Rynek kapitałowy

Rynek kapitałowy



Rynek publiczny (rynek papierów wartościowych, rynek nadzorowany)



Rynek niepubliczny

Art. 3. 1. Ofertą publiczną jest udostępnianie, co najmniej 150 osobom na terytorium jednego państwa członkowskiego lub nieoznaczonemu adresatowi, w dowolnej formie i w dowolny sposób, informacji o papierach wartościowych i warunkach ich nabycia, stanowiących wystarczającą podstawę do podjęcia decyzji o nabyciu tych papierów wartościowych.

(Ustawa z dnia 29.07.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2016 r.

poz. 1639 – tekst jednolity ze zm.)

Cechy rynku publicznego

 Rzetelność

 Efektywność

 Przejrzystość

 Płynność

 Integralność

Instytucje rynku kapitałowego

uczestnicy rynku kapitałowego

Instytucje rynku papierów wartościowych



Giełda Papierów Wartościowych



Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych



Firmy inwestycyjne



Komisja Nadzoru Finansowego

Uczestnicy rynku



Emitenci



Inwestorzy

Podział rynku publicznego

 Pierwotny emitent – inwestor (IPO – Initial Public Offering – pierwsza oferta publiczna )

 Wtórny inwestor – inwestor (GPW)

Źródła finansowania podmiotów gospodarczych

Wewnętrzne (przykłady) Zewnętrzny (przykłady)

- zysk - emisja akcji



sprzedaż majątku - emisja obligacji



kapitał zapasowy - kredyt



amortyzacja - leasing - środki UE - Faktoring

- Venture capital - Anioły biznesu -

Crowdfunding

Wielkość poszczególnych segmentów rynku pieniężnego i kapitałowego w mld zł

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 0

50 100 150 200 250 300 350 400 450 500

leasing KP inwest LZ

DBPD

obligacje komunal DPDP

Obligacje BGK KPDP

KBPD

bony pieniężne bony skarbowe

Cz.2

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 0

200 400 600 800 1000 1200 1400

obligacje

rynkowe SP

kapitalizacja

GPW

Za - przeciw

Przeciw



Koszty oferty



Obowiązki informacyjne



Wrogie przejęcia



Niedojście emisji do skutku Za



Dostęp do długoterminowego kapitału



Promocja i marketing



Wiarygodność

Uchwały WZA

- uchwała o podwyższeniu kapitału w drodze oferty publicznej

- uchwała o dematerializacji akcji (obligacji)



uchwała o wykluczeniu prawa poboru



uchwała o zmianie statutu



Uchwała kompetencyjna dla zarządu



Uchwała w sprawie subemisji

Prospekt emisyjny

- Dokument rejestracyjny - Dokument ofertowy

- Dokument podsumowujący

Liczba debiutów i wycofań – rynek regulowany na tle indeksu WIG

1991 1992

1993 1994

1995 1996

1997 1998

1999 2000

2001 2002

2003 2004

2005 2006

2007 2008

2009 2010

2011 2012

2013 2014

2015 2016

2017 2018

-40 -20 0 20 40 60 80 100

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

liczba debiutów liczba wycofań WIG

Giełda

definicje giełdy

1. pierwsza (rozwiniętą, szczegółowa) została podana w ustawie z 22 marca 1991 r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych (tekst jednolity Dz. U. z 1994 r. Nr 58, poz. 239) –

„giełda to zespół osób, urządzeń i środków technicznych zorganizowany w taki sposób, że przy kojarzeniu ofert sprzedaży i nabycia papierów wartościowych wszyscy uczestnicy rynku papierów wartościowych maja

jednakowy dostęp do informacji rynkowej w tym samym

czasie, przy zachowaniu jednolitych warunków zbywania i

nabywania praw” (art. 2 pkt 6);

Definicje giełdy 2

2. druga – lapidarna – przez giełdę art. 3 pkt 10 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi rozumie się

„giełdę papierów wartościowych lub innych

instrumentów finansowych”

Przedmiotem przedsiębiorstwa Spółki jest działalność określona w pkt 66.11.Z Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), w tym:

1. prowadzenie giełdy, lub innej działalności w zakresie organizowania obrotu instrumentami finansowymi oraz działalności związanej z tym obrotem,

2.

prowadzenie działalności w zakresie edukacji, promocji i informacji związanej z

funkcjonowaniem rynku kapitałowego,

3.

organizowanie alternatywnego systemu

obrotu.

Obowiązki GPW

1. koncentracji popytu i podaży,

2. bezpieczny i sprawny przebieg transakcji

3. przejrzystość obrotu

Giełda jest rynkiem sformalizowanym w najwyższym stopniu:



przestrzennie - miejsce zawierania umów jest ściśle określone i niezmienne (określane mianem parkiet) ;



pod względem temporalnym (czasowym) – granice czasowe handlu są ściśle określone (pięć razy w tygodniu od ... do),



pod względem technologicznym - kwestia

ujednolicenia jednostki obrotu, kształtowania ceny aż po integrację technologiczna – powiązania techniczne z otoczeniem (domami maklerskimi, KDPW, NBP itd.)



pod względem jurydycznym (prawnym) –

standaryzacja zjawisk występujących na giełdzie

wobec zachowań uczestników, organizacji, realizacji

zleceń itd.

