Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 309-313
© Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN 0137-1738
JÓZEF GRAJKOWSKI, IRENEUSZ OCHMIAN, IZABELA SKWARSKA
WPŁYW NACINANIA I OBRĄCZKOWANIA PNI NA WZROST I PLONOWANIE ŚLIWY ODMIANY ‘RENKLODA ULENA’
Z Katedry Sadownictwa Akademii Rolniczej w Szczecinie
ABSTRACT. The experiment described an influence of slitting and trunk girdling on plum growth and yielding on strong-growing rootstock. Weakness of trunk growing, yielding increase after using the treatments and numerous unfavourable rootsuckers on a trunk were observed.
Key words: slitting, trunk girdling, plum, growth, yielding, offshoots
Wstęp
Sposobem ograniczenia wzrostu rosnących zbyt silnie drzew owocowych są – oprócz szczepienia ich na podkładkach karłowych i stosowania preparatów chemicz- nych (których użycie nie zawsze jest jednak możliwe) – zabiegi agrotechniczne polega- jące na nacinaniu pni i cięciu korzeni drzewa. Zabieg nacinania pni przeprowadza się w okresie od tygodnia przed rozpoczęciem kwitnienia do tygodnia po zakończeniu.
Jeżeli zabieg nacinania pni zostanie przeprowadzony zbyt wcześnie, istnieje wówczas ryzyko zahamowania transportu rezerw pokarmowych z korzeni do wyższych partii rośliny, jeżeli zaś za późno – może nastąpić silna redukcja wielkości owoców (Baab i Lafer 2005). Zabieg ten, poza zmniejszeniem siły wzrostu drzewa, powinien także wpłynąć na uzyskanie większej ilości zawiązków owoców, a co za tym idzie – zwięk- szenie plonowania.
Celem niniejszej pracy było określenie wpływu różnych metod nacinania pni na siłę wzrostu oraz plonowanie śliwy.
Materiał i metody
Doświadczenie przeprowadzono w latach 2002-2005 w Katedrze Sadownictwa Akademii Rolniczej w Szczecinie. Do badań użyto śliwy ‘Renkloda Ulena’ uszlachet-
nionej na ałyczy. Drzewa posadzono w 1994 roku w rozstawie 4,5 × 3,5 m na glebie brunatnej właściwej zasobnej w składniki pokarmowe, należącej do III klasy bonitacyjnej.
W doświadczeniu zastosowano następujące kombinacje:
– kontrola – bez nacięcia,
– nacięcie 1/2 obwodu pnia na głębokości 2-3 cm w dwóch naprzemianległych okół- kach,
– zdjęcie kory z 1/2 obwodu pnia w dwóch naprzemianległych okółkach, – zdjęcie kory z 3/4 obwodu pnia w dwóch naprzemianległych okółkach.
Zabiegi wykonywano corocznie w okresie kwitnienia śliw na 6 tych samych drze- wach dla każdego sposobu nacinania pni. Wszystkie nacięcia oraz zdejmowanie paska kory o szerokości 10 mm zostały wykonane na wysokości 50 cm od poziomu gruntu w postaci dwóch równoległych okółków oddalonych od siebie około 5 cm.
W ramach doświadczenia przeprowadzono następujące pomiary i obserwacje:
1. Wiosną i jesienią mierzono obwód pni (na wysokości 45 cm oraz 55 cm od po- wierzchni gleby), który posłużył do wyliczenia pola powierzchni pnia.
2. Określono liczbę odrośli korzeniowych oraz odrostów na pniu.
3. Ustalono masę plonu z każdej kombinacji.
Wyniki
Analizując wyniki przedstawione w tabeli 1, można stwierdzić, że u odmiany ‘Ren- kloda Ulena’ w 2002 roku nie stwierdzono wpływu wykonywanych zabiegów na przy- rost powierzchni pnia. W kolejnych latach cięcie oraz zdejmowanie kory przyniosło efekty. Uzyskano istotnie mniejszy przyrost powierzchni pnia pod miejscem wykonania zabiegu (45 cm). Na wysokości 55 cm wielkość pni drzew poddanych zabiegowi podci- nania lub zdejmowania kory była podobna jak w kontroli.
