·
p
·
ll
·
·
-
--
~
.
r
-
a
L -'
D
a
I!
O
t
·
o
@IC
Z N
V.
ZESZYT 11
LISTOPAD
.
ROK 1954
.
n.UmłeJętno§ci dopotąd sq ;es:zcze próżnvm 1Dtl1'alazkiem, może. CZC%11fn tvlko
,.ozumu ·
wvwodem
albo p7'ó~i4ctwa zabaw(b dopokqd nie sq Za$tosowane do użtltkunarodów. I uczeni potqd .nie . odpowiadaJq swemu powołaniu, swemu w towa-7'ZYStwach iudzkich pr'zeznciczenlu... dopokqd ich umhiJętno# nie nadaje fab711k0m
· i 7'ękodzielom o§wlecenia, uZcitwienia kiet"Uriku postępu".
. . STANISŁAW STASZIC·
.WITOLD OLENDSKI
·.·
TRZYDZIEŚCI
..
SIEDEM LAT GEOLOGII
.
RADZIECKIEJ
__
·.
o
·
NIA 7.listopada 1954 r. mija XXXVIIrocz~
. nica· Wielkiej Rewolucji Październikowe.
Wyzwalając narody, zamieszkujące 116 część ·
lądów spOd !Ucisku . Wyzyskiwaczy, zrzucając·
z życia gospodarczego_ i kulturalnego wszelkie
pęta sprzeczności kapitalistycznych, wyzwoliła
ona o];brzymią energię twórczą tych narodów.
Otrzymawszy
w
spadku po caracje ~rajekono-niicznie·zacofuny i uz.ależniony od obCego
kapi-·ta:łu, naród radżiecki z entuzjazmem i zapałem
przystąpi~ do budowy nowego życia:
Od 1929 roku gwałtownie zaczyna rozwijać
się przemysł, a podporządkowana potrzebom
przemysŁu geologia, nabiera olbrzymiego roz- ..
machu. Partia i Rząd radziecki postawiły przed
geologią · ogromne i odpowiedzialne .zadanie:
zapewnić gospodarce narodowej zasoby rodzi-.
niych surowców. .
Uznając Wiellti,e znaczenie postawionego
za-dania przystąpi_li radzieccy geologowie do jego
realizacji. ·
Osiągnięcia 1 zdobycze geologii w latach wła
dzy radzieckiej. są tak olbrzymie, że nie ma
możliwości podsumowania ich w krótkim·. arty-·.
· k~le. Dla zorientowania czytelnika. w skali
osiągnięć niektórych tylko dziedzin podajemy
kilka ~rakterystyeżnych ·przykładów. ·
W dziedzinie kadr: w 1916 roku etato\vy
per-Sonel Komitetu Geologicznego składał się
zaled-wie z kilkudziesięciu ·osób. Po drugiej wojnie
. światowej w Ministerstwie Geologii ZSRR.
pra-. oowało już 3500 osób, liczba geologów· pracują
, cych w resortach pokrewnych sięgała 5000,
.a w instybucjach Akademii Nauk ZSRR
pracp-wał-o 500. geologów oraz · 200 ..__ 300
geologów-specjalistów prowadziło prace badawcze na
te-renie uniwersytetów i . innych wyższych
zakła-dów na'l.Utowych. Corocznie z licznyCh uczelni
wychodzi setki i tysiące młodych geologów .
. Gdy Rosja przedrewolucyjna posiadała
wy-
·
starczające zasoby tylko . 14 pierwiastków,
to. już w 1942 r. zaledwie dla siedmiu
naj-. rzadziej występujących pierwiastków nie moż
na było stworzyć dostatecznie jasnego obrazu.
rezerw . przemysłowych. Zasoby pozostałyCh
pierwiastków zostały zbadane,
a
liczne pier-.wiastk,i, wśród nich najważniejsze metaleJ me-·
· .taloidy, zajęły pierwsze miejsce w
tabeli
zaso-:-bów · światowych. Na przykład: . od czasów
pierwszej ·_:pięciolatki,· kiedy zasoby węgla
wy-. riosiły 3,2% zasobów światowych, w 1941 roku
·zasoby te· wynosiły 20%· zasobów światowych.
