Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej - nowy podmiot administrujący

Pełen tekst

(1)Zeszyty Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Naukowe Problemy społeczne, polityczne i prawne. 870 Kraków 2011. Aldona Piotrowska. Katedra Prawa Publicznego. Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej – nowy podmiot administrujący 1. Geneza Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej Podmioty administrujące to wszelkie podmioty wyposażone przez ustawy w kompetencje w zakresie prawa administracyjnego, nieżalenie od tego czy stanowią część struktury państwa, czy też podmiotu innego niż państwo [Wierzbowski i in. 2007, s. 104]. Współczesna administracja obejmuje swym działaniem nowe obszary życia, co wiąże się ze wzrostem zadań mających na celu zaspokajanie potrzeb społecznych. Wśród zadań publicznych wyróżnia się zarządzanie rozwojem jako nowy obszar działalności władzy publicznej [Izdebski i Kulesza 1999, s. 104 i n.]1. W ramach zarządzania rozwojem jednym ze szczególnych celów jest spójność społeczna. Zgodnie ze zrewidowaną „Strategią spójności społecznej” Europejskiego Komitetu Spójności Społecznej (CDCS) Rady Europy, zatwierdzoną przez Komitet Ministrów na 878. sesji Zastępców Ministrów 31 marca 2004 r., spójność społeczna „to posiadana przez społeczeństwo zdolność zapewnienia dobrobytu wszystkim swym członkom, minimalizowania rozbieżności między nimi i unikania polaryzacji. Społeczeństwo spójne to wspólnota wolnych, wspierających się nawzajem ludzi, którzy dążą do tych wspólnych celów metodami demokratycznymi” (www.coe.int). Pozostałe zadania to zadania z zakresu administracji porządkowo-reglamentacyjnej, administracji świadczącej, administracji wykonującej uprawnienia właścicielskie. 1.

(2) 188. Aldona Piotrowska. Na mocy art. 174 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z 25 marca 1957 r. (Dz.U. 2004, nr 90, poz. 864/2 ze zm., dalej TFUE) w celu wspierania harmonijnego rozwoju całej Unii rozwija ona i prowadzi działania służące wzmocnieniu jej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. Należy podkreślić, że nowelizacja traktatu na mocy traktatu z Lizbony (Dz.Urz. UE z 2007 r. seria C, nr 306 poz. 1) wprowadziła w sposób wyraźny określenie spójności terytorialnej. W szczególności Unia zmierza do zmniejszenia dysproporcji w poziomie rozwoju różnych regionów oraz zacofania regionów lub wysp najmniej uprzywilejowanych, w tym obszarów wiejskich. Dotychczasowe działania podmiotów administrujących w zakresie współpracy transgranicznej nie dawały satysfakcjonujących rezultatów w zakresie realizacji celu spójności społecznej. Realizacja tego celu ciąży na poszczególnych organach administrujących danego państwa na szczeblu zarówno ogólnopaństwowym, jak i samorządowym. Różnice w ustawodawstwie poszczególnych państw powodowały, że współpraca ta opierała się na umowach miast partnerskich, porozumieniach lub nieformalnych kontaktach między regionami z różnych państw członkowskich oraz na umowach międzynarodowych2. Zgodnie z zasadą subsydiarności UE może podjąć działania, jeśli cel wspólny, w tym przypadku spójność społeczna, nie może być zrealizowany w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, a ze względu na skutek tych działań mogą one być lepiej zrealizowane przez Unię. Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT) zgodnie z Rezolucją Komitetu Regionów: „Urzeczywistnianie Europy poprzez współpracę ponadgraniczną – apel o przyjęcie rozporządzenia w sprawie Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej” (Dz.Urz. UE z 2006 r. seria C, nr 192, poz. 8) jest korzystnym i niezbędnym instrumentem prawnym dla gmin i regionów, mającym na celu zasadnicze ułatwienie i poprawę współpracy transgranicznej [Pietrzyk 2002, s. 290–291]3, międzyregionalnej i transnarodowej w Europie. Wobec niewystarczających uprawnień wielu samorządów lokalnych i regionalnych wdrażanie unijnych programów strukturalnych na szczeblu transgranicznym, 2 Współpraca była możliwa na podstawie przepisów prawa międzynarodowego, tj. Europejskiej konwencji ramowej o współpracy transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi, Madryt, 21 maja 1980 r., ratyfikowanej przez Polskę 10 marca 1993 r. (Dz.U. nr 61, poz. 287 i 288) oraz Europejskiej karty samorządu terytorialnego z 15 października 1985 r.. 3 Istnieją rozbieżności w klasyfikacji rodzajów współpracy w doktrynie, pierwszy podział obejmuje współpracę transgraniczną, tj. między jednostkami położonymi przy granicach zewnętrznych lub wewnętrznych Unii, sąsiadujących ze sobą, oraz współpracę międzyterytorialną, tj. gdy dotyczy jednostek terytorialnych różnych państw niepozostających w bliskim sąsiedztwie, tj. niekoniecznie graniczących ze sobą jednostek, wówczas mówi się o współpracy sieciowej; zob. [Pietrzyk 2002, s. 290–291]. Drugi podział obejmuje współpracę transgraniczną, międzyregionalną i transnarodową; zob. [Boć i in. 2008, s. 338]..

