Powikłania i nawroty po leczeniu torbieli pilonidalnej metodą rekonstrukcji płatowej Karydakisa

(1)

DOI: 10.5604/01.3001.0014.4674 POL PRZEGL CHIR 2021: 93 (1): 15-18

artykułoryginalny / originalarticle

15

Powikłania i nawroty po leczeniu torbieli pilonidalnej

metodą rekonstrukcji płatowej Karydakisa

Complications and recurrence after Karydakis Flap surgery

Murat Cakir, Mehmet Biçer

Necmettin Erbakan University, Meram Medical Faculty, Department of General Surgery, Konya, Turkey

Historia artykułu: Otrzymano: 07.09.2020 Zaakceptowano: 23.10.2020 Opublikowano: 23.10.2020

STRESZCZENIE: Wprowadzenie: Torbiel pilonidalna (TP) jest schorzeniem dotykającym młode grupy wiekowe. Opisano liczne metody chirurgiczne stosowane w jej leczeniu. Jak dotąd nie powstała jednak metoda leczenia zapewniająca szybki powrót do zdrowia z niskim ryzykiem ponownego wystąpienia.

Cel: Celem niniejszego badania było dokonanie oceny wyników uzyskanych u pacjentów leczonych w naszym ośrodku techniką rekonstrukcji płatowej Karydakisa.

Materiał i metodyka: Dokonano retrospektywnej oceny wyników uzyskanych u 112 chorych operowanych w latach 2012–2019. Do badania włączono wyłącznie pacjentów poddawanych rekonstrukcji metodą Karydakisa.

Wyniki: Populacja pacjentów składała się z 20 kobiet i 92 mężczyzn. Średnia wieku wynosiła 21 lat u kobiet i 20,8 lat u mężczyzn.

Średni wskaźnik masy ciała (BMI) to: 29,6 kg/m². Chorych poddawano obserwacji kontrolnej przez okres wynoszący średnio 28 miesięcy. Długość hospitalizacji po operacji wynosiła 2,1 dni. Powikłania obejmowały rozejście rany w 10,2% przypadków, zakażenie w 3,6% przypadków i krwawienie (krwiak) w 7,1% przypadków. U 4 osób doszło do nawrotu choroby w okresie obserwacji.

Wnioski: Rekonstrukcja płatowa Karydakisa jest preferowaną techniką chirurgiczną, charakteryzującą się niskim poziomem powikłań i nawrotów.

SŁOWA KLUCZOWE: Karydakis, torbiel pilonidalna, wynik

ABSTRACT: Introduction: Pilonidal sinus is a disease affecting individuals at young age. Numerous surgical methods have been described in the treatment of pilonidal sinus disease. Currently, there is no treatment method providing a rapid recovery with low recurrence risk.

Aim: In this study, we aimed to evaluate the results of our patients who underwent Karydakis surgery.

Material and methods: Results of 112 patients operated on between 2012 and 2019 were retrospectively evaluated. Only the patients who underwent Karydakis surgery were included in the study.

Results: Of all patients, 20 were female and 92 were male. The mean age was 21 years in the female and 20.8 years in the male patients. The mean BMI was 29.6 kg/m². The patients were followed up for a mean of 28 months. Postoperative length of stay in hospital was 2.1 days. The complications included wound dehiscence in 10.2%, infection in 3.6%, and bleeding (hematome) in 7.1%. Four patients developed recurrence during follow-up.

Conclusions: Karydakis surgery is a preferable surgical technique with low rates of complications and recurrence.

KEYWORDS: karydakis, pilonidal sinus, result

Włosy rosnące w tej okolicy wnikają pod powierzchnię skóry, wywołując uraz szczeliny międzypośladkowej. W rezultacie w tym regionie dochodzi do zakażenia spowodowanego ciałem obcym [2]. W przebiegu klinicznym obserwuje się przewlekły wysięk wydzieliny z przetoki, będącej efektem stanu zapalnego lub ostrego ropnia.

Nie istnieje precyzyjny konsensus w kwestii leczenia TP. Trwa- ją poszukiwania metody leczenia zapewniającej szybki powrót do zdrowia z niskim ryzykiem ponownego wystąpienia. Wśród metod leczenia opisano: wycięcie zakażonych torbieli, ablację prze- wodów, proste wycięcie i rekonstrukcję płatową [3].

