2089 n d. r
B ib lio te k a J a g ie llo ń s k a1 0 0 1 8 4 6 5 0 0
Ł
SPRAWOZDANIE
archiwaryusza Dr. Stanisława Krzyżanowskiego
S io
za rok 1 8 0 1.
P rześw ietn a .Rado M iasta!
W myśl §. 14 sta tu tu archiw um , m am zaszczyt przed
łożyć Prześw ietnej R adzie M iasta za pośrednictw em komisyi archiw alnej spraw ozdanie za rok 1891.
N a w stępie winienem zaznaczyć now e pom nożenie archiw alnych zasobów. Z bieżącego archiw um M agistratu włączono odnalezioną tam że w stuletnią K onstytucyi rocz
nicę księgę przyjęć do obyw atelstw a z r. 1791, także k a ta log „civium tertii ordinis" z la t 1635— 1690. N adto w dniu 19 i 20 października przewieziono sta m tą d w raz z szafą księgi m etryk chrześcijańskich z lat 1809 — 1855, księgi m e
tryk izraelickich 1809— 1848, księgi rozw odow e 1810— 1852, akta hipoteczne Krakowa z r. 1825 i następnych, akta szpi
tala żydowskiego n a Kazimierzu 1840— 1851 w raz z dużym zwojem recept, ak ta cenzury, policyi i senatu rządzącego W. M. Krakowa, protokoły z posiedzeń R ady m iasta 1835—
1849, spisy ludności, wykazy kw aterunkow e i druki — ogó
łem tom ów i fascykułów 820. Liczbę tę w ypadnie znacznie podnieść, jeśli się zważy, że w aktach m etrykalnych, których je st fascykułów 588, każdy praw ie po kilka osobnych to m ów obejm uje. Powyższe księgi i akta ułożono w przyłą
czonej do archiw um sali i przeprow adzono ich skontrum . P racę system atycznego porządkow ania archiw aliów , celem przygotow ania przyszłej inwentaryzacyi, prow adzono dalej. Dla osiągnięcia tego celu, koniecznem się okazuje ścisłe połączenie zbiorów, dawniej w posiadaniu m iasta b ę
dących, z odzyskanymi później, a o ile chodzi o czas do
2
upadku P olsk i, przedew szystkiem z księgami odebranem i z hipotecznego urzędu. Najwłaściwszym także jest podział archiwaliów według gmin, które dzisiejszy Kraków składają.
Dotąd wyłączono a k t a i k s ię g i m. K le p a r z a . Przez przy
dzielenie do nich ksiąg- archiw alnych daw niejszych przybyło nowych 26 woluminów; z fascykułów aktów luźnych w łą
czy się tu wszystko, co do K leparza należy. P odobnie u po
rządkow ano księgi jurydyki G a r b a r y ; now ych tom ów przy
było 18.
Fascykuły aktów luźnych przesortow ano wszystkie oprócz kilkunastu i ułożono z nich chronologicznie 72 w o
lum inów , mianowicie z lat 1713 — 1714 i 1761— 1815, do czego przybyło 6 wolum inów aktów bez dat.
N adto powiększono pew ne grupy aktów , utw orzone w roku przeszłym i zaznaczone w poprzedniem spraw ozda
niu. I ta k : II. *) do zbioru testam entów dołączono kilka
naście.
III. A któw królew skich dołączono 135 z karteczkam i katalogow em i, 100 bez nich.
IV, 3. Do spisów ludności chrześcijańskiej dołączono 233 zeszytów.
IV, 4. Spisy żydów zebrano w jed en duży wolum in.
Podobnie powiększyły się spisy uczących się dzieci, opisy funduszów szpitalnych, akta do rodziny Pinocci i akta sądow e. W ezw ań ze sądu królewskiego przybyło kilkadziesiąt.
IV b. 7. zebrano i ułożono chronologicznie kilkaset aktów adm inistracyjnych i policyjnych z lat 1789—1809.
IV b. 10. E kstraktów z aktów m iast i innych dołą
czono kilkadziesiąt.
IV b. 11. Do aktów w ojska polskiego zebrano trzy obszerne w olum ina, nieopatrzone jeszcze num eram i i k a rt
kam i katalogowem i.
IV b. 12. Do dawniej zebranych druków przybyło dw a razy tyle nowych. Z pośród nich ułożono chronolo
gicznie „R ozporządzenia i cyrkularze c. k. pełnom ocnej ko
m isji gubern. zadw ornej dla Galicyi zachodniej" z lat 1796
— 1809. D ublety odłożono w osobny fascykuł.
VII. K atalog kartkow y ksiąg posunięto od nr. 3090
— 3171. R ozpoczęto także rewizyą katalogu kartkow ego dy
plom ów i doprow adzono ją do nr. 135.
*) Liczby pozycyi spraw ozdania z r. 1890.
3 Tyle zrobiono dla naukow ego uporządkow ania archi
wum .
Dziennik podaw czy w r. 1891 liczy num erów 102.
W ydano 11 (jedenaście) odpisów wierzytelnych, 1 (jeden wyciąg) i 12 (dwanaście) w yjaśnień urzędowych.
Z archiw um korzystało osób 13 przez dni 113, n adto w myśl pozwolenia JW . P a n a Prezydenta m iasta, udzielonego n a wniosek komisyi archiw alnej, w ydano do naukow ego ko
rzystania księgi archiw alne pp. Dr. Fr. Piekosińskiernu czte
ry razy, prof. Dr. B. U lanow skiem u dw a razy — wszyst
kie zwrócono do archiw um .