(3) Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej…. 189. międzyregionalnym i transnarodowym odbywa się obecnie jedynie na podstawie umów dżentelmeńskich, a zatem bez wiążących dla partnerów zobowiązań prawnych, co często prowadzi do braku pewności prawnej. Dotychczas współpraca transgraniczna i międzyregionalna dokonywała się w postaci euroregionów, będących formą współdziałania w formie związków lub stowarzyszeń [Boć i Malarski 2008, s. 338]. W tej formie organizacyjno-prawnej współpraca obejmowała tylko terytorium danego państwa. Jako przykłady stowarzyszeń można podać Euroregion Bałtyk – Stowarzyszenie Gmin RP, Euroregion Bug – Stowarzyszenie Samorządów Euroregionu Bug, Euroregion Pomerania – Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu Pomerania, Euroregion Silesia – Stowarzyszenie Gmin Dorzecza Górnej Odry. W sytuacji gdy współpraca wykraczała poza ramy kraju, dokonywała się ona przez dobrowolną wspólnotę interesów gmin, powiatów oraz ich organizacji, niemającą osobowości prawnej. Podstawę prawną współpracy między regionami z różnych krajów UE stanowiły dotychczas umowy między Rzeczpospolitą Polską i krajem, z którego pochodziła dana jednostka samorządu terytorialnego lub stowarzyszenie jednostek samorządu terytorialnego. Przykładowo Euroregion Glacensis Pogranicza Czech, Moraw i Ziemi Kłodzkiej jest dobrowolnym związkiem Stowarzyszenia Gmin Polskich Euroregionu Glacensis oraz Stowarzyszenia Miast i Gmin „Euroregion Pogranicza Czech, Moraw i Ziemi Kłodzkiej – Euroregion Glacensis”, który powstał na podstawie umowy o utworzeniu czesko-polskiego Euroregionu Pogranicza Czech, Moraw i Ziemi Kłodzkiej – Euroregionu Glacensis. Euroregion nie ma osobowości prawnej, współpraca jest ukierunkowana na skoordynowanie głównych przedsięwzięć zgodnie z zamierzeniami euroregionu. Jego organy działają w oparciu o normy prawne swoich państw. Euroregion działa na obszarze powiatów przygranicznych Republiki Czeskiej oraz na obszarze Dolnego Śląska Rzeczypospolitej Polskiej. Euroregion Glacensis w swojej działalności kieruje się zasadami i ustaleniami zawartymi w: ––Europejskiej konwencji ramowej o współpracy transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi (tzw. karta madrycka), sporządzonej w Madrycie 21 maja 1980 r. wraz z Protokołem dodatkowym do konwencji, ––Europejskim ramowym porozumieniu o współpracy na terenach przygranicznych, przyjętym przez Radę Europy pod koniec 1980 r., ––Europejskiej karcie regionów granicznych i transgranicznych, uchwalonej przez Radę Europy 19 listopada 1981 r., ––Europejskiej karcie samorządu terytorialnego, uchwalonej przez Radę Europy 15 października 1985 r., ––Traktacie między Rzeczypospolitą Polską a Czechosłowacją o dobrym sąsiedztwie, solidarności i przyjaznej współpracy z 6 października 1991 r.,.

(4) 190. Aldona Piotrowska. ––Porozumieniu między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Czeskiej o współpracy transgranicznej, sporządzonym w Warszawie 8 września 1994 r., ––Umowie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Czeskiej o małym ruchu granicznym, sporządzonej w Pradze 17 stycznia 1995 r., ––Umowie między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Czeską o zmianie Umowy między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Czeską o małym ruchu granicznym podpisanej w dniu 8 czerwca 2000 r., sporządzonej w Pradze 17 stycznia 1995 r. ––Umowie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Czeskiej o współpracy i wzajemnej pomocy w czasie katastrof, klęsk żywiołowych i innych poważnych wypadków z dnia 8 czerwca 2000 r., ––Umowie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Czeskiej o współpracy w dziedzinie nauki i techniki podpisanej w dniu 13 stycznia 2000 r. Podstawę prawną działalności Euroregionu stanowią: ––Umowa ramowa o utworzeniu Euroregionu Pogranicza Czech, Moraw i Ziemi Kłodzkiej podpisana w dniu 5 grudnia 1996 r. w Hradec Králové, ––Statut Euroregionu Pogranicza Czech, Moraw i Ziemi Kłodzkiej, ––Statut Stowarzyszenia Gmin Polskich Euroregionu Glacensis, uchwalony w dniu 17 marca 2000 r. w Długopolu Dolnym, ––Statut Stowarzyszenia Miast i Gmin Euroregionu Czech, Moraw i Ziemi Kłodzkiej – Euroregion Glacensis, uchwalony 18 lutego 2000 r. Państwa członkowskie mają kompetencję do ustalenia zasad wprowadzania polityki spójności przez określenie zakresu udziału regionów i jednostek lokalnych. Nie ma jednego uniwersalnego modelu, który byłby właściwy dla wszystkich państw członkowskich [Starościak 1974, s. 83]4. Unia Europejska, w ramach polityki strukturalnej, prowadzi działania zmierzające do ochrony szczególnie narażonych grup społecznych lub regionów przed zamykaniem przed nimi dostępu do podstawowych usług [Traktat… 2006, s. 867]. Osiąganie tego celu możliwe jest przez szczególny instrument, jakim jest EUWT. Realizacja celów określonych w art. 174 TFUE przypisanych każdemu państwu członkowskiemu w przypadku, gdy dotychczasowe instrumenty prawne okazały się niewystarczające, znajdzie swą podstawę w art. 175 TFUE, który stanowi: „Jeśli działania szczególne okażą się niezbędne poza funduszami i bez uszczerbku dla środków przyjętych w ramach innej polityki Unii, działania takie mogą być przyjmowane przez Parlament 4 Przepisy prawne umożliwiają wybór najwłaściwszego sposobu (formy) działania lub wymagają podejmowania różnych form działania, można mówić o stylu działania lub polityce stosowania przez administrację publiczną określonych form działania (metoda działania administracji) [Starościak 1974, s. 83]..

(5) Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej…. 191. Europejski i Radę, stanowiących zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów”. Podmioty publiczne zobowiązane do realizacji współpracy terytorialnej w ramach polityki regionalnej, jak również istniejący instrument, taki jak europejskie ugrupowanie interesów gospodarczych, okazały się słabo przystosowane do kształtowania zorganizowanej współpracy w ramach inicjatywy INTERREG w okresie programowania 2000–2006 (wstęp do rozporządzenia, pkt 4). Spowodowało to, że Parlament Europejski uchwalił rozporządzenie nr 1082/2006 w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (Dz.Urz. UE z 2006 r. seria L, nr 210, poz. 19). Jednocześnie nastąpiła reforma polityki spójności, zaplanowana na lata 2007–2013, w której u podstaw planów wydatków UE leży zapewnienie konkurencyjności i spójności. Wydatki na rozwój regionalny i społeczny pochłoną ogromną część 431 mld euro przeznaczonych na zwiększenie konkurencyjności i spójności (http://europa.eu/abc/budget/use/competitiveness/index_pl.htm). Wśród podstawowych założeń zaproponowanej reformy polityki spójności na lata 2007–2013 należy wskazać koncentrację działań na trzech nowych celach: cel „Konwergencja”, wspierający wzrost i tworzenie nowych miejsc pracy w regionach najbiedniejszych; „Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie”, wspierający zmiany strukturalne w regionach niekwalifikujących się do celu „Konwergencja” oraz zmiany na rynku pracy; „Europejska współpraca terytorialna”, wspierający terytorialną konkurencyjność oraz promujący harmonijny i zrównoważony rozwój terytorium UE w ramach trzech komponentów: transgranicznego, transnarodowego oraz międzyregionalnego. Na cel europejskiej współpracy terytorialnej przeznaczono ok. 2,5% środków w ramach polityki spójności. Beneficjentami będą także zewnętrzne regiony graniczne UE. Istotnym elementem reformy polityki spójności w nowym okresie programowania jest jej bezpośrednie powiązanie z założeniami odnowionej strategii lizbońskiej, tj. podporządkowanie jej celów wymogowi zwiększenia konkurencyjności przez zapewnienie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego oraz tworzenie miejsc pracy. W latach 2007–2013 polityka spójności ma być filarem realizacji odnowionej strategii lizbońskiej. W tym celu państwa członkowskie zostały zobowiązane do przeznaczenia na realizację działań bezpośrednio przyczyniających się do osiągania celów strategii, odpowiednio: 60% całości środków polityki spójności w ramach celu „Konwergencja” oraz 75% – w ramach celu „Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie” (www.funduszeonline.pl)..

