SUMMARY
The Devonian shallow extracratonic basin in southern Poland was bordered to the south by the pre-Carpathian land mass, and to the west it sloped into deep geosynclinal ba sin (Fig. 1 ). During the Late Devonian times this tropical shełf sea was characterized by cłearly diversified bottom morphology. In the early Frasnian, isolated subtidal ele-vations were formed by organie buildups of coral-stromato-poroid mud-mound type. A short-lived regressive pulse (Lower gigas Zone) brought these structures to wave-agi-tated zone where they probably developed as true pinnacle reefs.
During most of the Late Devonian times the regressive conditions prevailed enabling near-shore platforms to develop and prograde basinwards to the north (Fig. 3). These attached carbonate platforms shed biodetrital and intraclastic materiał into the adjoining parts of the shelf basin via storm currents (tempestites) and, subordinately, turbidite currents. Depositional environment of the shelf basin was controlled mainly by bathymetry ( below the optimum zone of biogenie CaC03 production: i.e. below 50-1 OO m), and changing degree of stagnation with con-commitant fluctuations in oxygen regime (according to the model by W.C. Byers).
Translated by the Author
PE3K)ME
AeBOHCKMH wenb<ł>OBOH 6acceHH 8 K>>KHOH nonbwe c K>ra rpaHMl.IMT c npaKapnaTCKVIM KOHTMHeHTOM, a c 3a-naAa - c 6onee rny6oKMM reocvtHKnvtHanbHblM 6acce.:1-HOM (p1i1c. 1 ). B n03AHOM AeBoHe :no Tponvi1.1ecKoe wenb-<ł>oaoe Mope xapaKTepvt30BanOCb HeOAHOPOAHOH MOp<ł>o norne.:1 AHa (pvic. 3). B paHHeM <ł>paHe 06oco6neHHb1e B03BblWeHHOCTM V1Men1i1 xapaKTep opraHvtl.leCKVIX Kopanno-BO-CTpoMaTonopovtAOBblX vinvtCTblX xonMoB. KpaTKospe-MeHHaR perpecc1i1R s paHHeH lnoxe rvirac nepeHecna 3TM CTpyKTYPbl B 30HY BOnHeHvtR, TaK l.ITO OHM sepoRTHO AOCTMrnM CTaAMIO 6aweHKOBoro pvi<t>a.
B
perpeccvtBHblX 3Tanax, oxsaTb1Bato1.L4MX 6om;,wyK> 1.1acTb n03AHoro AeBoHa p'a3svisanvtcb npvi6pe>KHb1e Kap-60HaTHb1e nnaT<ł>opMbl, omtpaK>l.L41AecR Ha npaKapnaTCKOM KOHTMHeHTe M pa3BV1BaK>1.L41AeCR K cesepy (pvic. 3). OHM AOCTaBnRnvt Kap6oHaTHblH AeTpVITHblH MaTepvian B np1i1-nera101.L41Ae 1.1acTvt wenb<t>osoro 6acce.:1Ha np1i1 nocpe,o,CTse wTopMOB 1i1/vimt ,o,pei'.1<ł>oBblX MopcKvix Te1.1eHvtM. XapaKTep ceA1i1MeHTa1.1vi1i1 B npe,o,enax wen~osoro 6accei'.1Ha - npe-o6na,o,aK>l.L4ero naneoreorpa<t>vi1.1ecKoro 3neMeHTa - 6bin o6ycnosneH 6aTvtMeTpviel'.1 (Hvt>Ke 30Hbl onTvtMan bHOM ,o.mi o6pa3oBaHvtR 61i1oreHHoro CaC03) vi CTpaTvt<ł>viKa1.1vie.:1 BOA cornacHo MOAenviB.U.
