Umowa o dzieło
Art. 627.
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do
wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Umowa o dzieło historycznie wywodzi się z rzymskiej konstrukcji locatio – conductio operis .Współcześnie jest typem umowy obejmującej odpłatne świadczenie usług określonego rodzaju i wykształciła się obok innych umów o świadczenie usług, takich jak umowa o pracę, umowa zlecenia, umowa przewozu, umowa przechowania i inne.
Elementami przedmiotowo istotnymi umowy o dzieło są:
a) określenie dzieła, do którego wykonania zobowiązany jest przyjmujący zamówienie,
b) a także, z uwzględnieniem regulacji art. 628 w zw. z art. 627 k.c., wynagrodzenie, do którego zapłaty zobowiązany jest zamawiający.
Wyrok SN z dnia 27 lutego 2004 r. (V CK 307/03, LEX nr 602087):
błędem jest zapatrywanie, że wysokość wynagrodzenia w umowie o dzieło należy do cech przedmiotowo istotnych umowy o dzieło, a brak określenia tego składnika umowy stanowi okoliczność wykluczającą zawarcie takiej umowy.
Umowy wzajemne
Cechy umowy o dzieło:
- konsensualna,
- dwustronnie zobowiązującą,
- wzajemna,
- odpłatna.
Umowa o dzieło jest umową o „rezultat usługi” (w szczególności w odróżnieniu od umowy o pracę i umowy zlecenia).
W wypadku umowy o dzieło niezbędne jest, aby starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu jako koniecznego do osiągnięcia.
Przykłady
1. Usługi w rodzaju szkolenia personelu czy konsultacji nie generują żadnego rezultatu ucieleśnionego w jakiejkolwiek postaci i muszą być kwalifikowane jako czynności starannego działania (zob. wyrok SN z dnia 21 marca 2013 r., III CSK 216/12, LEX nr 1324298).
2. Przeprowadzenie prelekcji nie należy do kategorii rezultatu charakteryzującego umowę o dzieło (zob. wyrok SA w Poznaniu z dnia 17 kwietnia 2013 r., III AUa 1385/12, LEX nr 1322558). W wyroku z dnia 28 lutego 2013 r. (III AUa 1785/12, LEX nr 1314708) SA w Gdańsku przyjął, iż obowiązków polegających na przygotowaniu i przeprowadzeniu zajęć – choćby w oparciu o samodzielnie wybrane i przystosowane materiały dydaktyczne, a nie narzucony z góry program – nie można uznać za dzieło, ponieważ nie przynoszą one konkretnego, samoistnego, oznaczonego rezultatu. Podobnie, poziom opanowania materiału i umiejętności przez uczestników kursu w zakresie kwalifikacji na instruktorów nauki jazdy w wyniku takich szkoleń nie stanowi rezultatu w znaczeniu art. 627 k.c. (zob. wyrok SA w Łodzi z dnia 30 stycznia 2013 r., III AUa 880/12, LEX nr 1271904).
Forma
Kodeks cywilny nie wymaga dla zawarcia umowy o dzieło szczególnej formy prawnej.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 grudnia 2003 r. (I ACa 1144/03, OSA 2005, z. 3, poz. 14): Do zawarcia umowy o dzieło stosuje się ogólne zasady dotyczące zawierania umów konsensualnych. W Kodeksie cywilnym nie ma szczególnych postanowień odnoszących się do zawarcia umowy o dzieło. Nie wymaga ona zachowania formy szczególnej. Do zawarcia umowy może dojść zatem także ustnie, a nawet w sposób dorozumiany.
Uwaga: Obowiązek zachowania określonej formy prawnej umowy o dzieło może jednak wynikać z umowy między stronami (pactum de forma) albo z przepisu szczególnego.
Strony umowy o dzieło
Stronami umowy o dzieło są:
ten, czyim wysiłkiem, staraniem i pracą dzieło ma zostać wykonane – przyjmujący zamówienie, oraz
2) ten, dla kogo dzieło ma być wykonane – zamawiający.
Między stronami umowy o dzieło nie występuje jakikolwiek stosunek zależności lub podporządkowania
Przedmiot
Przedmiotem świadczenia przyjmującego zamówienie jest wykonanie dzieła, które może polegać na stworzeniu dzieła lub przetworzeniu dzieła do takiej postaci, w jakiej poprzednio nie istniało.
Należy przyjąć, że wykonanie oznaczonego dzieła jest zwykle określonym procesem pracy lub twórczości o możliwym do wskazania momencie początkowym i końcowym, którego celem jest doprowadzenie do efektu (rezultatu) przyjętego przez strony w momencie zawierania umowy.
Dzieło jest w każdym wypadku wytworem przyszłym, który w momencie zawarcia umowy nie istnieje, natomiast ma powstać w przyszłości ściśle określonej.
Obowiązki stron
Zasadniczym obowiązkiem przyjmującego zamówienie jest wykonanie dzieła.
Podstawowym obowiązkiem zamawiającego jest zapłata przyjmującemu zamówienie należnego
wynagrodzenia.
Art. 643.
Zamawiający obowiązany jest odebrać dzieło, które przyjmujący zamówienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem.
Sposób wykonywania dzieła
Art. 636.
§ 1. Jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.
§ 2. Jeżeli zamawiający sam dostarczył materiału, może on w razie odstąpienia od umowy lub powierzenia wykonania dzieła innej osobie żądać zwrotu materiału i wydania
rozpoczętego dzieła.
Art. 636 dotyczy sytuacji, w której w toku wykonywania dzieła zamawiający dostrzeże nieprawidłowości w czynnościach przyjmującego zamówienie, polegające na wykonywaniu dzieła w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową. Zastosowanie cytowanego artykułu dotyczy tylko czasu, w którym dzieło jest jeszcze wykonywane, tym samym wyłączona jest możliwość jego stosowania do momentu po zakończeniu dzieła