(6) 192. Aldona Piotrowska. 2. Współpraca terytorialna jako szczególny rodzaj zadania publicznego Aby uznać dane zadanie za publiczne, konieczne jest [Skoczny 1985, s. 3; Stasiakowski 2009, s. 9]: ––stwierdzenie istnienia celu publicznego, którego urzeczywistnieniu ma ono służyć, ––stwierdzenie, że podmiotem odpowiedzialnym za jego wykonanie jest administracja, ––stwierdzenie, że zadaniu temu służą określone środki na jego wypełnienie w sensie preskryptywnym, ––stwierdzenie, że w celu jego wykonania podejmowane są środki w sensie deskryptywnym. Cele i zadania, jakie zostały postawione przed EUWT, niewątpliwie spełniają wskazane powyżej kryteria. EUWT jest więc nowym podmiotem administrującym, którego podstawowym zadaniem publicznym jest rozwój i kształtowanie współpracy terytorialnej, tzn. współpracy transgranicznej, transnarodowej lub międzyregionalnej między członkami ugrupowania wyłącznie w celu wzmocnienia spójności ekonomicznej i społecznej przewidzianych w traktacie. EUWT stanowi zinstytucjonalizowany instrument rozwoju sfery publicznej w obszarze współpracy trangranicznej. Do realizacji zadania z zakresu spójności społecznej, za pomocą instrumentu, jakim jest EUWT, można wykorzystywać zarówno działania o charakterze władczym, jak i działania o charakterze niewładczym, zależnie od zakresu kompetencji przekazanych Ugrupowaniu. Działania, które ma podejmować EUWT w ramach działań niewładczych, są rodzajem działań społeczno-organizatorskich i materialno-technicznych. Działania społeczno-organizatorskie to działania, w ramach których może dojść do pełnej realizacji zasady subsydiarności i zasady przekonywania. Administracja skutecznie wykorzystuje działania społeczno-organizatorskie w celu zwiększenia efektywności stosowania prawa i wykonywania powierzonych jej zadań. Zasada państwa prawnego wymusza oparcie działań także o charakterze niewładczym – działań faktycznych na przepisach prawa. Z tej racji, że administracja nie korzysta z wolności, a jedynie wypełnia obowiązki, na organach administrujących ciąży obowiązek czynienia użytku z przyznanych im kompetencji, przyznanych ze względu na interes publiczny, który nie jest ustawowo zdefiniowany, jest bowiem zależny od polityki państwa i zakładanych w niej celów działania. Rozporządzenie 1082/2006 i ustawa o EUWT dają państwu oraz jednostkom samorządu terytorialnego kompetencję do realizowania celu spójności za pomocą środka, jakim jest Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej. Zgodnie.

(7) Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej…. 193. z IV raportem na temat spójności gospodarczej i społecznej wzrost w Europie nie zostanie osiągnięty bez udziału silnych i rozwijających się regionów; dotychczas realizacja polityki spójności miała pozytywny wpływ na PKB, tworzenie miejsc pracy oraz na podniesienie konkurencyjności regionów UE. Na skuteczność i oddziaływanie europejskiej polityki spójności wpływa szereg czynników. Czynnikiem o kluczowym znaczeniu jest sprawność i skuteczność działania administracji publicznej na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym. Partnerstwo jest podstawową zasadą przenikającą wszystkie aspekty polityki spójności – programowanie, wdrażanie, monitorowanie i ocenę. Obecnie powszechnie uznaje się jej kluczowe znaczenie dla dobrego rządzenia. Oparty na podejściu strategicznym system rządzenia wieloszczeblowego, w którym uczestniczą organy wspólnotowe, krajowe, regionalne i lokalne oraz zainteresowane podmioty, ułatwia dostosowywanie działań do miejscowych uwarunkowań i faktyczne zaangażowanie w pomyślną realizację tych działań [Ogłoszenie… 2007].. Niewątpliwie realizacja postulatu skuteczności działania na obszarze współpracy transgranicznej była dotychczas bardzo utrudniona, dlatego wprowadzenie możliwości tworzenia Ugrupowania należy ocenić pozytywnie. Wyróżnia się cztery rodzaje zadań, które może realizować EUWT (art. 7 r.e.u.w.t.) (www.interreg.gov.pl): a) realizacja programów w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT), np. EUWT jako instytucja wdrażająca i (lub) wspólny sekretariat techniczny dla programów EWT współfinansowanych ze środków WE; b) realizacja projektów EWT współfinansowanych przez WE, m.in. ze środków funduszy strukturalnych, np. projekty transgraniczne, transnarodowe, międzyregionalne); c) realizacja innych form współpracy terytorialnej poza systemem finansowania przez WE; d) realizacja innych przedsięwzięć finansowanych przez WE, dotyczących współpracy terytorialnej; Definicję powyższych pojęć zawiera art. 2 Ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju [Dz.U. 2004, nr 116, poz. 1206]: ––pkt 4) instytucja wdrażająca to podmiot publiczny lub prywatny, odpowiedzialny za realizację działania w ramach programu operacyjnego na podstawie umowy z instytucją zarządzającą, ––pkt 5) instytucja zarządzająca to właściwy minister odpowiedzialny za przygotowanie i realizację programu operacyjnego albo za przygotowanie i nadzorowanie realizacji strategii wykorzystania Funduszu Spójności, o których mowa w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1260/1999 z 21 czerwca 1999 r. ustanawiającym przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych (Dz.Urz. WE L 161 z 26.06.1999, L 198 z 21.07.2001 oraz L 158 z 27.06.2003; Dz.Urz. UE.

