K. Michałowski,S. Jakobielski,W.
Godlewski,K. Polaczek,M.
Steinborn
Stara Dongola. Kom B
Informator Archeologiczny : badania 13, 294-295
294 c h ó w k l lu d z k ie / g r o b y : 4 4 - 4 7 / . B y ły to s z c z ą t k i 4 o so b n ik ó w p o g r z e b a n y c h w p o z y c ji z n o g a m i s i l n i e p o d k u rc z o n y m i, le ż ą c y c h n a b o k u , g ło w a m i s k ie r o w a n y m i n a z a c h ó d ; s ą to c e c h y ty p o w e d la o b r z ą d k u p o g r z e b o w e g o m ie s z k a ń c ó w o s a d y w K a d e r o p o c h o w an y ch n a o d rę b n y m c m e n ta r z y s k u , o d k ry ty m w in n y m p u n k c ie p a g ó r k a w to k u p o p rz e d n ic h s e z o n ó w . J e d y n y m d a r e m g ro b o w y m o d k ry ty m p r z y je d n y m z ty c h p o chów ków / n r 4 5 / b y ł u n ik a to w y , d łu g i w is io r e k z p ię k n ie o s z lifo w a n e g o r y o litu - s u r o w c a k a m ie n n e g o w y s tę p u ją c e g o w r e j o n i e s z ó s t e j k a t a r a k t y N ilu .
O d k r y c ie pochów ków lu d z k ic h w ty m p u n k c ie p a g ó r k a k o m p lik u je k w e B tię p o d z ia łu fu n k c jo n a ln e g o s ta n o w is k a n e o lity c z n e g o w K a d e r o . O k a
z u je s ię , ż e n ie k tó r y c h z m a r ł y c h g r z e b a n o w b e z p o ś r e d n im s ą s ie d z tw ie d o m o s tw , in n y c h z a ś n a o d rę b n y m c m e n ta r z u u sy tu o w a n y m p o z a z a s i ę g ie m w y s tę p o w a n ia w a r s tw y o s a d n ic z e j. M o ż n a z a u w a ż y ć , ż e w ty m o s t a t n im p r z y p a d k u o d k r y to , ja k d o tą d , p o c h ó w k i o so b n ik ó w z d e c y d o w a n ie b o - g a c ie j w y p o s a ż o n y c h w d a r y g ro b o w e . S z c z ą tk i lu d z k ie o d k r y te w toku te j k a m p a n ii z o s ta n ą z b a d a n e p r z e z a n tro p o lo g ó w fiz y c z n y c h w n a s tę p n y m s e z o n ie ; w y n ik i te j e k s p e r ty z y m o g ą r z u c i ć ś w ia tło na c h a r a k t e r p o c h ó w ków o d k r y ty c h w b e z p o ś r e d n im s ą s ie d z tw ie o s a d y . ST A R A DON G O LA S ta c ja A r c h e o lo g u K o m В Ś r ó d z ie m n o m o r s k ie j UW w K a ir z e B a d a n ia p r o w a d z ił p r o f , d r K a z im ie r z M ic h a ło w s k i, F in a n s o w a ła S ta c ja AS UW w K a i r z e . S k ła d m i s j i : d r S te fa n J a k o b ie ls k i - k ie r o w n ik p r a c połow y c h , d r W ło d z im ie r z G o d le w s k i, m g r K r y s ty n a P o la c z e k , m g r M a r e k S te in b o r n - a r c h e o lo d z y , T r z y n a s t y s e z o n b a d a ń , S tanów i вкo o s a d n ic z e od o k r e s u n e o l i ty c z n e g o do o k r e s u a r a b s k i e g o / s z c z e g ó l n i e o k r e s c h r z e ś c i j a ń s k i V I-X IV w . n . e . / P r o g r a m k a m p a n ii o b e jm o w a ł k o n ty n u a c ję b a d a ń w p ó łn o c n e j c z ę ś c i m i a s t a n a k o n n e B . W c z a s i e p o p r z e d n ic h s e z o n ó w a r c h e o l o g i c z n y c h c z ę ś c io w o o d k o p a n o d o m , j e d e n z w ie lu , tw o r z ą c y c h k o m p le k s z a · b u d ó w ań p o d m ie js k ic h . W y d aje s i ę , ż e b y ło to z g ru p o w a n ie dom ów m i e s z k a ln y c h . P r a c e b a d a w c z e b y ły s k o n c e n tr o w a n e w o k ó ł ł a z i e n k i , o d k r y te j w 1976 r o k u w tz w . d om u A , o r a z p ie c a o d k o p a n e g o w k o r y t a r z u AB w 1978 r . W to k u k a m p a n ii d o k o n an o c a łk o w ite g o o d s ło n ię c ia k o r y t a r z a A B , k tó r y j e s t w y d łu ż o n y m p o m ie s z c z e n ie m o w y m ia r a c h 1 4 i 3 , 5 m b ie g n ą c y m w z d łu ż dom ów A i B , P ie c z n a jd u je s i ę w ś ro d k o w e j c z ę ś c i te g o p o m ie s z c z e n ia po je g o z a c h o d n ie j s t r o n i e i p r z y le g a od z e w n ą tr z do w s c h o d n ie j ś c ia n y ł a z ie n k i. P o m ie s z c z e n ie ła z ie n k i j e s t w y p o s a ż o n e w dw a b a s e n y , w p u s z c z o n e w p o d ło g ę , r u r y c e r a m i c z n e p o ło ż o n e p o z io m o w ś c i a n i e p ó łn o c n e j, o r a z t r z y r u r y c e r a m i c z n e p o ło ż o n e p io n o w o w ś c i a n i e w s c h o d n ie j. B a d a n ia m a ją c e n a c e lu p o tw ie r d z e n ie t e o r i i o is tn ie n iu s y s te m u d o p r o w a d z a ją c e g o g o r ą c ą w o d ę d o ła z ie n k i o r a z d r u g ie g o s y s te m u o g r z e
-295
w a ją c e g o s a m ą ł a z ie n k ę , w y m a g a ły p o n o w n eg o o c z y s z c z e n ia ła z ie n k i z n a w ia n e j ta m w ydm y p ia s k u .
