E-Learning w szkole

Jan Łysek

E-Learning w szkole

Nauczyciel i Szkoła 3-4 (28-29), 38-48

Jan Łysek

E-Leaming w szkole

W dobie ery informacyjnej modyfikuje się ludzkie życie, jego styl i tem po1, zm ieniają się sposoby kom unikowania, zw iększa się znaczenie i rola inform acji oraz now ego w ym iaru nabiera koncepcja kształcenia ustaw icznego, a w szystko to pow oduje, że w spółczesna edukacja podlega istotnym sym ptom atycznym przem ianom 2. W ym iernym przykładem może być tutaj e-leam ing i jeg o znaczenie w system ie edukacyjnym.

E -leam ing m ożna określić, jak o edukację za pośrednictw em now oczesnych technologii inform acyjnych. Takie rozum ienie jest bardzo szerokie i obejm uje różnorodne działania dydaktyczne, np. sam okształcenie, w ykłady on-line, dyskusj e i pracę grupow ą on-line, prow adzone z użyciem różnych technologii i urządzeń (szkolenia w Internecie, firm ow ym intranecie, na C D -rom ach, urządzeniach przenośnych itp.).

E -leam ing um ożliw ia prow adzenie zajęć edukacyjnych poprzez nauczanie na

odległość (distance learning) lub n a u cza n ie,, m ieszane " (blended learning), czyli

w spom aganie zajęć prow adzonych w sposób tradycyjny.

Źródeł edukacji na odległość m ożem y doszukać się w końcu X IX w ieku, czyli ponad 100 lat temu. W początkowej fazie edukacja na odległość polegała na przesyłaniu p ocztą materiałów szkoleniow ych, ćw iczeń i rozw iązanych przez uczniów -studentów zadań między uczącym i się a instytucją prow adzącą kurs. W latach dw udziestych X X wieku, w raz z upow szechnieniem się tego wynalazku, pojaw iło się radio edukacyjne. W 1945 roku rozpoczęła działalność zainicjow ana przez U niw ersytet Stanu Iow a w U SA Telew izja Edukacyjna. Jednak dynam iczny rozwój edukacji na odległość nastąpił dopiero w latach dziew ięćdziesiątych XX wieku, wraz z odkryciem i upow szechnieniem się Internetu. To now e m edium dało edukacji na odległość nowe, nie spotykane dotąd, m ożliw ości interakcji

' J. Ł ysek: D zieck o w sieci, czyli H om o In tem ctu s C h at-S M S G cn cr@ iio n . W: D ifere n c iá c ia v yu čo van ia a súv islo sti. R ed. E. P ctlák, S. Ju szczy k . U n iv erzita K o n štan tín a Filo zo fa, P ed a g o g ic k á Fak u lta N itra. N itra 2004, s. 223 - 241.

2 J. L ysek: U w aru n k o w a n ia i cele ro zw o ju k ształcen ia u staw iczn eg o , W : W y b ran e p ro b le m y e d u k acy jn e - k o n fro n ta cje p o lsk o -sło w a ck ie . Red. S. Ju szc z y k , E. P ctlák , W y d aw n ictw o A d am M arszałck .T oru ń 2 0 0 4 , s. 98 - 107.

Jan Lysek - E-Learning w szkole 3 9

i kom unikacji uczącej się grupy oraz bliski nauczaniu tradycyjnem u, rzeczyw isty kontakt uczniów -studentów z prow adzącym edukację nauczycielem .

O coraz większej popularności e-learningu świadczy fakt, że jest to obecnie jedna z najszybciej rozw ijających się dziedzin sektora IT oraz edukacji. W ynika to zarówno z zalet dydaktycznych zw iązanych z ta k ą form ą nauczania, ale rów nież ze w zględów ekonom icznych. E -leam ing okazuje się tańszy, niż inne m etody nauczania, a oszczędności wynikające z jeg o stosow ania są tym w iększe, im w iększa jest liczba korzystających z niego osób.

