Halina Janaszek-Ivaničková
Literatura polska i jej związki z
literaturami słowiańskimi w
międzyresortowym planie badań
slawistycznych na lata 1976-1980
Biuletyn Polonistyczny 20/3 (65), 89-97
R Ó Ż N E
LITERATURA POLSKA
I JEJ ZW IĄZKI Z LITERATURAM I SŁOWIAŃSKIMI
W MIĘDZYRESORTOWYM PLANIE BADAŃ SLAWISTYCZNYCH NA LATA 1976-1980
(PERSPEKTYWY I STAN AKTUALNY)
M ię d z y re so rto w y p ro b lem b ad ań podstaw ow ych na la ta 1976 -1 9 8 0 : "Języki i l i t e r a t u r y sło w ia ń sk ie w ic h ro z w o ju i w zajem nych zw iązkach"
(111, 13) stan o w i je d e n z 4-3 p rio ry te to w y c h problem ów badaw czych w z a k r e s ie nauk h u m anistycznych i sp o łec zn y c h w P o ls c e . Jego k o o rd y n ato rem je s t Z akład S io w iano znaw stw a P o ls k ie j A kadem ii N auk, a głównym z a d a niem w ytyczonym w p la n ie - zbadanie g e n e z y , d o ty ch czaso w ej lin ii r o z w oju i ak tu a ln y c h te n d e n c ji rozw ojow ych języków , l i t e r a t u r i k u ltu r s ło w ia ń sk ic h o r a z w zajem nych związków łą c z ą c y c h ję z y k i, lit e r a t u r y i k u l tu r y sło w ia ń sk ie w ciąg u w ieków , ja k ró w n ie ż o k re ś le n ie r o li k u ltu ry p o l s k ie j w ty c h zw ią zk ach .
Do re a liz o w a n ia zad ań w ytyczonych w p la n ie k ie ro w n ik m ię d z y re s o r to w ego p ro b le m u , p r o f . d r h ab . Jan u sz S ia tk o w sk i (Z a k ł. S low . PA N ), p ow ołał 9 zespołów b ad aw czy ch , p ra c u ją c y c h w n a stę p u ją c y c h g ru p a c h te m a ty czn y ch :
1. Język p ra s ło w ia ń s k i, c e rk iew n y i p o c z ą tk i ro zw o ju języków , l i t e r a t u r o r a z k u ltu ry s ło w ia ń s k ie j. K ierow nik Z esp o łu : p ro f. d r h ab. F r a n c is z e k S ła w sk i z UJ. W g ru p ie te j u jęto łą c z n ie p r a c e badaw cze z z a k r e s u ję z y k a , l i t e r a t u r y , h is to r ii i k u ltu ry daw nych S ło w ian . W ydawane p rz e z Z a k ł. S ło w . PA N , pod k ierunkiem d oc. d r a h ab. A ntoniego G ą sio ro w sk ie - g o , m onum entalne d z ie ła o c h a r a k te r z e ogólnym , ta k ie jak "S łow nik s t a r o ż y tn o ś c i sło w ia ń sk ic h " (t. VI, V Il) o ra z "E ncyklopedia narodów i k u ltu r E u ro p y śro d k o w ej i w sch o d n iej" (we w sp ó łp ra c y z N iem iecką A kadem ią
Nauk w B e rlin ie ), mają z n ac zen ie fundam entalne ró w n ie ż dla badań l i t e r a tu ro z n a w c z y c h d o ty cz ący ch o k re s u w c z esn ej S ło w ia ń sz c z y z n y , w tym ta k ż e o c z y w iśc ie P o ls k i. Do tem atów c z y sto lite ra tu ro z n a w c z y c h re a liz o w a n y c h w p ie r w s z e j g ru p ie te m aty czn ej n a le ż y w ydana w r . 1976 m onografia d ra A le k sa n d ra Naumowa "A pokryfy w sy stem ie l ite r a tu r y c e rk ie w n o -s ło w ia ń s k ie j" , w ażna ró w n ie ż dla badania p o lsk ic h zabytków litu rg ic z n y c h . P od k o n iec planu p ię c io le tn ie g o w ie d z ę o l ite r a tu r z e s ta ro p o ls k ie j na R u si w XVII—XVIII w ieku w zbogacić ma m onografia d r Ewy M ałek z UŁ.
