch utwora1ch sta1rsc>:.ego·

pa,-leoJZ,oiku. Ser:ioe ·OdWLI"Óc•on.e .przed 01s.adz.e.ni.em f:li.s1ZJU

bra-ły .pOit·em udz.i1ał w fa·ł.da1ch poflis1zowych, s·zcz·egó:lniie w i·ch skm.y:dła·ch no1rma1nych i odiwLI"óconych. H.eż tu

więc :różnych możi].i,woś·ci? Je1s't to jedna z przy•c:zyn

brra!ku ładu w ,prrJzehiegiU 0@11W litologlicznY'ch w Qlbtrę­ bie S!trulktulfy ha<rdz!kiej.

ZAKOŃCZ·ENIE

B.

W;aJj!S/pr~y<:lh (l.oit.) próbował poplr'llleć 1Stw1e

WJn\:,o-skti .ctiW10ima UjE;:::1~3.n:Ji kia1TibOgiD8!:fii;c\zlnjylmJi:

l) L. Ft~n1c1kha (3), 1k/t1Órte było wylmo.nao/e lplrJzy

zta-Łoż,e!n;u {•cibj.atś:n:te:ntite dio tej map,y), że !kt::tifibon l,eż,y po[Jiomo~ a j1esJt IWYI:"IUJSJ:lCni)T 1_{tyl:ffio w} ISJąt~ttetdz;tlwi,e u:s!k.o-ków;

2) SIWiciim ztd:j.ętcli•em (B. Waj1S1ptry>C!ł1, LCJiJt.,

s.

104,

f,ig. 2), k:tÓirie ziatwJi:ecia l1iJOZJn1e bł·ędy w zrat::il,ęgru

po-wt:emlchnJiowy;m pot3JZI:::Iz,e.gólrnych .o!gir:l'tw lliit,ot'ro@;li: CJZIDO--•strtatyg.natfti•c'ztnryoh i n:1e odrdi::llj,e - j.alk diatWJnJ~rej<sc.e

m121py - st.ytlu bu:d(olwy SihT'UiktUtry ·baiixlizkiirej.

Sumując., W1SI?/Y•S'tkil<e waiŻ/l1ie ·eLem~enity k:onsibrulkc:ji

mad.elu s·edy.men;t.a1cj.i .osadów .s.trlllktury bardzkti·ej

-z.a:warrte w ,pra•cy B. Wa}srp1rycha - ni'e mao1ą

uzatsad-nienia. Olitslt•oli:ty ~otdg,ryrwają TIOtlę podtr1z.ędną, o czym pod;p.isany donots·ił już w,c·z,eśrn.iej (9). W pra,cy B.

Waj-Sipry::::ba n1l1e podia1111D ż.ad1n1Y<:ih pnztek~ony·wai].ą•cy.ch

al!"-guman;tów TIJaJUk1owy:::h. N1e moż.e ich bowtiem zastą­

plić ptOWICrlyrwanl~te stię ~~a ZlntaJne :nratZIWii,skta ·o.:-a1z Stft otr-m,uł,olwanli•e ty;pu "n1i1e ul•e,ga zdtaJI11i1em autora wątpi'lir­

w~oś,~ti" t(rs·. 111) lub "s1ą zdi:Irn:lem atUitiOtrra ·w,y:s:t;atrlcclarją­

cą podl:siba•w,ą" {s1. 112) ii~Jp. Znesr:::Jt.ą atut,olr t1en sra1m pi-s,zre na rs;. 111, ż,e

"w

wi:,euru prz,y"tpaid!kJatC:ih brr1aik beza::o-ś:nednir:ih idia<n1YIC.h IPOt'Wiitendetaj ą((,YiCih atE'OChl~tOtniiiCIZIT1[01ŚĆ ".

Na,1ieży :w~jpc,mni~eć, ż1e B. Wtatjrspr!)T!Cil1 mi1e wy:kJo-rz;ylsltta.ł W 1SiWt2:j publiilkiatqjri in:t.er~e.:mjątclyid1 ipt:'la!C1,

cloty-cz:ą.cy•C'h p;r;ob~~emów rS)płyv.-lOIWY'Oh j.ediniCISitJek tteJkitJOinli·C

I?.-DIO-:Steidyrrnreni~lai2,Y'jill,YtC:h, ,flóv;m:,eż WJalry:src,yjrslkli•elg,o

Ha:r-cu, .z:awla;r;t,yoh w tp:·Jat::lal:ih 'M. Rei·cihrs1tteina (10), H. Lut1:ne:m:1a (6) :i M. Sc.h!Wiatba {11).

T!y;J,e uwag dotonciz·a.,c·y~ch .probl;emów •s.ed!Yim,ent:a~­

cy:j.nyc:h j.edlniOISitleik S!p<ły;WtOWY,Cih W dtyiSJkąl!bOIWialllie!j

!p!fla-c:y.

