4 [49]

(1)

4 ^[49]

2016

(2)

Komitet Naukowy/Scientific Committee:

Prof. dr hab. inż. Jerzy Żuchowski, Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu – przewodniczący Komitetu Naukowego

Prof. dr Tom Bramorski, University of Wisconsin, Whitewater, USA

Prof. dr Horst Brezinski, Technische Universität-Bergakademie, Freiberg, Niemcy/Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Prof. dr Pasquale Giungato, University of Bari “Aldo Moro”, Bari, Włochy Prof. dr Marcel Mayor, University of Basel, Szwajcaria

Prof. dr Mitsuharu Mitsui, Okayama University, Okayama, Japonia Prof. dr hab. Marian W. Sułek, Instytut Chemii Przemysłowej, Warszawa Prof. dr hab. inż. Ryszard Zieliński, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Redaktorzy Naczelni/Editors in Chief:

Dr hab. inż. Tomasz Wasilewski, prof. UTH, Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu Prof. dr hab. inż. Ryszard Zieliński, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Redaktorzy Tematyczni/Subject Editors:

Towaroznawstwo kosmetyków i produktów chemii gospodarczej – dr hab. inż. Tomasz Wasilewski, prof. UTH

Towaroznawstwo opakowań – prof. dr hab. Małgorzata Lisińska-Kuśnierz Towaroznawstwo przemysłowe – prof. dr hab. inż. Ryszard Zieliński Towaroznawstwo żywności – prof. dr hab. Maria Śmiechowska Zarządzanie jakością – prof. dr hab. inż. Jerzy Żuchowski

Towaroznawstwo wyrobów tekstylnych i odzieżowych, bezpieczeństwo produktów nieżywnościowych – dr hab. inż. Renata Salerno-Kochan, prof. nadzw. UE

Redaktor Statystyczny/Statistical Editor:

Dr hab. Andrzej Sokołowski, prof. UEK Komitet Redakcyjny/Editorial Board:

Dr Anita Bocho-Janiszewska, Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu Dr inż. Emilia Klimaszewska, Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu Dr Małgorzata Lotko, Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu Dr inż. Anna Małysa, Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu Dr inż. Małgorzata Zięba, Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu Adres Komitetu Redakcyjnego

Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny, ul. Chrobrego 27, 26-600 Radom, tel. (48) 361-75-39; e-mail: tpj@uthrad.pl, www.tpj.uniwersytetradom.pl

Redakcja czasopisma „Towaroznawcze Problemy Jakości” informuje, że formą referencyjną czasopisma jest wersja drukowana.

Publikacje można nadsyłać na adres Komitetu Redakcyjnego ISSN 1733-747X

Wydawcy:

 Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. K. Pułaskiego, ul. Malczewskiego 29, 26-600 Radom

 Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, ul. K. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom Opracowanie wydawnicze: Joanna Iwanowska, Iwona Nitek

Wydawnictwo

ul. Malczewskiego 20A, 26-600 Radom, tel. centr. (48) 361-70-33, fax (48) 361-70-34 e-mail: przypis@poczta.onet.pl http://www.uniwersytetradom.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB

ul. K. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom, tel. centr. (48) 364-42-41, fax (48) 364-47-65 e-mail: instytut@itee.radom.pl http://www.itee.radom.pl

(3)

Spis treści

Przedmowa ... 7 Paweł Nowicki: Bariery, ograniczenia i korzyści wynikające z wdrożenia

systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności. Przegląd literatury ... 13 Marcin Pigłowski: Korelacja między kontrolami urzędowymi na rynku

i powiadomieniami alarmowymi zgłaszanymi w systemie wczesnego

ostrzegania o niebezpiecznej żywności i paszach (RASFF) ... 21 Lubica Knoskova: Wyzwania przed efektywnością środowiskową urządzeń

elektrycznych: postrzeganie przez konsumentów produktów przyjaznych

środowisku i zastosowanie badania poprawności znakowania energetycznego ... 29 Anna Cieszyńska: Zużyty sprzęt elektroniczny i elektryczny (ZSEE) – śmieci czy cenne źródło metali szlachetnych ... 43 Magda Morawska: Degradacja polilaktydu w kompostowniku przydomowym .... 55 Urszula Samotyja, Maria Małecka, Maria Sielicka

Ocena właściwości

przeciwrodnikowych wytłoków z roślin oleistych w teście z DPPH

z wykorzystaniem bezpośredniej techniki QUENCHER ... 65 Andrzej Korzeniowski, Ryszard Cierpiszewski: Określenie przydatności

wskaźnika TTI w łańcuchu dostaw mięsa wieprzowego ... 74 Patrycja Wojciechowska, Wojciech Kozak: Badanie stopnia przenikania tlenu

materiałów hybrydowych z wykorzystaniem metody optycznej... 81 Piotr Przybyłowski, Aleksandra Wilczyńska, Natalia Chomaniuk:

Ocena jakości miodu wyprodukowanego przez pszczoły dokarmiane

nanocząsteczkami ... 89 Ewelina Grabowska, Katarzyna Majewska, Józef Tyburski: ocena jakości

ziarna i mąki pszenicy zwyczajnej starego genotypu „Warmińska Złota” ... 97 Maria Czerniewicz, Ryszard Żywica, Joanna K. Banach: Wpływ poziomu

wapnia jonowego na jakość i właściwości elektryczne mleka surowego ... 109

(4)

Jacek Lewandowicz, Joanna Le Thanh-Blicharz, Hanna Śmigielska: Wpływ

chlorku sodu na właściwości reologiczne naturalnych skrobi woskowych... 117 Milena Oprawa, Daria Wieczorek, Dobrawa Kwaśniewska, Anna Cieszyńska:

Właściwości przeciwutleniające naparów liści Salvia officinalis ... 126 Renata Salerno-Kochan: Bezpieczeństwo produktów nieżywnościowych

w statystyce, świadomości konsumentów i nowych przepisach ... 134 Anna Xymena Majkrzak, Renata Salerno-Kochan: Postrzeganie jakości

wyrobów odzieżowych w aspekcie zachowań zakupowych młodych

konsumentek. Cz. 2 ... 143 Elżbieta Bielak, Ewa Marcinkowska, Justyna Syguła-Cholewińska:

Przeciwdrobnoustrojowa aktywność skór podszewkowych natłuszczonych

z dodatkiem olejku cynamonowego ... 153

Agnieszka Banasiewicz, Katarzyna Michocka, Katarzyna Wybieralska:

Suplementy diety na skórę, włosy i paznokcie. Determinanty stosowania .. 163

Małgorzata Zięba, Emilia Klimaszewska, Maja Gajowiak, Beata Majchrzak,

Olga Jagiełło, Marlena Gruszczyńska, Katarzyna Dudziak,

Karolina Włodarczyk: Ocena jakości myjących żeli do twarzy z dodatkiem

nowoczesnych amfoterycznych surfaktantów ... 174 Tomasz Wasilewski, Jerzy Żuchowski, Marta Ogorzałek,

Emilia Klimaszewska, Magdalena Cheba:Poprawa jakości płynów

do płukania tkanin przez zastosowanie pochodnej silikonowej ... 185 Informacje ... 195

(5)

P r z e d m o w a

Zgodnie z przyjętym przez Kolegium Redakcyjne długoterminowym planem wy- dawniczym w październiku 2016 roku oddajemy do rąk Państwa – naszych czytelników – czterdziesty dziewiąty numer kwartalnika Towaroznawcze Problemy Jakości (Polish Journal of Commodity Science). Kontynuując próby rozszerzenia zasięgu oddziaływania naszego czasopisma o czytelników zagranicznych, przypominamy, że obecnie redakcja kwartalnika przyjmuje do publikacji artykuły przygotowane wyłącznie w języku angielskim. Tak jak po- przednio, każdy artykuł zawiera obszerne streszczenie zarówno w języku polskim, jak i angielskim. Streszczenia wszystkich prac prezentowanych na łamach kwartalnika w obydwu wersjach językowych dostępne są również na stronie internetowej naszego czasopisma pod następującym adresem: http://www.tpj.uniwersytetradom.pl. Jednocześnie informujemy, że na tej stronie internetowej uruchomiliśmy otwarty dostęp do wszystkich artykułów opublikowa- nych w kwartalniku Towaroznawcze Problemy Jakości (Polish Journal of Commodity Science) w latach 2004–2014.

Serię 19 artykułów obecnego wydania naszego czasopisma otwiera praca Nowickiego do- tycząca zagadnień związanych z zarządzaniem bezpieczeństwem żywności. Autor wskazuje na pewne istotne bariery i ograniczenia związane z wdrożeniem systemu zarządzania bezpie- czeństwem żywności. Jednak, jak stwierdzono, korzyści płynące z tego systemu pozwalają firmom spełnić wymagania rynkowe.

W drugim artykule Pigłowski omawia wyniki badań dotyczących sprawności detekcji za- grożeń w zakresie jakości żywności. Autor badał korelacje pomiędzy wynikami kontroli urzę- dowych oraz powiadomieniami alarmowymi rejestrowanymi w systemie RASFF. Stwierdzono wysoką korelację pomiędzy wynikami kontroli urzędowych przeprowadzanych na rynku żyw- ności i powiadomieniami alarmowymi. Omówiono także najnowsze propozycje Komisji Europejskiej w zakresie nowelizacji prawa odnośnie kontroli urzędowych na rynku.

Tematyka kolejnej pracy dotyczy wyzwań, jakie stoją przed efektywnością środowiskową urządzeń elektrycznych. W artykule Knoskova przedstawia postrzeganie tych wyzwań przez konsumentów produktów przyjaznych środowisku oraz korzyści, jakie przynosi zastosowanie badania poprawności znakowania energetycznego tej grupy urządzeń.

Problematyka zagospodarowania odpadów składających się ze zużytego sprzętu elektrycz- nego i elektronicznego stanowi przedmiot artykułu Cieszyńskiej. Autorka stwierdza, że tego rodzaju odpady zawierają znaczne ilości metali szlachetnych. W pracy dokonano przeglądu dostępnych w literaturze światowej możliwości wykorzystania tych elektrośmieci jako cenne- go źródła wielu metali szlachetnych i przedstawiono nowe propozycje w tym zakresie.

W kolejnej pracy Morawska przedstawia wyniki badań własnych dotyczących procesu de- gradacji polilaktydu w kompostowniku przydomowym. Badania prowadzono z dodatkiem i bez dodatku preparatu mikrobiologicznego, który przyspiesza procesy kompostowania odpa- dów organicznych. Stwierdzono, że dodatek tego preparatu biologicznego nie przyspiesza procesu kompostowania folii polilaktydowych prowadzonego w niejałowych warunkach.

Serię 10 prac dotyczących towaroznawstwa produktów spożywczych otwiera praca, w któ- rej Samotyja i współautorki przedstawiają wyniki badań własnych dotyczących oceny właści- wości przeciwrodnikowych wytłoków z roślin oleistych, stosując test z rodnikiem DPPH z wykorzystaniem bezpośredniej techniki QUENCHER. Stwierdzono, że spośród kilku prze- badanych wytłoków najwyższą aktywnością charakteryzują się wytłoki z wiesiołka i orzecha włoskiego. Nieco gorsze właściwości przeciwutleniające wykazywały wytłoki z nasion sło- necznika, czarnuszki i orzecha arachidowego.

Jednym z ważnych elementów zapewnienia jakości i bezpieczeństwa zdrowotnego mięsa w łańcuchu dostaw jest posiadanie aktualnej informacji o aktualnej temperaturze produktu.

(8)

Korzeniowski i Cierpiszewski badali przydatność wskaźnika temperatury TTI MonitorMark do monitorowania temperatury w czasie transportu i rozładunków mięsa do sklepów. Wyka- zano praktyczną przydatność tego wskaźnika w łańcuchu dostaw mięsa wieprzowego.

Wojciechowska i Kozak przedstawiają wyniki badań stopnia przenikania tlenu przez mate- riały hybrydowe. W badaniach wykorzystano metodę optyczną. Wykazały, że wszystkie orga- niczno-nieorganiczne materiały hybrydowe posiadają wyższą barierowość w stosunku do tlenu niż niemodyfikowane polimery. Stwierdzono, że przenikalność tlenu przez badane mate- riały hybrydowe jest tym niższa, im więcej komponentu nieorganicznego wbudowano w ma- trycę polimeru.

Możliwości zastosowania nanocząstek w produkcji spożywczej stanowią przedmiot badań Przybyłowskiego i współautorów. W pracy badano jakość miodu wyprodukowanego przez pszczoły dokarmiane nanocząsteczkami złota i srebra. Wykazano, że miody wytwarzane przez pszczoły podkarmiane tymi nanometalami nie różnią się od miodów uzyskanych poprzez tradycyjne karmienie pszczół. Stwierdzono, iż miody produkowane przez pszczoły podkarmiane cząstkami nanosrebra wykazują zwiększone właściwości hamujące rozwój drobnou- strojów.

Celem pracy Grabowskiej i współautorów była ocena wybranych cech jakości ziarna i mą- ki pszenicy zwyczajnej starego genotypu Warmińska Złota oraz stabilności badanych wyróż- ników jakości w ciągu trzech lat zbiorów. Na podstawie oceny próbnych wypieków stwierdzono istotne zróżnicowanie wielu parametrów jakościowych w zależności od roku zbiorów.