2. Budowa g ram aty czn a i zasó b le k sy k a ln y języków sło w ia ń sk ic h (w p o ró w n an iu z językiem p o lsk im ;. K ierow nik Z esp o łu : d oc. d r h ab . M ieczy sław B asaj z Z a k ł. S łow . PAN.
3. H is to ria języków sło w ia ń sk ic h i ich w zajem ne zw iązk i. K ierow nik Z e sp o łu : p ro f. Jan u sz S iatk o w sk i z Z ak ł. S łow . PAN.
4-. D ialektologia sło w ia ń sk a . K ierow nik Z esp o łu : p ro f. d r h ab . Hanna T a b o rs k a z Z ak ł. S łow . PAN.
W 2, 3 i 4- g ru p ie tem aty czn ej ze b ra n o p ra c e o c h a r a k te rz e lin g w is tycznym .
5 . M ięd zy sło w iąń sk ie zw iązki lite r a c k ie . Z ag adnienia k o m p a ra ty s ty c z n e . K ierow nik Z esp o łu : doc. d r H alina Janas zek -Iv an ićk o v a z Z a k ł. Słow . PAN.
Na p lan p ie rw s z y w ysuw ają s i ę tu badania nad zw iązkam i p o ls k o - r o sy jsk im i i p o lsk o -w sc h o d n io sło w ia ń sk im i, prow adzone w Z ak ł. S łow . PAN i we w s z y s tk ic h w sp ó łp ra c u ją c y c h z nim o ś ro d k a c h naukow ych.
W In sty tu cie F ilo lo g ii R o sy jsk ie j UJ, pod k ieru n k iem p ro f. d ra R y s z a r d a Luźnego i d o c. Jadw igi R e ife ro w e j, p o w sta ją n a s tę p u ją c e p r a c e z teg o z a k re s u : m gra A. Kępińskiego " S te re o ty p y h is to ry c z n e i o b y c z a jo we w lite r a t u r z e p o lsk ie j i r o s y js k ie j o k re s u rom antyzm u"; m gr A. R o s z k o w sk iej "D ram at r o s y js k i w polskim życiu k u ltu raln y m XIX w ie k u "; m gra J. M a zu rk ie w ic za "R o sy jsk a p o ezja X IX -w ieczna w P o ls c e w o k r e s ie mię dzyw ojennym "; K. P r u s a "K . A. Ja w o rsk i jako tłu m acz, k ry ty k i p ro p a g a to r l i t e r a t u r y r o s y js k ie j" ; tom studiów z z a k re s u "W ybranych z a g a d n ień p o ls k o - r o s y js k ic h i p o ls k o -u k ra iń s k ic h o ddziaływ ań lite r a c k ic h w XVII, XVIII i XX w ie k u ", k tó re g o a u to ra m i s ą : p ro f. R. Ł użny, d r B. M ucha, m gr W. M o k ry .
-91
In sty tu t F ilo lo g ii R o sy jsk ie j W SP w O polu, pod k ierunkiem d o c . d r hab. E ugenii K u c h a rsk ie j, p rzygotow uje dwie p r a c e : "M ichała P ogodina z a in te re so w a n ia p o ls k ie " o ra z " L ite r a tu r a p o lsk a w lite r a c k ic h c z a s o pism ach r o s y js k ic h ( ^ Sow riem iennik <ś i £> O tieczestw iennyje z a p is k i^
Instytut F ilo lo g ii R o sy jsk ie j i S ło w iań sk iej 1JAM i In sty tu t R u s y c y s - tyki UW, pod k ieru n k ie m p ro f. d ra hab. A ntoniego S em czu k a, p r z y g o to wują tom studiów p o św ięco n y ch p ro b lem a ty ce stosunków lite r a c k ic h p o ls k o - wsc hodnios łow ią ńsk ic h .
In sty tu t R u sy cy sty k i UW p rzy g o to w u je ponadto m o n o g rafię p ió ra d o c . d ra F lo ria n a N ieuw ażnego " P o ls k o -u k ra iń s k ie i u k ra iń s k o -p o ls k ie k o n tak ty lite r a c k ie w XIX i XX w iek u ".
W Z ak ł. S low . PAN, pod kierunkiem d o c. d ra h ab. B azylego B ia ło - k o zo w icza, opracow yw ane są c z te r y ro z p ra w y m onog raficzn e z z a k r e s u w zajem nych stosunków p o lsk o -z a c h o d n io sło w ia ń sk ic h , m ianow icie: m gr E*. B a z e li-D rz e w ie c k ie j "Lew T o łsto j w in te r p r e ta c ji i tra n s fo rm a c ji a r ty sty c z n e j S ta n isła w a W itkiew icza i S tefan a Ż e ro m sk ie g o "; d r E . W iś n iew sk iej "W asyl S tefan y k i jego zw iązki z l i t e r a t u r ą p o ls k ą " ; m g ra W.