W e-learningu now oczesne technologie są w ykorzystyw ane na w szystkich etapach procesu nauczania, począw szy od planow ania i tw orzenia szkolenia, poprzez jeg o w drożenie i dystrybucję, na zarządzaniu i ocenie efektów kończąc.

E -leam ing znajduje coraz pow szechniejsze zastosow anie zarów no w tradycyjnej edukacji, ja k i w św iecie biznesu. W erze informacji szkolenia e-leam ingow e są bardzo skutecznym narzędziem kształcenia pracowników, a przez to podnoszenia efektywności funkcjonow ania odpow iednich działów organizacji i przedsię­ biorstw.

Z zalet e-leamingu najczęściej korzystają duże i średnieprzedsiębiorstwa (głównie przy przeprowadzaniu szkoleń wewnątrzkorporacyjnych), organizacje rządowe oraz ośrodki edukacji publicznej - głównie szkoły wyższe. Coraz częściej jednak e-leam ing obejmuje swoim zasięgiem mniejsze przedsiębiorstwa i organizacje oraz pozostałe jednostki na różnych szczeblach systemu edukacji, w tym szkoły podstawowe, gim nazja oraz szkoły średnie.

E-leaming, pom im o ścisłego związku z techniką, jest przede w szystkim zorien­ towany pedagogicznie, a zatem jego istotą jest nauczanie i rozwój osób, które z niego korzystają3.

Istotne są tutaj typowe składniki e-learningu:

treść (m ateriały edukacyjne, które dostarczane są do odbiorcy za pom ocą takich nośników ja k płyta CD, lokalna sieć kom puterow a i Internet); kom unikacja (m ożliwość kom unikow ania się nauczyciela z uczniami oraz uczniów miedzy sobą odbyw a się poprzez w ideokonferencję, pocztę elektroniczną lub czat oraz nie w yklucza kontaktu bezpośredniego); w irtualna rzeczyw istość (na ekranie monitora uczniow ie m ają możliw ość nie tylko przeglądania treści ale także m ogą eksperym entow ać, obserwow ać sym ulację zdarzeń i urządzeń, gdyż w irtualna rzeczyw istość pozw ala zobaczyć pracujące przekroje maszyn, interaktywne mapy, w nętrza orga­ nizmów, niedostępne m iejsca, itd.);

40

w spółpraca (um ożliw ia realizację pracy grupow ej, w spólne uczenie się i rozw iązyw anie problem ów oraz prezentację w łasnych poglądów i w ym i­ any spostrzeżeń poprzez m iejsca prezentacji w postaci w irtualnych tablic ogłoszeń i for dyskusyjnych);

narzędzia (prosty w obsłudze zestaw narzędzi, tw orzących tzw. platform ę e-leam ing, zarówno do tw orzenia treści dydaktycznych, j ak i do zarządzania procesem edukacyjnym , co um ożliw ia nauczycielom , naw et z niew ielkim przygotow aniem inform atycznym, tw orzenie m ateriałów edukacyjnych oraz ew aluację pracy i osiągnięć uczniów );

systemy oceny (edukacja z wykorzystaniem komputera oraz rozbudowane systemy zarządzające szkoleniami oferują nowe możliwości samooceny i oce­ ny ucznia, np. program może dokonać oceny stopnia przyswojenia przez uc­ znia wiedzy przed przystąpieniem do edukacji i odpowiednio dobrać materiał szkoleniowy, co zapewniają aktualnie systemy LMS (Learning Management System), które oferują nie tylko testowanie osiągnięć, ale również możliwość określenia i automatycznej kontroli ścieżki edukacyjnej dla danego ucznia); raportow anie (system y LM S w ykonują raporty przeznaczone dla ucznia i dla nauczyciela, potrafią rejestrow ać uczestników, kontrolow ać praw idło­ wy przebieg edukacji oraz dokonyw ać w eryfikacji osiągnięć).