W trzecim roku doświadczenia zaobserwowano liczne odrośla korzeniowe oraz pędy na pniu w miejscu wykonania zabiegu. Zjawisko to narastało i w 2005 roku liczba odro- śli się podwoiła. Niezależnie od sposobu wykonania zabiegu liczba odrośli była podob- na. Zaobserwowano jednak, że znacznie więcej pojawiło się odrostów korzeniowych niż pędów na pniu w miejscu wykonania zabiegu.
Analizując rycinę 1, można stwierdzić wpływ różnych sposobów podcinania na zwiększenie plonów u odmiany ‘Renkloda Ulena’. W pierwszym roku najwyższy plon stwierdzono u drzew poddanych zabiegowi zdejmowania paska kory z 1/2 obwodu pnia (wzrost o 19% w odniesieniu do kontroli), a najniższy u drzew, na których wykonano zabieg na 3/4 obwodu pnia.
W 2003 roku najwyższy plon odnotowano u drzew ciętych na 1/2 obwodu pnia i był on o około 22% wyższy w porównaniu z kontrolą. Najniższy plon natomiast wykazano u odmian poddanych zabiegowi zdejmowania paska kory na 1/2 obwodu pnia, jednak i w tym przypadku okazał się on wyższy w odniesieniu do drzew stanowiących kontrolę (o ponad 6%).
W 2004 roku najwyższą wartość plonu stwierdzono u drzew, z których zdejmowano pasek kory na długości 1/2 obwodu pnia (zwyżka o około 28% w porównaniu z kontro- lą). Najniższy plon wśród drzew poddanych poszczególnym zabiegom cięcia stwierdzo- no u tych, z których zdejmowano pasek kory na 3/4 obwodu pnia (jednak i w tym przy- padku plon okazał się wyższy o około 10% w porównaniu z kontrolą).
Tabela 1 Przyrost powierzchni przekroju poprzecznego pnia śliwy ‘Renkloda Ulena’ obliczony pod
(45 cm) i nad (55 cm) wykonanym zabiegiem (cm2)
Plum trunk cross-section area increase of ‘Renkloda Ulena’ cultivar calculated under (45 cm) and over (55 cm) the conducted treatment (cm2)
Zdejmowanie paska kory z:
Taking off a bark belt from:
Cięcie 1/2 obwodu pnia Cutting of 1/2 trunk
circumference 1/2 obwodu pnia 1/2 trunk circumference
3/4 obwodu pnia 3/4 trunk circumference Rok
Year
Kontrola Control
45 cm 55 cm 45 cm 55 cm 45 cm 55 cm
2002 28,2 a 29,6 a 28,8 a 29,6 a 30,4 a 24,1 a 25,0 a 2003 21,6 b 12,5 a 13,7 a 16,3 ab 16,9 ab 16,6 ab 18,4 ab 2004 34,2 bc 17,9 a 33,7 bc 14,3 a 25,4 ab 17,4 a 41,8 c 2005 29,5 b 15,2 a 40,2 c 18,0 a 38,1 b 13,9 a 49,7 c Średnia
Mean
28,4 b 18,8 a 29,1 b 19,6 a 27,7 b 18,0 a 33,7 b
Średnie oznaczone tą samą literą w obrębie roku nie różnią się istotnie według testu Duncana na poziomie istotności α = 0,05.
Means marked with the same letter do not differ significantly at p = 0.05 according to Dun- can’s multiple range test.
