"Kirche Gottes - Kirche der Menschen : Ziel, Ansatz und Praxis des Unterrichts in Kirchengeschichte", Winfried Blasig, München 1969 : [recenzja]

Jan Charytański

"Kirche Gottes - Kirche der Menschen

: Ziel, Ansatz und Praxis des

Unterrichts in Kirchengeschichte",

Winfried Blasig, München 1969 :

[recenzja]

Collectanea Theologica 41/3, 211-212

R E C E N Z JE

₂₁₁

D la z ilu str o w a n ia p o w y ższeg o n iech p o słu ży bardzo p o b ieżn y p rzegląd p o ­ c zą tk o w y ch le k c ji. P u n k te m w y jśc ia p ierw szej le k c ji je s t zap ozn an ie się z fo to g ra fia m i d w óch p r z e c iw sta w n y c h św iatów : p o trzeb y i n udy. N a stę p u je rozm ow a o lu d zia ch p o trzeb u ją cy ch p o m o cy w e w ła sn e j p a ra fii, p od czas k tórej w y ła n ia się p o m y sł zap roszen ia sio str y p a r a fia ln e j p racu jącej w d u sz­ p a s te r stw ie ch a r y ta ty w n y m . P od czas g d y d w ie d z iew czy n k i id ą z za p ro sze­ n iem , p o zo sta li u sta la ją p y ta n ia d la sio stry . D ru ga le k c ja o b ejm u je w y w ia d k la sy z siostrą; p y ta n ia d otyczą jej p e r so n a lii i p racy. D alsza część le k c ji p rzeb ieg a w g ru p ach na d y sk u sji w op arciu o d ok o n a n y w y w ia d . N a stę p n a god zin a to w y k o n a n ie p o d jęteg o zadania: ca ła k la sa u d aje się z k a tech etą do p oło żo n eg o na te r e n ie p a ra fii p rzy tu łk u d la b ezd om n ych . T u u czn io w ie w y k o n u ją k r ó tk ie p r z e d sta w ie n ie , w y u czo n e w sz k o le , a p rzezn aczon e w ła ś ­ c iw ie dla rod ziców , ro zm a w ia ją , w ręcza ją u p rzed n io p r zy g o to w a n e p rezen ty , sk ła d a ją św ią te c z n e życzen ia.

W teczce d la u czn ia n a k artk ach zn ajd u ją się z w ią za n e z p ow yższą te m a ­ ty k ą te k sty , w ie r sz e , fo to g r a fie , p y ta n ia do z a sta n o w ie n ia s ię itp., z tym , że n a c zy sty ch k a rtk a ch u czeń p o w in ie n u m ieszcza ć d a lsze ilu str a c je , fo to g r a ­ f ie oraz w ła sn e te k sty .

J a k k o lw ie k k a te c h e z y te są zasad n iczo w ie r n y m o d b iciem p rzeb iegu ca łej le k c ji, autor sam p rzestrzega p rzed k o rzy sta n iem z n ich w sp osób w ię c e j czy m n iej d o sło w n y . P rzek a zu je je jak o m a te r ia ły p o w sta łe w k o n k retn y m cza ­

sie, m iejscu , dla ok reślon ych uczn iów ; w in n y m śro d o w isk u aktualną pozo­ sta n ie jed n a k ich p o d sta w o w a zasad a, a b y tr e śc i E w a n g e lii p rzy sw a ja ć przez w ła sn y czyn i zw ią z a n e z n im p rzeży cie. W r e a liz a c ji tej za sa d y k siążk a p r a g n ie b y ć je d y n ie w zo rem , a m ożn a dodać, że je s t w zorem n iezm iern ie in ­ teresu ją cy m i u k a zu ją cy m w ie lk ie m o ż liw o śc i łą c z e n ia k a tech iza cji z życiem .

K s . S t a n i s ł a w R e j m o n i a k OMI, O bra

W in fried B L A S IG , K i r c h e G o t t e s — K i r c h e d e r M e n s c h e n . Zie l, A n s a t z und

P r a x i s d e s U n t e r r i c h t s in K ir c h e n g e s c h ic h t e , M ün ch en 1969, K ö sel—V erla g ,

s. 316.