· Pod względem zasobów rud żelaza z 10 miejsca
zajmowanego
w
191.7 roku przeszedł ZwiązekRadziecki na pietwsz~. Pod względem zasobów
metali }tolorowych, takich jak:. chrom, .miedź,
nikiel, ołów, cynk, molibden, wolfram i inne ·
. zajmuje ZSRR czołowe miejsce. D'\!Że są_ zasoby
szeregu wążnych metaloidów, takich jak_: fosfór, siarka, beryl, sole potaso:we ·i inne.- Nie ma już · ·
obecnie takich Slllrowców, których nie mógłby
Związek Radziecki dostarczać z własnych. źró
deł ..
W dziedzinie badań naukowych' geologowie ·
. radzieccy mogą się poszceycić poważnymi osiąg
nięciami w badaniach utworów wszystkich er ·
·geologicznych. Już w 1937 r. Kongres Geologi ...
czny wykazał, że uczeni radzieccy · swą wiedzą
i· doświadczeniem dorównują w zagadnieniach
prelciunbru specjalistom zagranicznym. Od ·tego
.czasu ro2:wój badań prękambru poszedł znacznie
cłalej. W zwi,ązku z poszukiwaniem węgla i ropy.
wykonano olł>rzymie prace w cel~ ścisłego usta-,
lenia stratygr~fij karbonu. Bardzo dużo ·
z~obio-. l
l
i
l
l. no
w
dźiedzihie badW1 .Permu;: 'Watnym 0Śi4g.::. nięciem jest wyodrębnienie triasu w serii
utwo-. rów kontynentalnych, zaliczanych dawniej do
_ piętra tatarskiego górnego permu, Poważnie.
po-sunęły s'ę ,badan~ permu azjatyckiej cz~
ści ZSRR.· ,
Dużo no'wyeh i cieka\vych · odkryć dokonano
w dziedzinie. b~ mezoZ<>iku. Przede
wszyst-kim została określona jego stratygrafia na
Kau-kazie, 'Wypełniająca dużą lukę w ·poznaniu
hi-storii tego masyWu ·górskiego .. Również
opraco-. ·wano stratygrafię mezozoiku Uralu, Azji
Srod-kowej, Pamiru, Zabajkala, zagłębia amurskiego
i kuźnieckiego i .wiel1,1 innych prowincji
geolo-··gjcznych. . . . .
·. · W dziedzinie badań trieci.o'rZędu sz(!Zególnie
-ciekawie przedstawiają się badania.
kontynen-. tal.D.ycll utworów Uralu i ~chodniej Syberii.
Ustalapa została szczegółowa stratygrafia
trze-.· 'ciorzędu· Kaukaru, Krymu .i obszą.ru
zakaspij-skiego, ciekawe wyniki uzyskano przy :badaniu
utworów trzeCiorzędowych Kamczatki.
Szczególnie wielkie osiągnięcia uzyskała geo~
iogia · radziecka w dziedzinie badań czwartorzę
du. Geologię czwartorzędu ZSRR słusznie
nazy-wają ,,dzi.eckieJl1 Rewolucji Październikowej",
·gdyż do 1917 rok:u w tej gałęzi geologii
stawia-• no pierwsze kroki. . - ·
Osiągcięcia ·w dziedzinie paleontologii są nie
mniejsze niż·w ~tygracfii. Faleontologia zajęła
obecnie zaązczytne miejśce w· nauce
radziec-kiej. Rozwija się ona w dwu kierunkach:
w
kie-runku paleontologii opisowej, służącej
intere-som stra•tygrafii, ora~' w kierunku ·teor~ej
paleontologii ewolucyjnej. .
