Sacrum. Saeculare. Quintum Templi. [...] Friderici. II. Maximi [...] Festo. Solemnique. Ritu et in IPSA. Basilica. Mariana [...] Ioannes. Carol. Conr. Oelrichs

S A C R V M . S A E C V L A R E . Q V I N T V M

TEMPLI. COLLEGIATI. B. MARIAE. DICATI

A V S P I C I I S

AVGVSTISSIMI. POTENTISSIMIQVE. REGIS. BORVSSIAE

FRIDERICI. II. MAXIMI

D O M IN I. AC. N V TR ITO R JS. N O ST R I. M V L T O . CLEMENTISSIMI AV CT ORIT ATE

REVERENDISSIMORVM. ET. PERILLVSTRIVM. CVRATORVM

CVM. AEDIS. COLLEGIATAE. M ARIANAE

TVM* R EG II. A TQ V E. ACADEMICI. GYM NASII

ARCTISSIMO. EI. NEXV. IVNCTI

F E S T O . S O L E M N IQ V E . R IT V

E T . IN . I P S A . B A S I L I C A . M A R I A N A

DIE. VIIII. AVG. A. AE. G. cbbccLxui HORA. VIII. ANTE. MERIDIEM

ET. IN. REGIO. EOQVE. ACADEMICO. GYM NASIO

ALIO, TEMPQRE. E. VALVIS. PVBLICIS. SPECIATIM. INDICENDO CELEBRANDVM >

PVBLICO. N O M IN E . ;

IN D IC IT V %

A T Q^V E

AD. RARVM. HOC. SOLEMNE. IVBILAEVM

. PIE. RELIGIOSEQVE. PE R A G E N D V M

S E R E N IS S IM V M . D V C E M . B R V N S V

1

PERJLLVSTREM. EIDEM. MVNIMENTO. PRAEFECTVM

CVM. RELIQVIS'. QVOTQVOT. APVD. NOS. DEGVNT. SVPREMIS. LEGIONVM. PRAEFECTIS

# ILLVSTRISSIMA. COLLEGIA. REGIA

R EV ER EN D ISSIM O S. A T Q V E . P E R IL L V S T R E S . C V RA TO RES

REVERENDVM. HVIVS. VRBIS. MINISTERIVM

G E N E R O S O S . C I V I T A T I S . C O N S V L E S

OMNESQVE. SIVE. SAGO. SIVE. TOGA. SIVE. SACRIS. SIVE. C1VILIBVS. MVNERIBVS VIROS. CONSPICVOS

Q.VA. PAR. EST. ET. CVIVSQVE. DIGNITAS. CAPIT. PIETATE. OBSERVANTIA. HVMANITATE

I N V IT A T

XITTERARVM. AVTEM. STVDIOSOS. GYMNASII. REG. ET. ACAD. VT. DEVOTIS. MENTIBVS. ET. MANIBVS. ADSINT

AMANTER. NON. MINVS. C^VAM. SERIO. IIOKTaTVK

N O N N V L L A DE

BAKN1MO. l S. BONO. COLLEGIATAE. AEDIS. S. MARIAE. PALAE0-STETINENS1S

■A. 0. K. chccLXIIl. VN1C0. FFNDATORE

A D . F ID E M . D I P L O M A T V M . P R A E F A T V S

D . I O A N N E S . C A R O - L . C O N R . O E L R I C H S

C O M E S . P A L A T I N V S . C A E S A R E V S . F R O F E S S*0 R . I V R I S . O R P I N A R . E T . H. A. R E C T O R R E G , B O N A R , a r t. s o c i e t a t ib. r k g i o m o n t i. g r y p h i s v v a l d. e t. g o t t i n c a e

N E C . N O N . D V C A L I . H E L M S T A » . I T E M Q V E . B R E M E N S I . T E V T O N I C I S

V E T . L A T I N A E . I E N E N S I . A D S C R I P T V S .

PALAEO - STETIN I

TYPIS. REG. REGIMINIS. ET. GYMNASII. ACAD. TYPOGRAPHI. B. IO. FRTD. SPIEGELII. VIDVAE.

Vosqiie veraces cecinijji Parcae,

Quod femel ditium eft, flabilis que rerum Terminus feruet, bona iam perattis

Iungite fata.

HOKATIVS.

O m n e s

inter Felicitates/ a benigniffimo Deo , ho­

minibus, in vita ipforum aerumnofa, imper­

titas, fumma fane haec cft, quod eos, 'quos, a primis inde temporibus, ~m hunc vsque diem, rebus publicis praefecit, fpiritru luo adeo regat, vt in fumnii iftius Numinis gloriam ciuiumque aeternam falutem templa pietatis condant et conferuent atque diuini verbi interpretes alant. Huius infignis beatitatis, nos quoque maxime, partici­

pes fecit Deus O. M. dum, quingentis iam abhinc annis,

n i m v m ,

inter Chriftianos Pomeraniae duces i, al n. ob multa alia pia facta, iure quodam fuo atque merito,

adpel- latum, *) inftrumentum efle volui taedis, in vrbe noftra, eri­

gendae coUegiatae s.

dicatae munificeque fimul dotan­

dae: aufpicium inde huius pietatis officinae, initio faeculi xix per

epifcopum Bambergenfem, primum PoMdranorum apoftolum, iure optimo maximo dicfum, a paganorum fu- pefftitionibus et fordibus purgatae, circa medium vero faeculi xvi puriori fidei, ope

vulgari fermone: Doiior

A Pommer

i ) Ita etiam habet i p s iv s epita­

p h iu m fic conceptum :

IVo icht wfis meiner Tbaten waer

,

Davon icb triige Preijs und Ehr, So ijl doch das me in hocbjler Ruhfti

r-

Dajl icb in meinem Fiirjknthum Befordert hab xu aller Zeii

Religion und Geifilichkeit.