O trzym ano w depozyt: 1) ladę b. stow arzyszenia chi
rurgów , zaw ierającą 23 dokum enta, 2) skrzynię z księgami cechu chirurgów . P an P rezydent przesiał nadesłane z Ma
gistratu m iasta Lw ow a w izerunki herbów m iasta. U rząd B udow nictw a miejskiego złożył w archiw um pierw sze cztery plany dawnego K rakow a i cztery plany najnow sze.
Niepospolicie w zrosła biblioteka podręczna archiw um . Z ak u p io n o : i . Lóher, Archivlehre 1 tom . — 2. Archiyalische Zeitschrift 1 t. — 3 . Bandtkie, Hist. drukarń w Król. Polskiem 3 t. — 4. Bandtkie, Hist. drukarń krakow skich 1 t. — 5 . Że- braw ski, O pieczęciach daw nej Polski i Litwy 1 t. — 6. Knapski, T hesauri polono-latini tom us secnndus 1 t. — 7 . Meciszewski,Hist. rzeczypospolitej krakowskiej 1 t. — 8. Lichocki, Pam iętnik 1 t. — g. Sohm, die E ntstehun g des deutschen Stadtew esens 1 t. — 10. Sohm, Die deutsche Ge- nossenschaft 1 t. — 11. R oepel, U ber die V erbreitung des M agdeburgerstadtrechts 1 t. — 12. Bobrzyński, Ortyle m ag
deburskie 1 t. — i j. Celichowski, Słowniczek łac.-polski wy
razów p raw a magd. z XV. w. 1 t.
Szczupłe środki nie pozw alają nabyw ać w większej ilości daw nych książek, do historyi K rakow a się odnoszących, któreby przedewszystkiem w archiw um aktów dawnych n a leżało zgromadzić. N atom iast znakomitego w naukow ej pracy poparcia doznaje archiw um od licznych ofiarodawców, któ
rzy o jego bibliotece podręcznej pam iętają. N a pierwszym miejscu należy wymienić A k a d e m i ą U m i e j ę t n o ś c i , która ofiarow ała w spaniałom yślnie lOOtomó w najcenniejszych swoich źródłow ych w ydaw nictw , zapisując nadto archiw um n a liście stałych odbiorców. W y d z i a ł k r a jo w y przesłał 14 tom ów
„A kta grodzkie i ziemskie" z podobnem łaskaw em przy
rzeczeniem przesyłania dalszych w m iarę postępu w ydaw ni
ctwa. S e n a t A k a d e m ic k i U n i w e r s y t e t u J a g i e l l o ń s k i e go przesiał swoje w ydaw nictw a w ilości 10 tom ów, M u z e u m XX. C z a r t o r y s k i c h 3 zeszyty katalogu rękopisów wydanego przez Dr. J. Korzeniowskiego, B i b l i o t e k a Z a k ł a d u n a r . im..
O s s o l i ń s k i c h 9 tonfów i 8 zeszytów swoich wydawnictw.
Z osób pryw atnych ofiarowali: X. P ra ła t R ektor C lio t- k o w s k i swoję pracę „Rzem iosła i cechy krakowskie w XV.
w ieku11, pp. Dr. P i e k o s i ń s k i w ydaw nictw o swoje z rękopisu archiwalnego „N ajdaw niejsze inw entarze skarbca kościoła N. P. Maryi11, Dr. B ą k o w s k i pracę sw ą „K raków w czasie konstytucyi 3 M aja11, p. M a r y a n K o r y t o w s k i złożył w darze 9 tom ów rzeczy, odnoszących się do dziejów Krakowa, pióra Hoszowskiego, Louis’ego, Tessarczyka, i w r. 1825 w ydany ,,Pam iętnik budow y pom nika (kopca) T adeusza Kościuszki11.
W szystkim tym W ładzom , Instytucyom i P anom prze
słał Zarząd archiw um wyrazy głębokiej podzięki.
Techniczne przysposobienie lokalu postąpiło w r. 1891 znacznie, spraw iono now e pułki n a jed ną ścianę, stół, szafę n a bibliotekę podręczną, zapuszczono podłogi, przyłączono nadto dużą salę, tak, że obecnie cały p a rte r do użytku a r chiw um jest oddany. W tak zwiększonem archiw um okazała się potrzeba stałego tercyana, co też R ad a m iasta uwzglę
dniła uchw ałą z dnia 17. gru d n ia r. 1891.
D o c h ó d z o p ł a t a r c h i w a l n y c h wynosił 40 zła. (kwi
ty 1— 5), odtrąciw szy 5 zła. na stem ple i portorya, zostaje 35 zła., z r. 1890 pozostało 11 zła. 15 ct., razem było zatem 4-6 zła. 15 ct. W myśl §. 21 stal., arch. spraw iono z tego książki do biblioteki podręcznej, jak stw ierdzają załączone kw ity 1, 2, 3, za 33 zła. 64 ct.; pozostaje n a rok bieżący
12 zła. 51 ct.
Z k w o t y 24 zła. w yasygnow anej na wydatki kance- lar}'jne. zakupiono m ateryałów i przyborów za 20 zła. 46 ct..
(5. kwit firm y J. F. Fischera), resztę w ydano wedle załą
czonego rachunku
W Krakowie dnia 2. stycznia 1892 r.
Dr. S tanisław Krzyżanowski.
N a k ła d e m G m in y m ia s ta K ra k o w a . — D iu k ie m A . K oziań.skiego w K ra k o w ie .