W pracy Czerniewicz i współautorów badano zmiany różnych form wapnia: jonowego, rozpuszczalnego i koloidalnego, zachodzące w wyniku fortyfikacji natywnego poziomu tego pierwiastka w mleku surowym. Stwierdzono, że pomiary impedancji, admitancji oraz rów- noważnej równoległej i równoważnej szeregowej pojemności elektrycznej mogą stanowić podstawę opracowania metod wspomagających standardowe metody selekcji mleka surowego.

Przedmiotem badań Lewandowicza i współautorów jest wpływ dodatku chlorku sodu na właściwości reologiczne naturalnych skrobi woskowych. Stwierdzono, że dodatek chlorku sodu znacząco wpływa na przebieg procesu kleikowania i lepkość końcową badanych zawiesin skrobiowych. Wykazano, że skrobie woskowe charakteryzują się znacznie większą odpornością na obecność soli w roztworze niż skrobie zwykłe.

W kolejnej pracy Oprawa i współautorki przedstawiają wyniki badań własnych dotyczą- cych właściwości przeciwutleniających naparów przygotowanych z liści szałwii lekarskiej.

Badano wpływ czasu ekstrakcji na zawartość związków fenolowych oraz wielkość siły redu- kującej (wskaźnika FRAP) naparów. Stwierdzono, że wartość tych wyróżników jakości wzra- sta z czasem procesu ekstrakcji.

W pracy Salerno-Kochan przedstawiono aktualne problemy związane z zapewnieniem bezpieczeństwa produktów nieżywnościowych na rynku polskim i europejskim. Zwrócono uwagę na rodzaj produktów stanowiących najczęstsze źródła zagrożeń bezpieczeństwa oraz charakter tych zagrożeń.

Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, jaką rolę odgrywa jakość wyrobu odzieżowego w procesie podejmowania decyzji zakupowych odzieży przez młodych konsumentów, stanowi przedmiot badań Majkrzak i Salerno-Kochan. W pracy stwierdzono, że decyzje zakupowe ściśle wiążą się z komfortem zakupów, tj. łatwością znajdowania ubrań w swoim stylu i czystością przestrzeni sprzedaży, a nie są silnie powiązane z kampaniami reklamowymi prowadzonymi przez firmy odzieżowe i niekoniecznie wynikają z chęci podążania za trendami mody.

Przedmiotem pracy Bielak i współautorek jest ochrona skór przed niekorzystnym działa- niem drobnoustrojów. Badano oporność mikrobiologiczną próbek skór, do których wprowa- dzono olejek cynamonowy. Wykazano, że efekt ochronny skóry zależy od rodzaju drobnou-

(9)

stroju oraz stężenia stosowanego dodatku olejku. Stwierdzono przydatność dodatku olejku cynamonowego do skór w stosunku do badanych grzybów.

W kolejnej pracy Banasiewicz i współautorki omawiają wyniki badań ankietowych doty- czących świadomości i preferencji konsumentów w zakresie stosowania suplementów diety w celu poprawy stanu włosów, skóry i paznokci. Stwierdzono, że konsumenci często sięgają po takie suplementy diety bez konsultacji z lekarzem. Jednocześnie odnotowano, że konsumenci nie zdają sobie sprawy, że suplementy diety mogą stanowić jedynie uzupełnienie nor- malnej diety i nie powinny być traktowane jako źródło wszelkich niezbędnych witamin.

Ostatnie dwie prace dotyczą czynników kształtujących jakość wyrobów chemii gospodarczej. W pierwszej z nich Zięba i współautorki omawiają wyniki oceny jakości myjących żeli do twarzy wytworzonych z dodatkiem nowoczesnych amfoterycznych surfaktantów przygotowanych według własnych receptur. Wykazano, że dodatek betain i sulfobetain korzystnie wpływa na właściwości fizykochemicznych i użytkowych tych formulacji.

W ostatniej pracy Wasilewski i współautorzy omawiają czynniki wpływające na jakość płynów do płukania tkanin. Autorzy przedstawiają wyniki badań własnych dotyczących wpływu dodatku pochodnych silikonowych na użytkowe płynów do płukania tkanin przygotowanych według własnych receptur. Stwierdzono, że częściowe zastępowanie klasycznego surfaktantu pochodną silikonową już w stężeniu 0,1% wpływa na poprawę zdolności tkanin do ich ponownego zwilżania.

Czterdziesty dziewiąty numer naszego kwartalnika zamyka stała rubryka „Informacje TPJ”. Zamieszczono w niej informację o kolejnej międzynarodowej konferencji towaroznaw- czej z cyklu „Current Trends in Commodity Science”, która odbędzie się w Dolsku w czerwcu 2017 roku.

Życzę Państwu przyjemnej lektury.

Redaktor TPJ

Prof. dr hab. inż. Ryszard Zieliński

(10)

P r e f a c e

According to the long-term plan accepted by the Editorial Board, in October 2016 we present to our readers the 49th issue of the Polish Journal of Commodity Science. Continuing the efforts to widen the group of our readers we would like to remind that now only papers written in English will be accepted by the editors. As before, regardless the language of the original publication, each paper contains a wide summary in both Polish and English. The summaries of all the works published one can find on our webpage http://www.tpj.uniwersytetradom.pl. Moreover, we would like to inform that all the papers published in Polish Journal of Commodity Science from 2004 to 2014 can be now freely accessed at our webpage.

A series of 19 papers in the current issue of the journal is opened by Nowicki work on issues related to the management of food safety. The author points out some important barriers and constraints associated with the implementation of food safety management system. On the other hand, the benefits of the system allow companies to meet market requirements.

In the second article Pigłowski discusses the results of his studies on the efficiency of detection of threats in terms of food quality. The author studied the correlation between the results of official controls and alarm notifications recorded in the RASFF. A high correlation between the results of official controls in the food market, and alarm notifications was discovered. Also the latest proposals from the European Commission regarding the amendment to the law concerning official controls on the market were discussed.

The next work deals with the environmental performance of electrical equipment.

Knoskova presents the perception of these challenges by consumers of environmentally friendly products and the benefits brought by the use of testing the correctness of energy labeling in this group of devices.

The problem of electrical and electronic equipment waste is the subject of the paper by Cieszyńska. The author concludes that such wastes contain large amounts of precious metals.

The paper reviews the literature available on the possibility of using electrowaste as a valuable source of many precious metals and presents new possible solutions.