Auch neu eri)aut viel Schlojl und Stdaty Die langer Krieg vervpuflet htitt.

Davum ?nan mich an meinem End Den er fleti und guten Barnim

Doch ifl an mir nichts guts fu r Gotti Micb mag den gut fein hittrer Todt.

II t>E BARNIMO I. S. BONO BASILICAE. MARIANAE

Pommer vocati, fecundi quafi Pomeranorum apojioli, :) con- fecratae, cuius his ipfis diebus, quintum, fingulari prorfus gratia diuina, abloluitur faeculum, (extumque incipit, filentio prorfus praeterire, illudque peculiari commendatione publica non excipere, eo magis nefas, ingratiffimique animi crimen nobis foret, quo magis Gymnafium noftrum academicum, arctiffimo quodam vinculo, bafilicae huic

eft iun-

£tum. Etenim ipfius dos poftea, ab aliis non minus pien- tiffimis Pomeraniae ducibus, adieclis ipfi a. cbbxxxxi omni­

bus aedis s.

cum ea tunc viiitae, bonis, adeo aufta eft atque amplificata, vt

anfam daret paedagogio, quod, a

ix et

i. Pomeraniae ducibus, a. cbbxxxxi fundari quidem inceptum, anno autem cbbxxxxm confum- matum, idque large liberaliterque dotatum bonarum artium feminariufn, deinde , exftin&a prorfus Gryphica ftirpe, a.

cbbcxxxxii in Gymnafium commutatum, a. vero cIoIoclxvii reftauratum atque illujire facium et Carolimmi vocatum, ’) ab augultifiimis denique fioruffiae regibus,

in primis

ii.

illuftrius redditum efle, ♦) inter omnes conflare, arbitramur.

II

Al.Tioins contra indaginis eft duplex haec quaeftio:

altera, vtrum anrms fundationis templi collegiati, quod dixi­

m u s ,

fit a. cbcctxi vel a.

altera, vtrum

I. paullo ante laudatus, folus, vel vna cum eo, ipfius

fecunda

2) Vitam i p s i v s et m d k i m a fatis- de lib ri f a t i s inftru£him, Roftochii, que numqtiam laudanda, in multa- a.cIoIoccLvn iterum publicauimus.

rum ecclefiarum et fpeciatim Po­

ni era n icar um reformationem, me- 3) Conf. in primis v .c. 10. sam *

rita enodate exhibet 10. DAV.IAEN- HeRIXGiI hiflorifche Nacbricht von der

CKE in derr ausfuhrlicb. tindm i t Vvkimden Stiftung der z Collegiut - Kircben in der verfehenen Lebens-Gefchichte des v o rtre f- berfobmten Stadt AltenStettm7 nabmeat- lich. Kirchenlebrerst). ^{1 0}. b v O e n h a g e n , Ucb der S t. Marien- und St. Ottens- oder

fo n fl and) D. POMMER genannt: quem Schlojl t{jrckey me mich des Koni^l. aca-

librum antea inferiptum : Gekbrtes demifeben Gymnafi Carolini, felt Anno Pommerland\cum inferiptione, quam UCCLXIHbis MDCCXXF. Alt.Stettin diximus* ipfi conuenientiore0 n o - /72/. 4. p. 36. et 40. Add. e i v s d . lm*

sTR is etiam emendationibus et ad- wmwiibrendes Demkmabl der Gute Got-

ditamentis non nihil locupletatum tes^elcbefcb an dem Komgl.academifib.

v i t a que au&oris ac noua praefatione Gymnafio Carolino in - - Alt en- S te ttm

PALAEG-STETIN. A. MCCLXIII. VNICO. FVNDATORE III

fecunda coniux m arg a re th a , aut tertia m echtildis aedem JMarianam fundauerint? vtriusque quaeftionis enodationem, ab hoc tempore quippe non alienam, proponendi iam animus eft.

III

a d

priorem quidem quod attinet quaeftionem, Pome- ranici hiftorici, vno quafi ore, contendentes, annum fundatio­

nis efle annum cIxclx i 5) dudum iam erroris conui&i lunt a vv. cc. io. sam. heringio 6) et friderico de dreger 7) pu­

blicata, ab iis, ipfa fundationis charta barnimi, quem dixi­

mus, ducis Pomeraniae, data Stetin per manum Rodolfi fcbola- Jiici Stetinenfis, a. cIoccLXIII. IV . Calend. Aug. ex ipfa au­

thentica tabula, quam tabularium ecclefiae Marianae adferuat, depromta: in qua primum pii huius propofiti mentionem facit et locum adfignat atque donat modo diftus barnimvs, aedificandae huic aedi: qui ergo fieri potuit, vt ea a.

cIdcclxi fundata iam fit? Haud tamen negandum, fundato­

rem, collegium xii canonicorum, in ecclefia s. p e tri, iam a.

cIdcclxi a fe inftitutum, in vfus et commoda condendae ae­

dis noftrae, vi litterarum fundationis ipfius, conuertiffe, ipfam- que initio folis huius collegii reditibus dotaffe: nulla quippe alia dote, in diplomate fundationis, exprefla. Iuuabit, in fo- lemni hoc iubilaeo, integra eius verba hic iterum adiicere.

En ea!

A

durch viele und grojfe Wobltbaten inZeit FRID. Q.VADir> tbeol. D. et phil. M. atque von zweyh undert lahrcn verberrlicbet r eBoris quondamy apud nos perpetui, z[\i- baty bey gliicldicher Erkhung des zweyten ta a. clobcCLViii. in primis p. w.

