2. D at b r 0 rw ski A. - Przyczyny geologiczne ano-mali! sily cl~Zkosci na obszarze Polski. Pr. Inst. Geol. 1974, nr 73.
3. F a j k I e w i c z Z. - Zaleznosc ci~zaru obj~to~ ciowego ska! od gl~bokosci zalegan1a, typu ska-Iy i wieku utworow geologicznych. Teehn. Po-szuk. 1965, nr 15, 16.
4. F a j k I e w i c z Z., R e j m anT. - Mapy cl~za row obj~tosciowych ska!. Ibidem, 1965.
5. J a m r 0 z i k J. - Interpretacja anomalii slly ci~Zkosci z synkllnorlum szczeciilskiego. Zaklad OpracowaD Geolog.f.cznych G6rnictwa Naftowego - Geonafia, Arch. Geonafty, .. 1"971.
SUMMARY ,
The differentiation .of the F~arth crust in density is often clearly refleoted in the image of gravimetric anomalies. Therefore, the applicability of gravimetric method t() l'eeognition of geological structure of. an area is detennined by tIh~ knowled~e of density rela-tions geologk:al .. profile, that is, the knowledge.·of magnitude of density contrasts and trends of .surfaces (,planes) of tht!se contrasts. The PlIIPer presents a new still not used technique of sUmmation of rock density data. This technique is discussed on the example of density data for the:.areas·.oLNW Poland.
6. N 1 c k e 1 S. - Analiza cii;zar6w obj~oscio wych skal .z obszaru synkltnorium·· pomorskiego. Ibidem, 1968.
7. NI c k e 1 S. - ~stosci skal z rejonu synklino-rium pomorskiego 1 wynies1enia l.eby. Ibidem,
1971. ,.
-8. Ni c k e 1 S. - Opracowanie danych g~stoscio wych i porowatosci dla potrzeb grawimetrii i
geofizyki wiertniczej. Ibidem,· ~971. .
9. N i c k e 1 S. · - Opracowanie danych g~toscio wych i porowatosci dla ·potneb ··grawlmetrii i geofizyki wiertniczej. Ibidem,J972.,
PE3IOME
.D;mtxI>epeH~HPOBaHHocTb 3eMHOia: KOPbl no nJlOT-HOCTH iJaCTO OT'IeTJlHBO OTpalKaeTCIl-·B, -BK,!{e
rpaRHMe-TPK'leCKKX aHOK8.JlKia:. CJle~OB8TeJlbHO, B8lKHblM
cpaK-TOPOIol, onpe~JUUOIqHM ~HOCTb rp!ll\JO(eTPH-'IeCltoro loIeTO,lla B H3Y'1eHHK reonorK'lecKoro CTJ)OeHHIl, IlBJllleTCJI ,lleTaJIbHOe ODpe,1{eJIeHHe n.~OTHOCTHhIX CCOT-·HODreHPIA If nopo~ax· - H3Y'leHHe ·'H'GHTPaCTOBDJlOT-HOCTe'A H pacnpoCTPlureHHIl nOBepXHOCTeA 3TJfX
1[011-TPaCTOB. B CTaThe H3J10lKeHbl· HOBble, .I{O. CHX nop He npKloleHIlBIIIHeCll, cnoc06bi ·JflfrepnpeTa~ ,llaHHhIX 3a-MePOB nJIOTHocreia: noPO,ll. 3TH. ~OC06bJ pacCIoIO'I"peHhl ,. Ha: ·npHlolepe 38MepoB 'nJIO'J'HOCTeia: ;"11" ceBepo-38.Da,llHoia:
'1aCTH llOJlbWK.