GPW organizuje



Główny (Main Market) – regulowany – obrót:

akcjami i prawami do akcji, certyfikatami

inwestycyjnymi, produktami strukturyzowanymi, ETFs, opcjami , kontraktami terminowymi (na WIG20,

mWIG40, na USD, Na CHF, na Euro, na GBP, na akcje)



NewConnect (obrót akcjami małych i średnich spółek),- organizowany i nadzorowany przez GPW



Catalyst (obrót obligacjami: skarbowymi,

korporacyjnymi, komunalnymi, banków spółdzielczych

i komercyjnych oraz listami zastawnymi

Definicja rynku regulowanego

jest to działający w sposób stały system obrotu instrumentami

finansowymi dopuszczonymi do obrotu, zapewniający

inwestorom powszechny i równy dostęp do informacji

rynkowej w tym samym czasie przy kojarzeniu ofert nabycia i

zbycia instrumentów finansowych oraz jednakowe warunki

nabywania i zbywania tych instrumentów zorganizowany i

podlagający nadzorowi ( w przypadku Polski) Komisji Nadzoru

Finansowego oraz uznany przez państwa członkowskie UE za

spełniające te warunki oraz wskazany Komisji Europejskiej

jako rynek regulowany (art. 14 ustawy o obrocie).

Dopuszczenie do obrotu akcji – rynek regulowany (1)

1. został opublikowany lub udostępniony zgodnie z właściwymi przepisami prawa odpowiedni dokument informacyjny,

zatwierdzony przez właściwy organ nadzoru (np. prospekt emisyjny),

2. ich zbywalność nie jest ograniczona,

3. w stosunku do ich emitenta nie toczy się postępowanie upadłościowe, restrukturyzacyjne

lub likwidacyjne.

Dopuszczenie do obrotu (2)

4. iloczyn liczby wszystkich akcji emitenta i prognozowanej ceny rynkowej tych akcji, a w przypadku gdy określenie tej ceny nie jest możliwe – kapitały własne emitenta, wynoszą co najmniej 60.000.000 zł albo równowartość w złotych co najmniej 15.000.000 euro,

5. w posiadaniu akcjonariuszy, z których każdy uprawniony jest do wykonywania mniej niż 5% głosów na walnym zgromadzeniu emitenta, znajduje się co najmniej:

a) 15% akcji objętych wnioskiem o dopuszczenie do obrotu giełdowego, oraz

b) 100.000 akcji objętych wnioskiem o dopuszczenie do obrotu giełdowego o wartości równej co najmniej

4.000.000 zł albo równowartości w złotych równej co najmniej 1.000.000 euro, liczonej według ostatniej ceny sprzedaży lub emisyjnej.

Fazy sesji giełdowej notowania jednolite z dwoma fixingami



8.00- 11.00 – faza przed otwarciem



11.00 - określenie jednolitego kursu



11.00 – 11.30 -dogrywka



11.30 – 15.00 - faza przed otwarciem



15.00 – określenie kursu



15.00 – 15.30 - faza dogrywki



15.30 – 17.05 – faza przed otwarciem

Fazy sesji giełdowej notowania ciagłe



8.30- 9.00 faza przed otwarciem



9.00 – wyznaczenie ceny



9.00 – 16.50 – faza notowań ciagłych



16.50 – 17.00 – faza przed zamknięciem



17.00 – wyznaczenie kursu (ceny) zamkniecia



17.00 – 17.05 - dogrywka

Każde zlecenie zawiera zasadnicze informacje:



identyfikuje klienta,



wskazuje datę i czas jego wystawienia oraz termin realizacji,



zawiera nazwę instrumentu finansowego, który ma być przedmiotem transakcji,



wskazuje liczbę instrumentów, które chce kupić lub sprzedać inwestor,



określa cenę waloru



określa rodzaj zlecenia (kupno lub

sprzedaż)

Rodzaje zleceń



Zlecenia z limitem (LIMIT)



Zlecenia PKC (po każdej cenie)



Zlecenia PCR (po cenie rynkowej)



Zlecenie z limitem aktywacji (STOP)



Zlecenie ze zmiennym limitem realizacji (PEG)

Ważność zlecenia



Ważne na bieżący dzień ( D )



Ważne do oznaczonego dnia (WDD)



Ważne na czas nieokreślony ( WDA)



Ważne do określonego czasu (WDC)



Ważne na fixing (WNF)



Ważne na zamknięcie (WNZ)