Jubilaei,fo von Zeit der Fundat ion, nem- not. 12 . et p. 2 j. not. 22 . lich

2 f.

gluckUch emgenoffenM,-^. Iung. J

v.c. MICH. 5MD. Q.VADII Programmata . -P-*ecenl et eos, hisque ad introdu&.profefforum, 10 . dan. } 1 f Chomca Fom. MSCta ad'

b e n s o v ii e t f r i d. bf.n e d. sc h r o e d e r i, h X c ^ o m m T n e m f f i u T l i b r t b l i c a t a " . q U M t i f t o r i a m G y m n a iu P o m e r a n ia e h ifto r ia m f p e f t a i i t e j .

fuccin&am quidem, verum accu-

q

app.documentor. num.u

ratam,ad annum vsque

cIoIoclviii

perducam, exhibent. 7) *n Co(iice diploma*. Fom. tom. /.

4 ) Yid. Manor ia nostra V.

MICH. num.

p. ^ 7 .

IIII DE. BARNIMO I. S. BONO. BASILICAE. MARIANAE

- . • , ' ' ' • • ‘ ( .1 . 1

Barnim/>/ gratia Dux Simiorum. VnmerfisCrifli fidelibus prefentem paginam vifuris le&uris Jeuaudi­

turis in perpetuum. Quoniam omnium habere memo­

riam et maxime illorum que fub varia reuolutione temporis fiunt vacillantem mentem et memoriam ho­

minum fuperat et tranfcendit. necejjarium at que ex­

pediens ejfe dignofcitur et cenfetur, v t acia que in tempore fiunt per te jies ydoneos et Jcripta autentica robur perpetue firmitatis forciantur. Hinc ejl quod notum ejje M im us ■vniuerfe nationi prefeiitium et felici juccejfioni futurorum. Quod nos obtulimus et facrijicauimiis caftmm Stetyn jiue vallum in quo ca- jlrum fu it temporibus antiquis creatori omnium re­

rum et eiusdem genitrici femperque virgini Marie ad conflruendum mofiajlerium in honorem Dei omnipo­

tentis et gloriofe ac intemerate virginis matris eius Marie in quo fimdauimus et in/lituimus canonicorum numerum duodenum conferentes et donantes, eisdem canonicis in eodem monajlerio fan&e Marie in di&o cajlro Stetyn inftitutis et pro tempore injlituendis ad diligentem exhortationem et peticionem confulum et vnanimem inflandam biirgenfium cmitatis Stetyn qui cejferunt et abrenunciarunt omni iuri quod ha­

buerunt in pref aio cajlro. proprietatem et ius pro­

prietatis fepe ditti caftri iure perpetuo pojfidendum.

nobis curia nojlra in ante di&o cajlro et curia quon- 'dain conradi militis didi cleest que iacet in valle ver/iis aquilonem ad vfus nojlros integraliter refer- vatis. totalemque aliam partem jam fepe di&i caftri

cum omni iure et proprietate prefatorum canonico­

rum vfibus affignantes. Vt autem hanc donationem noftram nemo temeraria prefumptione violare pojjlt

vel

PALAEO-STETIN. A. MCCLXIII. VNICO. FVNDATORE V

‘vel audeat immutare quam inuiolabilem volumus per- feuerare temporibus Jempitemis prejens injlrmnen- tum inde confe&um fepe didis caTmiicis dari feci­

mus figitti nojlri munimine roboratum. A6ta fimt hec Stetyn in cimiterio fan&i Petri anno domini mil- lejlmo ducentejimo fexagejmo tertio, offam Idus Iuliu rrefentibus Godecone deSmogederovve. Ludolfo marfcalco de Padelbome. Iohanne de Levenovve.

Rodolfo de Cedelin. Rodero Magno cognomine mi­

litibus. item Gobelone marfcalco et Henrico Baruot fculteto. Iohanne di&o parvo. Titmaro velificatote.

Theoderico monetario. Iohanne de Brakel. Arnoldo vocato miiite. Godefcalco de D. Olrico de Gubin.

Rodolfo iuuene. Henrico de Alfmunde. Hermanno de Sconvverdere confkMbm i?i Stetyn et aliis quam pluribus quorum hic nmnina non funt fubmtata.

Datum Stetyn per manum Rodolfi fcolaflici Steti- nenfis anno 'prefcripto. M°. CC°. L X IIl0. IV. lia-

lena. Augufli. i

Subiungere huic aliam licebit chartam, paucis, a prima fundatione, annis, exaratam, nec, ab

nec

publici iuris fa&am, aut, ab

alio, vsque adhuc vel ex­

citatam, vel in lucem protra&am: cjua

epifcopm Cammenfis , a. cIdcclxvii donationes, a barnimo nofiro, tem­

plo nouo collegiato Mariano fattas, confirmat et nouas addit.

ip s i

chartam hanc, in tabulario huius templi adferuatam, ex authentica tabula defcripfimus, fic conceptam:

In nomine Jan&e et indiuidue Trinitatis. Arnen.

hermaknvs L)$i gratia Caminenfis ecclefie Epifco- pus. Omnibus in perpetuum. PaJloralis cura officii, qua gregem Domini nobis commijpm autoritate tra­

dita gubernamus et regimus follicite nos mammet et inducit v t ecclefias Dei per iUuflrem principem do-

B minum

Vf DE. BARNIMO I. S. BONO. BASILICAE. MARIANAE

minum barnimvm ducem Slauorum in Caminenfi dioeceji de nojlro eonfenfu fundatas et dotatas non folum brachiis protectionis Jpiritualis ample&amur.