Takiem u rozum ieniu e-learningu patronuje w Polsce Fundacja Rozwoju Syste­ mu Edukacji - N arodow e Biuro K ontaktow e Program u eLearning z siedzibą w W arszawie4. FundacjatapilotujeP rogram eLearning, którego założeniapochodzą z dokum entu „D ecyzja Parlam entu Europejskiego i R ady nr 2318/2003 WE z dnia

5 grudnia 2003 roku zatwierdzająca w ieloletni program (2004-2006) na rzecz efektywnego wprowadzania technologii inform acyjno-kom unikacyjnych w syste­ m ach edukacji w Europie (Program eLearning - kształcenie za pom ocą m ediów elektronicznych) ” 5.

Celem ogólnym Program u eLearning je st w spieranie i w ykorzystyw anie techno­ logii inform acyjno-kom unikacyjnych w europejskich system ach edukacji, czyli dostosow anie system ów edukacji do potrzeb społeczeństw a w iedzy w kontekście kształcenia ustawicznego.

Cele szczegółowe to:

„identyfikowanie zainteresow anych instytucji i osób oraz inform ow anie ich o sposobach w ykorzystyw ania e-edukacji w celu prom ow ania alfabetyzm u cyfrow ego, a w ten sposób w zm acnianie spójności społecznej, w spieranie rozw oju indyw idualnego oraz prom ow anie dialogu interkulturow ego, w ykorzystyw anie m ożliw ości e-edukacji w celu rozw ijania europejskiego w ym iaru w edukacji,

4 http://www.c-lcarning.org.pl/o_programic.php 5 hltp://www.c-lcarning.org.pl/pdf/dccyzja.pdf

Jan Lysek - E-Learning w szkole 41

tw orzenie m echanizm ów ułatw iających opracow yw anie w ysokiej jakości produktów i usług europejskich oraz służących w ym ianie i przenoszeniu spraw dzonych rozw iązań,

w ykorzystyw anie m ożliw ości e-edukacji w kontekście innow acji w m eto­ dach nauczania w celu podniesienia jakości procesu uczenia się i zapew nie­ nia uczącym się osobom w iększej sam odzielności”6.

Struktura Program u obejm uje cztery obszary. S ątotzw . Akcje: A kcja 1 to ‘Prom o­ wanie alfabetyzm u cyfrow ego’, A kcja 2 - ‘Europejskie campusy w irtualne’, Akcja 3 - ‘eTwinning’ i A kcja 4 - ‘Działania przekrojowe i m onitorowanie planu działań dotyczącego e-edukacji’.

A kcja 1 dotyczy przede w szystkim identyfikowania i rozpow szechniania sprawdzonych rozw iązań, które prom ują alfabetyzm cyfrowy oraz kampanii inform acyjno-prom ocyjnych za pośrednictw em sieci europejskich7.

Istotą Akcji 2 je st doskonalenie m obilności w irtualnej, opracow anie program ów uznaw ania i w alidacji w oparciu o ECTS, usługi inform acyjne i poradnictw o, w spieranie projektów strategicznych oraz opracow anie założeń w spółpracy m ię­ dzy uczelniam i w zakresie kształcenia ustaw icznego, rozw oju zaw odow ego, roz­ w ijania działań w spom agających proces uczenia się, szkolenia kadry dydakty­ cznej i badania jakości e-edukacji8.

Z ałożenia Akcji 3 to poznaw anie i analiza istniejących inicjatyw w zakresie e-edukacji, łączenie i w spółpraca szkół za pośrednictw em mediów, wsparcie doskonalenia zaw odow ego nauczycieli i kadry edukacyjnej oraz działania pro­ m ocyjne i inform acyjne9.