WYKAZ SKRÓTÓW

BMI – wskaźnik masy ciała

RPK – rekonstrukcja płatowa Karydakisa TP – torbiel pilonidalna

WPROWADZENIE

Torbiel pilonidalna (TP) jest przewlekłym schorzeniem, które doty- ka szczególnie młodych mężczyzn. Zaproponowano wiele teorii ma- jących wyjaśnić jej etiologię. Zgodnie z przyjętą opinią, TP rozwija się w wyniku obecności włosów w szparze międzypośladkowej [1].

(2)

WWW.PPCH.PL

16

Celem niniejszego badania było dokonanie oceny wyników uzyskanych u pacjentów leczonych w naszym ośrodku techniką rekonstrukcji płatowej Karydakisa zgodnie z doniesieniami litera- turowymi.

MATERIAŁ I METODA

Dokonano retrospektywnej oceny wyników uzyskanych u 112 chorych operowanych od stycznia 2012 r. do stycznia 2019 r. przez jednego chirurga. W badaniu preferowano jedynie rekonstrukcję klapową Karydakisa, którą wykonuje się z technicznym zamknię- ciem rany poza linią środkową. Pacjentów poddawano operacji w pozycji leżącej na brzuchu. Zastosowano metodę znieczulenia podpajęczynówkowego. Stronę wykonania płata zmieniano w za- leżności od lokalizacji gniazda włosowego. Wszystkim pacjentom podawano profilaktykę antybiotykową. Przed zabiegiem miejsce operowane golono ze wszystkich włosów i oczyszczano przy uży- ciu roztworu antyseptycznego. Stosując samoprzylepną taśmę, odciągano pośladki, w ten sposób eksponując szczelinę między- pośladkową. Wszystkie przetoki i ich przewody usuwano en bloc.

Płat przygotowywano tak, aby obejmował on powięź krzyżowo-gu- ziczną. Płat mocowano w takie sposób, że linia środkowa ulegała przesunięciu w prawo lub w lewo. Wszystkim pacjentom założo- no dren podciśnieniowy. Usuwano go, gdy ilość odprowadzonej treści spadała poniżej 20 cm³.

Po uzyskaniu zgody lokalnej komisji biotycznej pozyskiwano dane pacjentów w procesie retrospektywnego przeszukiwania specja- listycznej dokumentacji medycznej i szpitalnego systemu infor- macyjnego.

Pozyskano szczegółowe informacje na temat wieku i płci pacjentów, jak również zgłaszanych dolegliwości i powikłań pooperacyjnych.

Pacjentów poddano szczególnej ocenie pod kątem: zakażenia rany operacyjnej, rozejścia szwów i nawrotu choroby.

Dane zapisywano w arkuszu Microsoft Excel. Obliczono: wartości odchylenia standardowego, wartości średnie oraz wartości mini- malne i maksymalne.

WYNIKI

Zdobyto dane 460 pacjentów operowanych w związku z TP od stycznia 2012 r. do stycznia 2019 r. Stwierdzono, że 180 osób z tej grupy było poddanych rekonstrukcji płatowej Karydakisa (RPK).

Do badania włączono 112 chorych operowanych przez jednego chirurga.

Populacja pacjentów składała się z 20 kobiet (17,9%) i 92 mężczyzn (82,1%). Średnia wieku wynosiła 21 lat u kobiet i 28,8 (19–64 lat) u mężczyzn. Średni wskaźnik masy ciała (BMI) to: 29,6 (24–33) kg/m². Pacjentów poddawano obserwacji kontrolnej przez okres wynoszący średnio 28 (8–68) miesięcy. Populacja chorych składała się z 84 przypadków torbieli pierwotnych (75%) i 28 przypadków torbieli nawrotowych (25%). Średni czas trwania choroby przed operacją wynosił 12 miesięcy. W badaniach zgłaszanych dolegli- wości stwierdzono: ból w 48,2% przypadków, obecność wydzieliny w 46,4%, krwawienie w 17,8% i obrzęk w 10,7%. Wszystkie dane demograficzne podsumowano w Tab. I. Długość hospitalizacji

po operacji to 2,1 (1–7) dni. Średni czas obserwacji kontrolnej drenu Hemovac wynosił 5 (3–10) dni. Stwierdzone powikłania poopera- cyjne obejmowały: rozejście ran w 12 przypadkach (10,7%), krwawienie w 8 przypadkach (7,1%), nawrót choroby w 8 przypadkach (7,1%) oraz zakażenia w 4 przypadkach (3,6%). Dwóch pacjentów, u których doszło do nawrotu, poddano reoperacji, natomiast u in- nych 4 zastosowano krystalizowany fenol. Średnia liczba gniazd w linii środkowej wynosiła 3 (1–8). Gniazda wtórne obserwowano u 18 (16%) pacjentów.