In the consecutive work Morawska presents the results of research on the process of degradation of polylactide in a household composter. The tests were conducted with and without the addition of microbial formulation which accelerated the composting of organic waste. It was found that the addition of this preparation did not accelerate the biological process of composting polylactide foil conducted under non-sterile conditions.

A series of 10 works on commodity science of foods is opened by the Samotyja et al. work on the assessment of the antiradical pomace oil plants activity by the DPPH radical test via direct QUENCHER technique. It was found that the highest antiradical activity was revealed by the evening primrose oil and walnut pomace. Slightly inferior antioxidant properties showed pomace of sunflower seeds, black cumin and nut peanut.

An important element ensuring the quality and health safety of the meat supply chain is current information on the temperature of the product. Korzeniowski and Cierpiszewski studied the usefulness of temperature indicator TTI MonitorMark for monitoring temperature during transport and unloading of meat at shops. The practical applicability of this indicator in the supply chain of pork was proved.

Wojciechowska and Kozak present the results of tests on the degree of diffusion of oxygen through the hybrid materials. In the study an optical method was employed. Authors proved that all organic-inorganic hybrid materials have a better barrier against oxygen than the unmodified polymers. It was found that the oxygen permeability of the test hybrid materials decreased when more inorganic component was built into the polymer matrix.

(11)

Possible applications of nanoparticles in food production are the subject of research by Przybyłowski et al. The quality of the honey produced by bees fed with nanoparticles of gold and silver was studied. It was shown that honey produced by bees fed with these nanometals was not different from honeys obtained through traditional bees feeding . It was also found that honey produced by bees fed with nano-silver particles exhibited an enhanced microbial growth-inhibiting properties.

The aim of the work by Grabowska et al. was to assess selected features of the quality of grain and flour of old genotype Warmińska Gold and stability of the tested quality determinants along three harvest years. On the basis of the evaluation of test bakings a significant diversity of many quality parameters depending on the harvest year was confirmed.

Changes in the various forms of calcium: ion, soluble and colloid, effected by the fortification of the native level of this element in the raw milk were evaluated in the paper by Czerniewicz et al. It was found that the measurement of impedance, admittance and equivalent parallel as well as equivalent serial capacitance might give rise to the development of methods supporting standard methods of selection of raw milk.

Lewandowicz et al. analyze the effect of the addition of sodium chloride on the rheological properties of natural waxy starch. It was found that the addition of sodium chloride significantly affected the process of gelatinization and viscosity of the final starch suspensions examined. It was demonstrated that waxy starches had a much greater resistance to the presence of salts in solution than the conventional starches.

In the next work Oprawa et al. present the results of research on the antioxidant properties of infusions prepared from leaves of sage. The effect of extraction time on the content of phenolic compounds and the amount of reducing power (FRAP index) infusions was evaluated. It was found that the value of the quality determinants increased with duration of the extraction process.

The paper by Salerno-Kochan presents current issues related to ensuring the safety of non- food products on the Polish and European market. An attention is paid to the type of products which are the most common source of security threats and the nature of these threats.

The search for answers to the question on the role of the quality of the garment in the decision-making process of purchasing clothing for young consumers is the subject of research by Majkrzak and Salerno-Kochan. The study found that purchasing decisions were closely linked with to the comfort of shopping, that is - easiness of finding clothes in proper style and purity of the sale area. These decisions are not strongly linked to advertising campaigns conducted by clothing companies and do not necessarily stem from a desire to follow fashion trends.

The subject of the paper by Bielak et al. is the protection of leathers against the damaging effects of microorganisms. The microbiological resistance of leather samples was was tested by introduction of cassia oil. It was proved that the protective effect of the leather depended on the type of microorganism used and the concentration of the additive oil. The usefulness of cinnamon oil additive was confirmed for the fungi tested.

In the next article Banasiewicz et al. discuss the results of the survey on awareness and consumer preferences in the use of nutritional supplements improving the condition of hair, skin and nails. It was found that consumers often applied such supplements without consulting their doctor. Moreover, it was noted that consumers did not realize that supplements could serve only to supplement the normal diet and should not be treated as the source of all essential vitamins.

The two last papers relate to factors affecting the quality of household chemicals. In the first one Zieba et al. discuss the results of the assessment of the quality of cleaning facial gels made with the addition of modern amphoteric surfactants prepared according to their own

(12)

recipes. It was demonstrated that the addition of betaine and sulphobetaine improved the physico-chemical properties and performance of these formulations.

In the last work Wasilewski et al discuss the factors affecting the quality of fabric softeners. The authors present the results of research on the effect of the addition derivatives of silicone on the functional properties of fabric softeners prepared according to their own recipes. It was found that the partial replacement of the classical silicone surfactant derivative even at the concentration of 0.1% resulted in improving the ability of the fabric to re-wetting.

49th ssue of the quarterly is closed with the regular column „TPJ Announcements”.One can find there information on the cyclical international conference in commodity science

„Current Trends in Commodity Science” which will take place in Dolsk, June 2017.

I wish you a nice reading.

PJCS Editor

Prof. dr hab. inż. Ryszard Zieliński

(13)

Paweł NOWICKI Cracow University of Economics Faculty of Commodity Science Department of Quality Management

Barriers, constraints and benefits derived from food safety management system implementation:

a literature review

DOI: 10.19202/j.cs.2016.04.01

Key words: benefits, barriers, constraints, ISO 22000, HACCP.

Słowa kluczowe: korzyści, bariery, ograniczenia, ISO 22000, HACCP.

1. Introduction

Consumers have become increasingly concerned about the safety and the quality of their food consumption. Because diseases transmitted by food are distasteful and fatal in some cases, food poisoning can disrupt foodstuff marketing and easily affect business and consumers’ confidence. There is no doubt international food exchange rates have greatly increased, yielding significant economic benefits.

Nevertheless, this increase has been responsible for the spread of some diseases in the world. The recent disease outbreaks (Mad Cow Disease, Listeriosis, Salmonellosis, Avian Influenza.) resulted in consumers’

mistrust. Therefore, more effective control of hygiene is essential to protect consumers from food poisoning and promote better national and international economic exchanges [Gaaloul, Riabi and Ghorbel 2011, FAO/WHO, 1995, 1997; ISO/TR 10014, 1998].

Food safety is of vital importance in the global food supply chain [Wilcock, Ball, and Fajumo, 2010]. Nowadays in a global economy, one weak link in the food chain can result in potential dangers to the consumers’ health [Fielding, Ellis, Beveridge, & Peters, 2005].

Stakeholders such as consumers, inspectors and regulators have increasingly demanded that food- manufacturing firms minimize the risk of food safety hazards [Arpanutud, Keeratipibul, Charoensupaya, & Taylor, 2009].