· .·.Duże .osiągnięcia zanotowano.
w
•
clziedziniepetrografii i . mineralogii. Przy badantri
mine-rałów . szerokie zastosowanie mają howe
meto-. dy: rentgenomettyczna, analizy termicznej i
in:-ne; Młoda P..auka - geo·chemia, której
najwy-bitniejszymi twórcami byli -uczeni rosyjscy:
Wiemadski i Fersman, roowinęła i wzn:wcn;ła
się
w
·czasach radzieckich 'oraz znalazła prak...,· · ·tyczne zastosowanie w prognozach i posżukiwa
ni~ch kopalin użytecznych.
. Nie :rnrrlejsze osiągnięcia są również w inriych.
gałęziach teoretycznych nauk geologicznych,
takich jak: geomorfologia, tektonika,
wulkano-logia, geofizyka i in. · ..
.
.
W
dziedzinie hydrogeologii i geologii inżynierskiej rozwijające się po Rewolucji Paździer
nikowej · budownictwo przemysłowe i
hy9ro-. techniczne stawiało .·coraz większe i . bardziej
skomplikowane· zadania. Olbrzymie hydwwęzły
i kanały; najwspanialsże na świecie metro,
bu-dowle wysokościowe oraz gigantyczne
inwe-stycje zmieniające przyrodę wielkich obszarów,
wykonane nieraz w bardżo skomplikowanych
warunkach gruntoWYch i wodnych, są świa
dectwem wielkiego rozwoju zdobyczy teorety-Cznych i praktycznych
na
tym p<>lu. . .•. Osiągnięcia geoiogii , znalazły ·również swój·
wyraz w dużej ilości wydawnictw . ?lbiorowych
i indywidlllalnych. Najcenniejsże zdobycze we
wszystkich gałęziac.h geologii radzieckiej są roz-:
.. · powszechniarie ·w··· du~ych' ... "~kładach· nie:" tylko
·w obrębie ZSRR, lecz niosą pornoc naukowcom
... i uczącej się młodzieży na całym świecie. Na
podkreś~eni·e zasługują: 25-tomowe .~eło pt.
"Geologia ZSRR", w którego opracowaniu
bra-. ło udział około tysiąca geologów; "Paleontologia
ZSRR"i "Stratygrafia ZSRR" i'inne. . .
Nie możliwe jest, nawet
w
duż~ skrócieprzeootawienie >tu ·wszystkich ·osiągnięć geologii
radzieckiej od ·czasu Wielkiej Rewolucji Paź
dziernikO'Wej. . OtacZana . opieką ·Partii. i· Rządu
oraz, wielkim szacunkiem . szerokich rzesz społe
cze:i:lstwa ZSRR, zdecydowanie kroczy geolog~
radziecka od · jednego zwycięstwa do drugiego.
Takie zdobycze i takie tempo rozwojowe, nie do .
pomyślenia w ustroju kapitalistyeznym,. jest
zrozumiałe i uzasadnione
w
ustrojUsocjalistycz-ńym.
.
·.
.
..
· ·
.
-O tym, w czym tkwią źródla sukcesów geol<r
gii radŻieckiej j o jej perspektywach rązwojo..:
wy ch w ustroju Rad, powledział do uczestników
, XVII Kongresu Geologicznego W. M .. Mołotow: . "Rząd i szerokie masy pracujących_ Kraju Rad
wysoko cenią waszą pracę
vi
dziedziriie geologii,stanowiąeej naukę szczególnie. :J;IlocnO związaną
z ~ywotnymi interesami narodu. W naszych
wa-runkach, w kraju socjalizmu, w którym ~:Wnętrze
zie:rńi jest własnością ludu
a
nie bogaczy kapi ..talistów, niezliczone bogactwa . ziemi' badane są
przez pracowników .nauki i służą interesom mas
praeujących oraz znajdują się w ich całkowitej
dyspozycji.~· . .
· Dlatego .też w naszym kraju stworzone~zosta~ ·.
'ły . warunki sprzyjające rozwojowi takiej nauki,
jak _geologia. I mogę was zapewnić, że w
przy-szlÓści warunki te będą: jeszcze ,.
bardzieL,sp:r.'zy.-je,ly. rozwojowi g:~logii w Związku
Ra.dziec-kim". · .. · ·. .. ·.. . .
