Spis treści RPEiS 51(4), 1989

ROK PIĘĆDZIESIĄTY PIERWSZY ZESZYT CZWARTY

RUCH PRAWNICZY

EKONOMICZNY

i SOCJOLOGICZNY

ORGAN

UNIWERSYTETU IM. A. MICKIEWICZA

I AKADEMII EKONOMICZNEJ

W POZNANIU

•

KWARTAŁ CZWARTY — 1989

WARSZAWA—POZNAN 1990

P A Ń S T W O W E W Y D A W N I C T W O N A U K O W E

KOMITET REDAKCYJNY R e d a k t o r z y

Andrzej Kwilecki (zastępca red. naczelnego), Anna Michalska (sekretarz redakcji), Zbigniew Radwański (redaktor naczelny),

Stanisław Wierzchosławski C z ł o n k o w i e

Wiesław Daszkiewicz, Bohdan Gruchman, Bogusław Guzik, Adam Łopatka, Władysław Markiewicz, Eugeniusz Najlepszy, Włodzimierz Piotrowski, Teresa Rabska, Stanisław Sołtysiński, Halina Szulce, Jacek Trojanek, Zbigniew Tyszka, Janusz Wierzbicki, Wacław

Wilczyński, Marek Ziółkowski

Tłumaczenie na język angielski: Andrzej Szlęzak

Adres Redakcji

ul. św. Marcin 90, 60-809 Poznań, Coll. luridicum UAM pokój 6, tel. 69-92-51, w. 290

Pozycja finansowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej

Printed in Poland

Państwowe Wydawnictwo Naukowe — Oddział w Poznaniu

Nakład 973+97 egz. Ark. wyd. 35. Ark druk. 27,125. Papier druk. sat. kl. V, 70X100 cm. Oddano do składania 21 VIII 1989 r. Podpisano do druku w marcu 1990 r. Druk ukończono w kwietniu 1990 r. Zam. nr 136/79.

K-8/467. Cena zł 350,—

SPIS TREŚCI

I. ARTYKUŁY Feliks S i e m i e ń s k i (UAM Poznań)

Kwietniowa nowela konstytucyjna 1989 roku 1

Tadeusz S m o l i ń s k i (UAM Poznań)

Ordynacje wyborcze do Sejmu X kadencji i Senatu PRL . . . . . 23 Andrzej K o m a r (UAM Poznań)

O nowy kształt finansów publicznych w Polsce. Zarys koncepcji . . . 39 Wojciech Ł ą c z k o w s k i (UAM Poznań)

Zmiany systemu finansowego przedsiębiorstw państwowych . . . . 5 3 Andrzej G o m u ł o w i c z (UAM Poznań)

Zagadnienie reformy polskiego systemu podatkowego 67

Jerzy M a ł e c k i (UAM Poznań)

Z problematyki opłaty skarbowej . . . 79 Jolanta J a k u b o w s k a - H a r a (Instytut Państwa i Prawa Polskiej Akademii

Nauk, Warszawa)

Podstawowe dyrektywy wymiaru kary (w świetle dyskusji wokół

art. 50 k.k.) . . . . 7 9

Edward Ł u к a w e r (Akademia Ekonomiczna, Poznań)

Kilka uwag o węzłowych problemach strategii strukturalnej gospodar­

ki Polski . . 107

Kamila W i l c z y ń s k a (Akademia Rolnicza, Poznań)

Mechanizm gospodarki rzeczowej a funkcjonowanie gospodarki pieniężnej. 125 Zbigniew R o m a n o w (Akademia Ekonomiczna, Poznań)

Koszty społeczne działalności gospodarczej w teorii ekonomii . . . 139 Andrzej C z y ż e w s k i (Akademia Ekonomiczna, Poznań)

Systemowe uwarunkowania przełomu jakościowego w polityce rolnej . 155 Zbigniew G o ł a ś (Akademia Ekonomiczna, Poznań)

Feliks W y s o c k i (Akademia Ekonomiczna, Poznań)