To fulfill these requirements, various internationally acknowledged national systems are available for guaranteeing food safety. These include GMP/GHP codes, Hazard Analysis Critical Control Point (HACCP), British Retail Consortium (BRC), Safe Quality Food (SQF), and more recently ISO 22000 [Luning, Bango, Kussaga, Rovira, & Marcelis, 2008]. The most common are three of them, HACCP system which is obligatory within EU based on law requirements [178/2002, 852/2004], BRC which was developed in 1998, to respond to the needs of UK retailers and brand manufacturers (the standard has gained popularity globally e.g. in Europe and North America) as well as FSMS based on ISO 22000:2005.

HACCP is an internationally recognized tool, which enables a food business to identify what can go wrong with regard to producing safe food and then to decide how it can be prevented [Nowicki, Sikora 2012].

The ISO 22000 international standard specifies the requirements for a food safety management

(14)

system that involves interactive communication, quality management system, prerequisite programs and the HACCP principles [Hontz & Scott, 1998; ISO 22000, 2005; ISO/TS 22004, 2005; King, 1992; Manivisharma, 2002; Mortimore, 2001; Norton, 1992; Sperber et al., 2003;

Wallace & Williams, 2001; William, 2005]. The ISO 22000:2005 is complemented with the PAS 220 Prerequisite Programmes (PRPs) on food safety for food manufacturing to form the new Food Safety System Certification (FSSC) 22000 for food manufacturers [Mensah, Julien 2011]. The standard sets out requirements for food safety management system in the food chain in which the organization [Nowicki, Sikora 2012]:

• needs to demonstrate its ability to control food safety risk, in order to secure a constant supply of finished products that meet food safety requirements, both those issued by the consumers, as well as those arising from the giving regulations that are applicable;

• comply with legal requirements;

• implements established food safety policy;

• contacts with suppliers and other stakeholders in the food chain;

• seeking a certificate or confirmation of compliance.

Most of the standards mentioned above are similar in the sense that they all have one main objective: to protect consumer health through an integrated process-based food safety management, achieved through specifying the basic minimum requirements acceptable for food safety, and third party audits. They provide a framework for uniformity in requirements, audit procedures and mutual acceptance of audits, and reassure retailers and branded manufacturers of the capability and competence of suppliers. All the standards have the Codex Alimentarius Commission’s (CAC) HACCP principles as their foundation and some integrate quality management system requirements into the food safety standards (e.g. BRC). The major difference among the standards is that they are owned by different stakeholders in different geographical regions, and while some seek to specify generic requirements that could be adapted to chain participants at different functional nodes in value chains, some are specific to either primary food producers or food processors [Mensah, Julien 2011].

2. Barriers, constraints and difficulties in implementation of FSMS

There are some studies that have dealt with the potential barriers and constraints that may difficult the implementation of an FSMS. Barriers to FSMS implementation, based for example on ISO 22000 standard, vary from country to country and from sector to sector. Some may be due to internal factors in individual businesses, such as the level of knowledge or resources available to a business. The most commonly pointed out barriers, constraints and difficulties in the researches from all around the world were gathered in the table 1.

Table 1. Barriers, constraints and difficulties while implementing FSMS Tabela 1. Bariery, ograniczenia i trudności podczas wdrażania FSMS

Barriers / constraints / difficulties Authors

Lack of financial resources/ Cost of implementation/

Cost of maintenance of the system

Karaman et al.;

Tomasevic et al.;

Escanciano & Santos-Vijande;

Taylor;

Mensah & Julien Lack of top management commitment/support Karaman et al.;

Tomasevic et al.;

Dora et al.

Lack of personnel training Need to hire specialized personnel Need of specialized training

Karaman et al.;

Tomasevic et al.;

Dora et al.;

Escanciano & Santos-Vijande

(15)

Insufficiency in FSMS knowledge/

lack of awareness of the requirement

Karaman et al.;

Dora et al.;

Mensah & Julien Inadequate infrastructure and facilities Karaman et al.;

Mensah & Julien;

Lack of support of inspection service/

Governmental institutions Tomasevic et al.;

Dora et al.

Lack of time Karaman et al.;

Tomasevic et al.

Insufficiency of simple guidelines Karaman et al.

Lack of pre-requisite programs/

Good hygienic or manufacturing practice Tomasevic et al.

Inadequate process control techniques Dora et al.

Not a prerequisite for doing business Escanciano & Santos-Vijande Unfamiliar to consumers and customers Escanciano & Santos-Vijande Not required by the Government or Public Agencies Escanciano & Santos-Vijande Unaware of the advantages of ISO 22000 certification Escanciano & Santos-Vijande

Lack of information Escanciano & Santos-Vijande

Insufficient financial aid Escanciano & Santos-Vijande

Only interesting for exporters Escanciano & Santos-Vijande

It does not guarantee the total safety of the final product Escanciano & Santos-Vijande

Employee resistance to change Mensah & Julien

Source: own researches based on particular researches.

The barriers, constraints and difficulties hindering compliance of enterprises to FSMSs may be gathered in general as three-fold: financial, infrastructural and people related. The financial related challenges arose from the costs involved in developing, implementing and continually maintaining a food safety management system. Some of these costs arise from the regular refresher training for all staff members and occasional specialized training for specific quality staff. Other costs arise from the regular audits at planned intervals, to determine whether a food safety system conforms to planned arrangements and is effectively implemented and updated regularly. Also a major challenge came from getting the right infrastructural capacity to plan and implement the processes needed for validating control measures, and verifying the effectiveness of the system developed. Consequently, external agencies are contracted for validation and verifications which arises costs as well. The third group of barriers, constraints and difficulties for enterprises faced in their quest to implement integrated food safety management systems are people related. This is partly attributed to the low level of education and training of employees related to food safety management systems.

As the generic knowledge and competence for manufacturing is inadequate in itself to develop and implement FSMS, a competency gap is created. This gap, if ignored could create resistant culture; morales would drop and implementation would be in sabotaged. In addition to the regular short training courses to increase knowledge of workforce on food safety, additional knowledge is required for professionals that maintain and continually improve the system.

However, SMEs cannot afford the services of such professionals with the skills to develop, implement and maintain an integrated FSMS [Mensah, Julien 2011].

(16)

3. Benefits of implementation of FSMS

Before companies in food sector start implementing a FSMS try to foresee a benefits that could help in decision making process. It is usually that companies see the law requirements that have to undergo (considering the HACCP system) or market requirements where if they wish to be well seen they try to follow the trend and implement the ISO 22000 standard or in third option they are a trendsetter and they want others to follow them.

