Czynności operacyjno- rozpoznawc ze

(1)

Czynności operacyjno- rozpoznawc ze

Dorota Czerwińska

Katedra Postępowania Karneo

(2)

Czynności służbowe Policji (art. 14)

• Czynności operacyjno- rozpoznawcze – definicja A.

Tarachy – niejawne czynności organów państwa prowadzone na ustawowej podstawie, spełniające funkcję informacyjną, wykrywczą, profilaktyczną i dowodową. Są to czynności pozaprocesowe.

• Czynności dochodzeniowo- śledcze

• Czynności administracyjno- porządkowe

2

(3)

Rodzaje

czynności

operacyjno- rozpoznawc

zych

₃

(4)

Transakcja pozorna – art.

19a

• często zwana również zakupem kontrolowanym

• uregulowana w art. 19a ustawy o Policji

• polega na niejawnym nabyciu, zbyciu, przejęciu przedmiotów podlegających przepadkowi, pochodzących z przestępstwa lub zabronionych, a także na złożeniu tego propozycji

• dopuszczalna jedynie wówczas, gdy organy wcześniej już uzyskały wiarygodną informację o popełnionym przestępstwie, a zmierzają jedynie do jej sprawdzenia, ustalenia sprawców i uzyskania dowodów

• zob. fundamentalne postanowienie SN z dnia 19 marca 2014 r., II KK 265/13

4

(5)

Prowokacja policyjna

• wręczenie lub przyjęcie albo złożenie propozycji korzyści majątkowej lub osobistej

• przesłanki identyczne jak w

przypadku zakupu

kontrolowanego

• Kontrowersje związane z art. 24 k.k. - czy spełnione są znamiona prowokacji w rozumieniu tego przepisu?

• Postanowienie SN z 30.11.2010 r., III KK 152/10 - Niezachowanie określonych w art. 19a ustawowych warunków przeprowadzenia czynności operacyjno-rozpoznawczych uniemożliwia w procesie karnym wykorzystanie uzyskanego w ich trakcie materiału dowodowego

5

(6)

Tajny agent Policji – art.

22a

• tzw. konfident, tajny współpracownik - T. Grzegorczyk, J. Tylman – "osoba, która, ukrywając swoją tożsamość i związki z Policją - wchodzi w kontrakt z grupą przestępczą celem ujawnienia przestępstwa i wykrycia jego sprawców"; nie musi to być funkcjonariusz Policji.

• Art. 20a pozwala wydać takim osobom dokumenty na inne dane niż ich tożsamość

• Tajny agent sam nie powinien

popełnić przestępstwa

⁶

(7)

Kontrola operacyjna – art. 19 ust. 6 ustawy o Policji

Prowadzona jest niejawnie i polega na uzyskiwaniu i utrwalaniu treści rozmów prowadzonych przy użyciu środków technicznych, obrazu lub dźwięku osób z pomieszczeń, środków transportu i miejsc innych niż publiczne, treści korespondencji, w tym elektronicznej, oraz danych informatycznych.

Zasady zarządzania:

• przestępstwo katalogowe – ale ust. 1 pkt 9!

• charakter celowy

• zasada subsydiarności

• także w toku postępowania karnego

• ścisłe granice temporalne

• zarządzana przez SO na wniosek KGP, KCBŚP, KBSWP lub KWP po uzyskaniu pisemnej zgody ProkGen lub PO.

Wypadek niecierpiący zwłoki

• Podmiot uprawniony do złożenia wniosku za zgodą odpowiedniego prokuratora zarządza kontrolę i ją rozpoczyna, zwracając się jednocześnie do sądu właściwego o wydanie zgody

• W razie nieudzielenia zgody w terminie 5 dni, należy zaprzestać kontroli i zniszczyć wszystkie pozyskane materiały.