Intensywność organizacji produkcji a produktywność ziemi i pracy w rol­

niczych spółdzielniach produkcyjnych w Polsce 171

Andrzej Piotr W i a t r a k (Akademia Ekonomiczna, Poznań)

Uwarunkowania zmian efektywności gospodarowania w rolnictwie ro­

dzinnym w Polsce 187

Bogumiła W o j c i e c h o w s k a - R a t a j c z a k (Akademia Rolnicza, Poznań)

Zarządzanie sferą usług produkcyjnych dla rolnictwa indywidualnego w no­

wych warunkach ekonomicznych 205

Maria C h r o m i ń s k a (Akademia Ekonomiczna, Poznań)

Wielkość i struktura rodzin rolników indywidualnych 221 Walentyna I g n a t c z y k (Akademia Ekonomiczna, Poznań)

Wzorzec postaw małżeńskich młodzieży stanu wolnego 247 Bronisław K. B e d n a r e k (Akademia Ekonomiczna, Poznań)

Wyposażenie rodzinnych gospodarstw domowych w dobra trwałego użytku. 269 Hans Peter B l o s s f e l d (Instytut Маха Pianka, Berlin Zach.)

Jan S z a m b e l a ń c z y k (Akademia Ekonomiczna, Poznań)

Modele przekształceń struktur edukacyjno-zawodowych (próba weryfi­

IV Spis treści

*

Paweł R y d z e w s k i (Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin)

Teoria kontroli społecznej jako jedna z teorii dewiacji 313 Marian M a l i n o w s k i (Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Rzeszów)

Socjologia miasta w Polsce 327

Bożena Z i ę b a (UAM Poznań)

Zakres funkcji socjalizacyjno-wychowawczej rodziny 343

Piotr B o h d z i e w i c z (Centrum Doskonalenia Kadr Kierowniczych

Przemysłu, Łódź) Rola organizacyjno-zawodowa mistrza: niektóre warunki i możliwości

efektywnego jej pełnienia 357

II. PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA

Grzegorz Domański, Umowa ramowa (na tle prawa niektórych państw EWG

i Polski) (rec. Adam O l e j n i c z a k ) 373

Andrzej Gomułowicz, Przerzucalność podatku obrotowego w PRL (rec. Jerzy

H a r a s i m o w i c z ) 376

Ochrona środowiska naturalnego. Społeczne problemy, pod red. Zbigniewa

Bloka (rec. Edward B r z ę c z e k ) 378 Ryszard Sarkowicz, Wyrażanie przyczynowości w tekście prawnym (na przy­

kładzie kodeksu karnego z 1969 r.) (rec. Maciej Z i e l i ń s k i ) . . . 380 Bernhard Graefrath, Menschenrechte und internationale Kooperation. 10 Jahre

Praxis des Internationalen Menschenrechtskomitees (rec. Anna M i c h a l ­

s k a ) 383 Estonia — Niet projektu zakona ob izmienijach i dopełnienijach Konstitucji

SSSR (rec. Roman S o w i ń s k i ) 387

Jewgienij Jemieljanowicz Centrów, Kriminalisticzeskoje uczenije o

potier-piewszem (rec. Bożena G r o ń s k a ) 389

Jean Gatti-Montain, Le système d'enseignement du droit en France (rec.

Ro-man S o w i ń s k i ) 392

Wozproizwodstwo naselenija i demograficzeskaja politika w SSSR, pod red. Leonida Leonidowicza Rybakowskiego (rec. Elżbieta G o ł a t а ) . . . 395 Walerij Walentynowicz Kotiłko, Proizwodstwiennaja infrastruktura (rec. Ma­

rek R a t a j c z a k ) 399 Feliks Gross, Ideologies Goals and Values (ree. Józef O r c z y k ) . . . . 401

Roger Trigg, Understanding Social Science. A Philosophical Introduction to the

Social Sciences (rec. Rafał W i e r z c h o s ł a w s k i ) 403 III. SPRAWOZDANIA I INFORMACJE