Organizations implementing the FSMS based on ISO 22000 standard are also likely to reap the following general benefits that come out of the standard itself [Seagrave 2007]:

• more efficient and dynamic food safety hazard controls that are focused on what is necessary for achieving the desired end results,

• confidence that all their control measures have been subjected to hazard analysis,

• systematic management to prerequisite programmes,

• a more solid and valid basis for taking decisions,

• increased due diligence,

• more efficient use of resources by reducing overlapping system audits,

• other stakeholders can have more confidence that the organizations implementing the standard have the ability to identify and control food safety hazards,

Overall the standard also adds value to the food safety system due:

• it is international in scope,

• provides potential for harmonization of national standards,

• provides a reference for a whole food chain,

• provides a framework for third party certification,

• fills a gap between ISO 9001 and HACCP

• it is a auditable standard with clear requirements,

• takes a system approach, rather than product approach,

• is suitable and workable for regulators.

Other important issue are benefits derived from FSMS certification. It is obvious that HACCP system do not have to undergo the certification process in opposite to the ISO 22000 standard, but the benefits for both ways are similar. Benefits of the FSMS system certification process can be divided into external and internal. External benefits include items such as improving the image of company, the possibility of using certificates as part of a marketing strategy and a willingness to meet the expectations of increasingly demanding consumers. An important advantage of the FSMS system certification is the opportunity to confirm the company's competence in the area of food safety, which may be a prerequisite for cooperation with major customers and markets or retail chains. Internal benefits are those that can be ob- served internally, and which improve the processes. In the case of certification of HACCP, it seems that more important are the benefits of a properly functioning system than the confirmation of this fact by an independent certification body. That kind of benefits can include in particular a high level of products food safety produced by the company. Thanks to regular external audits business owners can be confident that the implemented system is effective. If nonconformities are found, they are recorded and then corrected. Regular periodic assessment by external auditors, mobilizes the people directly responsible for the maintenance of the system to work systematically, which is a prerequisite for the functioning of the system.

The internal benefits of certification system can include a sense of pride and satisfaction for employees who work in the company with a certified FSMS system [Kafel and Nowicki 2010].

Considering the above and benefits listed below that are seen and undertaken by the food companies, there has been only a few researches conducted on benefits in different countries [Macheka et al. 2013, Mensah & Julien 2011, Karaman et al. 2013, Tomasevic et al. 2013,

(17)

Dora et al. 2013, Trienekens & Zuurbier 2008, Romano et al. 2004, Taylor 2001]. According to the data placed in the table 2, the most common benefit indicated by authors was improved product quality/safety indicated in seven independent researches.

Table 2. Benefits coming out of FSMS implementation Tabela 2. Korzyści wynikające z wdrożenia FSMS

Benefits Authors

Improved product quality Safety

Mensah & Julien;

Macheka et al.;

Karaman et al.;

Tomasevic et al.;

Trienekens & Zuurbier;

Romano et al.;

Taylor

Improved employee morale Skills

Mensah & Julien;

Macheka et al.;

Tomasevic et al.;

Romano et al.;

Taylor.

Enhanced prospect of trading in other countries Access to new markets

Mensah & Julien;

Macheka et al.;

Tomasevic et al.;

Romano et al.;

Taylor.

Reduced operating cost Cost effectiveness

Mensah & Julien;

Tomasevic et al.;

Dora et al.;

Romano et al.;

Taylor

Productivity increase Production efficiency

Dora et al.;

Romano et al.;

Taylor Increased customer satisfaction

Confidence

Mensah & Julien;

Karaman et al.;

Tomasevic et al.;

Increased product sales Macheka et al.;

Tomasevic et al.;

Dora et al.

Compliance with regulatory requirements Mensah & Julien;

Karaman et al.

Improved corporate image Mensah & Julien;

Macheka et al.

Complaints reduction Karaman et al.;

Dora et al.

Improved internal procedures Mensah & Julien

Lower insurance charges Mensah & Julien

Increased market share Macheka et al.

Legal instrument against complaints Tomasevic et al.

Profitability increase Dora et al.

Source: own researches based on particular researches.

(18)

Benefits such as improved employee morale/skills, enhanced prospect of trading in other countries/access to new markets as well as reduced operating cost were also highlighted as important for the surveyed companies. The least common benefits were improved internal procedures, lower insurance charges, productivity increase, increased market share as well as legal instrument against complaints.

4. Conclusions

Food safety has become a sensitive and global issue. From recent developments in the global food industry, there is no way around it without suffering the consequences of non- compliance, regardless of whether both industrial or economic benefits are realized by enterprises or not. Even in the face of significant challenges to enterprises and the reservations of some enterprises about the regulatory process and the role of regulation in ensuring food safety, statutory regulation enhances compliance of enterprises with food safety requirements.

The major barriers, constraints and difficulties of implementing FSMS were associated with financial, infrastructural and people related issues. It is obvious that most of the barriers and constraints are more directly or indirectly related into costs involved with implementation of FSMS that could not be recouped in the short term. However these costs and investments should be seen in the long term as the return of the investment by for example decrease of contaminated food products, improvement in the area of food safety and quality, increase in reliability and fewer complaints from consumers as well as reduction of operational costs.

Summing up, this analysis of the different researches provides some indication of the barriers, constraints which in consequence will become the benefits for organization functioning with fulfilled law and market requirements in the area of food safety.

5. References

[1] Arpanutud P., Keeratipibul S., Charoensupaya A., Taylor E. (2009) Factors influencing food safety management system adoption in Thai food manufacturing firms: model development and testing. British Food Journal, 111, 364-375.

[2] Dora M., Kumar M., Van Goubergen D., Molnar A, Gellynck X. (2013) Food quality management system: Reviewing assessment strategies and a feasibility study for European food small and medium-sized enterprises, Food Control, 31, 607-616.

[3] FAO/WHO (1995) Application of risk analysis to food standards issues. Report of the joint FAO/WHO expert consultation. Food and Agriculture Organisation. Geneva, Switzerland, 13-17 March, 1995.

[4] FAO/WHO (1997) Risk management and food safety. Report of a joint FAO/WHO consultation, Food and Agriculture Organisation, Rome, Italy, 27-31 January, 1997.

[5] Fielding L.M., Ellis L., Beveridge C., Peters A.C. (2005) An evaluation of HACCP implementation status in UK small and medium enterprises in food manufacturing.

International Journal of Environmental Health Research, 15, 117-126.

[6] Gaaloul I., Riabi S., Ghorbel R.E. (2011) Implementation of ISO 22000 in cereal food industry “SMID” in Tunisia. Food Control, 22, 59-66.

[7] Hontz L.R., Scott V.N. (1998) The role of the prerequisite programs in managing a HACCP system. Dairy, Food and Environmental Sanitation, 18, 418-423.

[8] ISO 22000 (2005) Food safety management systems. Requirements for any organization in the food chain.