M onacha " F o lk lo r b ia ło ru s k i w tw ó rc z o ś c i M ic k ie w ic z a , S yrokom li i O rz e s z k o w e j" ; m gra W. S z e rsz u n o w ic z a "K . A. Ja w o rsk i w obec l i t e r a tu r w sc h o d n io slo w ia ń sk ic h " . P onadto w o p raco w an iu d o c. B. B iało k o zo - w icza u k ażą s i ę dwie a n to lo g ie : "A . M ickiew icz w p o e z ji r o s y js k ie j"
(m aszynopis gotow y) o ra z " P o lsk a w p o e z ji r o s y js k ie j la t 1 8 7 5 -1 9 1 7 " (ukończenie p rz e w id z ia n e w r . 1977).
W SP w R zeszo w ie p ra c u je nad "P ro b lem aty k ą ludow ą w u tw o ra c h p i s a r z y $>narodników< i ich filia c ja m i w p ro z ie p o lsk ie j i u k r a iń s k ie j" . M o n o g ra fię z tego z a k r e s u przy g o to w u je d o c. d r h ab . M a ria n K uplow ski.
In sty tu t F ilo lo g ii R o sy jsk ie j U W r. p o d jął zag ad n ien ie r e c e p c ji p ro z y r o s y js k ie j w P o ls c e w d w u d z ie sto le c iu m iędzyw ojennym . M o n o g rafię z teg o z a k re s u p rzy g o to w u je d o c. d r h ab . F ra n c is z e k S ie lic k i.
Z w iązki l i t e r a t u r zachodnio sło w ia ń sk ic h z l i t e r a t u r ą p o lsk ą u k aże p ię ć p r a c : a ) gotowy ju ż w m aszy n o p isie zbiorow y tom ro z p ra w o s to s u n k a c h lite r a c k ic h p o ls k o -c z e s k o s ło w a c k ic h w la ta c h 1 8 9 0 -1 9 3 9 , o p ra c o w a ny pod r e d . p r o f . d r a Je rz e g o S liz iń sk ie g o p r z e z z e sp ó ł pracow ników Z akł. Słow . PAN w s k ła d z ie : d r S . B y lin a, d r B. J a ro s z e w ic z K le in
-92
d ie n s t, d r E . Ma dany i m gr J. R u sso c k a ; b) przygotow yw ana p rz e z B. J a ro s z e w ic z -K le in d ie n s t ro z p ra w a p t. "C zechy i C z e s i w opin iach p o ls k ic h XIX w ieku (p a m ię tn ik a rstw o , p u b lic y sty k a , l i t e r a t u r a ) . P r z y c zy n ek do ste re o ty p ó w lite r a c k ic h " ; c ) tom studiów opracow yw any pod k ie ru n k ie m d r a h ab . Z d zisła w a N ie d z ie li z UJ, p o św ięco n y l ite r a tu r z e s ło w a c k ie j i p o lsk ie j la t m iędzyw ojennych w a sp e k c ie kom paraty sty czn y m .
(W o d ró ż n ie n iu od tomu opracow yw anego pod k ieru n k iem p ro f. J. ś l i z i ń - s k ie g o , tom te n ma zw ró c ić uw agę nie ty le na b e z p o śre d n ie k o ntakty obu l i t e r a t u r , ile na ic h zw iązki typ o lo g iczn e i zach o d zące m iędzy nim i p a r a l e l e . J; d) m onografia d o c. d ra h ab . W itolda N aw rockiego z US1. p o św ię cona p o ls k o -c z e c h o s ło w a c k ie j w ym ianie lite r a c k ie j w la ta c h 194-5-1975; e ) r e c e p c ję " L ite r a tu r y p o ls k ie j w śró d Ł użyczan" omówi w sw ej m ono g r a f ii d o c . d r R afał L e s z c z y ń s k i z W SP w K ielcach .