Profesor Fryderyk-Karl Beier doktorem honoris causa Uniwersytetu im. A. Mic­

kiewicza w Poznaniu (Stanisław S o ł t y s i ń s k i ) 407 Początki Wydziału Prawa na Uniwersytecie Poznańskim (1919 -1920) (Wi­

told M a i s e l ) . . . , 411 Sesja Naukowa ku czci Profesora Czesława Znamierowskiego w 100 rocznicę

Jego urodzin, Poznań, 25 II 1989 r. (Jarosław M i k o ł a j e w i c z ) . . 415 „Rozwój gospodarki lokalnej w teorii i praktyce", Ogólnopolska Konferencja

Naukowa, Poznań, 22 - 23 IX 1988 r. (Jerzy T a r a j k o w s k i ) . . . 417 „Cybernetyka rozwoju gospodarczego", Ogólnopolska Konferencja Naukowa,

CONTENTS

I. ARTICLES

Feliks S i e m i e ń s k i (Adam Mickiewicz University, Poznań)

Amendment of aprii 1989 to the constitution 1

Tadeusz S m o l i ń s k i (Adam Mickiewicz University, Poznań)

Electoral regulations on elections of the diet of the Xth term and the

senate . 23

Andrzej K o m a r (Adam Mickiewicz University, Poznań)

For a new shape of public finances in Poland 39

Wojciech Ł ą c z k o w s k i (Adam Mickiewicz University, Poznań)

Changes in financial system of state enterprises 53

Andrzej G o m u ł o w i c z (Adam Mickiewicz University, Poznań)

Problems of the Polish tax system reform 67

Jerzy Małecki (Adam Mickiewicz University, Poznań)

Remarks on stamp duty 79

Jolanta J a k u b o w s k a - Н а г а (Institute of State and Law Polish Academy of Sciences, Warszawa)

Basic directives of measurement of penalty (in the light of discussion

on art. 50 of the penal code) 89

*

Edward Ł u k a w e r (Academy of Economics, Kraków)

Some remarks on crucial problems of structural strategy of Polish economy. 107 Kamila W i l c z y ń s k a (Agricultural Academy, Poznań)

The mechanism of material economy and the functioning of moneta­

ry economy 125

Zbigniew R o m a n o w (Academy of Economics, Poznań)

Social costs of economic activity in economic theory 139 Andrzej C z y ż e w s k i (Academy of Economics, Poznań)

The system conditions of a qualitative change in agricultural policy . . 155 Zbigniew G o ł a ś (Academy of Economics, Poznań)

Feliks Wysocki (Academy of Economics, Poznań)

Intensity of organization and efficiency of economic activity in agricultu­

ral production cooperatives in Poland 171

Andrzej Piotr W i a t r a k (Academy of Economics, Poznań)

Conditions of changes in productivity of family farms in Poland . . . 187 Bogumiła W o j c i e c h o w s k a - R a t a j c z a k (Agricultural Academy,

Poznań)

Managing the sphere of production services for private sector agriculture

in new economic conditions 205

Maria C h r o m i ń s k a (Academy of Economics, Poznań)

VI

Contents

Walentyna I g n a t c z y k (Academy of Economics, Poznań)

Pattern of marital attitudes of unmarried youths 247

Bronisław К. B e d n a r e k (Academy of Economics, Poznań)

Durable goods in family household 269

Hans Peter B l o s s f e l d (Max Plank Institute, West Berlin) Jan S z a m b e l a ń c z y k (Academy of Economics, Poznań)

Models of transformations of educational and professional structures (an

attempt of empirical verification). . 291

*

Paweł R y d z e w s k i (Catholics University of Lublin)

Social control theory a s one o f the theories o f deviation . . . . 313 Marian M a l i k o w s k i (Pedagogical College, Rzeszów)

The sociology of town in Poland 327

Bożena Z i ę b a (Adam Mickiewicz University, Poznań)

The scope o f socialization-educational function o f a family . . . . 343 Piotr B o h d z i e w i c z (The Center of Improvement Directive Crews of the