Ryc. 1. Plonowanie odmiany ‘Renkloda Ulena’ (kontrolę przyjęto za 100%) Fig. 1. ‘Renkloda Ulena’ cultivar yielding (100% is control value) 60
70 80 90 100 110 120 130
2002 2003 2004
rok – year (%)
Kombinacja kontrola – Control
Cięcie 1/2 obwodu pnia – cutting of 1/2 trunk circumference
Zdejmowanie paska kory na 1/2 obwodu pnia – taking off a bark belt from 1/2 trunk circumference Zdejmowanie paska kory na 3/4 obwodu pnia – taking off a bark belt from 3/4 trunk circumference
Dyskusja
Jak podają Cutting i Lyne (1993), u niektórych gatunków roślin sadowniczych za- bieg obrączkowania, polegającego najczęściej na wycięciu pierścienia kory, prowadzi w efekcie do ograniczenia wzrostu drzew. Konsekwencją nacinania pni (Poniedziałek i in. 2003) było również zmniejszenie przyrostów pola poprzecznego pnia oraz zwięk- szenie plonu o około 30%. W doświadczeniu własnym uzyskano również zwiększone plonowanie w stosunku do kontroli, natomiast nie uzyskano spodziewanego efektu ograniczenia siły wzrostu drzew. Pojawiły się natomiast liczne odrosty korzeniowe, które według Baaba i Lafera (2005) powstają przede wszystkim po zabiegu podcinania korzeni (tab. 2).
Tabela 2 Liczba odrostów korzeniowych oraz odrośli na pniu u śliwy ‘Renkloda Ulena’ (szt./drzewo)
‘Renkloda Ulena’ cultivar amount of root suckers and stump-sprouts (pcs./tree)
Zdejmowanie paska kory na:
Taking off a bark belt from:
Kontrola Control
Cięcie 1/2 obwo- du pnia Cutting of 1/2 trunk circumfer-
ence
1/2 obwodu pnia 1/2 trunk circum-
ference
3/4 obwodu pnia 3/4 trunk circum-
ference liczba odrostów – amount of root suckers
Rok Year
korze- niowych
root
na pniu on trunk
korze- niowych
root
na pniu on trunk
korze- niowych
root
na pniu on trunk
korze- niowych
root
na pniu on trunk
Średnia Mean
2004 0,2 a 0 a 9,2 d 3,5 bc 8,5 d 2,3 b 5,2 c 4,3 bc 4,15 a 2005 0,8 a 0 a 14,7 c 6,7 b 18,7 d 5,5 b 17,2 cd 6,1 b 8,71 b Średnia
Mean 0,5 0 a 11,9 c 5,1 b 13,6 c 3,9 b 11,2 c 5,2 b
Wnioski
1. Podcinanie pnia wpłynęło na wzrost plonowania w drugim i trzecim roku wyko- nywania zabiegu, a usuwanie kory z 1/2 obwodu pnia, jako najmniej inwazyjne, zwięk- szyło plonowanie już w pierwszym roku.
2. Wszystkie rodzaje uszkadzania pni wywołują przyhamowanie przyrostu ich ob- wodu poniżej miejsca wykonanego zabiegu.
3. Niekorzystnym skutkiem wykonanych zabiegów są odrosty na pniach oraz szcze- gólnie uciążliwe odrosty korzeniowe.
Literatura
Baab G., Lafer G. (2005): Kernobst. Harmonisches Wachstum – optimaler Ertrag. avBUCH, Leopoldsdorf.
Cutting J.G., Lyne M.C. (1993): Girdling and the reduction in shoot xylem sap concentrations of cytokinins and gibberellins in peach. J. Hort. Sci. 68: 619-626.
Poniedziałek W., Porębski S., Rzeźnicka B. (2003): Wpływ nacinania pni, cięcia korzeni oraz podwójnego pnia na wzrost i plonowanie jabłoni. Folia Hort. Supl. 2: 162-164.
THE INFLUENCE OF SLITTING AND TRUNK GIRDLING ON ‘RENKLODA ULENA’ PLUM CULTIVAR GROWTH AND YIELDING
S u m m a r y
In the experiment on cherry-plum, bark belts were taken off from ‘Renkloda Ulena’ plum cul- tivar and shallow cuts were made opposite to each other on 1/2 and 3/4 of trunk circumference.
As a result of the used treatments, executed every year, it was observed that yields rose. Remov- ing bark from the first trunk circuit, as the less damaging, caused yielding increase just in the first year of the treatment. Every kind of cutting trunks under the place of a treatment reduced the trunk diameter growth. The unfavourable effect of the treatments was appearing in the form of many offshoots on trunks and very troublesome root suckers.