W sz y stk ie k ra je sło w ia ń sk ie znajdą s i ę w z a się g u badań nad r e c e p c ją tw ó r c z o ś c i i leg en d y " S ta n is ła w a P rz y b y sz e w sk ie g o w k r a ja c h sło w ia ń s k ic h " , p ro w a d zo n y ch pod k ieru n k iem d o c. H. J a n a s z e k -lv a n ic k o v e j. Wy n ik i ic h z o sta n ą p rz e d sta w io n e na o g ó ln o p o lsk iej s e s j i naukow ej z u d z ia łem g o ś c i z a g ra n ic z n y c h z k ra jó w s ło w ia ń sk ic h , k tó ra o d będzie s i ę w W a r sz a w ie w m aju 1978 r . , w 110 r o c z n ic ę u ro d z in p i s a r z a . M a te ria ły s e s ji z o s ta n ą o g ło szo n e w sp e c ja ln e j p u b lik a c ji.
Jak w ynika z z am ieszczo n eg o p rz e g lą d u , c h a r a k te r planow anych ro z p ra w k o m p a ra ty sty c z n y c h j e s t b a rd z o ró ż n o ro d n y , nie tylko z punktu w idzenia p o d ję te j tem atyki i g eo g ra fic z n e g o z a się g u ro z p a try w a n y c h zag ad n ień , le c z ta k ż e ze w zględu na m etodologię. W dalszym ciąg u p rz e w a ż a ją p ra c e r e ce p c y jn e typu "k o n ta k to lo g ic z n e g o ", obok n ic h p o ja w ia ją s i ę jednak ró w n ie ż p r a c e ty p o lo g ic z n e , i to zarów no d o ty czące form gatunkow ych (te r a c z e j rz a d k o ), ja k i zespołów id e i. W śró d ty ch o s ta tn ic h p ła s z c z y z n ą d o m in u ją c ą , na k tó re j ro z p a try w a n e s ą porów naw czo lit e r a t u r y lu b utw ory l i t e r a c k i e , je s t p ła s z c z y z n a kom unikacji m ię d z y lite ra c k ie j.
6 . G e n e z a , k sz ta łto w a n ie s i ę , ro zw ó j i m odele n o w o czesn y ch l i t e r a t u r s ło w ia ń sk ic h o r a z ic h r o la w życiu sp o łe c z e ń stw s o c ja lis ty c z n y c h i we w sp ó łcze sn y m ś w ie c ie , w tym ta k ż e r e c e p c ji p o ls k ie j. K ierow nik Z esp o łu : d o c . d r h ab. T e le s fo r P o ź n ia k z UW r.
p o znania l i t e r a t u r sło w ia ń sk ic h (p o d rę c z n ik i, m o n o g rafie, tomy r o z p r a w ) , p o św ięco n e w z a s a d z ie p o szczególnym narodow ym lite r a tu ro m sło w iań sk im (w yjątek stan o w ią t r z y p r a c e porów naw cze o s z e rs z y m z a się g u : "M it a n tyczny w d ra m a c ie k rajó w sło w ia ń sk ic h " , p ió r a p ro f. d r h ab , M a rii Bob- ro w n ic k ie j; tom studiów przygotow yw anych pod je j k ieru n k iem " D ra m a tu r gia zach o d n io - i p o łu d n io w o sło w iań sk a" o ra z tom studiów na tem at "G łów nych k ieru n k ó w ro zw o ju p o w ie śc i w l i te r a tu r a c h sło w ia ń sk ic h d ru g ie j p o łowy XIX w ie k u ", opracow yw any pod k ieru n k iem p r o f . J. Ś liz iń s k ie g o ). S p raw y p o lsk ie uw zględniane s ą tu ta j w niew ielkim tylko z a k r e s ie , z a le ż nym z r e s z tą p rz e d e w szystkim od m a te ria łu , jakim dysponuje b a d a c z , i p r z e d ukończeniem ty ch p r a c tru d n o p rz e w id z ie ć i o k r e ś lić s to p ie ń ic h n a sy c e n ia p ro b lem aty k ą p o ls k ą . Można jed n ak o c z e k iw a ć, że po jaw i s i ę ona w m o n o g rafii d r Ludw iki Jaz u k ie w ic z -O sełk o w sk ie j o D ostojew skim , w ro z p ra w ie d ra B ogusław a M uchy o "Ż y ciu lite ra c k im w R o sji w la ta c h
1 8 0 0 -1 8 2 5 " i w innych; j e s t te ż obecna w oddanej w r . 1976 do d ru k u m o n o g rafii d o c . H. Jan as z e k -lv a n ić k o v e j, p o św ięco n ej życiu i tw ó rc z o ś c i
V ,
rs
sło w ack ieg o p is a r z a i d z ia ła c z a epoki rom antyzm u L udovita S tu ra (1815—
V 9
-1856); a u to rk a w ie lo k ro tn ie podejm uje tu k w e s tię sto su n k u S tu ra i jego d ru ży n y do re w o lu c y jn y c h id e i p o lsk ieg o rom antyzm u, u m ie sz c z a jąc ją na sz e ro k im tle ó w czesn y ch naro d o w o ścio w y ch sp o ró w ideow ych w o b rę b ie C z e c h i S ło w a c ji.