óa.:iepca ,o,nR wen~OBblX 6accei:1-HOB COAep>Ka1.L4V1X Mano KMCnopo,o,a.JÓZEF BAŻYŃSKI, HANNA CHILIŃSKA
Instytut Geologiczny
FORNIA OWALNA JA
W
ORA
I J
EJ IMPLIKACJE GEOLOGICZNE I METALOGENICZNE
UKD 551.22(1-053.3)(438- 35 Jawor):550.814:629.783 :551.24.05"756" :553.2.005(122):001.5Forma owalna Jawora i uskok sudecki brzeżny należą do najbardziej wyraźnych elementów widocznych na zdję ciach satelitarnych. O ile uskok sudecki brzeżny stanowi znany od dawna element budowy geologicznej Sudetów, wyraźny także w morfologii, o tyle forma owalna Jawora nie była dotychczas zauważana i została „odkryta" podczas interpretacji zdjęć satelitarnych. W tym sensie stanowi ona kolejny przykład celowości wykorzystania informacji ze zdjęć satelitarnych, dla racjonalnego ukierunkowania dal-szych badań w tym, wydawałoby się tak dobrze zbadanym pod względem geologicznym, obszarze.
Celem _artykułu jest wykorzystanie dostępnych danych metalogenicznych dla wyjaśnienia najbardziej prawdopodob-nej genezy jej powstania. Obecnie są trzy hipotezy o genezie formy owalnej Jawora. Pierwsza wiąże jej powstanie z wgłębnymi intruzjami magmowymi (1 ), druga skłania się do impaktytowego powstania (7), a trzecia przyjmuje wystę powanie skomplikowanego zapadliska typu wulkano-tekto-nicznego (6, 4).
Najobszerniej opisana, ale wydaje się że najmniej prawdopodobna jest hipoteza o powstaniu formy owalnej Jąwora, w wyniku upadku meteorytu. Autorzy (7) jako uzasadnienie przyjęcia impaktytowej genezy podają: l) podobieństwo w układzie sieci drenażowej do niektórych
znanych form impaktytowych, 2) układ podwójnego pierścienia, 3) występowanie centralnego wzniesienia, 4) podobne rozmiary.
274
Jednocześnie autorzy wymieniają fakty, które przeczą przyjętej genezie, jak np.: brak autochtonicznych produk-tów powstających podczas uderzenia meteorytu i niezgod-ność w występowaniu starszych skał wylewnych.
Zewnętrzne podobieństwo na zdjęciach satelitarnych do znanych form impaktytowych nie może stanowić wystar-czającego dowodu. Powołanie się na występowanie central-nego wzniesienia, w przypadku formy owalnej Jawora, wydaje się nieporozumieniem. Na ryc. l pokazano 5 schema -tycznych przekrojów (od a do e) przez formy impaktytowe (8), na których podobieństwo autorzy powołują się oraz schematyczny przekrój w skali około 1: 800 OOO przez formę owalną Jawora (przekrój f). Z pokazanych przekrojów zaczerpniętych z literatury wynika, że na żadnym z nich centralne wzniesienie po odprężeniu nie jest wyższe od otoczenia formy impaktytowej. Byłoby to zresztą sprzeczne z zasadami fizyki; natomiast przekrój morfologiczny przez formę owalną Jawora jest asymetryczny a jej centralne wzniesienie jest wyraźnie wyższe od obszarów sąsiednich. Przekrój morfologiczny nie jest więc podobny do żadnej z. form opisanych w cytowanej przez autorów literaturze. W trakcie odprężenia centralna część formy impaktyto-wej ulega silnemu spękaniu a nawet zuskokowaniu, a więc w sensie fizycznym osłabieniu. Skłania to do wniosku, że podczas procesów agradacyjnych środek formy impakty-towej powinien ulec obniżeniu jako bardziej podatny na denudację a nie odwrotnie, zostać zakonserwowany, jak to przyjmują autorzy. Brak produktów impaktytowych,
nietypowy przekrój morfologiczny oraz dodatkowo prze-kraczające występowanie starszych od trzeciorzędu wulka-nitów przeczy możliwości wyjaśnienia powstania formy owalnej Jawora, jako śladu po uderzeniu meteorytu.