Ministry of Industry, Rzeszów)

The organizational and professional role of foreman: Some conditions and

possibilities of its filfillment 357

II. REVIEW OF LITERATURE 373 III. REPORTS AND INFORMATIONS 407

СОДЕРЖАНИЕ

39 I. СТАТЬИ Фэликс С е м е н ь с к и (Университет им. А. Мицкевича, Познань) Конституционная новелла от апреля 1989 года 1 Тадэуш С М О Л И Й Ь С К И (Университет им. А. Мицкевича, Познань) Положения о выборах в Сейм X созыва и Сенат ПНР . . . . 2 3 Анджэй К о м а р (Университет им. А. Мицкевича, Познань) За новую форму государственных финансов в Польше. Обзор кон­ цепции . . . Войцех Л о н ч к о в с к и (Университет им. А. Мицкевича, Познань) Изменения в Финансовой системе государственных предприятий . . 53 Анджэй Г о м у л о в и ч (Университет им. А, Мицкевича, Познань) , Проблемы реформы польской налоговой системы . 67 Е ж и М а л е ц к и (Университет им. А. Мицкевича, Познань) Из проблематики государственной пошлины . . . 79 Ёлянта Я к у б о в с к а - Х а р а (Институт государства и права Польской Академии наук, Варшава) Основные директивы назначения наказания . . 89 Эдвард Л у к а в э р (Экономическая академия, Краков) Стратегия структурных изменений в хозяйстве Польши . . . . 107 Камиля В и л ь ч ы н ь с к а (Сельскохозяйственная академия, Познань) Механизм хозяйствования в вещественном отношении и функциони­ рование денежного хозяйствования . . . 125 Збигнев Р о м а н о в (Экономическая академия, Познань) Общественные затраты на хозяйственную деятельность в теории экономии 139 Анджэй Ч ы ж е в с к и (Экономическая академия, Познань) Системная обусловленность качественного перелома в сельскохозяй­ ственной политике 155 Збигнев Г о л а с ь (Экономическая академия, Познань) Фэликс В ы с о ц к и (Экономическая академия, Познань) Организация производства и производительность земли, а также эффективности труда в сельскохозяйственный производственных ко­ оперативах 171 Анджэй Пётр В я т р а к (Экономическая академия, Краков) Обусловленность перемен в эффективности хозяйствования в семей­ ном сельском хозяйстве 187 Богумила В о й ц е х о в с к а - Р а т а й ч а к (Сельскохозяйственная акаде­ мия, Познань) Управление производственными услугами для индивидуального сель­ ского хозяйства в новых экономических условиях 205

VIII Содержание Мария Х р о м и н ь с к а (Экономическая академия, Познань) Размеры и структура семей крестьян-единоличников . . . . 221 Валентына И г н а т ч ы к (Экономическая академия, Познань) Образец подхода молодёжи холостого положения к браку . . . 247 Бронислав К. Б е д н а р эк (Экономическая академия, Познань) Оснащение домашнего хозяйства семьи товарами длительного поль­ зования 269 Ганс Петер Б л ё с с ф е л ь д (Институт Макса Планка Западный Берлин) Ян Ш а м б э л я н ь ч ы к (Экономическая академия, Познань) Модели преобразований учебно-профессиональных структур. Попытка эмпирической проверки 291

*

Павел Р ы д з е в с й и (Католический Люблинский университет, Люблин) Теория общественного контроля как одна из теорий девиации . . 313 Мариан М а л и к о в с к и (Высшая педагогическая школа, Жешув) Социология города в Польше 327 Божена 3 e м б а (Университет им. А. Мицкевича, Познань) Сфера социально-воспитательной функции семьи 343 Пётр Б о х д з е в и ч (Центр совершенствования руководящих кадров для промышленности, Лодзь) Условия эффективного исполнения организационно-профессиональной роли мастера 357 И. ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ 373 III. ОТЧЁТЫ И СООБЩЕНИЯ 407