A kcja 4 obejm uje aktyw ne m onitorow anie planu działań dotyczącego e-edu- kacji, prow adzenie portalu na tem at e-edukacji, organizację konferencji te ­ m atycznych, sem inariów lub w arsztatów oraz projektow anie i tw orzenie narzędzi do m onitorow ania, analiz i prognoz w dziedzinie e-edukacji w E uropie10.

Podstaw ow e m etody e-learning to": uczenie się w trybie asynchronicznym , rozw iązania synchroniczne,

bazy danych, support online.

Uczenie się w trybie asynchronicznym polega na tym, że nie m a tutaj w ym iany

informacji pom iędzy nauczycielem a uczniem . Uczeń sam dobiera czas uczenia się

* hltp://www.c-lcaming.org.pl/o_programic.php?o_p=cclc 7 http://www.c-lcaming.org.pl/o_programic.php?o_p=al * http://www.c-lcaming.org. pI/o_programic.php?oj>=a2 9 hUp://www.clcaming.org.pl/oj>rogramic.php?o_p=a3; http://www.ctwinning.net/ww/pl/pub/ctwinning/ indcx.htm 10 hup://www.c-lcan\ing.org.pl/o_programic.php?o_p=a4 11 http://www.finn.pl/xml/kompulcryzacja/c-lcaming

42 Nauczyciel i Szkoła 3-4 2005

i w ykonuje ćw iczenia oraz rozw iązuje testy, które są w Internecie lub na nośnikach elektronicznych.

W rozwiązaniu synchronicznym nauczanie prow adzone je st w czasie rzeczy­ w istym przez nauczyciela poprzez Internet, Intranet lub w ideo-konferencję. U cz­ niow ie łączą się o określonej porze i kom unikują się z nauczycielem i innym i uczestnikam i. M ożliw e je st śledzenie zm iany treści na w irtualnej tablicy. M ożna zadać lub odpow iadać na pytania.

Bazy danych to najprostsza m etoda e-learning. Polega ona na udostępnianiu

m ultim edialnych inform acji, które um ieszczone są w Internecie lub Intranecie albo płycie CD lub DVD.

M etoda support online je s t w pełni interaktyw ną i um ożliw ia szybkie zadaw anie pytań i uzyskiw anie rów nie szybkich odpow iedzi. W ym aga zatem stałego i szerokopasm ow ego dostępu do Internetu.

Z aletą e-leam ing je st elastyczność nauczania, która umożliwia: uczenie się w dow olnym m iejscu i czasie,

dow olną liczbę uczniów w grupie, indyw idualizację nauczania, zaspokajanie potrzeb uczniów, aktualność treści kształcenia,

zapew nia m ożliw ość kształcenia ustawicznego.

N ależy pamiętać jednak, że e-leam ing jest niem ożliwy bez istnienia tzw. plat­ formy e-leamingowej, czyli systemu informatycznego zawierającego narzędzia umożliw iające organizację procesu dydaktycznego charakteryzującego się wysokim stopniem interaktywności. To właśnie za pom ocą platform y e-leamingowej m ożna prowadzić zajęcia edukacyjne poprzez nauczanie na odległość (distance learning) lub nauczanie „m ieszane” (blended learning), czyli w ykorzystując platform ę do w spom agania zajęć prow adzonych w sposób tradycyjny.

E -leam ing m oże być z pow odzeniem stosow any w edukacji szkolnej, w spom a­ gając przede w szystkim zajęcia lekcyjne i um ożliw iając w yrów nanie startu szkolnego oraz indyw idualizację kształcenia12. M oże być pom ocny rów nież w kształtowaniu i rozw ijaniu określonych umiej ętności, w pow tarzaniu i utrw alaniu m ateriału nauczania, w rozw iązyw aniu sytuacji zadaniow ych i problem ow ych oraz w sam okształceń i u i rozw ijaniu aktywności własnej. N ieb ezzn aczen iajest rów nież m ożliw ość zastosow ania metody projektów w celu realizacji założonych celów w ram ach poszczególnych ścieżek edukacyjnych oraz szansa na w zrost m otywacji uczniów do uczenia się oraz większego zaangażow ania w proces kształcenia.