verum etiam eisdem per fub'fidiorum amminiflratio- ilem fubueniamus quatinus perfone in eis inflitute ac ' ' injiituende absque rerum defectu, temporalium diurnis laudibus liberius valeant inherere. Sane tam pre- fencium quam futurarum notitie transmittimus tia- cionum quod dile&is nobis m Chriflo prepofito Decano totique Capitulo eccleiie iim6te Marie in Stetyn et miner fis juccejforibus eorum et vniuerfe ecclefie do­

muimus de nojlro cmifenfu et. voluntate capituli pro­

prietatem decimarum ville Wamelitz cum quinqua­

ginta tribus Manfis •!’///<? Brunneke cum quinquagin­

ta tribus manfis et ville Glambeke cum quadraginta maiifis litarum in territorio Stetinenfi perpetuis tem­

poribus feliciter pojfidendam. Transferentes inpre- diStos prepq/itum Decanum Capitulum ac Ecclejiam omne rus] quod habuimus nos Capitulum nojlrum et ecclefia Cammenfis m villarum decimis' predittarum.

Huius donationis te fles fim t hii Clerici Heinricus Decanus de noua ecclefia. Theino prior fandi Iacobi in Stetin. Frater Hidebrandus Gardianus fratrum

.. _________ ' / mino-

8 ) Publicauit quidem etiam ^{d a n.} -noverca m e c h t i l d i s, frater que ^{b o g i s*}

CHAMERVS im groff. Pommerfchen Kir- LAVS in templo Mariano (apud HOS ) chen-Cbronicv, lib. 1. hanc ipfam fepulti fin t: ita OTTONEM etiam} vtram- inferiptionem, verum mendofam que eius comugem c a t h a r i n a m et e l i -

djed.it;: accuratior eft noitra, omni, s a b e t h a m, in eadem ecclefiar voluifje fe- quo fieri potuit, ftudio, ex ipfo la- peliri. At fide monumentorum ido- pide,a ^{n o b i s,} deferipta. IdeincRA* neorum nititur* patrem o t t o n i s i.

m iv .s e, j. p. ;j>. in eo quoque eft s a r n i m v m, nullam vxoretn, cui no- Mluciuatus ^, quod de o t t o n e i. men c a t h a r i n a e, habuifle, fed has filio b a r n i m i noftri feribit:

fimi

pater ipfius b a r n im v s , occifus frater et. m e c h t i l d e m, .quae vitima, mater

rjARNiMvs, itemque mater c a t h a r i n a, o t t o n i s i. fuit, non nouerca: quod et

PALAEO-STETIN. A. MCCLXHI. VNICO. FVNDATORE VII

prinorum in Stet in. Laici ‘verohii.Dominus Heinrieus Comes de Kerckberge, Otto Comes de Everftein, nepos nofier. Boreo. Cazimarus. Iohannes Kule.

Gobelo di&us Marfcalk. Willekinus aduocatus Ste- tinenfis Milites. Hermannus aduocatus nofier i?i

Locknitz et alii quam plwes, quorum hic nonfunt nomina fubnotata. In cuius donationis firmum tefli- monium et irrefragabile et perpetuum munimentum pre fetis ftriptum inde confectum eisdem dari iuffimus noflriJigilli munimine roboratuni. A&um Stetin et datum ibidem per manum Magifiri Heinrici curie noflre notarii. Anno Domini M. CC.LXVII. Quin­

to Ydus Februarii.

' . , . ' . _ , , , . \ , ’r r ... - . —

■ m i

a l t e r a

iam enodanda erit quaeftio. Exftat in bafilicae Marianae aditu ad altare, (i portam ingredimur verfus Orientem fitam, piftura quaedam vetus in muro, coloribus aqueis di- llincta, habens plus minufue v pedes in longitudine et iy pedes in latitudine, repraefentansque ducum Pomeranicorurn et ducum Brunfuico - Luneburgenfium infignia, quibus anno cbcccxxxxv aut paullo poft, a canonicis huius aetatis, litteris minoribus latinis, tunc vfitatis, vetuftate vero non nihil cor­

ruptis, hoc additum eft mollimentum: *)

V : . Anno

e t aliunde Tatis conflat e t e x char- nos, efle lepultiim, q u i C a m m i^ M c

ta ipfius, quem diximus o t t o n i s , a n d . h i l t e b r a n d j , v v o l f g . i o b s t i i qua vrbi noftrae vicum ei adia- f.iv s T i in

gemalog.ducumPom^t

c e n te m fuperiorem e t inferiorem , irum, ip fe q u e , quem modo nomi-

die Ober- und Nieder- Wyck,

Colbaci\

incluta domina

amantiffima no/ira mater.

'comitis Suerinen

ritati c o n u e n it, o t t o n i s fratrem ,

jtsMegapolitam,

B 2 eorum,

VIII DE. BARNIMO.

I

Anno dni M °C C CLXXVIII° in dic fti Briccii obiit illuftris princeps et dns D ns Barnym pmus dux Stetinenfis. Pomeranie. Slavie. Cafliibie

Rugieque princeps, huius ecclefie primus fundator pie memorie

A nno dni M .CCC.XVI0 in vigilia fti T h om e apii obiit dna Mechtildis In clita duciffa Stetinenfis fundatrix huius ecclie et vxor dni Barnym fundatoris

__ martyrum ___ __

Anno dni M. CC. XCV° in die Iohanis et Pauli mrm obiit dux Barnym fcdus filius fudatoris Anno dni M .CCC.XLV 0 XIII° Kal. Ianuary obiit illuftris princeps O tto primus mag nifici dni Barnym primi huius ecclie fudatoris filius

/ • y . :

r

procul dubio infcriptione,

.

