"Literatura Ludowa".

"Literatura Ludowa".

45 -"LITERATURA. LUDOWA" " L i t e r a t u r a Ludowa" - p i e r w s z e w d z i e j a c h n a s z e j k u l t u r y cz a­ sopismo f o l k l o r y s t y c z n e ~ w y ro s ł a z i n i c j a t y w y f o l k l o r y s t ó w p o d j ę t e j na k o n f e r e n c j i p o d h a l a ń s k i e j P o l s k i e g o Towarzystwa Ludoznawczego we w r z e ś n i u 1956 r . w Zakopanem* Źródłem t e j i n i c j a t y w y b y ł a k o n k r e t n a p o t r z e b a . P o l s k a po­ s i a d a b a r d z o b o g a t ą l i t e r a t u r ę ludową ż y j ą c ą w p r z e k a z i e u s t ­ nym po d z i e ń d z i s i e j s z y . P r a c e nad z b i e r a n i e m i p ublikow a nie m okazów l i t e r a t u r y lu d o w ej t r w a j ą u n a s od l a t s t u p i ę ó d z i e s i ę - c i u i m a t e r i a ł y d o t y c h c z a s z e b ra n e dałyby w sumie p o k aź n ą b i ­ b l i o t e k ę . Wy starcz y wspomnieó choćby o dorobku Oskara K o lb e r­ ga.' Największy r o z k w i t z b i e r a o t w a i p u b l i k a c j i z z a k r e s u l i ­ t e r a t u r y lu d o w e j p r z y p a d a na s c h y ł e k wieku XIX. Prz ed p i e r w s z ą wojną św ia to w ą z a n i e c h a n o u n a s z r ó ż n y c h p r z y c z y n s y s t e m a t y c z ­ nego u t r w a l a n i a druk iem t e k s t ó w ludowych, a tymczasem m a t e r i a ­

ł y f o l k l o r y s t y c z n e gromadzone p r z e z l i c z n y c h z b i e r a c z y r e g i o ­ n a l n y c h r o s ł y z r o k u na r o k .

S t o s u n k i t e p o c z ę ł y zm ie niaó s i ę na l e p s z e po 1945 r . , gdy wznowiło swą d z i a ł a l n o ś ć P o l s k i e Towarzystwo Ludoznawcze, gdy p o w s t a ł Państwowy I n s t y t u t S z t u k i i I n s t y t u t Badań L i t e r a c k i c h . W pierwszym d z i e s i ę c i o l e c i u P o l s k i Ludowej po ło ż ono j e d n a k

główny n a c i s k na k u l t u r ę m a t e r i a l n ą , z pom in ięc iem k u l t u r y du­ ch o w e j. S y t u a c j a t a k a s t w a r z a ł a poważne n i e b e z p i e c z e ń s t w o d l a d a l s z e g o b y t u r o d z i m e j l i t e r a t u r y l u d o w e j , g r o z i ł a zerwaniem w i ę z i ł ą c z ą c y c h anonimową tw ó r c z o ś ć sło w ną l u d u p o l s k i e g o z l i t e r a t u r ą i k u l t u r ą og óln onaro dow ą.

By temu z a r a d z i ć , powstało;' w ł a ś n i e czasop is mo " L i t e r a t u r a Ludowa" pod r e d a k c j ą p r o f . p r o f . J . K r z y ż a n o w s k i e g o , W.Doroszew­ s k i e g o , S t . P i g o n i a , J . G a j k a , T .S e w eryna. Zadaniem pisma j e s t s k u p i a ó wokół s i e b i e w s z y s t k i c h f o l k l o r y s tó w -n a u k o w c ó w o r a z z b i e r a c z y r e g i o n a l n y c h i u ł a t w i a ć im p u b l i k o w a n i e nagromadzo­ nych a w a r t o ś c i o w y c h m a t e r i a ł ó w . Pismo d r u k u j e n a s t ę p u j ą c e m a t e r i a ł y ; 1 . rozprawy i p r a c e naukowe z z a k r e s u l i t e r a t u r y lu d o w ej i j e j s t o s u n k u do l i t e r a t u r y n a r o d o w e j j 2 . o r y g i n a l n e t e k s t y ludowe w p o s t a c i p i e ś n i , podań , b a j e k , gatfęd, z a g a d e k , p r z y s ł ó w i t p * f