W w yn ik u b a d a ń u s ta lo n o , ż e ła z ie n k a b y ła z a o p a try w a n a w c ie p łą w o d ę , g r z a n ą n a w s p o m n ia n y m p ie c u , ja k r ó w n ie ż d y m e m z n ie g o p o p r z e z t r z y r u r y c e r a m i c z n e , w b u d o w an e w ś c i a n ę w s c h o d n ią . Z a k o ń c z o n o p r a c e w y k o p a lisk o w e w z a c h o d n ie j c z ę ś c i d o m u , k o ń c z ą c ty m s a m y m o d s ła n ia n ie d om u A, W d o m a c h 5 i С s ą s ia d u ją c y c h z d o m e m A od z a c h o d u i p o łu d n ia , p r z e p r o w a d z o n o s o n d a ż e m a ją c e n a c e lu s tw i e r d z e n i e , c z y w p o m ie s z c z e n ia c h ty c h do m ó w , p o ło ż o n y c h a n a lo g ic z n ie do ła z ie n k i w d om u A, z n a jd u ją s i ę ró w n ie ż m a lo w id ła ś c ie n n e . W w yniku obydw u s o n d a ż y u s ta lo n o , ż e w w y m ie n io n y c h p o m ie s z c z e n ia c h dom ów В i С n ie m a ż a d n y c h m a lo w id e ł ś c ie n n y c h . M a te r ia łe m a r c h e o lo g ic z n y m u z y s k a n y m w s e z o n ie 1 9 7 6 /7 9 b y ła g łó w n ie c e r a m i k a c h r z e ś c ija ń s k a o k r e s u p ó ź n e g o . P o z a k o ń c z e n iu k a m p a n ii w M u z e u m N a ro d o w y m w C h a r tu m ie , d o k o n an o p a r ta ż u zab y tk ó w p o c h o d z ą c y c h z k ilk u o s ta tn ic h k a m p a n ii a r c h e o l o g i c z n y c h w S ta r e j D o n g o li. S tr o n a p o ls k a o tr z y m a ła p ew n ą ilo ś ć z a b y tk ó w , p o c h o d z ą c y c h z o k r e s u c h r z e ś c i j a ń s k i e g o , g łó w n ie c e r a m i k i . O b e c n ie o b ie k ty te z n a jd u ją s i ę w M u z e u m N a ro d o w y m w W a r s z a w ie . S Y R I A PA L M Y R A P o ls k a S ta c ja A r c h e o lo g ii Ś r ó d z ie m n o m o r s k ie j UW w K a ir z e B a d a n ia p r o w a d z ił d o c . d r h a b , M ic h a ł G a w lik o w sk i. F in a n s o w a ła S ta c ja A Ś U W . 21 s e z o n b a d a ń . O bóz D io k le c ja n a /Щ w . n . e . / P r a c e k o n c e n tr o w a ły e i ę w p ó łn o c n e j c z ę ś c i d z ie ln ic y z a c h o d n ie j, z w a n e j O b o z e m D io k le c ja n a . B y ły k o n ty n u a c ją p r a c z e s z ł o r o c z n y c h ,k ie d ÿ to o d s ło n ię to z a b u d o w ę bloków k o s z a r o w y c h n a p r z e c iw b r a m y d o s a n k t u a r iu m A U a t. S a m o s a n k tu a r iu m b y ło n a to m ia s t o d k o p a n e w c ią g u k a m p a n ii l a t p o p r z e d n ic h . C e le m p r a c by ło z b a d a n ie n a jb liż s z e g o o to c z e n ia s a n k tu a r iu m od s tr o n y p ó łn o c n e j. B a d a n ia o b ję ły k o le jn y o c in e k u lic y k o lu m n o w e j, k t ó r a p r z e c i n a ł a o b ó z z p o łu d n ia n a p ó łn o c , k r z y ż u ją c s i ę z g łó w n ą u l i c ą d z ie ln ic y i p r z e c h o d z ą c p r z e d b r a m ą s a n k tu a r iu m . D a le j kii p ó łn o c y u li c a n ie b y ła j e s z c z e o d s ło n ię ta . O dko p an y s e k t o r m i e r z y 27 m w k ie r u n k u - p ó łn o c -p o łu d n ie i 17 m w k ie r u n k u p o p r z e c z n y m . O b e jm u je ty m s a m y m c a ł ą s z e r o k o ś ć u lic y p o m ię d z y ś c ia n a m i zab u d o w y po obu s tr o n a c h . P o ś r o d k u z n a jd u ją s i ę dw a s ty lo b a ty , k t ó r e w y z n a c z a ją p r z e b ie g n ie z a c h o w a n y c h p o rty k ó w , o d le g ły c h je d e n od d ru g ie g o o 5, 70 m . Buctynki l e ż ą c e w z d łu ż u lic y w z n o s iły s i ę w o d le g ło ś c i 3 ,3 0 m p o za l i n i ą s ty lo b a tó w . Z a ró w n o fu n d a m e n ty k o lu m n a d ja k i fro n to w e ś c ia n y budynków z a c h o w a n e s ą ty lk o c z ę ś c io w o , to te ż n ie