Struktura owalna Jawora. o rozmiarach 19 km po krót-szej osi, i około 27 km długości po dłuższej osi jest podzielona uskokiem brzeżnym sudeckim na dwie nierówne części (ryc. 2). Większa część (około 3/4 powierzchni) znajduje się w
a b c d e m
o
4ooo
gooo
+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + mo
1250 O 10 20km L--L....-.J 2500 + + + + + m + + + + + O 10 20km ~, ,
.~
~
.,~;w;„r:4
orr
I
+ + + + + + m O 5 10 km ~o
~ 125~
r=
±·ZL~~
o
5 10km 1.--J--J m npm Nysa Szalonał
300 100 5001 L....r,~-r~-r-~-r-~...,.-~-r-~~---.o
5 10 15 20 25 30 35 j.-torma owalna-I
Jawora kmRyc. /. Schematyczne przekroje przez formy impaktowe (a-e) oraz przekrój przez formę Jawora (/).
Fig. /. Sketch section through impactfroms (a-e) and the Jawor form (/).
obrębie Gór Kaczawskich w Sudetach, a pozostała - należy do bloku przedsudeckiego.
Na zdjęciu satelitarnym zewnętrzny pierścień utworzo-ny został przez sieć drenażową Nysy Szalonej, Nysy Małej i Kaczawy. Wewnętrzne pole formy owalnej Jawora tworzą głównie mieszane lasy oraz częściowo charakterystyczny układ sieci dopływów wymienionych rzek pierścienia ze-wnętrznego. Od południa granica formy owalnej Jawora zgodna jest z przebiegiem północnego uskoku rowu Świerza
wy. W centralnej części formy owalnej Jawora krzyżują się fotolineamenty. z których jeden odpowiada uskokowi sudeckiemu brzeżnemu, jeden jest do niego równoległy. a pozostałe bądź pokrywają się na krótkich odcinkach ze znanymi uskokami i utworami żyłowymi, bądź też nie wykazują bezpośredniego związku ze znanymi elementami budowy geologicznej.
Wielokrotnymi precyzyjnymi niwelacjami (5) stwier-dzono pulsacyjny charakter uskoku sudeckiego brzeżnego oraz dyslokacje biegnące równolegle do niego. nie zawsze uchwycone podczas kartowania geologicznego. W związku z tym fotolineamenty równoległe do uskoku sudeckiego brzeżnego zinterpretowane na materiałach teledetekcyj-nych nabierają sensu geologicznego. Jednocześnie w rejo-nach o wyższym stopniu rozpoznania geofizycznego stwier-dzone fotolineamenty radarowe znajdują w większości przy-padków dobre odzwierciedlenie w powierzchniowym obra-zie geofizycznym, w konfiguracji izolinii na mapach oporu elektrycznego i potencjałów samoistnych, w przebiegu stref obniżonych oporów i ciągów anomalii Frasera (3 ). Natomiast jako całość owalna forma Jawora nie nawiązuje do przypowierzchniowych elementów geologicznych i nie odpowiada znanym dotychczas elementom tektonicznym (2). Pod względem metalogenicznym obszar owalnej formy Jawora obejmuje jeden z najciekawszych i najbogatszych pod kątem mineralizacji rejonów Sudetów. W strefach powierzchniowych i przypowierzchniowych znana jest głów- . nie żyłowa mineralizacja barytowa (złoże Stanisławów, obecnie eksploatowane) oraz liczne żyły kwarcowo-sy-derytowe z mineralizacją siarczkową (galenit, sfaleryt, chalkopiryt, chalkozyn, antymonit, piryt), eksploatowane w
Ryc. 2. Szkic fotogeologiczny formy owalnej Jawora (wg 2). Fig. 2. Photogeological sketch the oval form of Jawor (a/ter 2).