, 9) VAL. AB EICKSTEDT,

CRAMERVS/')

FRIEDEBORN,ia) IO.

eorum, tempus confummati cum rabat Germaniam, agitur, rhyth- catharina matrimonii, vsque ad- mique, quos canere folebat* fe- huc potuit indicare, vvo lfgan gvs quentes‘adducuntur: '

quidem iVSTVS L IOBST in genealoge Nun trettet ber die bujjen wotten}

ducum Pom. plagul. D. gentem ipfius Plieben wir denn die beijfe Helle7 nominauit eamque bernhardi, ducis lvther ift ein bofi Gefelle, Lufieburgejjfis> filiam, fuifTe dixit: PVctin er den bebaftety

verum , quantum nobis indagare Mit beijfem Pecb er ibn labet, licuit , huius nominis dlix, cuilis Darttm vermeiden wir mit ihm zu fein, filia eue potuerit, ea haud exftitit Vnd vermeiden der Helien Pein.

aetate. Hac occafione quoque non JVcr diefe Bujfe 7iun wilpflegen, pofTumus non i quin tribus, vt ' Der folgelten und wiedergeben, aiunt, verbis, hic moneamus, opus So wird feine Siinde gebuft, ’

crameri fupra excitatum , num- Vnd fo n kt&tes ende gut.

quam, latino ferm one, prodiiffe: in quorum rhythmorum Uneatertia>

qui quidem error in Lexico eruditor, loco nominis lvther poni debuiffet vniuerfali ioecheriano cottimififus, lvcifer: ceu recte habet v///w* lau- ex eo forfan natus, quod infcriptio- dati operis editio, eodem, quem di- ni Germanicae primae huius ope- mus, loco, a. cIdIdcxxviii in fol, ris editionis, haec praemiflfa fit la- publicata, lib, 11. cap. X X F 11. p,6s.

tina: Hijloria ecclefiajlica Pomeraniae. 9) in Pomerania, cura V. C. IAC.

Meminimus etiam hic, ex infigni henr. de balthasar. Grypbisw.i^g, typographi malitia,aut fumma eius publicata, />. 130

.

incuria et maxima fimul corre&o- 10) in epitome annal. Pom, f t u d i o

ris 0fcitant.isi, lepidum, at graue laudati balthasaris, eodt a. edita, vitium typographiciun irrepere in ad a. ^cI^dcclxi.

fecundam h ilillS egregii operis editio- I I ) r. i lib. II. p. f f ' nem, Palaco-Stetjni, fumtlbllS IOACH. 12) m der biflonfcb. Befchreib. det rheten a.clolpcm in ^ ad orn atam , Stadt Alten Stettin} p. 42.

lib. 11. cap. XX. p. 84. vbi de feci;a 1 3) im ah, Pommerlande, hb.VI.p j^- flagellantium, quae maxime, in 14) in orat, hijloriam Pom, paedagQ:

medio faeculi X IIII totam perer- gic. exhib. plagul. B. 2.

PALAEO-STETIN. A. MCCLXIII. VNICO. FVNDATORE IX

IO . M ICRAELIVS1.’) A N D . GODOF. A M M O N , H) MART. RANGO, * ')

MICH. frid. Qvade, ,6) aliiquc plures noftrates hiftorici, indu£K funt ad credendum, barnimvm, fundationem templi Mariani, cum fui ipfius coniuge m echtilde , percgific. At errare in eo fuigulos hos, exterosque horum fidem lecutos, ’7) ad viium,

om nes,

ipfis cum canonicis Marianis, ’*) extra omnem dubi­

tationis aleam, nos polituros, fpem ingredimur certiffimam. ”) haekimvs' etenim Imo) in inftrumento fundationis , Cupra ad- ieclo, ne vno quidem verbo, dixit, vxorem fuam mechtildem, quidquam ad hanc rem contuMe. Ildo) Certo certius con­

flat, cam, aano fundationis, vxorem nondum fuiiie fundato-

C . ris,

1 5) in Oviginib. Po?n. f Pomerania 18 ) Egregii, ob id, ignorantiae .diplomatisayp .312. quem bonae frugis fratres haud immerito dicencli

lib ru m , duplici hac infcriptione, effent boni noltri canonici: nifi publicatum effe, nulla prorfus mu- eos, honoris fueti caufTa, e rela- tatione fa & a , niil quod editioni, tioiie fc ii icet maritum inter et quae prae fe fe rt annum c b l o c c v i i v x o re m , in quam dignitas, nomen, accefferit praefatiuncula: de fide hijlo- honorumque tituli mariti tranfe- rica, in libello nofixo: Entwurf einer unt, fubfiftente, m e c h t i l d e m lic, Pommerfch. iuriftifch. Bibliotbeck, fe&. II. fa l u o iu r e ni a r i t i, f 11 n da t r ic e m d i*

rium. f. p. //. iam monuimus, et, ex- xiffe, c re d e re potius Velimus. A t te rorum caufa, hic iterum mone- nomen fine re /u.iffe 9 nemo non, r e , non incommodum fo re v rati e x mox dicendis, facili cognofcet

fu mus. negotio.

16) -Nefcio, qui fieri potuit, vt i9)-.Maiarem.omnino hoc nobis

v.