OMÓWIENIE WYNIKÓW

Pacjenci z TP są zwykle osobami otyłymi, prowadzącymi siedzący tryb życia i charakteryzującymi się znacznym owłosieniem ciała.

U niektórych chorych choroba występowała w wywiadzie rodzinnym. Częstość nawrotów jest znacznie wyższa u osób z dodatnim wywiadem rodzinnym [4]. Rozpoznanie stawia się w oparciu o badanie fizykalne. Ważna dla rozpoznania jest obecność wylotów przetok, wydzieliny i swędzenia. Wyloty przetok sięgają głęboko wzdłuż gniazd włosowych. Ponadto w diagnostyce różnicowej nale- ży uwzględnić zwłaszcza ropnie mnogie pachwin i zakaźne choroby skóry przebiegające z powstawaniem przetok okołoodbytowych [5]. Większość przypadków w grupie badanej występowała u oty- łych mężczyzn. Nie stwierdzono predyspozycji rodzinnych. Rozpo- znanie postawiono w oparciu o badanie fizykalne. W przypadkach z przetokami okołoodbytowymi korzystano z metod obrazowych.

W odniesieniu do leczenia TP istnieją różne stanowiska. Sposo- by leczenia można jednak podzielić na dwie grupy, obejmujące podejścia nieoperacyjne i operacyjne. Leczenie nieoperacyjne skupia się na kilku kwestiach, w tym na: pielęgnacji ciała (częste kąpiele, usuwanie włosów), zmianie stylu życia i obniżeniu masy ciała. Istnieją doniesienia, że usunięcie włosów z obszaru wystę- powania choroby zapobiega jej rozwojowi lub zmniejsza częstość nawrotów [6–8]. Naszych pacjentów prosimy o usuwanie włosów z obszaru występowania schorzenia przez okres 6 miesięcy przed

A

CECHA N (%)

Płeć M 92 (82,1)

K 20 (17,9)

Wiek M 28,8 (19–64)

K 21 (19–23)

BMI 29,6 (24–33) kg/m²

Czas trwania choroby przed operacją 12 (6–38) miesięcy

Objawy

Ból 48,2

Wydzielina 46,4

Krwawienie 17,8

Obrzęk 10,7

Pacjenci Torbiel pierwotna 84 (75)

Nawrót 28 (25)

Liczba gniazd w linii środkowej 1–8

Liczba gniazd wtórnych 18 (16)

Tab. I. Dane demograficzne pacjentów.

(3)

17

POL PRZEGL CHIR 2021: 93 (1): 15-18

i po operacji. Zalecamy im również zmianę stylu życia. Otyłych pacjentów kierujemy do dietetyka. Stwierdziliśmy, że do nawrotów dochodziło u osób niestosujących się do zaleceń pooperacyjnych.

Powikłania w miejscu rany pooperacyjnej pojawiały częściej u tych, którzy nie dbali o higienę ciała.

Najważniejszą alternatywą terapeutyczną pozostaje leczenie chirurgiczne. Ma ono znaczenie szczególnie w odniesieniu do drena- żu ropni w ostrej torbielowatości pilonidalnej. Sam drenaż ropnia charakteryzuje się częstością nawrotów wynoszącą od 15% do 40%

[9]. Uważa się, że za nawroty te odpowiadają: pozostałości podre- nażowe, stan zapalny i ziarnina w obrębie ropnia. W związku z tym, dobrą opcją w leczeniu ropni jest ich odsklepienie i łyżeczkowanie.