przeszłości w rejonach Chełmca i Męcinki. Jest to typowa mineralizacja hydrotermalna ze składem paragenetycznym,
charakterystycznym dla średnich i głównie niskich tempera-tur roztworów mineralizujących. Zasięg pionowy zwłaszcza mineralizacji barytowej jest znaczny i nie do końca roz-poznany. Wiadomo jedynie, że osiąga ona głębokości poniżej 700 m, przy czym obserwuje się charakterystyczny dla klasycznych złóż barytowych opisywanych w li-teraturze wzrost z głębokością domieszek fluorytu, aż do występowania monomineralnych żył fluoryto-towych włącznie (3). Zasięg głębokościowy minera-lizacji siarczkowej związanej z żyłami kwarcowo-sy-derytowymi nie jest znany. Z danych archiwalnych wynika jedynie, że w poszczególnych żyłach obserwowano wzrost siarczków z głębokością. Zwraca także uwagę fakt. że w tych głębszych partiach pojawiały się domieszki metali charakterystycznych dla wyższych temperatur minerali-zacji, a mianowicie arsen u (do dziesiętnych części procenta) i cyny.
Związek procesów mineralizacji ze znanymi przeja-wami wulkanizmu i magmatyzmu nie został udowodniony.
Znaczny zasięg pionowy mineralizacji barytowej wydaje się sugerować, że źródłem roztworów mineralizujących mogą być utwory magmowe nie przejawiające się bezpośred nio na współczesnej powierzchni ścięcia erozyjnego. Z. Borek i J. Farbisz (3) podają, że ... „analiza mapy grawimetrycznej półszczegółowego zdjęcia tego rejonu Sudetów prowadzi do bardzo interesujących wniosków. W obrazie pola grawitacyjnego w redukcji Bougera w sąsiedztwie wybitnej anomalii ujemnej związanej z masywem granitowym Strze-gomia -Jawora, po południowo-zachodniej stronie uskoku
brzeżnego, dokładnie w obrębie jednostki Chełmca (znanej z maksymalnej koncentracji w opisywanym rejonie minerali-zacji siarczkowej - uwaga nasza) pojawia .się niewielka „zatoka" izarytm również o tendencji ujemnej. Sugeruje to możliwość występowania w głębi lżejszego ciała. być może fragmentu intruzji granitowej, również po stronie SW uskoku brzeżnego .... Porównanie konfiguracji izarytm z mapą radarową wykazuje zaskakującą zbieżność północ nego i południowego ich wygięcia z przebiegiem dwóch fotolineamentów I rzędu, poprzecznych do linii uskoku brzeżnego".
A. Grocholski (6) natomiast wiąże powyższą anomalię
grawimetryczną, której maksimum przypada na obszar przedsudecki, z występowaniem w rejonie Mokrzeszowa zapadliska wulkanotektonicznego typu kaldery. Zwraca przy tym uwagę na fakt, że ma tu miejsce współwystępowanie takich zjawisk jak wulkanizm, zapadliska tektoniczne i anomalie grawimetryczne o dużej intensywności, co jest jaskra wą zbieżnością tego zespołu cech z cechami
charakte-rystycznymi dla strefy zapadlisk wulkanotektonicznych Kamczatki. Autor ten przytacza także pogląd M.I. Zubina, który wiąże powstanie tego typu zapadlisk z istnieniem w obrębie skorupy ziemskiej dużych ognisk magmowych, wywodzących się z głębokich stref generacji magmy.