S,-EFAN MLYNARSKI
. Za1t1ad Geofizyld IG
BUDOWA UTWOROw CECHSZTYNSKICH NA PODSTAWIE BADAN
SEJSMICZNYCH NA POMORZU ZACHODNIM
Rozpatrywany obszar obejmuje wal pomorski z przyleglymJ, do niego ~sciami niecek szczeciflskiej i pomorskiej. Prace sejsmiczIie· w tym rejonie
wY-konywano . od wielu lat; jednak dopiero od .1968 r. (3), kiedy. wprowad.zono do rejestracji· aparatury z . zapisem m&gnetycznym, nastl\pR zdecydowany .
po-st~ w jako~cl uzyskanych wynik6w. PrawidloWIl in-terpretacjEl gl~bokoscioWIl danych sejsm1~~ch mo-zemy· uzyskac przy odpowiednim rozpoznamu, sred-nich .. p~dko~ci, kt6re analizowano dla rozpatrywane-go obszaru (4). Interpretacja pr.zedstawiona w ninlej-l!zej pracy stanowi kolejny etap rozpozn.ania ·za. po-moC.Jl prac sejsmicznych, budowy ,geolog~cznej· p61-. nocno-zachodniej Polskl. Przedsta~ono obraz glElbo-kosciowy jednego z przewodnich poziom6w sejsmicz-nych willzanego z utworami podsolnymi.
W opracowaniu korzystano z. wynik6w sejsmicz-rtych pomiar6w refleksyjnych wykonywanych wtym rejoirleprzez Przed8i~biorstwo .. PoszukiwaflGeofi-zycznych i PrzedsiElblorstwo G6rnictwa Naftowego w Toruniu. Uwzgl~n1ono tylko te pomiary, ~6re byly rejestrowane za pom~ aparatur. sejsmicznych z zapisem m&gnetycznym i opraCOWY,wa.ne w fonnie czasowych przekroj6w sejsmicznych .z zastosowaniem central sejsmicznych analogowych icyfrowych .. Wy-kOnZystano r6wnieZ badanla sejamiczne, kt6rych .opracowania . wykonano dokotica 1975.
CHARAKTER"2'STYKA lIlATERlAl.O"!'. SEJSMICZNjCH
W p6lnocnej cz~~ci walu pomorskiego uzyskano interesujllce dane z prac sejsmicznych wykonyrwa-nych w lata.ch 1962-1965, ale stosowana wtedy O3Cy-l~ficzna metodyka rejestracji ogra·ni~la cl~o~c rejestracji i zasi~ gl~bokosciowy wyn1k6w. Najgl~b
szy poziom sejsmiczny, od kt6rego uzyskiwano odbi-cia byl will/Zany ze stropowymi utworami cechsztynu. Badania z tego okresu zostaly .opracowane. w. Insty-tucie Geologicznym (6) w fonnie syntetyczneJ i sta-nowi" pierwsze podsumowanie wykonany~ w roz-patrywanym obszarze badati sejsmicznycb 0
charak-·538
UKD 15O.83f.S: 1151.'136.3: 551.243(4_1' Pomorze Zach.)
terze regionalnym. Wspomniane wprowad.zenie YI 1968 r. do prac sejllmicznych zapisu magnetycznego przyczynilo sit;: do tityskiwania poprawy c111glosci sle-. dzonych poziom6w sejsmicznych plycej zalegajllcychsle-.
Pojaw1ly si~ rowni!i!Z pierwsze odbicia od poziomu podsolnego. Zmiana metodyld opracowania danych sejsmicznych pozwoilla na SZCzeg610Wli ~ stref uskokowych (5). Wyrainll PQPraw~ jakosci rejest~ji sejsmicznych, a szczeg61nie sledzenia poziomu. podsol-nego w utworach cechsztytisklch nalezy willZac z po-cUltkami lat siedemdziesilltycb, kiedy zac~to pow-szechnie stosowac metodykt;: wielokrotnych pokryc i opracowanie . pom1ar6w, a p6Zn1ej i rejestracje z wykorzystaniem· techniki cyfrowej.
Na podstawie Wyk9nywanych w ostatD!ch·'latacb badati moma wydzielic wiele przewodnich poziom6w
sejsmlcznych, jak: ... .
ZI - odpowiadajatcy utworom podsolnym i wil,za-ny ze stropowat c~~ci" anhydrytu dolnego,
ZJ - willZany ze stropaWat cz~{jciat anhydrytll· pod-stawowego i dolomltu. gl6wnego,
Z3 - wiflZ8IlY ze ·:stropem kompleksu: a~dryt g!6wny, dolomit plytowy, szary il solny i· anhydryt
kryjllCY, .,
Z, - wi"zany ze stropem kompleksu: anhydryt pegmatytowy, 11 czerwony, anhydryt stropowy,
T PI i T PI - wyst~ujllee w p1askowcach pstrego
piaskowca, . . .