W badaniu porównującym pacjentów poddanych otwarciu ropnia z łyżeczkowaniem i bez łyżeczkowania odsetek wyzdrowień wynosił odpowiednio: 96% i 79% [10]. Nawroty obserwowano u 4,5%, zaś powikłania u 1,4% pacjentów poddawanych zabiegowi otwarcia z ły- żeczkowaniem. Standardową metodą leczenia przewlekłych torbieli pilonidalnych jest wycięcie chirurgiczne [3]. Miejsce operacji moż- na zamknąć technikami pierwotnymi lub płatowymi; ewentualnie możliwe jest pozostawienie go do gojenia wtórnego. Wśród podsta- wowych technik zamknięcia pierwotnego można wykonać zamknię- cie w linii środkowej lub poza linią środkową. Wszystkie techniki obejmujące zamknięcie, poza linią środkową, charakteryzują się niższym odsetkiem nawrotów [11]. W naszym badaniu preferowa- liśmy technikę Karydakisa, która jest techniką rekonstrukcji klapo- wej o niskim odsetku nawrotów. Preferujemy tę metodę szczególnie w sytuacji przypadków skomplikowanych i nawrotowych. Uważamy ją za łatwą do zastosowania i zapewniająca lepsze efekty estetyczne.

Wszystkie przetoki wycina się techniką wykorzystującą płat rom- boidalny Limberga, zaś szparę międzypośladkową usuwa się wy- preparowaną tkanką skórno-tłuszczową. Częstość nawrotów dla

tej metody jest bardzo niska (od 0% do 6%) [3, 12, 13]. Najistotniej- szym powikłaniem po jej zastosowaniu są problemy w miejscu rany pooperacyjnej. W rekonstrukcji płatowej Karydakisa po wycięciu wszystkich przetok dokonuje się zamknięcia rany poza linią środ- kową przy użyciu wypreparowanego płata powięziowo-skórnego [7, 11]. Częstość nawrotów dla tej metody wynosi poniżej 2%, zaś wskaźnik powikłań – około 8%. Palenie tytoniu i otyłość zwiększają częstość przypadków zakażeń rany [14]. W naszej grupie badanej powikłania wystąpiły u 16 pacjentów. U 2 osób z tej grupy doszło do nawrotu choroby. Powikłania inne niż nawroty wydłużały czas leczenia, lecz nie miały charakteru przewlekłego.

Stosowanie drenów podciśnieniowych zmniejsza powikłania w ob- rębie rany. Dreny otrzymywane w miejscu rany przez okres od 2 do 6 dni zapobiegają gromadzeniu się w niej płynu. Dreny nie mają jednak żadnego wpływu na zapobieganie infekcjom [15, 16]. Dreny podciśnieniowe zakładano wszystkim pacjentom w grupie badanej.

Uważamy, że stosowanie drenów zmniejsza występowanie powi- kłań. Płyn gromadzący się pod płatem z czasem ulega zakażeniu.

W miarę upływu czasu wypływa on spod linii nacięcia, oddziałując na jakość codziennego życia pacjentów.

WNIOSEK

Podsumowując, rekonstrukcja płatowa Karydakisa jest metodą o niskim odsetku nawrotów i powikłań. Biorąc pod uwagę wzglę- dy kosmetyczne, może być ona uznana za preferowaną.

PODZIĘKOWANIA

Dziękujmy za wkład dr. Metinowi Belviranliemu.

PIŚMIENNICTWO

1. da Silva J.H.: Pilonidal cyst: cause and treatment. Dis Colon Rectum., 2000; 43:

1146–1156. DOI: 10.1007/bf02236564.

2. Hull T.L., Wu J.: Pilonidal disease. Surg Clin North Am., 2002; 82: 1169–1185.

DOI: 10.1016/s0039-6109(02)00062-2.

3. Johnson E.K., Vogel J.D., Cowan M.L., Feingold D.L., Steele S.R.: Clinical Prac- tice Guidelines Committee of the American Society of Colon and Rectal Sur- geons. The American Society of Colon and Rectal Surgeons' Clinical Practice Guidelines for the Management of Pilonidal Disease. Dis Colon Rectum., 2019;

62(2): 146–157. DOI: 10.1097/DCR.0000000000001237.