Jeżeli przyjąć pogląd A. Grocholskiego ( 6). to w obrębie owalnej formy Jawora mielibyśmy do czynienia nie z jed-nym, a co najmniej z dwoma lub z całą strefą zapadlisk wulkaniczno-tektonicznych, których rozmieszczenie i gra-nice są jednak całkowicie niezależne od przebiegu foto-lineamentów, ograniczających opisywaną formę Jawora. Podkreślić przy tym należy, że obszar objęty owalną formą Jawora charakteryzuje się intensywnymi, cyklicznie powta-rzającymi się w historii jego geologicznego rozwoju, pro-cesami magmowymi i wulkanicznymi, którym towarzyszyły również cyklicznie powtarzające się aż do czasów współ czesnych ruchy tektoniczne, doprowadzające w efekcie do
276
powstania skomplikowanego węzła tektonicznego. Strefy spękań tektonicznych były następnie drogami migracji roztworów mineralizujących, których związek ze znanymi skałami magmowymi i wulkanicznymi nie jest udowodniony, Znaczny zasięg pionowy mineralizacji, zwłaszcza barytowej,
wzrost z głębokością zawartości fluorytu, pojawienie się w głębszych partiach żył kwarcowo-syderytowych domieszek arsenu i cyny świadczyć może o istnieniu pionowej sekwencji mineralizacji: od wysokotemperaturowej na znacznych głębokościach do średnio-i niskotemperaturowej powszech-nie znanej w tym obszarze na obecnej powierzchni ścięcia erozyjnego. Nasuwa się więc przypuszczenie, że istniejący obraz metalogeniczny, występowanie zapadlisk wulkano-tektonicznych oraz forma owalna Jawora mają wspólne źródło genetyczne: duże ognisko magmowe, istniejące na znacznej głębokości, wywodzące się z głębokich stref generacji magmy.
LITERATURA
I . B a ż y ń s k i J.. D a n i e I -D a n i e I s k a B. et a 1. -Przykłady geologicznej interpretacji obrazów sateli-tarnych dla celów praktycznych. [W:] Zastosowanie teledetekcji w badaniach środowiska geograficznego. PWN 1980.
1 Ba ż y ń s k i J „ G r a n i cz n y M. i in. - Mapa
dyslokacji Sudetów l: 200 OOO. Wyd. Geol. (w druku).
3. Borek Z„ Farb is z J. - Projekt prac geologicz-no-poszukiwawczych za złożem fluorytowo-barytowym
w kat. C2 w rejonie Stanisławów -Pomocne oraz prac penetracyjnych za polimetalami w jednostce Chełmca wraz ze sprawozdaniem z dotychczasowych prac pe-netracyjnych. Wrocław 1984, Arch. PBG.
4. Do k t ó r S., G r a n i cz ny M. - Struktury kolis-te i pierścieniowe na zdjęciach satelitarnych - ich geneza i znaczenie. Prz. Geol. 1983 nr 1.
5. Gier we 1 a n ie c J., W o ź n i a k J. - Ocena współczesnej aktywności tektonicznej uskoku sudec
-kiego brzeżnego w świetle archiwalnych materiałów rt·iwelacyjnych. Wsp. i neotekt. ruchy skorupy ziemskiej w Polsce. T. 4. Ossolineum, 1981.
6. G ro c h o 1 s ki A. - Uskok sudecki brzeżny a zagadnienia wulkano-tektoniki trzeciorzędowej. Acta Univ. Wratislaviensis no. 378. Pr. geol. mineral. VI 1977.
7. M r o c z k o w s k i J., O s t a f i c z u k S. - A Ring Structure near Złotoryja -Świerzawa -Jawor (Western Sudetes). Bull. Acad. Pol. Sc. Ser. Sc. de la Terre, 1981 vol. 29 nr 2.
8. M as a i t is W. L., - Astroproblemy na tierritorii SSSR. Sow. Gieoł. 1975 nr 11.
9. Offield T.W., Pohn H.A. - Geology of the Decaturville lmpact Structure Missouri. Geol. Surv.
Prof. Paper 1042. 1979.
10. Phinney W.C., Dence M.R .. Gr•ieve R.
A. F. - Investigation of the Manicougan lmpact Cra-ter. Quebec: An lntrod uction. J. Geophysic. 1978 no. 86.
SUMMARY
The paper presents three hypotheses of origin of Jawor oval form, the hitherto unknown but very clearly visi ble in satellite imagery. An attempt is made to show that origin of that form appears best explainable as due to a deep igneous intrusion.