(8) 194. Aldona Piotrowska. Polskie wydanie specjalne, rozdz. 14, t. 1) oraz w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1164/1994 z 16 maja 1994 r. ustanawiającym Fundusz Spójności (Dz.Urz. WE L 130 z 25.05.1994, L 161 z 26.06.1999; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 14, t. 1), ––5a) instytucja zarządzająca Podstawami wsparcia Wspólnoty – minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, ––6) monitorowanie – proces systematycznego gromadzenia i analizowania informacji dotyczących realizacji projektów, programów operacyjnych, strategii wykorzystania Funduszu Spójności i Narodowego planu rozwoju oraz Podstaw wsparcia wspólnoty. Realizacja polityki rozwoju, której jednym z celów jest spójność społeczna i współpraca terytorialna, spoczywa na organach państwa. Przez politykę rozwoju rozumie się zespół wzajemnie powiązanych działań podejmowanych i realizowanych w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju, spójności społeczno-gospodarczej, regionalnej i przestrzennej, podnoszenia konkurencyjności gospodarki oraz tworzenia nowych miejsc pracy w skali krajowej, regionalnej lub lokalnej (art. 2 Ustawy z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, t.j.: Dz.U. z 2009 r., nr 84 poz. 712). Zakres tej polityki jest szeroki i zgodnie z art. 23a (Ustawa z 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej Dz.U. z 2007 r., nr 65, poz. 437, ze zm.) obejmuje sprawy: 1) programowania i koordynacji polityki rozwoju, w szczególności opracowywania projektów strategii rozwoju; 2) programowania i realizacji polityki regionalnej; 3) opracowywania dokumentów programowych z zakresu społeczno-gospodarczego rozwoju kraju, w tym będących podstawą do pozyskiwania środków rozwojowych z Unii Europejskiej i z innych źródeł zagranicznych; 4) wykonywania, o ile ustawa nie stanowi inaczej, zadań państwa członkowskiego określonych w przepisach Unii Europejskiej dotyczących funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności; 5) opracowywania analiz i prognoz rozwoju społeczno-gospodarczego, regionalnego i przestrzennego, w tym raportu o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym i przestrzennym kraju; (…) 9) współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego oraz organizacjami je zrzeszającymi, a także z partnerami społeczno-gospodarczymi, w zakresie dotyczącym rozwoju społeczno-gospodarczego, regionalnego i przestrzennego kraju; 10) koordynacji opracowywania przez samorządy województw regionalnych programów operacyjnych, zawierania regionalnych porozumień programowych, a także monitorowania i oceny przebiegu ich wykonywania”.. Ugrupowanie ma na celu ułatwienie i kontrolowanie realizacji działań związanych ze współpracą terytorialną w trzech wymiarach: współpracy transgranicznej, transnarodowej lub międzyregionalnej między jej członkami, wyłącznie w celu.

(9) Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej…. 195. wzmocnienia spójności ekonomicznej i społecznej. Zgodnie z rozporządzeniem zadania ugrupowania i jego kompetencje winny być określone w konwencji ugrupowania. Biorąc pod uwagę fakt, że zadanie współpracy transgranicznej wkracza w obszar polityki zagranicznej, aby zapewnić spójność tej polityki, utworzenie ugrupowania wymaga uzyskania zgody m.in. ministra spraw zagranicznych, jeśli chodzi o ugrupowania, których członkowie należą do kategorii innych niż państwo, ponadto wymaga także zgody ministra finansów oraz ministra rozwoju regionalnego5. Tego rodzaju obowiązek uzyskania zgody ministra stanowi „ukryty” w treści ustaw zwykłych nadzór danego ministra nad podmiotami tworzącymi ugrupowanie6. Ustawodawstwo polskie przewiduje instrumenty współpracy w realizacji zadań o charakterze krajowym, tj. stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego czy związki międzygminne i międzypowiatowe. Realizacja współpracy terytorialnej wykracza poza ramy krajowe. Na obszarze działań transgranicznych posługiwano się dotychczas umową między stowarzyszeniami z różnych państw, jako dopuszczalnym instrumentem prawnych zawieranych na mocy konwencji madryckiej oraz umów między poszczególnymi państwami7. Ugrupowanie ma być nowym instrumentem współpracy terytorialnej, wobec czego warunkiem utworzenia ugrupowania jest pochodzenie jego członków z co najmniej dwóch państw członkowskich. Zgodnie z art. 3 reuwt ugrupowanie składa się z członków, w granicach przyznanych im kompetencji na mocy prawa krajowego, należących do jednej lub kilku kategorii, co oznacza, że ugrupowania mogą być: ––jednorodzajowe, tzn. gminy z dwóch państw, regiony (w przypadku polskim województwa) z dwóch państw (w polskim prawie administracyjnym gminy i powiaty mogą tworzyć związki międzygminne i międzypowiatowe do jednorodzajowych ugrupowań zaliczają się więc także ugrupowania, których członkami są związki międzygminne wraz z gminami czy międzypowiatowe, w ugrupowaniu, w skład którego wchodzą powiaty i ich odpowiedniki z innych krajów członkowskich); 5 Zgodnie z art. 76 Ustawy o samorządzie województwa z dnia 5 czerwca 1998 r. (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1590, zwanej dalej u.s.w.) współpraca województwa ze społecznościami regionalnymi innych państw prowadzona jest zgodnie z prawem wewnętrznym, polityką zagraniczną państwa i jego międzynarodowymi zobowiązaniami, w granicach zadań i kompetencji województwa.. Taki wniosek w stosunku do obowiązku uzyskania zgody ministra właściwego ds. zagranicznych poprzez województwo odnośnie do uchwały sejmiku województwa o priorytetach współpracy zagranicznej; zob. [Skrzydło-Niżnik 2007, s. 544]. 6. We Francji współpraca ta nazywana jest współpracą zdecentralizowaną, w której samorządy mogą podejmować współpracę tylko w dziedzinach pozostających w ich kompetencji, uzależniona jest od poinformowania państwa oraz istnieje obowiązek respektowania międzynarodowych zobowiązań Francji, ewidencję współpracy prowadziła Krajowa Komisja ds. Współpracy Zdecentralizowanej; szerzej [Pietrzyk 2002, s. 288]. 7.