·. Zapewnienie W. M. Mołotowa konsekwentnie
było realizowane
w
latach-następnych.·· · Dowodem opieki roztaczanej nad· olbrzyinimi
bogactwami. mineralnymi ZSRR w celu jak naj~
racjonalniejszego· ich wykorżystania · ·dla dobra
ogólnonarodowego, jest powołanie w 1953 r.·~i
rusterstwa Geologhl i Ochrony Bogactw
Mine-talnych. · · ·
Zpamienny jest fakt, że ZSRR jest jedynym
·państwem na świecie, w ·którym istnieje taltie
!ffiinisterstwo. Powolanie ·Ministerstwa ·Geologii
było podyktowane konkretnymi i praktycznYmi·
potrzebami zapewnienia planowości i komplek.;.
$0WOŚci badań. geologicznych złóż mineralnych;
:ż,apiewriienia zapasów surowców dla potrzeb
go-spodarki i ochrony bOgactw naturalnych .jako
własności calego narodu. ' . . . .
· Geologia nie jest jakiinś ,,wybrańcem" ustro-ju-radzieckiego. Geologia jak i wszystkie inne
gałęzie ~edzy, stojące pośrednio. lub bezpośred
nio w służ-bie narodu, deszą się zasł~nym
po-. parciem i szacunkiem. · .
Na przykładzie geologii możemy osądziG, jak
Rewolucja Październikowa przyczynil
a
się ·do'l'OZwoju naAlki w ZSRR - nauki - która jest
· całkowiCie podporządkowana ···intere.Sotri calego
·.··
"
Nie
sp~sób. ~ylic~yć
v.iszystkich skutkÓw, ja-kie pociągnęła za sobą Rewolucja Październiko·wa nie tylko w ZSRR, ale i na całym świecie.
Wyzwalając spod ucisku ludy byłego rosyjskie.,.
go imperium w 1917 r. zagrzała ona do dalszej walki gnębione ludy kolonialne. Ustrój socjali-styczny - wy~ zwycięskiej Rewolucji,
dopro-wadził KrarRad do niepok<lnanej potęgi
prże-. -mysłowej i militarnej. • ·
Rozgrcmiwszy faseyzm hitlerowski na
zacho-_dzie i japoński na wsGhodzie Armia Czerwona
wyzwoliła bezpośrednio lub stworzyła warunki do wyzwolenia setek milionów ludzi, którzy
wstąpili ·obecnie na drogę ibudowy socjalizmu.
_ Tak jak wiele· innych narodów, naród polski
zawdzięcza swą wolność· zwycięstwu. Armii Czerwonej;· a tym samym i zwycięstwu Rewolu-. cji Paździer:Uikowej, która ją zrodziła. · Obficie czerpie geologia polska pomoc
prakty-.. czil.ą ._i teoretyczną z olbrzymiego dorobku g~
logów radzieckich. Młodzież . nasza.
zdobywa-wiedzę.
geolog;cm~ we
~
wspaniale.'W'yPosa.źonych·
·wyższych uczelniach ZSRR. Pracownicy naruki,.
ucząca się miłodzież naszych uczelni, inżyniero
wie i ·technicy pracujący w geologii korzystają
.z
bogatej radzieckiej literatury fachowej. Naj-bardziej wartościowe wydawnictwa są tłumaczone na język polski i wydawane przez PPWG,
,wy-pełniając tym samym duże luki w polskiej
literaturze geologicznej. . ·
Geologowie radzieccy często ·przychodzą hafu ·z _bezinteresowną pomocą przy rorzwiązywaniu
ti1,1dnych i skomplikowanych zagadnień geolo-gicznych; przekazując nam tym samym swoje. bogate doświadczenia i wiedzę. .
. Mając przed sobą przykład osiągnięć 1 ~
. cięstw naszych. przyjaciół ....;.... geologów radziec-. kich ....:... otrzymując od nich pomoc teoretyczną
i praktyezną, można inieć pewność, 2Je geologia
polska nie zawiedzie zaufania ·Partii i Rządu, że wywiąże się z postawionych przed nią zadań za-· wartych w Uchwałach II Zjazdu PZPR.
