1
SPIS ZAWARTOŚĆ - TECZKI
3 p. i ś d .
~ U f o Ó-A
I./l. Relacja -—
I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora fo » %. 5 * I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora —.
II. Materiały uzupełniające relację -—
III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora -—
III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. —v
III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) '—
III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 ——*
III./5. Inne
IV. Korespondencja
V. Nazwiskowe karty informacyjne|(/t /i /!
VI. Fotografie jo fy OMj
2
3
Latem 1940 roku w Inowrocławiu s t r a ż n ik " C z a t y " , należący do przedwojennej tajnej Narodowej O r g a n i z a c ji Gimnazjalnej "NOGA ",
* został zwerbowany przez swego starszego kolegę, maturzystę 1 9 3 9 r . ,
^ W ł a d y s ł a w a Marciniaka do o r g a n iz a c ji konspiracyjnej "S t r a ż P o l s k a " .
"C z a t a " była częścią, I I oddziału Narodowej O r g a n i z a c j i Wojskowej
"I'J0W"; do jej. zadań n a l e ż a ł a obserwacja l o k a l i zebrań,kontaktow ych, adresowych, oraz z b ie r a n ie inform acji o poglądach społecznych i poi:
tycznych, o nastrojach okupacyjnych, o stosunku do poszczególnych o rg a n iza c ji podziemnych i o celowości ich d z i a ł a n i a , o k ierunkach i n f i l t r a c j i tajnych gazetek, oraz rejestrowanie osób,które z tytułu z a tru d n ien ia posiadały, st ałe przepustki na poruszanie s i ę na obszarz*
"K ra ju W arty" lub jego c z ę ś c i - koleją,samochodem, row erem ,pieszo /w poznańskim Polacy m usieli mieć przepustkę na poruszanie się ze
wsi do. w s i / . • . .
S t r a ż n ik "C za ty " zwerbowany do "Straży P o l s k i e j 11 oraz i n n i
członkowie Czaty skierowani do rozpoznania "Stra ży P o l s k i e j " z ł o ż y l i meldunki, które dały następujący obraz:
, i / "Straż Po lsk ą" z a ło ż y ł , zorganizował i prowadził Władysław 'Ul ] M arciniak, maturzysta 1 9 3 9 r . syn robotnika niew ykw alifiko-
wanego. Obszar d z i a ł a n i a miasto-Inowrocław,
2 / zadaniem o r g a n i z a c j i , sformułowanym przez je j z a ł o ż y c i e l a , było zwerbowanie byłych uczniów gimnazjum, liceum i maturzy
stów 1939 r . oraz samokształcenie wojskowe i i n t e l e k t u a l n e . Pomoc informacyjna i żo łn iers k a podziemnej s i l e z b r o jn e j
i armiom oswabadzającym P o lsk ę,
3 / Rząd Polsk i w Londynie był uważany z a ’ IlzeczpDspolitą Polską na emigracji wraz z Prezydentem i dla n ie j należy pracować konspiracyjnie w k r a j u .
/ Dnia 04 grudnia 19 4 0 roku ."Swiętobór"- łą c z n ik komendy podokręgu NO w "R u in a " spotkał s ię z W ła d . Marciniakiem na jego ż y c z e n i e . ' Uzgodniono wtedy, że "S t r a ż P o l s k a " :
1 / będzie o r g a n iza c ją sam odzielną, aż do momentu w c i e l e n i a je j
Z ci p O SIT 6 diii G t>Y? 6 ul NGW do podziemnego wojska p o lsk ie g o o rg an i
zowanego przez polską armię w A n g l i i . Dla bezp iec ze ństw a o rganizacyjno- konsnitacyjnego nie będzie szukać
żadnych kontaktów z ja k im ik o lw iek organizacjam i podziemnymi a przypadkowe kontakty zupełnie z i g n o r u je , informując
jednak o nich łącznika NGW,
2 / będzie dz ia ła ć na obszarze powiatów Inowrocław , Mogilno, S z u b i n ,
3 /r o z w i n i e swą pracę samokształceniową: wojskową, społeczną, p o lity c zn ą , pedagogiczną i zawodową, gromadzaąc w ruchomych b ib lio t e c z k a c h k sią żk i o różnych kierunkach ideowych:
narodowym, chrzęścijańsko-demokratycznym, lućtroym i s o c j a listycznym ,
4 / studiować geografię gospodarczą ziem po Odrę i Nysę Łużycką.