E-learning może być rów nież w ykorzystyw any do tw orzenia i udostępniania dokum entacji nauczycielskiej w postaci internetowego dziennika lekcyjnego,

Jan Lysek - E-Learning w szkole 43 realizow anych program ów nauczania, program ów w ychow aw czo-dydaktycznych, standardów w ym agań, itp., dostępnych on-line uczniom i ich rodzicom (istnieje także m ożliw ość tw orzenia oddzielnego konta dla każdego ucznia). W szystko to m oże istotnie popraw ić obieg inform acji pom iędzy szkołą i uczniam i a ich rodzicam i, zapew niając jednocześnie interakcję poprzez pocztę elektroniczną oraz program y do kom unikow ania się w czasie rzeczyw istym .

Inną m ożliw ością je st tworzenie źródeł wiedzy za pom ocą własnych narzędzi i udostępnianie środków dydaktycznych w postaci map, fotografii, elektronicznych podręczników, tekstów źródłowych, filmów, plików dźwiękowych, animacji kom pu­ terowych, plików graficznych statycznych i dynamicznych, wykresów, diagramów, prezentacji multimedialnych, program ów komputerowych, autorskich stron WWW, testów oraz ćw iczeń sprawnościowych. W działania tego typu powinni być zaanga­ żowani również uczniowie. M am y w tedy szansę na autentyczną aktywizację każdego podm iotu procesu edukacyjnego, a tym samym - na efektyw ną i zarazem skuteczną edukację.

E-leam ing um ożliwia również sprawne testowanie oraz diagnozow anie wiedzy i umiejętności uczniów. Istnieje możliwość generowania testów wiadomości i umiejętności dzięki określonym narzędziom w platform ie e-leam ing13. Test może zawierać pytania jednokrotnego lub wielokrotnego wyboru, zagadnienia z lukami do uzupełnienia, pytania otwarte, krzyżówki oraz rozsypanki wyrazowe. M oże to być rów nież test „uczący”, czyli taki, gdzie w przypadku udzielenia błędnej odpo­ wiedzi uczeń zostanie odesłany do odpowiedniej bazy zawierającej potrzebne informacje.

Efektywne wykorzystywanie technologii informacyjnej w edukacji szkolnej w ym aga wcześniejszego, odpowiedniego przygotowania zarówno kandydatów na nauczycieli, ja k też przeszkolenia tych, którzy ju ż pracują14. Obecnie prawie wszystkie uczelnie zapewniają studentom, którzy wybrali specjalizację nauczycielską podsta­ wowy kurs komputerowy. Coraz szersza jest również oferta kursów i studiów podyplomowych dla nauczycieli, kształcących w zakresie posługiwania się kompu­ terem. Należy zatem oczekiwać, że e-leaming będzie coraz bardziej możliwy (i niezbędny) na wszystkich szczeblach edukacji. Rozwój techniki i relatywny spadek cen sprzętu i oprogramowania powinny doprowadzić do tego, że szkoły będą wyposażone w sprzęt komputerowy, będą podłączone do Internetu, a ponadto zdecydowana większość uczniów będzie miała prywatny sprzęt i dostęp do globalnej sieci. M amy zatem przed sobąpoważne wyzwanie: uczynić technologię informacyjną środkiem wspomagającym edukację w szkole i poza szkołą, a narzędzia oferowane przez tę technologię powinny stać się typowymi środkami dydaktycznymi.

13 h ttp ://w w w .h o ip o lato cs.p rv .p l

44

Bibliografia

Gajek E.: E-leaming - badanie potrzeb nauczycieli. W: e-mentor 2005, nr 4 (11 ). Łysek J.: D ziecko w sieci, czyli H omo Intem etus Chat-SM S G ener@ tion.