7 . T e n d en cje rozw ojow e l i t e r a t u r y r a d z ie c k ie j, pro b lem y tr a d y c ji i n o w a to rstw a o ra z p o ls k o -ra d z ie c k ie sto su n k i lite r a c k ie . K ierow nik Z e s p o łu : d o c . d r h ab. B azy li B iałokozow icz z Z a k ł. S łow . PA N .
P o ls k o -ra d z ie c k im stosunkom lite ra c k im pośw ięco n y b ędzie tom s t u diów re a liz o w a n y c h pod k ieru n k iem d o c. B. B iałokozow icza " P o l s k o - r a d z ie c k ie s to s u n k i lite r a c k ie w la ta c h 1 9 1 7 -1 9 7 7 " o r a z "A ntologia p o ś w ię conych P o ls c e w ie rs z y poetów r a d z ie c k ic h " . W ybór, w s tę p , k o m en tarz i p rz y p is y d o c. B. B iało k o zo w icza.
8. F o lk lo r sło w ia ń sk i. K ierow nik Z esp o łu : p ro f. d r h ab. Jó zef M agnu- sz e w s k i z UW.
W g ru p ie te j na uw agę p o lonistów za słu g u ją dw ie p r a c e : "S ło w ia ń s k i ludow y epos b o h a te rs k i. T ypologia motywów" (op raco w u je p r o f . d r h a b . M a ria n Jakóbiec z U W r. ) o r a z "F orm y gnom iczne fo lk lo ru sło w ia ń sk ie g o ",
-lorn studiów porów naw czych p rzygotow yw anych p r z e z p ro f. J. M a g n u szew sk ie- go; w p r a c a c h tych n a le ż y o czek iw ać ró w n ie ż o d n ie s ie ń do fo lk lo ru p o lsk ie g o . 9 . H is to ria i te o ria p rz e k ła d u lite r a c k ie g o (na p rz y k ła d z ie l i t e r a tu r i języków sło w ia ń sk ic h ). K ierow nik Z e sp o łu : p r o f . d r hab. R y s z a rd Łużny z UJ.
Badania w tym z a k re s ie sk u p iają s i ę w dwu p la c ó w k a c h , m ianow icie w In sty tu cie F ilo lo g ii R o sy jsk iej UJ i w In sty tu cie F ilo lo g ii R o sy jsk ie j UL. W ię k szo ść p o d jęty ch p ra c dotyczy p o ls k o - r o s y js k ic h lu b r o s y js k o -p o lsk ic h związków tr a n s la to r s k ic h . W o śro d k u k rakow skim na uw agę z tego punktu w id zen ia za słu g u ją n a s tę p u ją c e p r a c e (pro w ad zo n e pod k i e runkiem p ro f. R. L uźnego): "R o sy jsk i ludow y £>wiersz duchowny«^ a a n a lo g iczn e zjaw isk a lite r a c k ie w fo lk lo rz e p o lsk im " — m gr H. L ew icka; "Z ag ad n ien ia p rz e k ła d u ro s y js k ie j l i t e r a t u r y ludow ej na ję z y k p o ls k i. T e o ria i p ra k ty k a a rty s ty c z n a " - m gr S . B o ry c zk o ; " P o ls c y tłu m acze p o e z ji ro s y js k ie j końca XIX i p o czątk u XX w ieku" - m gr B. K uś; " S z tu ka tr a n s la to r s k a J. Tuwim a" - mgr B. L a z a rc z y k . (Dwie o s ta tn ie u k o ń czone z o sta n ą w r . 1977. i
W łódzkim o śro d k u badawczym d r Zygmunt G r o s b a r t p rzy g o to w u je p r a c ę o c h a r a k te rz e podręcznikow ym p t. "W stęp do t e o r i i p rz e k ła d u a r - ty sty czr.eg o " o ra z tr z y m o n o g rafie: "P u sz k in o w sk ie tłu m acze n ia A. M ic kiew icza i ich z n a czen ie dla te o r ii p rz e k ła d u a r ty s ty c z n e g o " , " T e o r e ty czn e p ro b lem y p rz e k ła d u w ra m a c h języka p o lsk ie g o i języków w schodnio- s ło w ia ń sk ic h " o ra z " P rz e k ła d y d z ie ł A. M ick iew icza na język r o s y js k i w k o n te k śc ie ew o lu cji z a sa d tłu m aczen ia w R o s ji" .