. T m . .-:... odj;)owiildajllCY wapieillowi muszlowemu,
Tk - wlllzany z kajprem.
Poszczeg61ne wymienione· poziomy sejsmiczne· nie zawsze ··Sll rej~strowane na calim rozpatrYwanym
ob-szarze .. Z tego wzgl~du dla.2;o»r~owania osi"ganych wynlk6w skonstruowano wsp6lniez H~ Jankowsldm szkic strukturalny dla najglElbszego poziomu
sejsmi-. cznego Zl· (ryc. 1), kt6ry ·jest .jednoczesnie rejestro-wany· prawle ·na calym rozpatrywanyrn obszarze. Wspomniany poziom w· przyblizeniu charakteryzuje morfologit;: .. utwor6w . podscielajllcycb cechsztyn. .
Poziom Zl charakteryzuje· si~ na· og61
wyratny-in.i
cechaml zapisu na· sekcjach, C:O p00Wala na dosejednoznaczIUl jego interpretacj~. Czasami podom ten jest rejestrowany jako Zl-., co zachodzi w wypad-kach malej mi~zosci utwor6w mi~dzy poziomami Zl i Z2, kt6ra nie pozwala na wydzielenie tych po-ziom6w. Dodatkowll przeszkodll w sledzeniu granicy podsolnej stano~1l odbicia wielokrotne oraz liczne "
fale zakl6cajllce, ,kt6rych najwi~ksze nasilenie ob-serwujemy w stl;eiach redukcji millZszosci utworow .
solnych. Trudnosci z· identylitacjll poziomu podsi>l-nego wyst~pujll. W Rjonach wysad6w solnych. " Prace wykotiane w 1974 r. na obszarze walu PQ.-"
morskiego w reJonfe' 'mi~ Reskiem a Swidwineni'
swiadczll, it po zastosowaniu techniki· cyfrowej, ~la szcza przy opracowaniu" .wynik6w, uzySkano .. pewnll popraw~ w stosuriku· d() prac
z
1972 r. w · ztiltresie._ sledzenia poziomup04s0lnego. Og6lnietrzeba. przy-jllc, ze poziom podsoInY charaktecrzuje si~ d6sc du-zymi przerwami w korelaeji, cowynika .. w duzym stopniu Z istnienia usk~6w i .. .stref ::dYsloka<;y'jnych~ ..Uskoki te stwierdzono zar6W:l\o ,wczeaDiej wYkona117-mi badaniawYkona117-mi, jak rownieiv&.dzielono. na ProfUafh otrzymywanych za pomoCll zlozonej: metOdyki po~.' row sejsmicznych i ic!) .. opracowania. Problem ten zostanie jeszcze szerzej. om6wiony .
w
dalszej. "czf:sCipracy. .
SCHEMAT,' SThv .. ;~ALN'Y
mazo~razowania u~skl'o/anych
wYnil!:OW.sp~~il-"
dzono map~ gl~bokoscioWIl, '(rye. 1) du,.. na~l~bs~go sledzonego pi'zewodniego poziO~u .sejsmieznego. Wob-szarze niecki:.' szczecinskiej, walu porporskiego l' p~ leglej cz~~i'~niecki pomorskiej jest·.'to ,.poziom ':,pod- . solny Zl' W p6lnocno-wschodniej 'c~sci "szk~cu, 'a wi~ w obsZarze kontaktu nieckl pomOJ;sldej ~ sy-neklizy., ~Paltyckiej maina byio wyznacz?,c . Jedy-nie ',PlytS7;1l i granicl; refleksyjnll odpownlC~aJIl~1l p~ danemu 'wczesniej poziomowi Z., zaznaczaJllcemu Sll; w utwQrach cyklotemu strassfurt.. . .