,

porey tum etiam de ipfius fundatoris, rem hifioricum e r r o r e m , in ea- BARNiMi, genuina denominatione feri- dem infcriptione, a canonicis Ma- p f e r i t ; BARNIM.VM i bonvm, vna cum n an is, peregrinis atque hofpitibus coniuge, fua mechtilde aedem virgini in ipils rebus p a triis, commimim, Deiparae S. Mariae confecratam, anno IlOtafle: fc ilic e t , quod in ea bar- circiter chccLX condidiffe: qua ili re NIMVS NOSTER, dicatur Rugiae pnti- bifariam ipfnm erralTe, e x iis, ceps: quo quidem praecomo Pome- quae de vero fundationis anno raniae duces, quoad Rugiae pnn- lupra diximus, et iam agimus, in- cipes regnarent, quod ad a. vsque te llig e r e lic e b it. c l o c c c x x v durauit, numquain vfi

17 ) e. c. iAc. pa v l, de gvndling fuerunt. Ita barnimvs hic in cliar- imPommrfcb. Atlas, p. 62. aliique tis fu is , ad vnam fere omnibus,

plures. tantum audit dux Slduorum,

X DE BARNIMO I. S. BONO BASILICAE. MARIANAE

ris, ipfi demum, anno fequente cbccLxim iunftam. “) Illtio ) Nobiscum faciunt charta confirmationis donationum

fundatoris, bafilicae Marianae factarum, ab

epifcopo Caminenfi, paucis abhinc annis, anno fcilicet

exarata, quam paullo ante communicauimus: itemque Illito ) alia, qua

o t x o i i i . b o n v s

f.

marcb. Brundenburgenfis, pater

illiusque fratres

et

marcb. Brand.

fundationem et dotationem ecclefiae Marianae, a. cbccLxvim confirmant, vbi iterum, nulla

mentione inietta, id tantum legimus: - - capitulo ecclefie eiusdem, (S.Mariae) quam dilcBus gener nofter

dux Slaiiorum, de nouo inftituit et fnndauit, et ipfius ecclefie fundationem et canoni-

! eorum, in eadem, inftitutionem, ratas et gratas habentes/1) de­

dimus et donauimts - - 2a) Vto') Fauet non minus egregie fententiae noftrae alia fundatoris charta, ipfo eius anno emor­

tuali

data, in qua templo noftro collegiato ius patronatus inecdefiam vrbis Greifmbagen donat, vbi, his ver­

bis, noftrae aedis fundationis meminit, - - titulo donationis appropriaumus ecclefie S. Marie in St et in, quam fundauimus et nojiris pojfejjionibus dotauimus - - 3J) itemque V ito ) alia

b o g i s l a i ,

filii fundatoris, charta, Calend.Mart.a.cbccLxxxvim exarata, qua is canonicos eiusdem templi collegiati iuri pa­

tronatus in ecclefiam villae W nrfovy, in fauorem monafterii virginum, extra muros vrbis noftrae, olim fiti, renuntiafle,

liotum

23) ap. HERINGIVM ^{C . I .} V IL 24) ap. EVMD. c. I. num. 111. 25) ap. e v m d , ^{c .} I. num: IV:

26)£xftantin diplomatarioNOSTRO

ecclefiae Marianae. Non initicuriduin fore arbitramur, fi fingulare quid, quod in hic excitata, vsque adhuc publici iuris haud fa&a charta b o - GisLAi de a. c I d c c l x x x x i x qua v il­

lam Luckow e c c l e f i a e S. Mariae donat, offendimus, cum Pomera­

niae communicauerimus hiftoricis.

Meminit dux ibi fororis m e c h t i l ­ d i s his verbis - - ex confenfu et V0‘ luntate dile&e fororis noftre, domi­

ne MECHTILDIS, illuftris ducijfe Steti-

nenfiimi) liber aliter et voluntarie transfe­

rentes

2 0 ) GVST. HENR. DE SCHVVALLENBEG

in elucubratiflima biograph. ducum

P&m. patrio fennqne confcripta, nondum publici iuris fa£ta.

2 1) Haec charta inde quoque commemoratione valde digna, qtTod ea multum facit ad probatio­

nem nexus feudalis ducum Pome- rariiae cum domoBrandenburgica:

quem 3 ope multorum aliorum au­

thenticorum documentorum, ita No s , alio loco et tempore, confir­

maturos efTe, fperamus , vt haec omnibus perlpicua nat veritas.

2 2 ) ap. ^HERINGIVM in der biftorifch,

N a c h ricb t etc. in app. documentor. num .

V.et d r e g e r v m c .l. num.CCCCXXXIV.

PALAEO-STETIN. A. MCCLXllI. VN1CO. FVNDATORE XI

notum facit, his, quae huc faciunt, verbis, vfus - - quod ad inflantiam nojiram dilecti nobisprepofitus, decanus et capitulum ecclefie Stetinenfis, in qua pater nofier carijfimus dominus

nim, Mu/iris dux Slauorum pie memorie recordationis corporn- liter requiefcit, quam inftituit et fundauit, renuntiaueriint - - a+) Accedunt Fllm o) charta

ducis Pom. filii fundatoris, a.

cbccLxxxxvm, exarata : af) itemque V.IIluo) et VIllino') binae aliae ineditae fratris illius

ducis Pom. anno

c

I

et a. cbccLxxxxvini datae: 3‘) in quibus fingulis, hi filii, patrem dumtaxat, vt fundatorem, nominant. Eit etiam Xmo) in manibus noftris charta, aeque inedita, ex tabu­

la authentica, in tabulario bafilicae Marianae, conferuata, ac- curatiffime, a

defcripta, quae maximi fane, hac in re, eft momenti, quum ab ipfa data fit

a.cbccLxxxxvm:

qua quidem, ea, villam Luckovv ecclefiae S. Mariae donat, atque fundatoris aedis modo di&ae ita meminit - * pre- pojito, decano omnibusque canonicis ecclefie fanile Marie Dei genetricis virginis gloriofe in Stetyn, quam dominus nofter et maritus kariffimus

inclitus dux Slauorum inftituit et fundauit, in qua etiam ipfe et filius nofter diMlus

pie recordationis corporaliter requiefcunt et nos, vna cum filio no­

firo fuperfiite, prediclo

elegimus fepulturam nofiram, unanimi confenfu nofiro et noflra liberrima voluntate, villam Lucovv cum terminis Jiiis - - transferimus - v) Neque con-