3 . m a t e r i a ł y d o t y c z ą c e obyczajów i k u l t u r y w s i ; 4 . r e c e n z j e wy­ dawnictw p o l s k i c h i abęyck z z a k r e s u f o l k l o r u ; 5 # ' sp r a w o z d a n ia z d z i a ł a l n o ś c i i n s t y t u c j i za jm u j ą c y c h s i ę l i t e r a t u r ą ludo wą; 6 . k r ó t k i e c h a r a k t e r y s t y k i i s y lw e ty f o l k l o r y s t ó w dawnych i d z i ­ s i e j s z y c h ; 7# k r o n i k ę n a j w a ż n i e j s z y c h wydawnictw na p o l u l u d o - znawstwa i i n .

Czasopismo p r z y j ę ł o za podstawę w pierwszym o k r e s i e swego i s t n i e n i a wydawanie ze szy tó w r e g i o n a l n y c h o o b j ę t o ś c i 4 - 8 a r k , wydawniczych. D o ty ch c z a s wydano t a k i c h ze sz ytów sie dem : podha­ l a ń s k i , k i e l e c k i , r z e s z o w s k i , c i e s z y ń s k i , d o l n o ś l ą s k i , g ó r n o - ś l ą s k o - o p o l s k i ; ł ą c z n i e 28 a r k u s z y wydawniczych. V/ drulra z n a j ­ d u j e s i ę z e s z y t k a s z u b s k o - p o m o r s k i , a w o p raco w an iu r e d a k c y j ­ nym w a r m i ń s k o - m a z u r s k i , mazo wiecki, p o d l a s k i , l u b e l s k i , s i e ­ r a d z k o - ł ę c z y c k i i i n .

W związku z M i l l e n n i u m r e d a k c j a " L i t e r a t u r y Ludowej" p o d j ę ­ ł a a k c j ę z b i e r a n i a i p u b l i k o w a n i a j a k n a j w i ę k s z e j i l o ś c i r z a d ­ k i c h i dotą d n i e pub lik o w an y ch t e k s t ó w f o l k l o r y s t y c z n y c h z t e r e n u Ziem Z a c h o d n ic h . R e z u l t a t t y c h z a m i e r z e ń u z a l e ż n i o n y j e s t z j e d n e j s t r o n y od samych f o l k l o r y s t ó w i i c h e f e k t y w n e j p r a c y , z d r u g i e j od pomocy m a t e r i a l n e j ze s t r o n y M i n i s t e r s t w a K u l t u r y , M i n i s t e r s t w a Oświaty o r a z p o s z c z e g ó l n y c h Wojewódzkich Rad Narodowych.

DZIAŁ LITERATURY LUDOWEJ W PAŃSTWOWYM INSTYTUCIE SZTUKI

P r z e d p i e r w s z ą wojną św ia to w ą z b i e r a n i e m i opracowywaniem f o l k l o r u zajmowano s i ę u n a s t y l k o i n d y w i d u a l n i e . Z apis y wy­ konywano o d r ę c z n i e . Na s z e r s z ą s k a l ę r o z p o c z ę t o n a g r a n i a do­ p i e r o w 1930 r . z c h w i l ą u t w o r z e n i a w U n i w e r s y t e c i e Poznań­

skim Re gio nal neg o Archiwum F o n o g r a f i c z n e g o . Do 1939 r . R.A*F. p o s i a d a ł o ju ż ok. 4000 fonogramów z W i e l k o p o l s k i * ś l ą s k a , P i e ­ n i n , Mazowsza i Pomorza*^.

W tym c z a s i e w Warszawie d z i a ł a ł o p r z y B i b l i o t e c e Narodowej C e n t r a l n e Archiwum F o n o g r a f i c z n e , k t ó r e do 1939 r . z e b r a ł o i n a g r a ł o ok. 2 0 .0 0 0 p i e ś n i ludowych.

Y/szystkie t e ' z b i o r y s p ł o n ę ł y j e d n a k w c z a s i e d r u g i e j wojny ś w i a t o w e j . _______

1 / Ł ucjan K am ieński, k i e r .RAF,opublikował część ty ch zbiorów w k s ią ż c e p t . P i e ś n i ludu pom orskiego: ! • P ie ś n i Kaszub południow ych.£oruń 1936.