+
Omówionych 9 grup tem atycznych nie obejm uje jed n ak w s z y s tk ic h z a dań ro z w iązy w an y ch w Z ak ład zie S łow ian o zn aw stw a PAN. C z ę ś ć bowiem p ra c p row adzonych w tym Z ak ład zie - i w is to c ie rz e c z y sta n o w iący c h in te g ra ln ą c z ę ś ć planu badań podstaw ow ych "Języki i l i t e r a t u r y sło w ia ń skie w ic h rozw oju i w zajem nych zw iązk ach " - koordynow ana j e s t , w r a mach w sp ó łp ra c y Z akładu z innymi placów kam i PAN, p r z e z In sty tu t B adań L ite ra c k ic h i form alnie m ieści s ię w m ię d zy reso rto w y m p ro b le m ie b ad ań podstaw ow ych p t . "D zieje lite r a tu r y p o lsk ie j - tra d y c ja i w s p ó łc z e s n o ś ć "
(III, 19-'. Tu prow adzona je s t w ię k sz o ść p ra c bać^.vczych P ra c o w n i W spół
-c z e sn y -c h L ite r a tu r Z a-ch o d n io - i P o łu d n io w o sło w iań sk i-ch Z ak l. Slow. PAN. Tematem wiodącym są "W spólne te n d e n c je rozw ojow e w l ite r a tu r a c h z a chodnio- i p o łu d n io w o sło w iań sk ich po d ru g ie j w ojnie św ia to w e j" , eo ipso obejm ujące ró w n ie ż l i t e r a t u r ą p o ls k ą , w dużej m ie rz e jako układ o d n ie s ie n ia . K ierow nikiem tem atu je s t d o c . H. J a n a s z e k - Iv an ick o v a.' Nad tem
a-V
tern tym p r a c u ją ró w n ie ż d r E d w ard M adany i d r K atarin a S alam un- B ied r z y c k a . W ra m a c h tego tem atu zn ajd u ją s ię :
1. P r a c e te o re ty c z n e z z a k r e s u k o m p a ra ty s ty k i. W p la n ie p ię c io le t nim p rz e w id z ia n e je s t o p ra c o w a n ie :
a ) 1 2 -a rk u sz o w e j m o n o g rafii o w sp ó łc z e sn e j k o m p araty sty ce l i t e r a c kiej (a u to rk a : H. J a n a s z e k - Iv a n ic k o v a ; m aszy n o p is do końca r . 1978);
b) ro z p ra w y te jż e a u to rk i na tem at "P o stęp o w y ch tr a d y c ji k o m p a ra ty sty k i p o ls k ie j" , p rz e z n a c z o n e j do zbiorow ego tomu o k o m p araty sty ce
lite r a c k ie j k ra jó w s o c ja lis ty c z n y c h , przygotow yw anego p rz e z In sty tu t L i te ra tu ro z n a w c z y S ło w ack iej A kadem ii Nauk w esp ó ł z Instytutem L ite r a tu r y Ś w iatow ej Akadem ii Nauk NRD (m aszynopis do końca r . 1977);
c ) ro z p ra w y o tr a d y c ja c h k o m p a ra ty sty k i sło w e ń s k ie j, p ió ra d r K.
V
S a la m u n -B ie d rz y c k ie j (m aszynopis do końca r . 1977 y;
d ) b e z p o ś re d n io p ro b le m a ty k ę tem atu podejm uje H. J a n a s z e k - Iv an ick o va w p rz e z n a cz o n y m na Z jazd S ło w ia ń sk i w Z a g rz e b iu r e f e r a c ie "O gno- se o lo g ic z n y c h z a ło ż e n ia c h badań poró w n aw czy ch nad w spółczesnym i l i t e r a tu ra m i sło w ia ń sk im i" (oddany do d ru k u ).