4. Doll D., Matevossian E., Wietelmann K., Evers T., Kriner M. et al.: Family hi- story of pilonidal sinus predisposes to earlier onset of disease and a 50% long- -term recurrence rate. Dis Colon Rectum., 2009; 52: 1610–1615. DOI: 10.1007/

DCR.0b013e3181a87607

5. Steele S.R., Hull T.L., Read T.E.: The ASCRS Textbook of Colon and Rectal Surgery, 3rd ed. New York, NY: Springer 2016.

6. Yildiz T., Elmas B., Yucak A., Turgut HT., Ilce Z.: Risk Factors for Pilonidal Sinus Disease in Teenagers. Indian J Pediatr., 2017; 84(2): 134–138. DOI: 10.1007/

s12098-016-2180-5.

7. Karydakis G.E.: Easy and successful treatment of pilonidal sinüs after expla- nation of its causative process. Aust N Z J Surg., 1992; 62: 385–389. DOI:

10.1111/j.1445-2197.1992.tb07208.x.

8. Surrell J.A.: Pilonidal disease. Surg Clin North Am., 1994; 74: 1309–1315. DOI:

10.1016/s0039-6109(16)46482-0.

9. Fitzpatrick E.B., Chesley P.M., Oguntoye M.O., Maykel J.A., Johnson E.K. et al.:

Pilonidal disease in a military population: how far have we really come? Am J Surg., 2014; 207: 907–914. DOI: 10.1016/j.amjsurg.2013.07.038.

10. Vahedian J., Nabavizadeh F., Nakhaee N., Vahedian M., Sadeghpour A.: Com- parison between drainage and curettage in the treatment of acute pilonidal abscess. Saudi Med J., 2005; 26: 553–555.

11. Stauffer V.K., Luedi M.M., Kauf P., Schmid M., Diekmann M. et al.: Common surgical procedures in pilonidal sinus disease: a meta-analysis, merged data analysis, and comprehensive study on recurrence. Sci Rep., 2018; 8: 3058–3065.

DOI: 10.1038/s41598-018-20143-4.

12. Watson A., Cheetham M.: Randomized clinical trial comparing primary closure with the Limberg flap in the treatment of primary sacrococcygeal pilonidal disease. Br J Surg., 2005; 92: 1081–1084. DOI: 10.1002/bjs.5219.

13. Bascom J., Bascom T.: Utility of the cleft lift procedure in refractory pilonidal disease. Am J Surg., 2007; 193: 606–609. DOI: 10.1016/j.amjsurg.2007.01.008.

14. Al-Khayat H., Sadeq A., Groof A., Groof A., Haider H.H. et al.: Risk factors for wound complication in pilonidal sinus procedures. J Am Coll Surg., 2007;

205: 439–444. DOI: 10.1016/j.jamcollsurg.2007.04.034.

15. Akinci O.F., Coskun A., Uzunköy A.: Simple and effective surgical treatment of pilonidal sinus: asymmetric excision and primary closure using suction drain and subcuticular skin closure. Dis Colon Rectum., 2000; 43: 701–706.

DOI: 10.1007/bf02235591.

16. Serour F., Somekh E., Krutman B., Gorenstein A.: Excision with primary closure and suction drainage for pilonidal sinus in adolescent patients. Pediatr Surg Int., 2002; 18: 159–161. DOI: 10.1007/s003830100683.

(4)

WWW.PPCH.PL

18

Liczba słów: 1384 Liczba stron: 4 Tabele: 1 Ryciny: – Piśmiennictwo: 16 10.5604/01.3001.0014.4674 Spis treści: https://ppch.pl/issue/13473

Some right reserved: Fundacja Polski Przegląd Chirurgiczny. Published by Index Copernicus Sp. z o. o.

Autorzy deklarują brak konfliktu interesów.

The content of the journal „Polish Journal of Surgery” is circulated on the basis of the Open Access which means free and limitless access to scientific data.

This material is available under the Creative Commons – Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0).

The full terms of this license are available on: https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/legalcode

Prof. Murat Cakir PhD; Necmettin Erbakan University, Meram Medical Faculty, Department of General Surgery, Konya, Turkey 42080; tel.: +90 332 2236395; e-mail: drmuratcakir@hotmail.com

Cakir M., Biçer M.: Complications and recurrence after Karydakis Flap surgery; Pol Przegl Chir 2021: 93 (1): 15-18 DOI:

Prawa autorskie:

Konflikt interesów:

Autor do korespondencji:

Cytowanie pracy: