392 Z A P I S K I
co n ie w ą tp liw ie je s t e fe k te m w ie lo le tn ic h stu d ió w autora. D la c z y te ln ik a p olsk iego w a żn e je s t u w z g lę d n ie n ie d ziejó w p o lsk ich i lite w sk ic h K araim ów . M artw i n a to m ia st fa k t p rezen ta cji n iek tó ry ch w ą tp liw y c h , nie u d o k u m en to w a n y ch źródłow o k o n cep cji, np. istn ie n ia g m in y k a ra im sk iej w c z tern a sto w ieczn y m L w o w ie. Na p lu s za liczy ć n a leży bardzo b ogatą, w ielo języ czn ą bib liografię.
A. Zb.
J erzy P e r t e k , P o l a c y na m o r z a c h i oc eanach t. I: d o r o k u 1795, W yd aw n ictw o P o zn a ń sk ie, P ozn ań 1981, s. 723.
J e st to n o w a książk a w sto su n k u do tom u, który au tor o g ło sił pt.: „P olacy na szla k a ch m orsk ich św ia ta ” w 1957 r. w w y d a w n ic tw ie O ssolin eu m . O w p ie r w o w zó r dop row ad zon y do p oczątk u X X w iek u , a n ie obecną w e r sję , chyba m ało sz c z ę ś liw ie , op u b lik ow an o w ję z y k u a n g ie lsk im na zlec en ie F u n d a cji K o śc iu sz k o w sk iej w 1978 r. D o ty czy ona P o la k ó w o d b y w a ją cy ch m o rsk ie w o ja że dob row oln ie i p rzym u sow o, dla zysk u , z ch ęci p ozn aw czych , w celà c h p o lity czn y ch , tu r y s ty c z n y c h itp. K on stru k cja pracy: w y k ła d w u k ład zie ch ron ologiczn ym i ch ron ologiczn o- -g eo g ra ficżn y m , p o d zia ł m a teria łu , n ie u le g ły zm ia n ie w sto su n k u do pierw ow zoru . W prow adzono w ie le n o w eg o m a teria łu , u zu p ełn io n o lic z n e rozd ziały, nap isan o k ilk a n a śc ie n o w y c h p od rozd ziałów . O b jętość zw ię k sz y ła się p ra w ie dw u k rotn ie. M a teria ł w y ło ż o n y w k sią żce z 1957 r. n a 331 stron ach m ie śc i s ię w obecnej na 633. U zu p ełn ion o ta k że p o d sta w ę d ow od zen ia i ilu stra cje. K sią żk a n ie m a a m b icji sy n tety zu ją cy ch , autor n ie p ra cu je w zaw od zie h istoryk a: jed n a k k o rzy sta n ie z pom ocy b adaczy, do czego n ie z b y t często u c iek a ją się n ie p r o fe sjo n a liści, dobrze się k sią żce p rzy słu ży ło . K sią żk a J. P e r t к a to bardzo u żyteczn y zb iór m a teria łu i k a żd y kto ch ce śled zić m o rsk ie p rzygod y P o la k ó w otrzym u je dobry p rzew od n ik . P e w n ie ze w z g lę d u n a szerszeg o o d biorcę za sy g n a lizo w a n o k ilk a w ą tk ó w n a leżą cy c h do leg en d a n ie r z e c z y w isto śc i h isto ry czn ej (np. o rzek om ych w o ja c h z otoczen ia S w ię to s ła w y -S y g r y d y sio stry M ieszka I, k tó rzy m ie li dotrzeć do G ren lan d ii, J a n ie z K olna, czy d o m n iem a n y m P olak u w o to czen iu K olum ba). N iep o trzeb n ie jed n a k m ięd zy P o la k ó w p oliczon o B o g u sła w a X k sięcia pom orsk iego.
J. P e r te k p rzy g o to w u je tom II, k tó ry ob ejm u je czasy p orozb iorow e, lic z y się z p rzy g o to w a n iem k olejn ego, k tó ry d o ty czy łb y o k resu po od zysk an iu n iep o d leg ło ści.
K sią żk ę w y d a n o staran n ie, te c h n ik ą o fseto w ą , na dobrym p ap ierze, zadbano też o jej o p ra w ę graficzną.
R.K .
S tu d i a k o ś c i e ln o - h i s t o r y c z n e t. III. T o w a rzy stw o N a u k o w e K U L
„R ozpraw y W ydziału T eo lo g iczn o -K a n o n iczn eg o ” 47, W y d a w n ictw o T o w a r z y stw a N a u k o w eg o K a to lick ieg o U n iw e r sy te tu L u b elsk ieg o , L u b lin 1979, s. 272.
N a to m sk ła d a ją się d w ie rozp raw y. P ierw szą : „ S acram en tu m d ed ication is. O brzęd p o św ię c e n ia k o ścio ła i jeg o zn a czen ie w d zied zin ie r e lig ijn e j, ob yczajow ej i k u ltu ra ln ej na p o d sta w ie źródeł p o lsk ich z X II w ie k u ” (s. 9— 137) n a p is a ł o. P a w e ł S c z a n i e c k i , OSB. A u to r k w a lifik u je ją do d ziejó w litu rg ii, a szerzej do re lig ijn o śc i śred n io w ieczn ej P o lsk i. Z a w iera ona z n a czn ie w ię c e j n iż su g eru je ty tu ł. S am ym ob rzęd em p ośw ięcen ia* fi o ścioła za jęto się w ro zd zia le II: „L iturgia d e d y k a cji” (s. 37— 72), gd zie litu r g ię r o zu m ie się n ie ty lk o od stron y z e w n ętrzn ej,