T en tom b o g a ty w stro n y , a jeszcze bardziej w treść, sta n o w i ro zp raw ę h a ­ b ilita c y jn ą W. B 1 a s i g a, ob ecn ie d ocen ta In s ty tu tu K a te c h e ty k i i H o m ile ­ ty k i w M onachium . A utor s ię g n ą ł po tem a t n ajb ard ziej za n ied b a n y w e w s p ó ł­ czesnej k a tech ety ce. O d w rócen ie się od h isto rii K ościoła w ią ż e się z n iech ęcią u czn ió w do h isto rii in sty tu c ji K ościoła, jak ró w n ież z k o n cen tro w a n iem się k a tech ezy p o w o jen n ej na założen iach ru chu k ery g m a ty czn eg o n ie p o tra fią ­

cego zn aleźć w ła śc iw e g o m iejsca d la h isto rii K o ścio ła w ram ach tak

p ojętej k a tech ezy , czy w reszcie z n iep ew n o ścią sam ych k a tech etó w o d ­

n o śn ie do c e lo w o śc i ty ch lek cji. A utor d ostrzega w h isto rii K ościoła

n iezb ęd n e u zu p ełn ien ie b ib lijn ej i d ogm atyczn ej n au k i o K o ściele. W p ra­ cy sw ej p ragn ie ukazać zarów no tę k on ieczn ość, cel jak w ła śc iw e p o d ejście do teg o tru d n ego m a teria łu .

W p ie r w sz e j części au tor n a p o d sta w ie badań a n k ie to w y c h a n a lizu je sto ­ su n ek u czn ió w do h isto r ii K o ścio ła i p rzed sta w ia d o ty ch cza so w e- u jęcia tego przed m iotu .

A u tor p ra g n ie h isto r ię K o ścio ła w m o n to w a ć organ iczn ie w k a tech ezę k e r y - g m atyczn ą. T oteż w d ru giej części a n a lizu je p o j ę c ie p rzep o w ia d a n ia , isto tę k a tech ezy , e k le z jo lo g ię k a tech ety czn ą . J e d n o cześn ie jed n ak za sta n a w ia się

212

nad filo z o fią h istorii. N a p o d sta w ie a n a lizy teo lo g iczn ej i filo zo ficzn ej z e sta ­ w ia ze sobą le k c je h isto rii i k a tech ezę h isto rii K o ścio ła d la u c h w y c e n ia p o ­ d o b ień stw i isto tn y c h różnic. W reszcie a n a lizu je u w a ru n k o w a n ie p sy c h o lo ­ g iczn e n au k i h isto r ii na różn ych eta p a ch ro zw o ju dziecka.

T rzecia część k siążk i została p o św ięco n a za gad n ien iom teo lo g iczn y m h isto rii K ościoła. A u tor an alizu je sto su n ek h istorii K ościoła do h istorii z b a w ie ­ nia. R ozpatruje w zajem n ość B oga i czło w ie k a w h istorii, zw ią zek m ię ­

dzy K ościołem a św ia tem , by w reszcie zw rócić u w a g ę na charakter

esch a to lo g iczn y h istorii K ościoła. S zczeg ó ln ie tro sk liw ie zastan aw ia się

nad problem em zła i krzyża w życiu K ościoła. W oparciu o te

an a lizy u sta w ia w y c h o w a n ie w ia r y jako is to tn y cel n auki h isto rii K o ścio ła w k a tech ezie. O środkiem jej n ie je st jed n a k in sty tu c ja K ościoła, a le sam B óg w J e z u sie C h ry stu sie d ok on u jący z b a w ien ia św ia ta . N au k a ta m a o tw ie ­ rać d zieci na w e z w a n ie B oże tk w ią c e w w y d a rzen ia ch historycznych^ S tąd h isto ria K o ścio ła jest za w sze in terp reta cją teologiczn ą w y d a rzeń h isto r y c z ­ nych.