2. P r a c e p o rów naw cze z z a k r e s u l i t e r a t u r południow o- i zach o d n io - s lo w ia ń s k ic h . M ie sz c z ą s i ę tu ta j b ad an ia nad:
a j L ite ra tu ra m i zach o d n io - i p o łudniow osłow iańskim i o tem atyce d r u gi ej w ojny św ia to w e j. To kluczow e dla po zn an ia podstaw ideologicznych i t r a d y c ji, na ja k ic h w y ro sła pow ojenna p ro z a w k ra ja c h s ło w ia ń sk ic h , zag ad n ien ie podejm uje w sw o ich p r a c a c h d r E . M adany. B adania te z n a la z ły w y ra z m. i n . w przygotow anym p r z e z niego na Z jazd S ło w iań sk i w Z a g rz e b iu kom unikacie p t. " P ró b a p o rów nania lite r a tu r y zach o d n io slo - w iarisk icj i p o lu d n io w o sło w iań sk iej o d ru g ie j w ojnie św iato w ej" (oddany do d ru k u ). P la n p rz e w id u je te ż u k o ń cze n ie p r z e z tegoż a u to ra do końca r . 1977 m o n o g rafii o ju g o sło w ia ń sk ie j p ro z ie a n ty fa sz y sto w sk ie j o r a z p rz y g o to w a n ie w la ta c h 1 9 7 8 1 9 7 9 o b s z e rn e j ro z p ra w y o anty fa sz y stó w
-96
s k ie j l i t e r a t u r z e ju g o sło w iań sk iej w k o m p arac ji z z a c h o d n io sło - w ia ń sk ą .
b) T endencjam i aw angardow ym i w p o e z ji sło w e ń sk ie j w k o n te k śc ie l ite r a tu r y e u ro p e js k ie j zajm uje s i ę d r K. S a la m u n -B ie d rz y c k a , k tó r a do końca r . 1977 p rz y g o tu je do d ru k u p r a c ę "T en d en c je aw an g ard o w e w p o e z ji sło w e ń sk ie j la t d w u d zie sty ch XX w iek u ", a n a stę p n ie p r z y s tą p i do b ad ań nad p o e z ją sło w eń sk ą po d ru g ie j w ojnie św iato w ej w a s p e k c ie kom - p a ra ty s ty c z n y m .
c ) Sam ośw iadom ość narodów zach o d n io - i p o łu d n io w o sło w iań sk ich - to tem at a n to lo g ii d w u d ziesto w ieczn eg o e s e ju zach o d n io - i południow o- sło w iań sk ieg o p t. "We w ła sn y ch o c z a c h " , k tó ra p o w sta ła w w yniku w s p ó ł p r a c y z sz erp k im kolektyw em slaw istó w z Z a k ł. S ło w . PA N , UW i UJ. A ntologia ta p o św ięc o n a je s t p ro b lem aty c e n aro d o w ej i ma u k a z a ć s i ę nakładem PIW w znanej i cen io n ej e d y c ji te j oficyny B ib lio tek a M y śli W s p ó łc z e s n e j.
W r . 1980 p rz e w id u je s i ę zo rg an iz o w an ie m ięd zynarodow ej k o n fe r e n c ji naukow ej p o św ięco n ej "W spólnym tendencjom rozw ojow ym w k r a ja c h sło w ia ń sk ic h po d ru g ie j w ojnie św ia to w e j".
+
N ależy z w ró c ić u w agę, że badaniom te o re ty c z n o - i h is to r y c z n o lite rack im w z a k r e s ie s la w is ty k i to w a rz y s z ą p r a c e dokum entacyjne i b ib lio g ra fic z n e . F o rm aln ie r z e c z b io r ą c , nie są one o b jęte m ięd zy reso rto w y m planem III, 13, a le ś c iś le s i ę z nim w ią ż ą . P r a c e te k o n c e n tru ją s i ę w Z ak ład z ie S łow ianoznaw stw a PAN w W arsz a w ie (P a ła c K u ltu ry i N auki, p ię tr o 1 7).