C a . venit

rentes - - Iam vero nullus omnium Pomeranicorum hiftoricorum, in hunc vsque diem, hanc b o g i s l a i

fororem , b a r n i m i noftri filiam,

m e c h t i l d e m , cognouit. At, nili to­

ti fallimur, haec ea eft, quae nupta erat IO A N N I, comiti Gutxkouienfi, quam nominare adhuc nemo po- tuit, cuiusque nomen, in charta huius ipfius mariti, a. c b c c c exa­

rata, apud V.c. ALB. GEORG. SCHVVAR- T Z iv m in derlliflorie derGraffcbaft Gutz- kovv , adiuncta EIVS diplomatifch. Ge- fcbicbte der Pommerfcb. Rugifcb. St ad te Scbvvedifcb. Hobeity p. ⁷^⁷. v b i VXOriS

Tuae, vt for oris huius b o g i s l a i , me­

minit , ne exprefTum quidem eft:

exn oftra veropaullo ante excitata c h a r t a , cuius d v r o y ^ o v ip s i in- fpexim us, certo certius ea m , no­

mine etiam,nunc cognofcere licet.

Alias eiusmodi veritates genealo- gicas incognitas, ex ipfis authenti­

cis diplomatibus erutas, in lucem protulimus in libroNOSTRO, jaeculari- busyquae iam agemus, dicato, p.pj-V#- cuius infcriptionem infra

dabimus.

27) Omittimus, libelli anguftia circum fcripti,plura alia faeculi x iv etiam , idem probantia diplomata, in diplomatario tioflro bafilicae Maria-

nae\ vsque adhuc inedito, exftan- tia:quo fpe&ant chartae o t t o n i s i.

fiJii

XII DE. BARNIMO. I. S. BONO. BASILICAE. MARIANAE

venit Xlmo) adpictum ducum Brunfuico-Lunebtirgenfium mt figne

quae, vt paullo ante diximus,

marcb. Brand. filia erat: quod potius infigne natalibus fecun­

dae

noftri vxori

princi­

pis Rugiae,\\ duae,

ducis Brunfuicenfis, filiae, ref ponderet. Verum enim vero

hanc ad fundationem aedis Marianae quidquam contulifTe,immo conferre ne potuiffe quidem, cum Xllm o) ex omni chartarum publicarum .filentio, tum maxime XIH tio) ex tempore ipfius obitus, qui iam ante fundationem templi fuit,38) et denique X lV to') vel inde quo­

que, quod ipfius corpus in aedem Marianam, a fundatore coniuge, poftea non translatum, fed in monafterio virginum, olim extra vrbem noftram, iam, in ea, fito, quod hodie ar­

mamentarium eft, reliftum fuerit/?9) facile eft ad intelligen- dum. Nihilo tamen minus, quod vtiqiie mirandum!

?0) fide alias dignus annalium Pomeranicorum conditor, fundationem bafilicae Marianae

noftro, fi- mulque ipfius coniugi

adfcribit, quem quoque defendit v. c. 10 .

3I) addens: forte, quod id

( m e c h t i l d i s

fcilicet commemoratio in infcriptione canonico­

rum Marianorum) praefenti canonicorum commodo magis con­

grueret , quod a vinis, quam mortuis, tutius exjpetfetur. At XVto) ne diuinando quidem, confequi

licet, quid, hac ratione, fibi velit

:

et

cum ceteris, quos habet canonicorum (upra addufta inferi

■ ■ ■ f ' v ■ • _

filii b a r n i m i , fu n d a t o r i s, ' de nialium Ciftercienfis ordinis in 'St*

annis c I d c c c x x v . c I d c c c x x x i e t tin de ce m marcas d e n ario ru m in

c I d c c c x x x i i i aliaeque p lu r es : in moneta Stettinenil, annis fmgulfc quibus Ungulis p a t e r b a r n i m v s , v t r ec ip ien das et in p e r p e t u u m poffi;

foliis f u n d a t o r , n o m in a t u r, e t quam- dendas co ntulit in c h a r t a anni vis in multis fim-ul eius coniugis c I d c c l x i i i , . ap. ili. d e d r e g e r c. 4 m e c h t i l d i s , matris o t t o n i s , q u e m num.CCCLLp.462. Fundationis con­

diximus, mentio fiat, nihil t a m e n t r a aedis! Ma rianae diploma de- illi, c i r c a aedis noftrae fundatio- inum LF.Kal.Aug. anni, quem modo n e m , ad fcriptum legitur. diximus, effe e x a r a t u m , vtrius que

28) A n n u m ipfius e m or tu ale m c h a r t a e inf peS io quemnis d o c e b i t -

alii dicunt a. c Id c cl x i, alii annum 29) Conf. comment. n o s t r a , 'fici?

c I d c c i x i i i . Id quidem eft explora- monu men toru m publicorum

tlim, MARGARETHAM, IV . Cal. Jp ril. ta de ducum Pomjlugiaeque princip-fi' huius anni iam mortuam fuilfe: fi- pulcrjs, p. 7. , quidem b a r n i m v s , pro remedio ani- 30) In Chronico Poni. MSCto, qu°J mae ipfius, monafterio fan&imo- etkm fecutus s c h w a l l e n b e r g . c- •

XlIII DE. B ARNIMO. I S. BONO.BASILICAE. MARI AN. FVND.

aede Mariana, ipfo die fundationis, qui eft d. vim. Aug.

ft- nou. hora v in , antecedente hunc fermonem ipfumque

^quente concentu vocum et neruorum et tibiarum: cetera,

*}Uae agentur, ipfi indicent collegae noftri celeberrimi,

£ Praeterea, in honorem tanti muneris au&orum et ampli­

ficatorum, accuratam, atque, quoad eius fieri potuit, per-

^ftam, ampliffimorum monumentorum publicorum, omnium

^omeraniae principum memoriis, a prima inde aetate, in hunc vsque diem confecratorum, recenfionem, fiimtibus biblio - Hlarum Berolinenjiiim , A.

et i. c.