W czw artej części om aw ia autor z a g a d n ien ie p ostaci św ię ty c h w nauce h isto rii K ościoła. A n a lizu je różn e fo rm y in te r p r e ta c ji h a g io g ra ficzn y ch od le g e n d aż do b io g ra fii „ a relig ijn y ch ”. S zu k a ją c jed n ak roli ży cio r y só w ś w ię ­ ty ch w k a tech ezie, w ła śc iw e g o św ia tła szuka w pojęciu teo lo g iczn y m c h rześ­ cija ń sk iej św ię to śc i, jej roli w życiu K ościoła zw ła szcza jako zn a k ó w w ia ry i ty p ó w p o sta w ch rześcija ń sk ich . I na tym o d cin k u n ie p om ija p sy c h o lo g ic z ­ n ych a n a liz p otrzeb i m o żliw o ści u czn ió w w za leżn o ści od ich w ie k u .

A utor porusza ró w n ież zagad n ien ia b ardziej b ezp ośred n io d o ty czą ce sam ej k a tech ezy . P o św ię c a im p iątą część. N aczeln ą zasadą, w e d łu g autora, jest w y ­ bór m a teria łu , a n ie ku rsoryczn a całość h isto r ii K ościoła. D obrany w e d łu g m o żliw o ści d zieck a m a teria ł p o w in ien b y ć eg zem p la ry czn y , to znaczy u k a zy ­ w a ć to, co je s t ch a ra k tery sty czn e dla danej ep ok i czy d anego prob lem u h isto rii K ościoła. W k la sa ch n iższych (I—IV) n ajb ard ziej nadają się p o sta cie św ię ty c h jako ty p y ch rześcija ń sk ich p ostaw . W k la sa ch w y ższy ch szk o ły p o d ­ sta w o w ej (V— V III) m ożna już p la n o w a ć p ew n ą p erio d y za cję i u k azan ie bardziej ca ło ścio w e. Tu w ła śn ie n a leży zw ró cić u w a g ę na p o d su n ięcie p o sta ci ty p o w y ch dla p o szczeg ó ln y ch o k resó w h isto rii K ościoła. N a obu ty ch p o zio ­ m ach d ochodzi jed n ak p rzede w sz y stk im o p o sta cie i p o sta w y d u ch o w e is to t­ n e dla w sp ó łczesn eg o K ościoła. N a p o zio m ie szk o ły śred n iej n a stęp u je p o g łę ­ b ien ie pop rzez z e tk n ię c ie u czn ia ze źród łam i, ze stu d iu m b iograficzn ym . M ają one na celu o św ie tle n ie e g z y ste n c ji ch rześcija ń sk iej.

Jak zazn aczyłem na w stę p ie , k sią żk a o b ecn ie o m aw ian a jest p racą n a u k o ­ w ą. S ta n o w i to jej ogrom ne bogactw o. A u tor n ie sch od zi do p ła sk ieg o p ra k - tycyzm u . K ażd y z om a w ia n y ch p ro b lem ó w zn ajd u je szerok ie i n a p raw d ę źród łow e o ś w ie tle n ie zarów no teo lo g iczn e, jak i filo zo ficzn e czy p sy c h o lo g ic z ­ ne. W szy stk ie w sk a za n ia autora posiad ają r ó w n ież b ogate zap lecze b ib lio ­ g raficzn e. T rzeba jed n ak stw ierd zić, że lek tu ra tej p ozycji n ie b ęd zie ła tw ą

d la p rzeciętn eg o k a tech ety prak tyk a. N a to m ia st m ożna ją gorąco za lecić

w sz y stk im profesorom k a tech ety k i, autorom p od ręczn ik ów , czy też p ra cu ją ­ cym nad p rogram am i k atech izacji.

K s . Jan C h a r y t a ń s k i SJ, W a r s z a w a

H elm u t SCHOECK, K le i n e s so zio lo gisches W ö r te r b u c h , Freiburg i Br. 1969, V relag H erder, s. 378 ( H e r d e r - T a s c h e n b u c h 312/313).

S ło w n ik za w iera 532 h asła n ie ty lk o z d zied zin y śc iśle so cjo lo g iczn ej, a le ró w n ież z zak resu p ed a g o g ik i, m e d y c y n y , p sy ch o lo g ii, praw a, k ry m in o lo g ii, teo lo g ii, h isto rii itp. H asła z in n y ch d zied zin n auki m ają jed n ak zw ią zek z so cjo lo g ią i są w n iej u ży w a n e, co autor sta ra się w y k a za ć przy o m aw ian iu .