I!nne ZJaJgatdiDiiletillia 'w wątp l-itwy spoSiób nta<śwllte:

tlo-SUMMARY

The autthor argu.es B. W.a:j.spry.ch's !(13) polint that the .buF~ od: rrock series of the Bardo rsrtructU!re came

to the Visean ISedimenta·ry Teservoir by graV'irt;ational

S1liding a'lld they f.Oif'ill atn (,s.edim.en.ta,ry) melange

in H. Th2,se are Ordov,idan, Siluni.an, Devon.ian a,Dd

p.antly Lower Carhonife,rous ro:::k•s d'rom the Ka•cz.awa

Mts, conglo.me,ra.tes and gnei:ss sandiStones which hav2·

sEde:d :d(;f\vn 1f;rom the Sowie Góry Bło•cik, a .grea(

orli.s:toli·th of Sowie Góry g:ne]sses frr1om :the vkinities of Miko.łaijÓIW, ars well a•s OtphlioUibe ro•ck1s from the

vk,~ni.tiets •'J'f Brzeźnka, which 'thave ~slided down .as a

sedimentary nappe .f.rom the Gogołótw-J•ordanów

ser-pe.nit'ini.t.e m-arssi'f. The ana1lysi's of 1l'Ocal {re1ated t.o th~ Ba1~d,o rs,tn.::ctu're) arrl!d 1regi•ona•l diffilcuHie:s in ac.c.eprHn~ th!i.s viewmoint showed .tha.t t·he.re ar.e no· geo:·ogical da:ta whic:h ;would :SUiPiPOflt .this .poitnt

od'

view.

0Htsto-l1thts a1re .k.notwll1 :to occU1T iifn 'the Ba1Tdl0 M1ts. but on

much smaUer scale ;(J. Ober•c, 197·6) and they have

been derived frvm ithe reserVIok area :or ·itt!S direc.t neighbourhood.

U12J, 1_{ZIOts,tarną z hr;alku m~'.etjJSICia .pomiorJ.:i·ęt,e. Nal,eży}

j12Jd-nak uw,z.g[.ędnić j.esrwz.e problem zak['esu pojęcia

PetSied'ymieni~laiCjil. Nli1e tmożma st'OtSIOI;.v:a.'ć .g,o óo ttalklic\h silmł, kitbre ·nigd~y ntite ibyly ~tedyimel1JilEI:n (tWii'e'l!kriJe

ma-sy

sier:penit'Yii1JVtów), lub któr1e

pa

Sied,ymentatCijli prr/z~e­ SI~~Y ~diailtelko ;p013JUniiętą metraJmo::.~f,o3ę (gnejtsy ~IOIW,:rogólf•­

Stki~e).

LITERATURA

l.

Bede·Dkt1e E . - Di1e V•a:r:i~stitstclhe T,ektlonJ:Jk dler

:miH[er'ein SUidieten StJria.bigtraphri·slcih- und

petrio-gma:prh!i:s!ch -tleik::bonlisdhte Ur.utler;SiUC:hu;::ilgen

run

der

Etul,ein@elbilrg,~g;r'U[Pple. FtOiflt'SICihir. Ge1oil. PaUiJolllrt.

Ber-Jtilll 1929 Bd 23.

2. C h •O 1r •O w SI \k:

a

M. - Rz,ąsli.ny - Doik::Ume:Illba•o}a ik'Dinotdtolll'tOtwa wapi.eni witz.eńskkh i f01r:ma ich

wy-iSitępoiW.alnJiia,. Wyjbm.nie rzta,g.aidnli,enli11 sliJrJaJty,gmarfli:i,

se-:dyrmenita,oj>i i telktt,on•itk,i metamorfilku ka· czawskie-,g,o. ,M,att. Kom. Telften,. ZŁoil.:io,ryj,a 3-4 'WlfiZ1eśni1a

1977. Urniw. Wrr!oiCił. Ilnislt. Na'Uik GeoL 1977.

3. F i :n ·C ik h L. - GeiOt1_{iOJgli:slcihe K:arrte V<O!ll Prie'Usl~re;n;} und Jbe:nalc!htbta\r1tien dleuts,:::1hen Lan1die-:)n. Bl1a1tt FT1an~ ik,einlslt,eJiiil:. Ber:l/i1n .1926.

4. H

s

u

K. J. - Br;intcii.pllets of m,e'rang.e.s a1nd tihEi:lr

bearing on 1the Fr.ar1c-iJs.ca.n-KnoxviUe pa,ra:dox.

BUilil. {}'e:ol. So:::. Am. 1968 tnOi. 79.

5. Ja .m ,f' tO iZ·i k L. - Punkit 9. B:-latSizrOJWlkie.

Czynny

kam1enl~olloim g1a1br;a .. Ga1br:o 1i jte:g,o ttelkitiOiniilkta.

Rr1Zie-'WIOJd/nilk XLVII Zjmz;-dlu ·PTG. vVyd. Ge1ol. 1975.

6.

L u t

z

1e frl!

·

s

H. -

SiJTtaltli,g,n:11phite:, Faiz[,eslbi[diung unid

J3aus,fi1 ti:m !Pala oZIOiiikum

des·

U:n.tetr ha1nz es.. Dists·.