(10) 196. Aldona Piotrowska. ––różnorodzajowe – członkami ugrupowania są jednocześnie gminy, regiony, podmioty prawa publicznego. Na taką możliwość wskazuje sformułowanie art. 2 ust. 1 zd. pierwsze: „należących do jednej lub kilku kategorii” (podobna konstrukcja na gruncie polskiego prawa administracyjnego występuje w postaci stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego8). Należy jednak podkreślić wyraźne zastrzeżenie w rozporządzeniu kompetencji poszczególnych członków ugrupowania „w granicach przyznanych im kompetencji”. Jeżeli mamy do czynienia z ugrupowaniem jednorodzajowym, np. członkami ugrupowania są wyłącznie władze lokalne, to sytuacja jest prosta, tzn. jeśli dana gmina jest członkiem ugrupowania, to realizuje przez to ugrupowanie zadanie współpracy terytorialnej na poziomie gminnym – lokalnym. Sytuacja jest bardziej złożona w przypadku ugrupowań, których członkami są podmioty różnych kategorii, np. władze lokalne, władze regionalne i państwa członkowskie. Wyrażając zgodę na utworzenie ugrupowania, minister spraw zagranicznych aprobuje realizację złożonych zadań na różnych poziomach współpracy (lokalnej, regionalnej, międzypaństwowej) adekwatnych do kompetencji członków ugrupowania, biorąc pod uwagę ponadnarodowy charakter ugrupowania. Wniosek ten wypływa z analizy art. 6 r.e.u.w.t., który stanowi: Ust. 2 Każdy z przyszłych członków: a) powiadamia państwo członkowskie, zgodnie z prawem którego został utworzony, o swoim zamiarze uczestnictwa w EUWT; oraz b) przesyła temu państwu członkowskiemu kopię proponowanej konwencji i statutu, o których mowa w art. 8 i 9. Ust. 3. Po powiadomieniu przez przyszłego członka zgodnie z ust. 2, dane państwo członkowskie udziela zgody – z uwzględnieniem swojej struktury określonej konstytucją – na uczestnictwo przyszłego członka w EUWT.. Artykuł ten wskazuje jednocześnie na następujące dopuszczalne przesłanki odmowy udzielenia zgody: 8 Np. Stowarzyszenie Samorządów Euroregionu Bug skupia 86 JST: województwo lubelskie, powiaty: bialski, chełmski, hrubieszowski, krasnostawski, lubartowski, łęczyński, parczewski, radzyński, tomaszowski, włodawski, miasta: Biała Podlaska, Biłgoraj, Chełm, Hrubieszów, Kock, Krasnystaw, Kraśnik, Lublin, Łęczna, Międzyrzec Podlaski, Puławy, Rejowiec Fabryczny, Tomaszów, Włodawa, Zamość, miasta i gminy: Annopol, Bełżyce, Kransnobród, Opole Lubelskie, Tarnogród, Zwierzyniec, gminy: Białopole, Biszcza, Chełm, Cyców, Czemierniki, Dorohusk, Dubienka, Fajsławice, Firlej, Głusk, Goraj, Gorzków, Hanna, Hańsk, Hrubieszów, Izbica, Jabłonna, Kamień, Krasnystaw, Kraśniczyn, Leśna Podlaska, Leśniowice, Lubycza Królewska, Ludwin, Łaszczów, Łuków, Międzyrzec Podlaski, Milejów, Mircze, Nielisz, Podedwórze, Puchaczów, Rejowiec, Rejowiec Fabryczny, Ruda Huta, Sawin, Siemień, Siennica Różana, Sławatycze, Sosnowica, Sosnówka, Spiczyn, Sułów, Szastarka, Tuczna, Uchanie, Urszulin, Wierzbica, Wiszniece, Włodawa, Wojsławice, Wola Uhruska, Wyryki, Żmudź (www.euroregionbug.pl)..

(11) Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej…. 197. ––uczestnictwo, w tym uprawnienia i obowiązki przyszłego członka, nie jest zgodne z niniejszym rozporządzeniem lub z prawem krajowym, ––uczestnictwo to nie jest uzasadnione ze względu na interes publiczny lub porządek publiczny tego państwa członkowskiego. W takim przypadku państwo członkowskie uzasadnia powody nieudzielenia zgody. Sprzeczność z prawem krajowym może się wiązać z zakresem kompetencji projektowanego ugrupowania, np. co do województwa kwestię tę reguluje art. 76 u.s.w., zgodnie z którym „współpraca województwa ze społecznościami regionalnymi innych państw prowadzona jest zgodnie z prawem wewnętrznym, polityką zagraniczną państwa i jego międzynarodowymi zobowiązaniami, w granicach zadań i kompetencji województwa”. Oznacza to, że w przypadku ugrupowań różnorodzajowych, że ugrupowania będą mogły realizować zadania w tym obszarze, który jest dla nich wspólny zależnie od rodzaju podmiotów w nim uczestniczących, ponadto należy uwzględnić w zakresie zadań, do których wykonywania ugrupowanie będzie posiadało kompetencje, także te, które zostały mu przekazane na mocy przekazania kompetencji, podobnie jak ma to miejsce przy zlecaniu zadań przez administrację rządową jednostkom samorządu terytorialnego. Kolejna kwestia dotyczy tego, czy utworzenie bądź przystąpienie do ugrupowania skutkuje przekazaniem na jego rzecz zadań danego członka, w zakresie współpracy transgranicznej wraz z odpowiedzialnością za ich realizację (ma to miejsce w przypadku związków międzygminnych i międzypowiatowych na mocy art. 65 i 66 Ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Dz.U. t.j. z 2001 r., nr 142, poz. 1592 ze zm., zwanej dalej u.s.p.). We wstępie oraz w art. 4 rozporządzenie odsyła w tym względzie do przepisów krajowych. Odpowiedź na to pytanie związana jest z procedurą uzyskiwania zgody na członkostwo w danych ugrupowaniu. Ponadto odpowiedź na tak postawione pytanie wiąże się z koniecznością wskazania w danym przypadku podstawy prawnej przekazania kompetencji, zależnie od tego, o jaki rodzaj zadania będzie chodziło. Wskazuje się jednocześnie w uzasadnieniu do projektu ustawy o EUWT, że ugrupowanie będzie mogło realizować zadania z zakresu użyteczności publicznej, do których zostało upoważnione. Oznacza to, że stwierdzenie „w granicach posiadanych kompetencji” obejmuje także realizację zadań danego podmiotu – np. gminy, wynikających z ustawy o samorządzie gminnym czy ustawy o gospodarce komunalnej. Wobec tego możliwe jest powierzanie ugrupowaniu jako podmiotowi utworzonemu przez jednostki samorządu terytorialnego lub administracji państwowej spraw z zakresu administracji publicznej, w tym także wydawania decyzji administracyjnych9. Podobnie dopuszczalne było powierzanie euroregionom kompetencji do wydawania decyzji administracyjnych [Czarnow 1997]: „Gmina może wykonywanie swoich uprawnień przekazać sto9.