The area of the Jawor oval form may be treated as a junction characterized by cyclically repeated intense
tec-tonie movements, and igneous and volcanic phenomena. A marked vertical extent of mineralization (especially barite mineralization), increase in fluorite content along with depth, and appearance of As and Sn admixtures in deeper-seated parts of quartz-siderite veins seem to
indi-cate a vertical mineralization sequence: from high-tem-perature mineralization at large depths to medium- and low-temperature at the present erosional surface. There-fore, it may be assumed that the present metallogenic image, presence of volcano-tectonic depressions, and the Jawor oval form are genetically related to the same factor, i.e. presence of a large igneous body at large depths.
The image obtained in result of interpretation of satellite photos implicates necessity to change approach in further prospecting works in this area. In this way the Jawor oval form becomes one more example of purposefulness of the use of satellite in overall interpretation of the known geo-logical facts also in areas geology of which is fairly well understood.
PE3fOME
B cTaTbe on111caHb1 Tp111 r111n0Te3a 06pa30BaH111R
osanb-Holll cpopMbl .Rsopa, xopowo BIA,D,HOH Ha KOCMIAYeCKIAX
CbeMKax, Ho AO c111x nop He1113secTHOH. AsTop CTapaeTcR BblKa3aTb, YTO CaM'blM npaB,D,OnO,D,06HblM RBflReTCR r111n0Te3,
KOTOpblH CBR3blBaeT o6pa3oBaHHble nolll cpopMbl c rny-6111HOH MarMaTIAYeCKOi:1 IAHTpy3111ei:1.
0611aCTb oxsaYeHHaR osan bHoi:1 cpopMoi:1 .Rsopa
co-CTaBnReT co6oi:1 y3e11 xapaKTep1A3YIOLI..\IAi:1CR
IAHTeHCIABHbl-MIA, 1..41AKfllAYeCKIA noBTOpRIOLI..\IAMIACR, TeKTOHIAYeCKIAMIA
,D,BIA->KeHIARMIA, MarMaT111YeCKIAMIA Iii sy11KaH111YeCKIAMIA
npo1..4ecca-MIA. 60flbWaR sepTIAKaflbHaR ,D,aflbHOCTb opy,D,eHeHIAR,
oco-6eHHO 6ap111T0Boro, yse11111YeH111e c r11y61AHOH CO,D,ep>1<aH1AR cp11yop111n, np111cyTcTs111e s 6011ee rny60K111x naprnRx
Ksap-1..4eso-c111,D,ep111T0Bb1x >1<11111 np111Mecei:1 MblWbRKa 111 onosa
-sce 3TO MO>KeT yKa3btBaTb Ha np111cyTCTB111e sepTIA KaflbHOH
ceKBeH1..41A1A opy,D,eHeHIAR: OT BblCOKOTeMnepaTypHoro Ha
6011bWIAX r11y6111Hax, ,D,O cpe,D,He- Iii HIA3KOTeMnepaTypHoro
Ha cospeMeHHOH nosepxHOCTIA 3p031AOHHOro cpe3aHIAR.
Mo>t<HO npe,D,nonaraTb, YTO cyLI..\eCTB,YtoLI..\ee
MeTano-reHHoe 111306pa>t<eH111e, pacnpocTpaHeH111e
sy11KaHo-TeKTO-H111YecK111x sna,D,IAH, a TaK>Ke osanbHaR cpopMa .Rsopa 111MetoT
06LI..11AH reHeTIA'·teCKIAH IACTOYHIAK - 60flbWOi:1
MarMaT111Ye-CK1Ai:1 oyar Haxo,D,RLI..\IAHCR Ha 3HaY1ATeflbHOH r11y6111He. llbo-6pa>t<eH1Ae nonyYeHHoe np111 IAHTepnpeTa1..4111111 KOCMIAYeCKIAX
CbeMoK IAMnfl111KyeT HOBblH nO,D,XO,D, K 6YAYLI..\1AM
pa3Be,D,OY-HblM 111cc11e,D,0BaH111RM s 3Toi:1 0611acT111. B TOM CMbtcne
OBaflbHaR cpopMa .Rsopa RBflReTCR OYepe,D,HblM np111MepoM
1..4e11ecoo6pa3HOCTIA 111cnoflb30BaHIAR KOCMIAYeCKIAX CbeMOK
,D,flR no11Hoi:1 IAHTepnpeTa1..4111111 IA3BeCTHblX reo11or111YeCKIAX
cpaKTOB, TaK>Ke B 0611aCTRX xopowo pa3Be,D,aHHblX B reo110-r111yeCKOM CMblCfle.