W: D iferenciácia vyučovania a súvislosti. Red. E. Petlák, S. Juszczyk. U ni­ verzita K onštantína Filozofa, Pedagogická Fakulta N itra. N itra 2004, s. 223 -2 4 1 .

Ł ysek J : U w arunkow ania i cele rozw oju kształcenia ustaw icznego. W : W ybrane problem y edukacyjne - konfrontacje polsko-słow ackie. Red. S. Juszczyk, E. Petlák. Toruń 2004, s. 98 - 107.

N etografia

h ttp ://e u ro p a .e u .in t/c o m m /e d u c a tio n /p ro g ra m m e s /e le a rn in g /p ro g ra m m e _ en.html

http://w w w .e-leam ing.org.pl/o_program ie.php http://w w w .e-leam ing.org.pl/o_program ie.php?o_p=al http://w w w .e-leam ing.org.pl/o_program ie.php?o_p=a2 http://w w w .eIeam ing.org.pl/o_program ie.php?o_p=a3; http://w w w .e-leam ing.org.pl/o_program ie.php?o_p=a4 http://w ww .e-leamm g.org.pL/o_program ie.php?o_p=cele http://w w w .e-learning.org.pl/pdf/decyzja.pdf

http://w ww .etw inning.net/ww /pl/pub/etw inning/index.htm http://w w w .finn.pl/xm l/kom puteryzacja/e-learning http://w ww .hotpotatoes.prv.pl

http://w ww .szkolenia.com .pl

B ibligrafia zalecana

Bulczyński J.: Lekcja na stronie WWW. [W] „Edukacja M edialna” 2002, nr 4, s. 38-40.

D ctko J. (red.): Pedagogika mediów: m ateriały konferencji naukow ej. K ielce

2000.

D udek W.: N ow e m edia a zm iany sposobu kształcenia na poziom ie akadem ic­ kim . [W] „Studia M edioznaw cze” 2001, nr 4, s. 19-23.

G óm ikiew icz J. Z.: Edukacja via Internet w integrującej się Europie: dystans, który zbliża ludzi i kraje. [W] Edukacja w obec integracji europejskiej. Red. J. K ojkoł, P. J. Przybysz. G dynia, 2004, s. 159-184.

Jan Łysek - E-Learning w szkole

45

H uczek M.: Edukacja na odległość. [W] „Ekonom ia i H um anistyka” 2001, nr 2 /s . 53-63.

Hyla M.: Przew odnik po e-leam ingu. K raków 2005.

Jaw orekM .:E -leam ing-now etrendyw nauczaniu.[W ]„R ynekP racy” 2003,nr2, s. 141-152

Juszczyk S.: Edukacja na odległość: kilka refleksji konstruktyw istycznych i kognitywistycznych. [W] „C how anna” 2003, t. 1, s. 150-168.

Juszczyk S.: Edukacja na odległość, kodyfikacja reguł i procesów. Toruń 2002. Juszczyk S.: Form y i rodzaje interakcji w procesie uczenia się na odległość.

[W] Teoria i praktyka kształcenia w dialogu i perspektyw ie. Red. A. Karpińska. Białystok 2003, s. 107-119.

Juszczyk S.: K ształcenie na odległość elem entem pow szechnej edukacji m e­ dialnej w społeczeństw ie inform acyjnym . [W] Edukacja m edialna w spo­ łeczeństw ie inform acyjnym . Red. S. Juszczyk. Toruń 2002, s. 31-45. K ocójow a M. (red): Edukacja na odległość: now e technologie w inform acji i

bibliotekarstwie. K raków 2003. M ateriały z B ibliotekoznaw stw a i Infor­ macji N aukowej U niw ersytetu Jagiellońskiego, nr 14.

K ołodziejczyk W.: D yrektor szkoły prom otorem e-leam ing (rozm aw iał M. M alinow ski). [W] „D yrektor Szkoły” 2003, nr 11, s. 53.