(12) 198. Aldona Piotrowska. Publicznoprawny charakter ugrupowania oraz nabyta poprzez rejestrację osobowość prawna zapewnia samodzielność w wykonywaniu zadań określonych w statucie. Ugrupowanie bliższe jest konstrukcji stowarzyszenia niż zrzeszenia, stąd odesłanie w zakresie nieuregulowanym do odpowiedniego stosowania ustawy o stowarzyszeniach (ustawa Prawo o stowarzyszeniach z 7 kwietnia 1989 r. Dz.U. nr 20, poz. 104 ze zm.). Samodzielność będzie podlegała ograniczeniom wynikającym z faktu odpowiedzialności poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego za wykonywanie ciążących na nich zadań; utworzenie ugrupowania i przekazanie mu do realizacji danego zdania przez jednostkę samorządu terytorialnego jest sposobem organizacji wykonywania zadań publicznych (w stosunku do przekazywania zadań powiatu na związki międzypowiatowe i odpowiedzialności za nie zob. [Podgórski i Martysz 1998, s. 174; Błaś 1996, s. 35]). Należy więc wnioskować, że niewłaściwe wykonywanie zadań publicznych, które dana jednostka samorządu terytorialnego przekazała do realizacji ugrupowaniu, nie zwalnia jej z odpowiedzialności za stan ich realizacji (o ustaleniach w stosunku do przekazywania zadań związkowi międzypowiatowemu zob. [Klyszcz 1999, s. 96]). Sformułowanie „w granicach kompetencji” związane jest z tym, że podmiot tworzący ugrupowanie lub do niego przystępujący nie może przekazać więcej kompetencji niż sam posiada, a z drugiej strony kompetencje związane są z odpowiedzialnością za realizację zadania. Organ administracji ma obowiązek czynić ze swych kompetencji użytek w taki sposób, by realizować zadania – zakres kompetencji jest granicą odpowiedzialności, podmiot administrujący nie może więc odpowiadać za więcej, niż wynika to z przyznanych mu uprawnień. Pod pojęciem kompetencji należy rozumieć nie tylko wykonywanie zadań własnych, ale także zadań zleconych ustawowo oraz zadań przekazanych w drodze porozumień, jeśli nic innego nie wynika z porozumienia, które następnie zostały przekazane ugrupowaniu do realizacji. Ugrupowanie jest więc podmiotem administrującym sensu largo, podobnie jak związek międzygminny czy międzypowiatowy, tj. kompetencje są mu przyznane pośrednio przez ich delegację przez inne podmioty administrujące, tworzące to ugrupowanie. Ugrupowanie właśnie ze względu na sposób powstania nie może posiadać kompetencji w oderwaniu od tworzących je podmiotów. Przed wprowadzeniem rozporządzenia o EUWT ustrojowe ustawy samorządowe wskazywały, że ustawodawca stworzył jedynie dla województwa wyraźne podstawy prawne dotyczące współpracy zagranicznej. Województwo stanowi bowiem region będący podmiotem „Europy regionów” [Skrzydło-Niżnik 2007, s. 546]. Na poziomie województwa zadania obejmujące prowadzenie polityki warzyszeniu utworzonemu przez nią, a stowarzyszenie może wspólnie z wojewodą lub Ministrem Skarbu utworzyć państwową osobę prawną, której wojewoda będzie mógł powierzyć wydawanie decyzji z zakresu swoich uprawnień”..

(13) Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej…. 199. rozwoju jednostki samorządu regionalnego wynikają z art. 11 ust. 2 u.s.w. Zgodnie z art. 12 ust. 2 u.s.w. województwo samorządowe może wykonywać zadania określone w art. 12 ust. 1 u.s.w. w ramach współpracy z organizacjami międzynarodowymi i regionami innych państw, m.in. na mocy Ustawy z 15 września 2000 r. o zasadach przystępowania jednostek samorządu terytorialnego do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych [Dz.U. nr 91, poz. 1009]. Wskazane cele ugrupowania i charakter zadań przesądza o niezarobkowym celu ugrupowania, wobec czego ugrupowanie nie jest przedsiębiorcą. Co do zasady państwo członkowskie podejmuje decyzję o uczestnictwie przyszłego członka w EUWT w nieprzekraczalnym terminie trzech miesięcy od daty otrzymania dopuszczalnego wniosku zgodnie z ust. 2. Przy podejmowaniu decyzji o uczestnictwie przyszłego członka w EUWT państwo członkowskie może stosować przepisy krajowe.. 3. Członkowie Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej Ugrupowanie jest nowym podmiotem o charakterze ponadnarodowym, który nie ma odpowiednika w polskim porządku prawnym, ugrupowanie bowiem nie jest organizacją międzynarodową ani związkiem komunalnym, stowarzyszeniem czy spółką, jednocześnie posiada osobowość prawną. Siedziba ugrupowania ma być na terenie UE. Członkami ugrupowania mogą być wyłącznie podmioty wskazane w art. 3 r.e.u.w.t.: a) państwa członkowskie, b) władze regionalne10, c) władze lokalne, d) podmioty prawa publicznego w rozumieniu art. 1 ust. 9 akapit drugi Dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi, tj. każdy podmiot: ––ustanowiony w szczególnym celu zaspokajania potrzeb w interesie ogólnym, które nie mają charakteru przemysłowego ani handlowego, ––posiadający osobowość prawną, 10 Termin „region” ma różne znaczenie w poszczególnych państwach członkowskich, może oznaczać składowe państw federalnych, posiadające autonomię polityczną, administracyjną i finansową, np. w Belgii, lub szczebel dekoncentracji administracji bez osobowości prawnej, np. w Grecji [Pietrzyk 2002, s. 213]..

(14) 200. Aldona Piotrowska. ––finansowany w przeważającej części przez państwo, jednostki samorządu terytorialnego lub inne podmioty prawa publicznego; albo taki, którego zarząd podlega nadzorowi ze strony tych podmiotów; albo taki, w którym ponad połowa członków organu administrującego, zarządzającego lub nadzorczego została wyznaczona przez państwo, jednostki samorządu terytorialnego lub inne podmioty prawa publicznego; e) stowarzyszenia składające się z podmiotów należących do jednej lub kilku wymienionych kategorii, f) podmioty pochodzące z państw nienależących do Unii Europejskiej, pod warunkiem że pozwalają na to systemy prawne tych państw lub umowy międzynarodowe zawarte pomiędzy państwami członkowskimi a państwami trzecimi. Pojęcie państwa członkowskiego należy rozumieć dosłownie, a nie w znaczeniu funkcjonalnym, gdyż rozporządzenie 1082/2006 posługuje się stwierdzeniem Member States a nie States jak w przypadku Dyrektywy z 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych 2004/18/WE (uzasadnienie projektu, s. 5). Wśród potencjalnych członków w rozporządzeniu wymienia się władze regionalne. W przypadku Polski będą to województwa jako jednostki samorządu terytorialnego. Pod pojęciem stowarzyszenia należy rozumieć stowarzyszenia, których członkami są władze regionalne lub lokalne. W Polsce mogą to być stowarzyszenia wszystkich szczebli samorządowych, tj. gminny (art. 84 ust. 1 Ustawy o samorządzie gminnym z 8 marca 1990 r. Dz.U z 2001 r., nr 142, poz. 1591, dalej u.s.g.), powiaty (art. 75 ust. 1 Ustawy o samorządzie powiatowym z 5 czerwca 1998 r. Dz.U. z 2001 r., nr 142, poz. 1592, dalej u.s.p.), województwa (art. 8b ust. 1 u.s.w.), kryteria te będzie spełniał także związek międzygminny (art. 64 i 65 u.s.g.) lub międzypowiatowy (art. 65 u.s.p.), posiada on bowiem osobowość prawną i tworzony jest w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych.. 4. Tworzenie Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej Podstawowym aktem prawnym, na mocy którego tworzone jest EUWT, jest rozporządzenie. Co do zasady rozporządzenie nie wymaga transpozycji do porządku prawnego państw członkowskich, gdyż jest bezpośrednio stosowane. Co więcej, Europejski Trybunał Sprawiedliwości zakazał włoskiej praktyki dosłownego powtarzania rozporządzeń przez ustawy krajowe [Wyrok ETS z 10.10.1973, 43/73, s. 981], ponieważ prawa i obowiązki zawarte w normach narodowych nie miałyby ogólnego pierwszeństwa stosowania przysługującego normom europejskim [Bussmann 2009, s. 10]. Ustawa o EUWT ma więc charakter wykonawczy,.