[9] ISO/TR 10014. (1998) Guidelines for managing the economics of quality.

[10] ISO/TS 22004 (2005) Food safety management systems e-Guidance on the application of ISO 22000: 2005.

(19)

[11] Kafel P., Nowicki P. (2010) Bezpieczeństwo żywności i żywienia w prawie unijnym i polskim oraz normach ISO – integracja systemów. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 815, pp. 91-105.

[12] Karaman A.D., Cobanoglu F., Tunalioglu R., Ova G. (2012) Barriers and benefits of the implementation of food safety management systems among the Turkish dairy industry: A case study. Food Control, 25, 732-739.

[13] King P. (1992) Implementing a HACCP program. Food Management, 27 (12), 54, 56, 58.

[14] Luning P.A., Bango L., Kussaga J., Rovira J., Marcelis W.J. (2008) Comprehensive analysis and differentiated assessment of food safety control systems: a diagnostic instrument. Trends in Food Science & Technology, 19, 522-534.

[15] Macheka L., Manditsera F.A., Ngadze R.T., Mubaiwa J., Nyanga L.K. (2013) Barriers, benefits and motivation factors for the implementation of food safety management system in the food sector in Harare Province, Zimbabwe. Food Control, 34, 126-131.

[16] Manivisharma S.K. (2002) Biofilms evaluation as an essential component ofHACCP for food/dairy processing industry e a case. Journal of Food Control, 13.

[17] Mensah L.D., Julien D. (2011) Implementation of food safety management systems in the UK. Food Control, 22, 1216-1225.

[18] Mortimore S. (2001) How to make HACCP really work in practice. Food Control, 12.

[19] Norton C. (1992) Preparing your operation for the HACCP process. Food Management, 275, 64.

[20] Nowicki P., Sikora T. (2012) Obligatory and voluntary food safety management systems – the up to date review. Proceedings of the 6th International Quality Conference. Center for Quality, Faculty of Mechanical Engineering, University of Kragujevac, Serbia, pp.

723-734.

[21] Regulation (EC) No 178/2002 of The European Parliament And Of The Council of 28 January 2002 laying down the general principles and requirements of food law, esta- blishing the European Food Safety Authority and laying down procedures in matters of food safety.

[22] Regulation (EC) No 852/2004 of the European Parliament and of the Council of 29 April 2004 on the hygiene of foodstuffs.

[23] Romano D., Cavicchi A., Rocchi B., Stefani G. (2004) Costs and benefits of compliance for HACCP regulation in the Italian meat and dairy sector, In: 84th EAAE Seminar

‘Food Safety in a Dynamic World’, Zeist, Netherlands, 8-11 February, 2004.

[24] Seagrave P. (2007) ISO 22000: food safety management systems and their related requirements. In the Sixth World Congress on Seafood Safety, Quality and Trade, FAO, pp. 153-157.

[25] Sperber W.H., Stevenson K.E., Bernard D.T., Deibel K.E., Moberg L.J.,Walker E., et al.

(2003) Hazard analysis critical control point and prerequisite programme implementation in small and medium size food business. Food Control, 14.

[26] Taylor E. (2001) HACCP in small companies: benefits or burden? Food Control, 12, 217- 222.

[27] Tomasevic I., Smigic N., Dekic I., Zaric V., Tomic N., Rajkovic A. (2013) Serbian meat industry: A survey on food safety management systems implementation. Food Control 32, 25-30.

[28] Trienekens J., Zuurbier P. (2008) Quality and safety standards in the food industry, developments and challenges. International Journal of Production Economics, 113 (1), 107-122.

[29] Wallace C., Williams T. (2001) Pre-requisites: a help or a hindrance to HACCP. Food Control, 12.

(20)

[30] Wilcock A., Ball B., Fajumo A. (2010) Effective implementation of food safety initiatives: managers’, food safety coordinators’ and production workers’ perspectives.

Food Control, 22, 27-33.

[31] William H.S. (2005) HACCP does not work from farm to table. Food Control, 16.

Summary

The purpose of this paper is to identify the barriers, constraints, difficulties and benefits coming out of implementation of food safety management systems (FSMS). The methodology used is a literature review based on an electronic search in the Web of Science, ScienceDirect, Scopus and Emerald databases.

Findings show that although there are some crucial barriers, constraints that seem to be quite difficult for companies, and may them not follow the requirements of the food safety management system, benefits derived from it are greater and let the companies to fulfill the low or market requirements. This is one of the first papers, to the best of my knowledge, to gather available results of the researches conducted in different countries and put together for selecting those the most important as well for enterprises as for the consumers. This analysis of different researches in the food safety management systems area is the basis for the survey being conducted in Polish food industry in 2015.

Paweł NOWICKI

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Wydział Towaroznawstwa, Katedra Zarządzania Jakością

BARIERY, OGRANICZENIA I KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z WDROŻENIA SYSTEMU ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM ŻYWNOŚCI.

PRZEGLĄD LITERATURY Streszczenie

Celem niniejszej pracy jest identyfikacja barier, ograniczeń, trudności i korzyści płynących z wdrożenia systemów zarządzania bezpieczeństwem żywności (FSMs). Stosowaną metodo- logią jest przegląd literatury, który opiera się na poszukiwaniu w elektronicznych baz danych Web of Science, ScienceDirect, Scopus i Emerald.

Uzyskane wyniki wskazują, że chociaż istnieją pewne istotne bariery i ograniczenia, które wydają się być dość trudne dla firm, a mogą one nie być zgodne z wymaganiami systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności, to korzyści płynące z tego systemu są większe i po- zwalają firmom spełnić niskie lub rynkowe wymagania. Jest to jedna z pierwszych prac, we- dług najlepszej wiedzy, która gromadzi dostępne wyniki badań prowadzonych w różnych krajach i umieszcza je razem wybierając te najważniejsze, zarówno dla przedsiębiorstw, jak dla konsumentów. Przeprowadzona analiza różnych badań w zakresie systemów zarządzania bezpieczeństwem żywności stanowi podstawę badań przeprowadzonych w polskim przemyśle spożywczym w 2015 roku.

dr inż. Paweł NOWICKI Cracow University of Economics Faculty of Commodity Science Department of Quality Management Rakowicka 27, 31-510 Cracow, Poland e-mail: pawel.nowicki@uek.krakow.pl

(21)

Marcin PIGŁOWSKI

Department of Commodity and Quality Science Faculty of Entrepreneurship and Quality Science Gdynia Maritime University

The correlation between official controls on the market and alert

notifications notified in the Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF)

DOI: 10.19202/j.cs.2016.04.02

Key words: official controls, alert notifications, RASFF, correlation analysis

Słowa kluczowe: kontrole urzędowe, powiadomienia alarmowe, RASFF, analiza korelacji

1. Introduction

Official controls on the market are performed under Regulation No 882/2004 to verify compliance with feed and food law, animal health and animal welfare rules (see [5]). The appropriate authorities of each European Union (EU) country organise official controls on its territory to verify that operators and goods placed on the market comply with the relevant standards and requirements [3]. Maleszka and Matuszak [7], Maleszka [6] and Matuszak [8] believed that controls on the market have an impact on the number of alert notifications in the Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF). Actually, from 2003 (when the official controls on the market began to be notified in the RASFF) to 2014 they were the basis of alert

notifications in about 71% of cases. Other bases for alert notifications were also:

company’s own check (17%), consumer complaint (8%) and food poisoning (3%) (table 1) [4].