Korzan D.: Ew olucja kształcenia zdalnego. [W] K ształcenie ustawiczne: idee i dośw iadczenia. Red. Z. P. Kruszew ski, J. Półturzycki, E. A. W esołowska. Płock 2003. B iblioteka Edukacji Dorosłych, t. 29, s. 383-401.

K osiarz-Stolarska A.: U niw ersytet w irtualny - nadzieje i zagrożenia. [W] „K ultura i Edukacja” 2000, nr 3-4, s. 104-110.

Krok E.: Zdalne nauczanie w dobie społeczeństwa inform acyjnego. [W] „Edu­ kacja M edialna” 2001, nr 3, s. 17-21.

Kubiak M.: Edukacja na odległość. [W] „Szkoła Zawodow a” 1997, nr 6, s. 2-6. K uruliszw ili S.: E-learning jak o narzędzie współczesnej edukacji ustawicznej.

[W] „Edukacja U staw iczna D orosłych” 2002, nr 4, s. 54-59.

K wiatkow ska I.: E-learning i now e m edia w polityce Unii Europejskiej. [W] „Edukacja M edialna” 2003, nr 3, s. 20-27.

Lewowicki T., Siem ieniecki B. (red): Rola i miejsce technologii informacyjnej w okresie reform edukacyjnych w Polsce. Toruń 2002.

Łuszkiewicz J. D. : K ształcenie na odległość - w spółczesne tendencje oświatowe. [W] „Edukacja U staw iczna D orosłych” 2003, nr 4, s. 50-57.

Łysek J.: K ształcenie ustawiczne nauczycieli w zm ieniającej się Europie. W: „N auczyciel i Szkoła” 2004, nr 1-2 (22-23), s. 118-129.

46 Nauczyciel i Szkoła 3-4 2005

M igdałek J., K ędzierska В. (red): Inform atyczne przygotow anie nauczycieli konkurencja edukacji inform atycznej. K raków 2002.

M igdałek J., K ędzierska B. (red): Inform atyczne przygotow anie nauczycieli: kształcenie zdalne - uw arunkow ania, bariery, prognozy. K raków 2003. M otyl M.: K ierunki rozw oju nauczania dystansow ego poprzez Internet. [W]

„N auczyciel i Szkoła” 2002, nr 1-2, s. 90-104.

O koń-H orodyńska E. (red.): N auczanie na odległość - now a szansa dla edu­ kacji.Tychy 1999. Prace N aukow e i Konferencyjne. W yższa Szkoła Z arzą­ dzania i N auk Społecznych w Tychach.

Osmańska-Furmanek W., Furm anek M ., Jędryczkowski J.: M ultimedialny moduł edukacyjny jako elem ent systemu kształcenia na odległość. [W] Rola i m ie­ jsce technologii informacyjnej w okresie reform edukacyjnych w Polsce. Red. T. Lewowicki, B. Siemieniecki. Toruń 2002, s. 165-172.

Paprocka K.: D istance learning, czyli O ksford tanio! [W] W spółczesna tech­ nologia inform acyjna i edukacja medialna. Red. T. Lewow icki, B. Siem ie­ niecki. Toruń 2004. M ultim edialna Biblioteka Pedagogiczna, s. 407-415. Penkow ska G . : M etoda proj ektów w kształceniu na odległość. [W] W spółczesna

technologia inform acyjna i edukacja medialna. Red. T. Lewow icki, B. Si­ emieniecki. Toruń 2004. M ultim edialna Biblioteka Pedagogiczna, s. 459- 468.

Półturzycki J . : K ształcenie naodległość i system multimedialny. [W] K ształcenie ustawiczne: idee i dośw iadczenia. Red. Z. P. K ruszew ski, J. Półturzycki, E. A. W esołowska. Płock 2003. Biblioteka Edukacji D orosłych, t. 29, s. 239-251.