.Ma~tih.-NtaltUJrlwisJs'. F.a:k'. Univ. Hra.l:l,e 1969.

7. M ta x w

.e

11 J. C. - TIUiJbi·dli!i:le, ,t,e:::t•otillitc· 1aintd g!f:a-VIiitJY t;na,nslpqnt, r:1orr,tihem1: Apennllrn1e ·Mt.s.., Ittaly. Am. As1stOIC .. P1etnoil. Get0\1. Tuluis1a 1959

huH. 43.

-8.

O b

e

T •c J. - Regliton

Gór

Ba,r:dlzktilcih (Sudety•).

Wyd. Getol~.. 1957.

9. O b

·e

.r

·c J. - .Budo:wa Getc,::clgrilc1ZJ:1a F,o,:s,ikiL. T. IV, SUidiety i •OihS!z!amy prlz!ya~egl,e. Wy;d. Gteo1. W72.

lO. R

•

e

ti

c h

Sit

e

i

n

M. -

DiJe Stlna(d.g~rralPit/Le

der

Her-tzy:Illkalikle beri Gunihhetn::rber~!g,e 1i1m InJ,erharr)z: utnld dlats grtoibl•em dier Henztytnkta,l.kietnttsrtehun;g. Gteol:o,g:i·e,

Btet~[~Jl1 1962 Eleiiih. 34.

11.

S

·c

h w

a

b M. - Beilt1rag~e tZtU!r TddC1111ilk

der

RhleniO-iher;z.yni,s.chetn Zone i·m Un te:·ha·r:z. Geo:.a,gi·e 1976

Bd 5/6.

12. T

·

e

ti

s

:St te y ·n e H., S

n1

u l .i k ·a w s ik :i K., O b e r c J.

-· Geo!l,og1i1a rleg;itOITIIa'lna P:oli:::!kti, T. 3. Kmków 1957. 13. Waj s p ·r y ·c h B. - Allroc:httonri~czinte .srk1a-ły

pa;l,eo-:zct:r:~zin•e w osraldtaiCih WILZJeńSt:<:::ilclh GÓ:.' BaJndlzk!i ..

eh

{Su-dety) (6 F.i.gis). RC1_{2'Z'ilik PTG} 1978 _t. 48, _nr

l.

PE3IOME

ABTop noJieMM3Y1!pyeT c MHeH11HMM B. Bai11crrphrxa,

IIO KOTOpbiM rrpeo6Jia,n;aro~aH 'liaCTb CKaJibHbiX cepl1M

6ap,n;cKo1'1: CTPYKTYPhi rrorraJia B BM3eHCKM1'1:

ce,n;MMeH-Tau;vroHHhiM 6aoceWH ITyTeM rpaBV:rT'a'U:MIO.HHOirO ·

COC-KaJib3bTIB'a'HY1!H J1 o6pa3yeT B HeM OCa)l.O'IHYIO C.~e•Cb.

TaM Haxo,n;.HTCH OT'.rro::m:eHIM.H op.,n;oiBMKa, 'OMJiypa, ,n;eiBo-Ha, 'Y:aJC'Tb HM:R<'H-ero Kap6oHa 1vr3 Ka"Y:"aBICK;MX rop, KO!H-rJioMepaTbi li! rHel'1cOBhie rrec"Y:aHMKH li!3 coBerypcKoro 6JIOKa, 60tJibiUOM OJI'MCTOJI::Vl'T OOBe:rypc·K:vrx rneM•OOIB l13

pawaHa MIMKOJiae!Ba, ocpY1!0JIJ1Tbi M3 pawaHa BlKre3btH'

M-U:hi, KO'TOpbie C,D;;BYliHy JI:Y:LCb 'I13 cepneHTlM:HI11TiOIBtOirO Ma.C-OY:IJBa rJIIOTyB-:i10p)J;'aHY'B KlatK oe,n;:MMeHT'all;I10H'HbiM

Ha-,D;!Bliiir. hBTIOp pa,CiC!Ma'TP'MBaeT 3aTpy,D;He'Hli1H: l) M8CTHbi8

(B 6ap,n;IC!KOM 'C''I'piY'KType) J1 2) perWO'HaJibHble, no rrplii-H.H'TMII1 3'TI1X B3rJI'H,D;O'B. OH npMX'OI.ZJ::lilT K 'BhDBIOt,n;y, -qro HeT HI1KaKl1X reOJIOrM"Y:eCKJiiX ,D;aHHbiX IIO,D;TBeplK,n;a-ro~:MX 3'TOT rliliiiO'Te3,, OJIJMIC'TIO'JilfT'bi BMC'Ty:rraro•T B Bap,n;-OKIM:X ropax, B'O tB 3Ha"'MTeJibHO Mei--Iblli'MM MaCillTa6e

(IO. 06·epu;, 9). OHM rrpO'MC'xo,n:aT M3 TeppuTOipM::vr

calMo-ro 6acce:r:1Ha MJIH ero 6JmlKa1'1rnMx oKpecTHOcTe1'1:.