7

(8)

Kontrola operacyjna – art. 19 ustawy o Policji

Wymogi wynikające z wyroku TK K 23/11

• Przesłanki zarządzenia czynności

operacyjno-rozpoznawczych mają być zdefiniowane ustawowo, precyzyjnie i możliwie restrykcyjnie

• Ustawa ma rodzajowo określać katalog technicznych sposobów ingerencji w prywatność jednostki

• Ustawa ma precyzować maksymalny czas prowadzenia czynności

• Ustawa ma regulować procedurę zarządzania czynności, przy czym

kompetencję do zarządzania i badania legalności ma mieć organ niezależny, najlepiej sąd

• Ustawa ma precyzować zakres

wykorzystania zebranych danych, zwłaszcza w procesie karnym jako dowodów

• Subsydiarność i proporcjonalność

• Obowiązek poinformowania zainteresowanej jednostki i publicznej prezentacji statystyk

Wymogi wynikające z wyroków ETPC Zakharov v. Rosja,

47143/16 i Amann v.

Szwajcaria, 27798/95

• Trójstopniowy test:

• Czy nastąpiło wkroczenie w prywatność

• Czy nastąpiło ono zgodnie z prawem należytej jakości

• Czy było ono uzasadnione

• Państwo musi przewidywać katalog i musi on być wąski

• Należy przewidzieć mechanizmy ochrony osób trzecich

• Naruszeniem prawa do prywatności może być nie tylko pozyskanie materiałów, ale także ich przechowanie i wykorzystanie

• Obowiązek poinformowania jednostki najpóźniej po zakończeniu kontroli

8

(9)

Wprowadzani e wyników

czynności

operacyjno-

rozpoznawczy ch do procesu

9

(10)

• Ustawodawca zdecydował się na bezpośrednie wprowadzanie do procesu informacji pochodzących z czynności operacyjno- rozpoznawczych

• art. 19 ust. 15 i art. 19a ust.

7 ustawy o Policji - materiały z czynności rozpoznawczych mogą być na rozprawie odczytywane na podstawie art. 393 k.p.k. i stać się

podstawą ustaleń

faktycznych

¹⁰

Podsłuch proceso

wy

Podsłuch pozaproceso

wy

(11)

Ograniczenia we wprowadzaniu do procesu materiałów z c.o.-r.

Prokonstytucyjna i prokonwencyjna wykładnia art. 168b k.p.k.

• na płaszczyźnie językowej przepis zdaje się wskazywać, że prokurator ma kompetencję do wprowadzenia do procesu informacji pozyskanych poza zakresem zgody sądu na kontrolę operacyjną

• nie jest to jednak dopuszczalne w sprawach o przestępstwa niekatalogowe – uchwała SN (7) z 28.06.2018 r., I KZP 4/18

• Racjonalny ustawodawca zlikwidowałby przecież katalog

• arg. a minori ad maius – zakres kontroli pierwotnej i wtórnej musi się pokrywać

• w orzecznictwie przyjęto, że kompetencja prokuratora nie może aktualizować się w postępowaniu sądowym – względy konstytucyjne, art. 8 k.p.k. – przybiera ona wówczas postać sformułowania wniosku dowodowego dot. tych materiałów – zob.

wyrok SA w Warszawie z 13.06.2016 r., II AKa 133/16

• Jednak czy prokurator ma kompetencję do sformułowania wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z informacji pozyskanej poza zakresem zgody sądu?

• Wymóg tzw. zgody następczej sądu:

• Pierwotnie: postanowienie SN z 26.04.2007, I KZP 6/07

• Następnie: uchwała SN (7) z 23.03.2011, I KZP 32/10(

• W razie zarejestrowania materiałów znajdujących się poza zakresem pierwotnej zgody sądu organ prowadzący kontrolę winien uzyskać tzw. zgodę następczą sądu – pierwotnie w trybie wypadku niecierpiącego zwłoki, a następnie w trybie art. 19 ust. 15a ustawy o Policji, uchylonego w 2016 roku

• Czy uchylenie tego przepisu cokolwiek zmieniło?

• Czy tzw. przypadkowe znaleziska to materiały pozyskane legalnie? (por.

postanowienie Sądu Najwyższego z 22.05.2019 r., I KZP 2/19

11

(12)

12

Dziękuję za uwagę

(13)