R zucidło A.: K ształcenie na odległość - edukacja w Internecie. „Studia Infor- m atica” 2001, nr 4, s. 195-207.

Socki J.: N auczanie na odległość - wybrane zagadnienia. [W] M ultim edia w edukacji historycznej i społecznej. Red. J. Rulka, B. Tarnowska. B ydgo­ szcz 2002, s. 91-98.

Sroczyński Z., Żukow ska-B udka J.: E-learning szansą edukacyjną dla nie­ pełnosprawnych: rozw iązania organizacyjne i technologiczne. [W] Inter­ net w społeczeństw ie informacyjnym : Internet w system ach zarządzania. Red. A. Grzywak. W arszawa 2004, s. 223-228.

Szczeszek K.: M iejsce kom unikow ania głosowego w e-leam ing. [W] „E du­ kacja M edialna” 2003, nr 2, s. 34-39.

Szpara I.: Z adania tutora w edukacji na odległość. [W] Edukacja hum anistycz­ na, aksjologiczna i estetyczna w świetle program ów i potrzeb ośw iatowych. Red. J. Kida. Rzeszów 2003, s. 429-434.

Sw irska B., Buszkiew icz A.: e-L eam ing - now a jakość w kształceniu ustaw ic­ znym. [W] „Edukacja U staw iczna D orosłych” 2003, nr 4, s. 42-50.

Jan ty se k - E-Learning w szkole 47 W ieczorkowski Κ.: Zasady dydaktyki ogólnej w kształceniu na odległość. [W]

Rola i m iejsce technologii inform acyjnej w okresie reform edukacyjnych w Polsce. Red. T. Lewow icki, B. Siem ieniecki. Toruń 2002, s 173-183. W ojda R, Półjanow icz W., Kołodziejska E.: N ow e możliw ości, potrzeby i zas-

to-sow ania nauczania na odległość na podstaw ie praktycznego ekspery­ m entu [W] Rola i m iejsce technologii inform acyjnej w okresie reform edu­ kacyjnych w Polsce. Red. T. Lewow icki, B. Siem ieniecki. Toruń 2002, s. 217-226.

W oźnicka E.: N auczanie na odległość - refleksje nad rolą nauczyciela korespondencyjnego. [W] „Zeszyty N aukoznaw cze W yższej Szkoły H u­ m anistyczno - Ekonomicznej w Ł odzi” 2001, nr 3, s. 61 -71.

W ryczy S., W ojtkowiak J. (red): N auczanie na odległość: w yzw ania, tendencje, aplikacje. G dańsk 2002.

Zaborek P.: E -leam ing - m ożliw ości edukacji poprzez Internet w Polsce. [W] „Firm a i Rynek” 2002/2003, nr 4/1, s. 23-24.

Zając M.: E-learning po polsku - przegląd form, m etod i przykładów. [W] W spółczesna technologia inform acyjna i edukacja medialna. Red. T. L e­ w ow icki, B. Siem ieniecki. Toruń 2004. M ultim edialna B iblioteka P eda­ gogiczna, s. 394-401.

48

Summary

N ew technologies in télécommunication and In fo rm atio n technology arc having great influence on different areas o f life. This kind o f phenomenon can also be observed in éducation where c-lcaming, that is to say, education through modem communication technologies, bccomc increasingly important.

E-leaming is impossible without a so-callcd c-lcaming platform. In other words, it is an information system including the tools to organize the teaching proccss which is characterized by a high degree o f interactivity. By means o f the e-learning platform, educational classes can be carricd out through distance learning or blended learning, that is to say using the platform that assists the classes traditionally conducted.

E-leaming at school enables: learning in any location, at any time and with a different number o f students in the group, it gives the possibility o f individualization o f teaching, satisfying students’ needs, capability o f the contcnt o f education and it also makes the concept o f lifelong teaming possible.