(15) Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej…. 201. reguluje zasady organizacji EUWT. EUWT jest sui generis podmiotem prawnym, w sprawach nieuregulowanych do ugrupowań mających siedzibę w Polsce stosuje się odpowiednio ustawę o stowarzyszeniach. W imieniu Rzeczpospolitej Polskiej decyzję o przystąpieniu do ugrupowania lub o jego utworzeniu podejmuje w formie uchwały Rada Ministrów, wyznaczając ministra właściwego do reprezentowania RP w ugrupowaniu, do którego przystąpiła. W przypadku RM ustawodawca nie wskazuje większości, jaka musi się opowiedzieć za uchwałą o przystąpieniu, podobnie jak nie wskazuje wymogu kworum, wobec czego należy wnioskować, że do podjęcia decyzji o przystąpieniu Polski do EUWT wystarczająca jest zwykła większość. W przypadku jednostek samorządu terytorialnego decyzję o przystąpieniu do EUWT podejmuje organ stanowiący, tj. rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa, bezwzględną większością głosów, przy kworum obecności adekwatnej do bezwzględnej większości ustawowego składu danego organu stanowiącego. Procedura podejmowania decyzji o utworzeniu ugrupowania lub o przystąpieniu do już istniejącego ugrupowania przez jednostki samorządu terytorialnego, a także cel publicznoprawny ugrupowania, jakim jest realizacja zdań publicznych, wskazuje na podobieństwo do tworzenia związku powiatów lub gmin w celu realizacji przez te związki zadań powiatu lub gminy. Pozostałe podmioty publiczne decyzję o przystąpieniu do EUWT podejmują zgodnie ze swymi wewnętrznymi regulacjami. W przypadku jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotów publicznych przystąpienie do ugrupowania jest możliwe po uzyskaniu zgody, wyrażonej w drodze decyzji, ministra właściwego do spraw zagranicznych w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, ministrem właściwym do spraw finansów publicznych oraz ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego, w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania uchwały lub decyzji. Ugrupowanie nabywa osobowość prawną w chwilą wpisu do Rejestru Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej prowadzonego dla ugrupowań mających siedzibę w Polsce przez ministra właściwego do spraw zagranicznych. Przystąpienie do ugrupowania ma charakter dobrowolny. Wartość osobowości prawnej ugrupowania kreuje zdolność prawną przejawiającą się w: ––zdolności kontraktowej – jako zdolność dokonywania czynności prawnych wiążących się z tzw. swobodą kontraktową w zakresie zawierania umów cywilnoprawnych i administracyjnoprawnych, wspólnych przedsięwzięć, porozumień o współpracy wynika ona z art. 1 § 2 i 3 rozporządzenia; ––zdolności korporacyjnej – zdolność ugrupowania do integracji i podejmowania współpracy z innymi podmiotami, w celu lepszej realizacji celów ugrupowania w tym programów, projektów międzyregionalnych. Dopuszczalność.

(16) 202. Aldona Piotrowska. tworzenia stowarzyszeń bądź związków ugrupowań można wyprowadzić z art. 1 rozporządzenia, art. 3 u.e.u.w.t. w związku z ustawą o stowarzyszeniach; ––zdolności akcesyjnej – tj. zdolności ugrupowania do przystępowania do już istniejących organizacji (w odniesieniu do regionów zob. [Boć i Malarski 2008, s. 84]). Właściwe organy państwa członkowskiego, w którym jest siedziba ugrupowania, mają ponadto następujące kompetencje nadzorcze: możliwość zakazania wykonywania działalności lub nakaz wycofania się członka z ugrupowania, gdy EUWT prowadzi jakąkolwiek działalność naruszającą przepisy państwa członkowskiego dotyczące porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, zdrowia publicznego lub moralności publicznej lub naruszającą interes publiczny państwa członkowskiego. Podstawą wydania decyzji nadzorczych jest naruszenie prawa, decyzje te podlegają kontroli sądu administracyjnego. EUWT jest niewątpliwie środkiem instytucjonalnym realizacji współpracy transgranicznej, którego celem jest utworzenie nowej struktury organizacyjno‑prawnej. Jak dotąd w Polsce nie utworzono żadnego EUWT. Pierwszym ugrupowaniem była francusko-belgijska inicjatywa Eurométropole Lille-Kortrijk‑Tournai utworzona w styczniu 2008 r., obejmująca 14 instytucji z francuskiego departamentu Nord i z belgijskich Flandrii Zachodniej i Hainaut. Eurométropole ma realizować projekty w dziedzinie zrównoważonego rozwoju, transportu, usług w obu krajach. Drugim EUWT jest węgiersko-słowackie ugrupowanie Esztergom‑Štúrovo [Boć i in. 2008, s. 325].. 5. Odpowiedzialność Zgodnie z art. 19 u.e.u.w.t. Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania ugrupowania, którego członkiem jest Rzeczpospolita Polska, podobnie jak jednostki samorządu terytorialnego, państwowe osoby prawne oraz samorządowe osoby prawne nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania ugrupowania, którego są członkiem. Koreluje to z uregulowaniami dotyczącymi zasady wzajemnej nieodpowiedzialności Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego za swoje zobowiązania wyrażone w art. 40 ustawy Kodeks cywilny z 23 kwietnia 1964 r. Dz.U. z 1964 r., nr 16, poz. 93 ze zm. Organem nadzorującym ugrupowania jest minister właściwy do spraw zagranicznych. W przypadku prowadzenia przez ugrupowanie mające siedzibę statutową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności naruszającej przepisy dotyczące porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, zdrowia publicznego lub.