CalY
:rozpatrywany 0~~.D.:l!l bardzo'u,t'9zmaico-nil buc;l6W~ :~ektoniczlUl- ;stmeme. bl~k?w.eJ p.udowy geologicznej ,.stwierdzono Jut na podstaWle. WYk0f:la~ nych wcze~niej badan 0 charakterze r~kjonalnym' (1, 2). Obecnie wykonywane prace sejsmicZr;te;, zwlaszcza, od -chwill . zastosowania" metodyki wielokrotnych p()-, kry~.l: tei:hniki cyfrowej, cechuje zdecyQow~a po-prawa ci~losci rejes~;racji'Poziom6w reflekSyjnych. Dose dobl:e .. :rejestracje 'refieks6w obserwuje tii~ w pracachz'I974 r. z rejonu Reska I Swidwina l'eali-zowanyc!l. ptzez PGGN. w' Toruniu. Szczeg61nie' in-teresujilcY' jest fakt otrzymania' po raz pierwszy pra-wie cillg~ego -.poziomu
2:
1, willzanego z utworamipod-solnymi. . '
Trzeba . jednak zwrocic :.uwag~, ze w ostatnich sprawozdaniach z prac g6rnictwa naftowego w zna-cznym stopniu ograniczono wyznaczanie Stref usko-kowych starajllc si~ przedstaWic poszczeg6lne pozio-my 's!i!jsmiczne w spos6b jak najbardziej cJllgly. Te-goty..pu: podejscie do interpretacji nie je$ sluszne. Swladczy 9 tym przyklad w. rejonie wlercenia Swid-wina 2; gdzie na dawniej wykonanych profilach sej~ smicznych> byl wyznaczony \Jskok, a na proijlu z 1974 r.~· wyst~puje przerwa w cillglosci rejestracji w poziomie' Zlo" Brak wprawdzie wyst@Owania ·fal za-kl6cajllcych,' ale juz sam zanik rejestracji przy me-todyce·. wielokrotnego pokrycia w m,iejscu, gdzie w staryQb. :~materialach wyznaczono uskok przemawia Y! sPos'6b wyrainy za istnieniem strefy uskokowej ..
Om6wiony przyklad charakteryzuje styl budowy, dla'·kt6rego spol'Z/ldzono szkic strukturalny. WSZyst-kie strefy uskokowe podzielono ria dwie grupy w za-leZnosci od stopnia pewnosci ich wyznaczenia. Sue-fy pewne obejmujli uskoki, kt6rych istnienie jest po-twierdzone wyst~powaniem fal toWarzysZllcych,' np. dyfrlikcyjnych lub tez obserwowane. zar6wno w obec-nich, jak ,i wczesniejszych pracach sej:!jmicznych.
Pozostale uskoki oznaczono jako prawdopodobne. T~ba'; i6wniez podkre~lic, it Interpretacja gl~bokos clowa przedstawionego poziomu sejsmicznego, opar-ta·' nr.; :,bieillcym rozeznaniu rozkladu sredp.ich p~a koscf' (4) .,jest najmniej dokl~dna w ."obSzarze warn poriiorskiego, gdzie brak wystarczajllcej ilosci gl~bo kich otworow wiertniczych z wykonanym profilowa· niem 'p~dko~ci ~rednich. Znieksztalcenia obrazu glc:
540
bokos~iowego moma si~ spodziewac w strefach
przej-s~o~vych mi~ wal~ ~mors~ a sll8iadujllcymi
rueckami. Jest to wynik duzych roznic w wartosciach p~dkosci srednich i trudnosci dokladnego okresle-nia w:ielkosci 1 miejsca strefy przejsciowej. Iloscio-we okr~lenie dokladnoSci· interpretacji gl«:bokoscio-wej jest obecnie niemoZllwe,' ze wzgl~du. na brak ,dokladn:ych informacJi 0 rozkladzie p~dkosci
kom-plekso~ch,' na kt6rych oparto interpretaCjl;. Nie-mnlej moma przyjllc,iZ mimo podanych wytej uwag krytycznych zestawienie mapy sejsmicznej dla sto-. sunkowo duiego obszaru pozwala na zobrazowanie
\~udowy . sl?llgU cechsztynu
.
w .
uJ~lu regionalnym.;
>.