, in forma,

‘Juam dicimus Sua, foras dabimus, infcriptam: Das gepriefene 4 ndencken der Pommerfch. Hertzogeydurch vmjlandliche Erzah- hng ihrer eigenen gedruckten vnd vngedruckten Scbriften, vnd for iJmen errichteten djfentlichen Denckmaler, vermittelfi befon- forer gedruckten Gedachtnifi- Scbriften, Bildnifje, Begriibnijs-

^limtzen, etc, erneuert - -

devs

autem pia noftra,

incolumitate bafilicae Marianae

vota,

viuimus,

^mus, benigniffime impleat, pofterisque noftris laetiora haec

^rnper redire finat facra faecularia, vt ita illud

: Haec D ii condiderant, haec D ii quoque moenia feruant

^On v t

poetae,

vatis valeat effatum, ipfiusquc, inter omnem Q°nftet pofteritatem, veritas.

> qvod reliquum eft, communi publico aedis collegiatae Vttirianae et Gymnafii regii atque academici nomine, omnes H silicae huic marianae bene cupientes, in primis reuerendo Jlhis vrbis minifterio adfcriptos: in qvos quidem et templvm

^°Llegiatvm marianvm adprime cadit illud poetae:

Hoc aliquid nobis vobiscum foederis adfert Eiusdem facri cultor vterque fumus.

v°ce praeconis ludorum faecularium, apud veteres Romanos^

c°nfueta, rogamus atque obfecramus:

c ° n v e n i t e a d l v d o s s p e c t a n d o s , q v o s n e q v e s p e c t a v i t QVISQVAM NEQVE SPECTATVRVS E ST !

^ P. Palaeo-Stetini,

!• ° st r o ,

antiquiffimo ymbolo, nuper nobis

, Dominica A. O. R.

L.

PALAEO-STETIN. A.MCCLXIII. VNICO. FVNDATORE XlH

infcriptio, ea tempeftate, qua fa&a, (attingit enim a.

diem iam obierint fupremum: atque fic canonici nihil arn' piius, ab iis fingulis, eblandiri potuerint. Ita nimirum, errore nouoj tegendus fuit error vetus, ne perplueret.

satis iam manifeftum hoc erit exemplum,litteratis etiam

lapidibus et eiusmodi monumentis fepulcralibus fidem noU femper dari polle, fi chartae publicae atque hiftoria diffentiant- 31) Manet ergo barnimo faepius ditio integra laus et glfl' ria fundati templi collegiati Mariani! cuius memoria vt his diebus publice recolatur, pietas in Deum, gratus animus et' ga fundatorem et amplificatores huius bafilicae, non tantufl1 fuadent, verum etiam, iure quodam fuo, poltulant.

VII

v o l v e r v n t

quoque reuerendijjimi atque generofijjimi teifl' pii collegiati Mariani, atque, cum ipfo, vnum quafi corpus &

cientis Gymnafii regii et academici, curatores, tam infigne Del>

quod agimus, beneficium, folemnitate, ficut fas eft, iubilae^

rite celebrari, eamque, a

vi muneris, quo, hoc ann°’

fungimur, publice indici.”) Initium faecularium horum faci°' rum

vir fumrne reuerendus atque celeberrimus,

, S. S. tbeol. D. et pbil. M. S. ~R- Borujf. facri, in Pomerania, fenatus adfeffor, Jynodi Palaeo-SW' tinenjis praepojitus, templique collegiati Mariani paftor et tbW' apud nosprof.primarius, facro fermone habendo luper PJiilmo^

3 1)inDijf.bijloriam ecclefiaecollegiat. fiaitici, et, quae huc maxime

S NICOLAI Grypbisvvaldenfis) e x h i b e n- v ir i hiris confultijjimi DAV. THEOP*

te, a d ie& a e t i a m v i r i , p o f t fa ta quo- b a l t h a s a r oratio, in i u b i l a e o q u e , c e l e b e r r i m i i a c . h e n r . d e b a l - G r y p h is v v a l d e n f i s , p u b lic e THASAK Sammlungen einiger zu r Poni' de variis iubilaeiSy in p rim is in PottJ- ^ inerfch.Kircben-Hiftorie gehorigen Scbrif- lebratist iilf e r t a q u e der Gefchicbtt ten, p a rt. / / . iII app. §. 9 . lubel-Feyer der Acad. G reifsvva ld , u ^

32) Plura forte hanc in rem ibr den q . 0&. 1756. erreicbtes drey^*

exempla dabit 10. g o d o f . m o e r l i n i dertidbriges Alter y p .ty.zo o . 1111 nt

progr. de fide rnonumentor.fepulcral. ^ve- prorfus, hanc in rem, exhibui1*1.1 -

terum atque recentiorum. Altenb. /707. exemplum. Eo maior flC Otf1111

quod iam non eft ad manus. ea cenfenda, quae n o b i s ,

33) Prima, quantum quidem ^{n o -} hoc anno, ^m u n e r e fu n g e n ti ^

bis conftat, haec eft celebritas iu- contigit felicitas, folcmni

bilaea, ab vllo Pomeraniae templo, dicendi atque publice c e l e v£i in ob fundationem fliam, publice per- primum eiusmodi, in vrbe noftra3 a&a, Annales faltem noftri eccle- omni Pomerania iubilaeum.