Dodatkowe rodzaje ważności zleceń



Zlecenie z warunkiem MWW – zlecenie z minimalnym warunkiem wykonania



Zlecenie WUJ - zlecenie z warunkiem wielkości

ujawnionej

Liczba spółek rynek regulowany

1991 1992

1993 1994

1995 1996

1997 1998

1999 2000

2001 2002

2003 2004

2005 2006

2007 2008

2009 2010

2011 2012

2013 2014

2015 2016 0

50 100 150 200 250 300 350 400 450 500

krajowe zagranicz

Kapitalizacja rynek regulowany

1991 1992

1993 1994

1995 1996

1997 1998

1999 2000

2001 2002

2003 2004

2005 2006

2007 2008

2009 2010

2011 2012

2013 2014

2015 2016 0

200000 400000 600000 800000 1000000 1200000 1400000

kapitalizacja razem spółki krajowe spółki zagraniczne

Wartość obrotu na rynku regulowanym w mld zł

1991 1992

1993 1994

1995 1996

1997 1998

1999 2000

2001 2002

2003 2004

2005 2006

2007 2008

2009 2010

2011 2012

2013 2014

2015 2016 0

100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000

akcje kontrakty opcje

Rynek alternatywny – definicja

rozumie się przez to organizowany przez firmę

inwestycyjną lub podmiot prowadzący rynek regulowany, poza rynkiem regulowanym, wielostronny system

kojarzący oferty kupna i sprzedaży instrumentów

finansowych w taki sposób, że do zawarcia transakcji

dochodzi w ramach tego systemu, zgodnie z określonymi zasadami;

Narodowy Bank Polski, jak również organy publiczne, którym powierzono zarządzanie długiem publicznym lub które uczestniczą w takim zarządzaniu, w tym lokując środki pochodzące z tego długu;

Wprowadzenie do obrotu akcji



został udostępniony do publicznej wiadomości odpowiedni publiczny dokument informacyjny,



2) zbywalność tych instrumentów nie jest ograniczona;



3) w stosunku do emitenta tych instrumentów nie toczy się postępowanie upadłościowe lub

likwidacyjne;



4) w stosunku do emitenta, który ubiega się po raz pierwszy o wprowadzenie instrumentów

finansowych do obrotu w alternatywnym systemie, nie toczy się postępowanie restrukturyzacyjne;



Wprowadzenie do obrotu (rynek alternatywny) - 2

5) wartość nominalna akcji wynosi co najmniej 0,10 zł;

6) w przypadku gdy emitent ubiega się po raz pierwszy o wprowadzenie akcji lub praw do akcji do obrotu w alternatywnym systemie:

a) co najmniej 15% akcji objętych wnioskiem o

wprowadzenie znajduje się w posiadaniu co najmniej 10 akcjonariuszy, z których każdy posiada nie więcej niż 5% ogólnej liczy głosów na walnym zgromadzeniu

b) kapitał własny emitenta wynosi co najmniej 500.000 zł,

c) emitent przedstawi w dokumencie informacyjnym sprawozdanie finansowe lub skonsolidowane

sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy.

Liczba spółek i kapitalizacja (w mld zł) na NC

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 20160 2 4 6 8 10 12

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500

kapitalizacja NC liczba spółek

Obroty (w mld zł)akcjami i prawami do akcji na NC

20070 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

0.5 1 1.5 2 2.5

Catalyst

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 20160

0.5 1 1.5 2 2.5 3

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200

wartość obrotów liczba emitentów

Wartość obrotów sesyjnych w mld zł

1991 1992

1993 1994

1995 1996

1997 1998

1999 2000

2001 2002

2003 2004

2005 2006

2007 2008

2009 2010

2011 2012

2013 2014

2015 2016 0

100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000

akcje obligacje kontrakty opcje akcje na NC

Udział inwestorów w obrotach giełdowych w mln zł Źródło: GPW

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 20180 100,000

200,000 300,000 400,000 500,000 600,000

Inwestorzy zagraniczni inwestorzy krajowi indywidualni

inwestorzy krajowi instytucjonalni

Udział inwestorów w obrotach giełdowych akcjami na rynku regulowanym

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

zagraniczni indywidualni instytucjonalni

Aktywa netto OFE i FI w latach 1999-2018 w mld zł Źródło: KNF

1995 2000 2005 2010 2015 2020

0.00 50.00 100.00 150.00 200.00 250.00 300.00 350.00 400.00

Aktywa netto OFE

aktywa Funduszy inwestycyjnych

Wskaźnik płynności

2005 Q1 2005Q3

2006Q1 2006Q3

2007Q1 2007Q3

2008Q1 2008Q3

2009Q1 2009Q3

2010Q1 2010Q3

2011Q1 2011Q3

2012Q1 2012Q3 0

5 10 15 20 25

Japan Exchange Group - Tokyo NYSE Euronext (US)

London SE Group Warsaw SE Winer Borse

NYSE Euronext (Europe)