~aJizu.Jllc .wyko~ny SZklC atrukturalnyoibser-,wulemy .. bogatll siatk~ dYslokacji. Przewaiajllcy
kie-~1JIlek .
tn
.
p61n<ic,Q-zach6d pofudnio-wsch6d. Z wy_Jlltkie~ potudniOwo;'~c;hodI;l,iej. CZf!sci szkicu
naleZli-~~gQ ,do obszaru .nfeclti szczecifls]nej mozna przyjijC,
lZ, w poz~t~.I:pn rejonie zag«:szczenie uskok6w jest : d<?syc ·r6~nomlerne. Nier:nniej jednak maina
wydzie-lic
a
wyrahe strefy:: '.<-.:.. '~'~ Od linii ,WiUcz - . Resko odgran1czajlicll
.o.d S w81'.pomorsIQ" . , - . '
" - wzc:ijut linii, W.i~~bofk - ~~dyczek - Polczyn w . p6lnocno-wschodruej pz~sci;_ walu pomorskiego,
- szerokll stref~' Chojni~ '- Bobolice -
Kosza-lin. ' . ' .. : .
"
~.
Na~
:9bszarze
walupo~~;~Jdego Wyst~pulll
liczne stref,Y: dyslQkacyjne'o kierunkach SW - NE, a wil;C prostoj)adle do gl6wnego kierunku. Przebieg tych~kQk6W ' jest trudny do dokladriego okreslenia, ze
. wzgl~du na ·'·brak wystarczajllcych ilo§ci .. przecinajll-'~ych je p,rofp6,w. 9-ellt~· siatka' dYslokacjl powodu-Je,. ,z.e :wys~powaly ttridno~ci W: ' korelacji poziomu seJsriiicznego nll~y .,poszczeg61nYmi blokam1. Przed
-stawjona. mapa '.strukturaIna st~oWi kolejne przy_ bliZenie wiadomosCi .Q b~dowie sp~u ~hsztynu.
~jmuje ona kilka~· jednostek geologicznYch i ma c;harakter regiona1ni:
LiTERA TURA
1. Dad I e z R. - W
~r~wie b~d'o~ ge6l~gicznej
okolic Zalewu S~iDskiego.' Kwart. geot, 1~70,nr 2. . " .
2.' Dadlez R.; Ml'ynarski S. -
Wgl«:bnabu-dowa geologiczna podloza . Baltyku .. na wsch6d 0(1 ujscia Odry. rbid~m, 1967,nr .3: , . ,
3. J a n k,!> w sk i . H. ~ Refleksyjne badania sej-. smiczne na Pomorzu Zachodnim w latach
1968--~972. "Ibiaem,1974, nr,:3. . .
4 .. Jankowskl"lI. - Rozklad p~~ko,~ci sred-nich w' utwo)'ach perinomezozoicZ~h ~W Pol-ski .. Ibidem, 1975; nr 3. . . : _. . 5. M I y na r ski S. - Wykorzy~e' fal ,
dyfrak-cyjnych. dla' wyznaczanla uskok6w' w rejonie Po-inorza Zachodhlego. Ibidem,. 1971, nr· 3 . . '.
6. Rope-" F 'guonO§nosc obszaru nadbaltyekiego mi«:dzy Swinoujsciem a Darlowem na' tie budo-wy geologicznej. Pr. zbior: Wyd .. Geol., 11171.
. SUMMARY ",
The paper presents the characterhltics of seismic data obtained in the last few years from, the area covered by the map illustrating the' tectonics of sub-salinary horizon (Fig. 1). The map is based on re-sults of reflection seismic surveys earned out in
di-fferent 'years; therefore, the inlage, disp18yed by the map (Fig. 1) is of different 'quality', d~pending on the methodology of. measurement. ,and data interpreta-tion, used by a given team ... ~e reflection seismic data obtained and interpreted with .the use of de-vices with magnetic record of. 'both magnetic and numerical types were recentlY. introduced. A marked improvement, especially in Continuity of recording of the' subsalinary horizon, resulted from introduc-. tion of numerical techniques . and repeated survey of the areas of Resko and SWidwln, which are very complex. from the point of view of seismic geology. The' depth. interpr.etatlon was· carried out with the use of an unilorm diStribution. .of mean velocities, elaborated for the Pomeranian Swell and adjoining areas (H. Jankowski, 1975). .