- 2-
4
I
5 / sk ieru je swych członków - na żądanie - do prac cywilnych w Delegaturze :Rządu podokręgu "Ruina",
, . t
6 / nie będzie zb ierać składek a subsydia na swą d z ia ł a ln o ś ć otrzymywać będzie od ł ą czn ik a NOW, ja k również niezbędne dokumenty osobiste / p o d r a b i a n e / .
Po\vyższe porozumienie bgło ca łk o w icie dotrzymywane, chociaż ze względów sytuacyjnych i kadrowych do je s i e n i - 1943 t . j . do dnia aresztowania mnie, 2 6 . 1 0 . 1 9 4 3 nie doszło do--faktycznego w c ie l e n i a "Straży P o l s k i e j " ani NOW ©kręgu poznańskiego do Armii Kraj owe j y't . z n . do p r z e k a za n ia je j Komendzie Okręgowej w Poznaniu efektywów wojskoi^ych NOW, gdyż tamta nie nawiązała
< ze inna .kontaktu, • pomimo odpowiednich 'oor o zamień Komend Głównych NOW i AK.
Areszto\vanie w czerwcu 19 4 4 roku W ł a d ,M a r c i n i a k a oraz k i l k u d z i e s i ę c i u członków "Straży P o l s k i e j " z terenu miasta Inowroc-
■ ławia nie pociągnęło dalszych aresztowań a Gestapo w śledczym schemacie organizacyjnym "S tra ży P o l s k i e j " wymieniło na czele łą czn ik a NOW aresztowanego 2 6 . X . 1 9 4 3 .
K a t o w ic e , Ol czerwca 1975
J ó z e f FROMMHDLZ u r. w Inowrocławiu 18 marca 1913 mgr i n ż . g ó r n i k , adiunkt Głóv/nego
In s t y t u t u Górnictwa w Ka towicach ul.Szpaków 2.
40-540 Katowice
"Sw ięto bó r" - ł ą c z n ik NOW
\
"F r a n e k 1* : - Komendant NOW podokręgu "R u in a " 1 9 4 0 / 4 2
" M o d l i b ó r " . - Komendant NOW okręgu poznańskiego
194 2 / 4 3
"G ó r n i k " - p , o . D elegata Rządu na okręg poznański
• ’ 1 9 4 3 .
5
1 I. (J Z A IłAc ł N I W N R 2 .
M A R I A N K R Y S Z A K W a r s z a w a ,
ul. M a g ie ra 7 a m . 48
p s. "Żyrafa"
W arszaw a, dnia 24 marca 1976 r .
O ś w i a d c z e n i e
Ja n iż e j p odpisany legitym ujący się dowodem osobistym BE 8331838 wydanym p rze z KP MO PrŁszków oświadczam , co
następuje:
Od roku 1941 "byłem komendantem t a jn e j o r g a n iz a c ji harcerskiej "S za r e S z e r e g i ” na te r e n ie miasta In o w ro cła
w ia, Pod konieo czerwca 1941 r a zwerbowałem do o r g a n i z a c j i
” Szare S z e r e g i ” W ładysława M a r c in ia k a , którego mianowałem swoim zastęp cą, Władysław M a r c in ia k prowadził pracę k o n s p i
racyjną wśród m łodzieży p o ls k ie j na tere n ie m iasta, orga- n iz u j ą c ” grupy szturmowe” /G-0S . / nSzarych Szeregów” , Ha sta
nowisku komendanta "S za r y c h Szeregów ” byłem do dn ia 27 l i p — ca 1943 r» t j . do d n ia mego a reszto w a n ia w zw iązku z wpadką poznańską. Władysław M a r c in ia k p ozo stał na te r e n ie miasta.
Inow rocław ia, p row adził w dalszym ciągu pracę k o n sp ir a c y jn ą aż do momentu a re s zto w a n ia t z n , czerwca 19 44 r .
/M a r ia n Krys s a k /
członek ZBoWiD nr l e g , 173
Podpis o b s M ariana Kryszaka t) o tw ierdz a si e i
/ }