(17) Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej…. 203. moralności publicznej lub naruszającej interes publiczny RP, organ nadzorujący wykreśla ugrupowanie z rejestru, co jest jednoznaczne z zakazem prowadzenia tej działalności na jego terytorium. Zakazy takie nie mogą stanowić środka arbitralnego lub ukrytego ograniczania współpracy terytorialnej członków EUWT. Umożliwia się kontrolę decyzji właściwego organu przez organ sądowy. W przypadku prowadzenia przez ugrupowanie mające siedzibę statutową poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności, o której mowa w art. 13 rozporządzenia 1082/2006, organ nadzorujący uchyla decyzję o wyrażenie zgody na przystąpienie do ugrupowania jednostki samorządu terytorialnego lub podmiotu prawa publicznego, wydaną w stosunku do członka tego ugrupowania. Nie naruszając przepisów dotyczących rozwiązania EUWT zawartych w konwencji, właściwy sąd lub organ państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba statutowa EUWT, nakazuje – na wniosek jakiegokolwiek właściwego organu posiadającego uzasadniony interes – rozwiązanie EUWT, jeżeli uzna, że EUWT nie spełnia już wymogów ustanowionych w art. 1 ust. 2 lub art. 7, lub jeżeli uzna, w szczególności, że EUWT działa poza zakresem powierzonych zadań określonych w art. 7. Organ nadzorujący wykreśla ugrupowanie z rejestru i informuje wszystkie państwa członkowskie, zgodnie z których prawem zostali utworzeni członkowie EUWT, o wszelkich wnioskach o rozwiązanie EUWT. Likwidator ugrupowania zawiadamia organ nadzorujący o wszczęciu likwidacji ugrupowania.. 6. Podsumowanie Wprowadzenie do porządku prawnego państw członkowskich UE nowego instrumentu prawnego, przez rozporządzenie WE nr 1082/2006, należy ocenić pozytywnie w aspekcie możliwości realizacji polityki rozwoju. Europejskie Ugrupowania Współpracy Transgranicznej, które będą tworzone na podstawie tego rozporządzenia z udziałem polskich organów administracji, staną się nowymi podmiotami administrującymi, których istnienie niewątpliwie ułatwi realizację polityki rozwoju, a zwłaszcza osiąganie takich celów, jak spójność społeczna i współpraca terytorialna. Ugrupowanie może stanowić istotny instrument realizacji zadań publicznych, ze względu na szeroki zakres kompetencji, które mogą być przekazane ugrupowaniu na mocy art. 7 r.e.u.w.t..

(18) 204. Aldona Piotrowska. Literatura Błaś A. [1996], Funkcje osobowości prawnej gminy i związku komunalnego, „Przegląd Prawa i Administracji”, t. XXXV. Boć J., Malarski S. [2008], Problemy prawne regionalizacji w Europie, Kolonia Limited, Wrocław. Boć J., Nowacki K., Knopp L., Schröder W. [2008], Problemy prawne regionalizacji w Europie, Kolonia Limited. Bussmann A. [2009], Europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej wdrażanie rozporządzenia (WE) nr 1082/2006 do polskiego porządku prawnego, „Samorząd Terytorialny”, z. 5. Czarnow S. [1997], Niektóre aspekty prawne współpracy transgranicznej i euroregionów, „Państwo i Prawo”, nr 10. Izdebski H., Kulesza M. [1999], Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne, Liber, Warszawa. Klyszcz R. [1999], Ustawa o samorządzie powiatowym i o samorządzie województwa. Komentarz, Oficyna Wydawnicza „Unimex”, Wrocław. Ogłoszenie prasowe Komisji Europejskiej z dnia 30 maja 2007 r. KOM/2007/694, tłumaczenie polskie, www.funduszeonline.pl. Pietrzyk I. [2002], Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Podgórski K., Martysz C. [1998], Samorząd powiatowy praktyczny komentarz do ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r., Zachodnie Centrum Organizacji, Katowice–Zielona Góra. Skoczny T. [1985], O niektórych problemach teorii zadań administracji państwowej, „Organizacja–Metody–Technika”, z. 11–12. Skrzydło-Niżnik I. [2007], Model ustroju samorządu terytorialnego w Polsce na tle zagadnień ustrojowego prawa administracyjnego, Wydawnictwo UJ, Kraków. Starościak J. [1974], Administracja. Zagadnienia teorii i praktyki, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa. Stasiakowski R. [2009], O pojęciu zadań publicznych, „Samorząd Terytorialny”, z. 7–8. Traktat o Unii Europejskiej. Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Komentarz [2006], red. Z. Brodecki, S. Majkowska, M. Tomaszewska, D. Pyć, M. Drobysz, I. Zużewicz, LexisNexis, Warszawa. Wierzbowski M., Cieślak Z., Jagielski J., Lang J., Szubiakowski M., Wiktorowska A. [2007], Prawo administracyjne, LexisNexis, Warszawa. Wyrok ETS z 10.10.1973, 43/73, Fratelli Variola S.p. A v. Amministratione italiana delle Finanze, ECR 1973.. European Grouping of Territorial Cooperation (EGTC) New Public Authorities Regulation (EC) No 1082/2006 of the European Parliament and of the Council of 5 July 2006 on the European grouping of territorial cooperation (EGTC) provides a new instrument for cross-border cooperation in the European Union–EGTC, which has legal character. The objective of the EGTC is to reduce the significant difficulties encountered by Member States and, in particular, by regional and local authorities in implementing.

(19) Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej…. 205. and managing territorial cooperation. The objective of an EGTC shall be to facilitate and promote cross-border, transnational and/or interregional cooperation between its members, with the exclusive aim of strengthening economic and social cohesion. An association may have as its members Member States, regional authorities, local authorities or bodies governed by public law according to the second subparagraph of Article 1(9) of Directive 2004/18/EC of the European Parliament and of the Council of 31 March 2004 on the coordination of procedures for the award of public works contracts, public supply contracts and public service contracts. Associations consisting of bodies belonging to one or more of these categories may also be members, so an EGTC can be homogeneous or non-homogeneous. An EGTC shall be made up of members located on the territory of at least two Member States. An EGTC shall act in accordance with the tasks given to it, which shall be limited to the facilitation and promotion of territorial cooperation to strengthen economic and social cohesion and be determined by its members on the basis that they all fall within the competence of every member under its national law. The tasks all fall within the competence of every member under its national legal means, which in the case of the grouping of non-homogeneous can act only the task common for all members of grouping, and in addition the tasks entrusted by the public authorities to other than EGTC members..

(20)