As a result of official controls on the market in the RASFF, were reported most frequently alert notifications (about 47%) and information notifications (34%) (table 2) [4].

In the first ten products categories (in terms of the number of official controls on the market and the number of alert notifications in 2003-2014) nine were repeated (though not in the same order) and they are: fish and fish products (by far the largest numbers), meat and meat products (other than poultry), fruits and vegetables, herbs and spices, cereals and bakery products, dietetic foods, food supplements, fortified foods, nuts, nut products and seeds, poultry meat and poultry meat products and bivalve molluscs and products thereof. Whereas, in the case of hazards categories eight were repeated and they are:

pathogenic micro-organisms (by far the largest numbers), composition, mycotoxins, heavy metals, food additives and flavourings, allergens, industrial contaminants and residues of veterinary medicinal products (see [4]).

Taking into account all official controls on the market noted in the RASFF and alert notifications in this system for the years 2003-2014 the value of the Pearson correlation coefficient was 0.85 (the population size n was 12, the adopted significance level α was 0.05; hence the value of critical

(22)

statistics

t

_α_{; −}_n ₂ was 2.23 and was below calculated statistics

t

, which was 5.16). It was thus stated that the correlation (for the whole population) was high (see [1]). Therefore, the goal of the article was to examine in which products categories and hazards categories the correlation between the number of official controls on the market and the number of alert notifications was the highest.

Table 1. Notification basis of alert notifications in the RASFF in 2003-2014 (number and percentage share) Tabela 1. Podstawy zgłaszania powiadomień alarmowych w systemie RASFF w latach 2003-2014 (liczba i udział

procentowy)

Notification basis Number Percentage share

(%)

Official control on the market 3574 70.53

Company’s own check 872 17.21

Consumer complaint 420 8.29

Food poisoning 139 2.74

Border control - consignment released 20 0.39

Official control following RASFF notification 18 0.36

(Not indicated) 14 0.28

Official control in non-member country 9 0.18

Border control - consignment detained 1 0.02

Total 5067 100.00

Source: own study, based on [4].

Table 2. Classification of the RASFF notifications notified as a result of official controls on the market in 2003-2014 (number and percentage share)

Tabela 2. Klasyfikacja powiadomień w systemie RASFF zgłoszonych w wyniku kontroli urzędowych na rynku w latach 2003–2014 (liczba i udział procentowy)

Classification Number Percentage share (%)

Alert 5119 47,15

Information 3736 34,41

Information for attention 1187 10,93

Information for follow-up 814 7,50

Total 10856 100,00

Source: own study, based on [4].

2. Material and methods

The studies included official controls on the market that were the basis of alert notifications to food from the EU countries (for the period 2003-2014), performed by the EU countries and the Commission Services and alert notifications to food from the EU countries, notified by these countries and the Commission Services.

The correlation analysis was examined only in these products categories and hazards categories, where in the same year at least one official control on the market was carried out, at least one alert notification was notified, and the population size n (number of years) amounted to at least 5 (see [1]). These years, however, did not necessarily occur one after an other, because there could be years without any control leading to alert notification.

(23)

For particular products categories and hazards categories the Pearson correlation coefficient r was calculated, the value of critical statistics t_α_{; −}_n ₂ (significance level α of 0.05, degrees of freedom n – 2) was determined and the value of statistics t was calculated.

3. Results and discussion

The results of the correlation analysis of official controls on the market and alert notifications in the RASFF for products categories and hazards categories were presented in table 3 and table 4.

Table 3. Results of the correlation analysis of official controls on the market and alert notifications in the RASFF in 2003-2014 for products categories

Tabela 3. Wyniki analizy korelacji kontroli urzędowych na rynku i powiadomień alarmowych w systemie RASFF w latach 2003–2014 dla kategorii produktów

Products categories n t_α_{; −}_n ₂ t r

Alcoholic beverages 7 2.57 0.24 -

Bivalve molluscs and products thereof 9 2.36 4.06 0.84

Cephalopods and products thereof 7 2.57 0.20 -

Cereals and bakery products 12 2.23 1.92 -

Cocoa and cocoa preparations, coffee and tea 12 2.23 8.02 0.93

Confectionery 12 2.23 3.03 0.69

Crustaceans and products thereof 11 2.26 7.28 0.92

Dietetic foods, food supplements, fortified foods 12 2.23 4.05 0.79

Eggs and egg products 10 2.31 2.79 0.70

Fats and oils 10 2.31 3.83 0.80

Fish and fish products 12 2.23 3.77 0.77

Fruits and vegetables 12 2.23 2.58 0.63

Herbs and spices 12 2.23 21.77 0.99

Honey and royal jelly 9 2.36 7.41 0.94

Ices and desserts 9 2.36 0.32 -

Meat and meat products (other than poultry) 12 2.23 4.43 0.81

Milk and milk products 12 2.23 2.00 -

Natural mineral water 5 3.18 1.81 -

Non-alcoholic beverages 11 2.26 1.94 -

Nuts, nut products and seeds 12 2.23 7.67 0.92

Other food product / mixed 7 2.57 0.57 -

Poultry meat and poultry meat products 12 2.23 2.65 0.64

Prepared dishes and snacks 11 2.26 0.20 -

Soups, broths, sauces and condiments 12 2.23 6.57 0.90

Water for human consumption (other) 5 3.18 2.83 -

Wine 5 3.18 0.45 -

Notes: Significance level α was 0.05.

Source: own study.

4 [49]

4 [49]

2016

Spis treści

Agnieszka Banasiewicz, Katarzyna Michocka, Katarzyna Wybieralska:

Suplementy diety na skórę, włosy i paznokcie. Determinanty stosowania .. 163

Contents

P r z e d m o w a

P r e f a c e

Barriers, constraints and benefits derived from food safety management system implementation:

a literature review

The correlation between official controls on the market and alert

notifications notified in the Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF)

t

t

4 ^[49]