ANDRZEJ BLUSZCZ, MIECZYSŁAW F. PAZDUR
Politechnika Śląska
PROPOZYCJA UJEDNOLICENIA SPOSOBU PODAWANIA
I
CYTOWANIA
WYNIKÓW
DA TOW ANIA
OSADÓ~ M~TODĄTL
1. Wprowadzenie
Wysoki stopień zaawansowania metody TL stosowanej do oznaczenia wieku osadów czwartorzędowych w Polsce,
wyrażający się istnieniem czterech laboratoriów
wykonu-jących od kilku lat systematyczne datowania (Warszawa, Lu blin, Gliwice, Gdańsk) oraz przekraczającą 1 OOO
licz-bą wykonanych dotychczas oznaczeń wymaga podjęcia
kroków o charakterze formalnym, zmierzających do ujedno-licenia zasad cytowania wyników oznaczeń wieku metodą
TL we wszelkich publikacjach naukowych dotyczących
paleogeografii i stratygrafii czwartorzędu.
Unifikacja taka jest niezbędna, tym bardziej że metoda TL zastosowana do oznaczania wieku osadów nie może być jeszcze uznana za standardową (jak np. metody 14C czy K-Ar), i jak wiadomo, uzyskiwane wyniki zależą
zarówno od przyjętej metodyki laboratoryjnej, jak również
od wielu (nie w pełni zbadanych) czynników pozalaborato-ryjnych. Przedstawiona poniżej propozycja wywodzi się z
doświadczeń metodologicznych chronometrii radiowęglo
wej oraz metody TL stosowanej do datowania ceramiki i jest właściwie próbą dostosowania konwencji przyjętej
przy cytowaniu wyników datowania ceramiki do potrzeb datowania osadów.
Propozycja ta adresowana jest do autorów wszelkich publikacji dotyczących czwartorzędu (w tym również map geologicznych) oraz recenzentów i redaktorów naukowych. Nie stanowi ona w żadnym przypadku próby ingerencji w
metodykę stosowaną w jakimkolwiek z wymienionych
UKD 550.93 :552.5 :551.79 :535.377 :550.8.056/057.001.12(083. 75/.76)
laboratoriów wykonujących datowania metodą TL (jest to bowiem sprawa wyłącznej odpowiedzialności kierownika danego laboratorium), nie narzuca też żadnych ograniczeń
w zakresie wykorzystywania i interpretacji dat TL dostęp
nych autorowi opracowania~
2. Konwencja cytowania wyników datowania metodą TL
ceramiki
Od kilku lat w literaturze światowej (interdyscyplinarne czasopismo „MASCA Journal" oraz specjalistyczne „An-cient TL") przyjęła się sformułowana głównie przez Flemin-ga ( l, 2) jednolita konwencja podawania wyników datowań metodą TL ceramiki zabytkowej i innych materiałów podda-nych uprzednio procesowi wypalania. Według tej konwencji wynik datowania metodą TL podaje się w postaci unormo-wanego ciągu pewnych liczb i symboli, w którym wyróżnić można „zestaw danych podstawowych" oraz ,,informacje dodatkowe".
2.1. Z.estaw danych podstawowych (wg Fleminga - 1)
Ustalony wzór przedstawiania danych podstawowych ma następującą postać:
wiek (
±p, ±a,
nr Iab)(metoda TL). [I] Objaśnieniaa) Wiek podawany jest w latach przed 1980 r. z oznaczeniem BP (Before Present),