W P ra c o w n i L ite r a tu r W sch o d n io sło w iań sk ich , k tó re j kiero w n ik iem je s t d o c . B. B ia ło k o z o w icz, p o w sta ła (pod jego ta k ż e re d a k c ją ) " B ib lio g ra fia ru s y c y s ty k i p o lsk ie j 1 9 4 5 -1 9 7 7 . L ite ra tu ro z n a w s tw o " . O p ra ć . E . B a z e la -D rz e w ie c k a , M. C hajęcka, L . Ja z u k ie w ic z -O s e łk o w sk a , W. S to c h e l, 1976, PW N. W p rzy g o to w an iu zn ajdują się: " B ib lio g ra fia p r a c r a d z ie c k ic h nad p o lsk o -w sc h o d n io sło w ia ń sk im i sto su n k am i lite ra c k im i i l i t e r a tu r ą p o lsk ą " (op raco w u je z e sp ó ł; te rm in u k o ń c z e n ia : r . 1978); " B i b lio g ra fia l i t e r a t u r y b ia ło ru s k ie j w p o ls k ic h p rz e k ła d a c h , n au ce o l i t e r a tu rz e i k ry ty c e l ite r a c k ie j" (o pracow uje d r W łodzim ierz S to c h e l; te rm in
97
u k o ń czen ia: r . 1 9 7 9 ); " B ib lio g ra fia lit e r a t u r y u k ra iń s k ie j w p o lsk ic h p r z e k ła d a c h , n au c e o l i t e r a t u r z e i- k ry ty c e lite r a c k ie j" (o pracow uje d r hab. S te fa n K ozak; te rm in u k o ń cze n ia: r . 1980); "D o sto jew sk i w p o l s k ic h p rz e k ła d a c h , nau ce o l i te r a tu r z e i k ry ty c e lite r a c k ie j" (opracow uje d r L . Ja z u k ie w ic z -O s e łk o w sk a ; te rm in u k o ń czen ia: r . 1980); "Lew T o ł sto j w P o ls c e Ludow ej" (kontynuacja b ib lio g ra fii P io tr a G rz e g o rc z y k a ), (o p raco w u je m gr E . B a z e la -D rz e w ie c k a ; te rm in u k o ń czen ia: r . 1978); "A lek sy T o łsto j w P o ls c e " (o pracow uje m gr M onika Z ie liń s k a ; te rm in u k o ń c z e n ia : r . 1978); " P o lsk a r e c e p c ja r a d z ie c k ie j p o w ie śc i h is to r y c z n e j" (o p raco w u je m gr W łodzim ierz Z a w ó rsk i; te rm in u k o ń czen ia: r . 1979L
W P ra c o w n i L ite r a tu r Z achodnio- i P o łu d n io w o sło w iań sk ich , k tó r e j k iero w n ik iem je s t p r o f . J. S liz iń s k i, przygotow yw ana je s t pod jego k ie runkiem " B ib lio g ra fia słow ianoznaw stw a p o lsk ieg o o k re s u m iędzyw ojen n eg o . S y n te z a " (o p raco w u je z e sp ó ł; te rm in u k o ń c zen ia: r . 198O); kontynu owane s ą te ż p r a c e d o k u m e n ta c y jn o -b ib lio g raficz n e nad p o ls k o -s ło w ia ń skim i sto su n k am i lite ra c k im i (k a rto te k a , opracow yw ana w esp ó ł z p r z e d s ta w ic ie la m i P ra c o w n i L ite r a tu r W sch o d n io sło w iań sk ich ) o ra z "K a rto te k a i m ik ro te k a c ią g ła za ch o d n io - i po łu d n io w o sło w iań sk ich rę k o p isó w l i t e r a c k ic h " .
Doc. d r H alina Janas z e k - Ivanickova
ARCHIW U M RĘKOPIŚM IENNE JULIANA PRZYBOSIA
W MUZEUM LITERATURY IM. ADAMA MICKIEWICZA W WARSZAWIE
Od m a rc a 1973 r . w z b io ra c h rę k o p iśm ie n n y ch Muzeum L ite r a tu r y im. Adama M ickiew icza w W a rsza w ie znajduje s i ę archiw um rę k o p iśm ie n ne Ju lia n a P r z y b o s ia , p rz e k a z a n e p r z e z p ie rw s z ą żonę p o e ty , B r o n is ła w ę P r z y b o s i o w ą \ J e s t to duża c z ę ś ć rę k o p isó w lite r a c k ic h , k o re s p o n d e n c ji i dokumentów P rz y b o s ia z o k re s u p r z e d - i pow ojennego. M a te r ia ły te z n ajd u ją s i ę o b ecn ie w tr a k c ie szczegółow ego opracow yw ania i k a talo g o w an ia .
W śró d rę k o p isó w lite r a c k ic h n a jw a ż n ie jsz ą g ru p ę stan o w ią r ę k o p is y w ie r s z y , m ianow icie:
