Systemy komputerowo
zintegrowanego wytwarzania CIM
Pojęcie systemu produkcyjnego
• System produkcyjny można określić jako układ elementów składowych i relacji pomiędzy tymi elementami oraz relacji czynników wejścia do systemu na czynniki wyjścia z systemu.
• System produkcyjny stanowi celowo zaprojektowany i zorganizowany układ materialny, energetyczny i informacyjny eksploatowany przez człowieka i służący
produkowaniu określonych produktów (wyrobów lub usług) w celu zaspokajania różnorodnych
potrzeb konsumentów.
System produkcyjny
• System produkcyjny składa się z pięciu podstawowych elementów:
– Wektor wejścia X, w skład którego wchodzą wszystkie czynniki produkcji.
– Wektor wyjścia Y, w skład którego wchodzą wyroby, usługi, a także szkodliwe odpady produkcyjne zanieczyszczające środowisko
– Procesy przetwarzania wektora wejścia w wektor wyjścia T nazywany procesem produkcyjnym.
– Proces zarządzania systemem.
– Sprzężenia materialne, energetyczne i informacyjne pomiędzy pozostałymi elementami systemu produkcyjnego.
• Uwaga: pierwsze trzy elementy wraz ze sprzężeniami materialnymi, energetycznymi i informacyjnymi nazywane są łącznie
podsystemem przetwarzania lub produkcji natomiast proces zarządzania systemem wraz ze sprzężeniami informacyjnymi nazywany jest podsystemem zarządzania.
WEJŚCIE X - materiały - wyposażenie produkcyjne - energia - personel - informacje - kapitał
PROCES PRZETWARZANIA T
- operacje technologiczne, kontrolne, transportowe,
magazynowe - operacje usługowe
WYJŚCIE Y - wyroby
przemysłowe - usługi
przemysłowe (serwisowe) - odpady
produkcyjne
ZARZĄDZANIE
Zasilanie materiałowe, energetyczne i informacyjne Decyzje personelu zarządzającego
Sprzężenia zwrotne informacyjne
Rys. Uogólniony model systemu produkcyjnego
WEJŚCIE X
- personel - informacje - kapitał
PROCES PRZETWARZANIA T
Badanie Proces wytwarzania Dystrybucja i rozwój
WYJŚCIE Y - personel - informacje - kapitał
ZARZĄDZANIE
Zasilanie materiałowe, energetyczne i informacyjne Decyzje personelu zarządzającego
Sprzężenia zwrotne informacyjne
Rys. Model systemu produkcyjnego w gospodarce rynkowej
Planowanie Organizowanie Sterowanie i motywowanie Kontrola
Geneza i pojęcie CIM
• CIM (Computer Integrated Manufacturing) – zintegrowane przetwarzanie informacji w
przedsiębiorstwie przemysłowym.
• CIM polega na stosowaniu odpowiedniego sprzętu oraz oprogramowania do planowania,
koordynowania, kontrolowania oraz sterowania całością działań produkcyjnych oraz realizacji funkcji zarządzania w przedsiębiorstwie.
• W środowisku CIM komputerowym wspomaganiem zostają objęte fazy projektowania wyrobów i ich bezpośredniego wytwarzania oraz następuje
sprzężenie działających w tych fazach systemów z
systemem planowania i sterowania produkcją (MRP II i ERP)
Geneza i pojęcie CIM
• CIM łączy w przedsiębiorstwie zautomatyzowane systemy wytwarzania z funkcjami planowania, projektowania, finansowania zaopatrzenia i
sprzedaży w zintegrowanym komputerowo systemie.
• Podstawę budowy środowiska CIM tworzą trzy główne systemy:
– Systemy projektowania, rozumiane jako komputerowe systemy wspomagające prace konstruktorskie CAD (Computer Aided Design)
– Systemy wytwarzania, rozumiane jako komputerowo
wspomagane systemy sterowania maszynami i urządzeniami technologicznymi CAM (Computer Aided Manufacturing)
– Systemy planowania i sterowania produkcją (PPC – Production Planning and Control). Obecnie systemy MRP II i ERP II
Geneza i pojęcie CIM
• Trzy główne systemy mogą być uzupełnione o dodatkowe systemy takie jak:
– Komputerowo wspomagane sterowanie jakością produkcji (CAQ - Computer Aided Quality Control) – Komputerowe testowanie jakości wyrobów, maszyn,
urządzeń i narzędzi (CAT – Computer Aided Testing) – Komputerowo wspomagana inżynieria (CAE –
Computer Aided Engineering)
– Komputerowo wspomagane przygotowanie i planowanie produkcji (CAP – Computer Aided Planning)
– Komputerowo wspomagane planowanie procesów (CAPP – Computer Aided Process Planning)
Dane konstrukcyjne
Dane produkcyjne
Dane ekonomiczne
SYSTEM ZARZĄDZANIA BAZĄ DANYCH
SYSTEM PROJEKTOWANIA projektowanie wspomagane komputerowo - CAD
SYSTEMY WYTWARZANIA - elastyczne systemy produkcji FMS - specjalizowane podmiotowo
gniazda produkcyjne - roboty przemysłowe - obrabiarki
sterowane numerycznie
SYSTEMY PLANOWANIA - planowanie wykorzystania zasobów (MRP II) - zoptymalizowany przepływ produkcji (OPT)
Rys. Uproszczony schemat CIM
Komputerowo wspomagane projektowanie CAD
• CAD polega na użyciu oprogramowania do tworzenia dwuwymiarowych (przedstawiających płaszczyzny) i trójwymiarowych (przedstawiających bryły) rysunków
technicznych oraz opisywaniu ich parametrów (głównie
liczbowych). Za pomocą narzędzi CAD projektant tworzy pełną dokumentację konstrukcyjną wyrobów, części i detali. Zostaje ona zapamiętana w postaci elektronicznej w bazie danych, dzięki czemu znacząco usprawniony zostaje proces tworzenia nowych wyrobów lub modyfikacji starych na bazie wcześniejszych
konstrukcji oraz korzystaniu z bazy gotowych podstawowych figur geometrycznych. Programy CAD pozwalają na dowolne obracanie i znaczne powiększanie (zmniejszanie) figur geometrycznych.
• Pakiety CAD dokonują różnych obliczeń np. obliczenie stopnia odkształcania i wytrzymałości ciał pod wpływem działania sił.
• CAD dostarcza specyfikacji części wchodzących w skład zaprojektowanych wyrobów gotowych wraz z podaniem współczynników ilościowych.
System CAD
- wytwarza rysunki części - wytwarza rysunki grup elementów - podaje dane opisujące schematy, rysunki - wytwarza struktury grup elementów
Element geometrii
Opis części i detali
Opis grup części
Lista funkcji elementów
System CAD przekazuje dane
do systemu MRP II
lista grup części
lista elementów
części
Lista części dla zleconych
Rys. Sprzężenie systemów CAD – MRP II
Komputerowo wspomagana inżynieria - CAE
• CAE rozszerzają zakres wspomagania prac inżyniera oferowany przez narzędzia CAD. Pozwalają one na symulowanie ruchu projektowanych wyrobów i dodatkowe obliczenia z nim związane.
Zaprojektowana konstrukcja przybiera cechy rzeczywistego prototypu.
• CAE umożliwia określenie jego technicznych i fizycznych cech oraz symulacje zdarzeń nowo projektowanych
samochodów. Dzięki wariantom symulacyjnym można np. zmniejszyć koszty, zaoszczędzić energię,
zredukować wagę, zwiększyć bezpieczeństwo i precyzję oraz wyeliminować czynniki niepożądane (redukcja
szumów).
Komputerowo wspomagane wytwarzanie CAM
• CAM stanowi jeden z ważniejszych elementów CIM.
• CAM obejmuje programy sterujące maszynami, robotami, wewnętrznymi systemami transportu, systemami magazynowania itp. Sterowanie
urządzeniami jest powiązane ze sterowaniem realizacją zleceń oraz zbieraniem danych operacyjnych. Występuje tu ścisła integracja z modułami harmonogramowania
warsztatowego (SFC) i zarządzania stanowiskiem
roboczym (I/OC) systemu MRP II. Maszyny i urządzenia mogą automatycznie przekazywać informacje o czasach rozpoczęcia i wykonania operacji procesu wytwarzania oraz wyniki kontroli jakości do odpowiednich modułów systemu MRP II.
Funkcje CAM
• CAM realizuje automatyzację następujących funkcji wytwarzania:
– Operacji technologicznych (np. obróbki skrawaniem) – Zarządzania zamianą narzędzi (oprzyrządowania) – Sterowania montażem części
– Sterowania transportem komponentów i wyrobów gotowych
– Sterowania magazynowaniem pośrednim, zapewniającym ciągłość procesu wytwarzania.
• W zakresie wspomagania gospodarki magazynowej do zadań CAM należy automatyzacja operacji transportu. Materiały, półfabrykaty i wyroby gotowe są automatycznie przemieszczane i załadowywane w wolne przestrzenie magazynowe, a następnie pobierane według określonych wcześniej reguł priorytetu. Sterowane i nadzorowane elektronicznie urządzenia transportowe poruszają się bez udziału kierowcy po optymalnych trasach, które mogą być wyznaczone każdorazowo przez komputer.
Komputerowo wspomagana kontrola jakości - CAQ
• Podstawowym zadaniem CAQ jest zapewnienie wysokiej jakości produkcji, za pomocą pętli sprzężeń zwrotnych.
Narzędzia CAQ wspomagają następujące funkcje kontroli jakości:
– Przygotowanie danych niezbędnych do planowania i kontroli jakości wyrobów
– Przygotowanie danych o jakości, dla sterowania procesami wytwórczymi
– Przygotowanie dokumentacji wyników kontroli – Automatyzacja procesów pomiaru i kontroli.
• System CAQ w środowisku CIM – spina wszystkie
obszary sfery wytwórczej pobierając i przekazując dane pomiędzy systemami MRP II, CAD, CAM i CAPP.
Rys. Miejsce CAQ w środowisku CIM
CIM
Komputerowo wspomagane zarządzanie PPC (MRP II)
Planowanie i sterowanie produkcją
CAD CAQ CAPP
CAM
Komputerowo wspomagane wytwarzanie
Komputerowo wspomagane
przygotowanie produkcji i planowania procesów – CAP i CAPP
• Systemy te realizują zadania objęte funkcjonalnością systemu MRP II. Ich podstawowe zadania to:
– Ustalenie warunków obróbki dla operacji
maszynowych (stanowisk roboczych) oraz ustalenie norm czasowych dla tych operacji
– Ustalenie kolejności indywidualnych operacji
produkcyjnych dla wyprodukowania danej części lub produktu, czyli ustalenie marszrut technologicznych – Obliczenia obciążenia maszyn i pracochłonności dla
programu produkcji.
CAP i CAPP
• Systemy CAP i CAPP dostarczają danych dla planowania produkcji i planowania kosztów
normatywnych.
• Integracja systemów CAD, CAP/CAPP i CAM jest uważana za alternatywną ścieżkę
informatyzacji wobec ścieżki wdrożenia i integracji systemów CAD i MRP II.
Oprogramowanie CAP/CAPP uzupełnia systemy CAD o ważne funkcje planistyczne, w przypadku gdy przedsiębiorstwo nie decyduje się na
wdrożenie systemu MRP II (ERP).
Hierarchia podsystemów CIM
Kolejność działania poszczególnych podsystemów CIM można przedstawić
następująco: proces rozpoczyna się od działania systemów CAD i CAP, za pomocą których
tworzona jest konstrukcja wyrobu i technologia wykonania. Następnie w systemie PPC (MRP II) odbywa się planowanie i sterowanie produkcją i wreszcie system CAM steruje maszynami i
urządzeniami technologicznymi, transportowymi
i magazynowymi. System CAQ kontroluje jakość
wykonania.
Projektowanie wyrobów Programowanie
produkcji
Planowanie warsztatowe Zarządzanie
obiegiem zleceń Harmono-
gramowanie
Bilansowanie mocy produkcyjnych Sterowanie procesami wytwórczymi
Sterowanie maszynami, DNC, CNC Sterowanie urządzeniami transportowymi i
magazynami Kontrola jakości Rys. Podsystemy CIM według kolejności przebiegu
CAD
CAP PPC
PPC
PPC CAM CAM
CAQ
Główne koncepcje realizacji środowiska CIM
• Według koncepcji zalecanej w 1985 przez niemiecką Komisję do Spraw Wytwarzania system CIM składa się z dwóch
zasadniczych bloków: CAD/CAM oraz PPS (obecnie MRP II), które wymieniają ze sobą informacje. Systemy CAD/CAM obsługują sferę techniczną a system PPS wspomaga zarządzanie sferą
ekonomiczną.
CIM wytwarzanie zintegrowane
komputerowo
projektowanie i wytwarzanie wspomagane komputerowo
CAD/CAM
CAD
badanie i projektowanie
CAP
plany pracy
CAM
wytwarzanie części i montaż
CAQ
kontrola jakości
PPC
planowanie i sterowanie produkcją
programowanie produkcji planowanie
jakościowe plany terminów i obciążenie mocy
plany terminów i obciążenie mocy kontrola realizacji
zleceń
Rys. Koncepcja CIM
Koncepcja Scheera model Y - CIM
• Model Y-CIM scheer opublikował w 1990 roku. Pokazuje on dwa zasadnicze systemy przedsiębiorstwa
przemysłowego: system planowania i sterowania produkcją (lewe ramię modelu Y-CIM) oraz
ukierunkowany technicznie system do produkowania wyrobów i sterowania urządzeniami produkcyjnymi (prawe ramię modelu Y-CIM). Elementy dodatkowe to:
listy elementów wyrobów, programy produkcji i środki produkcji.
• Scheer podkreśla, że w ramach CIM dąży się do kompleksowego rozważenia wszystkich funkcji
przedsiębiorstwa przemysłowego, starając się rozwiązać zarówno zadania o charakterze ekonomicznym, jak i
technicznym.
Koncepcja Scheera model Y - CIM
• Lewe ramię: podstawowe ekonomiczne funkcje planistyczne ukierunkowane na zlecenie
• Planowanie i sterowanie produkcją
– Sterowanie zleceniami (zbyt) – Kalkulacja kosztów
– Planowanie produkcji wyrobów gotowych – Gospodarka materiałowa
– Harmonogramowanie zdolności produkcyjnych – Bilansowanie zdolności produkcyjnych
– Wydanie zlecenia
– Sterowanie produkcją
– Rejestracja danych operacyjnych – Kontrola (ilość, czas, koszty)
– Sterowanie wysyłką
Koncepcja Scheera model Y - CIM
• Prawe ramię: podstawowe funkcje techniczne ukierunkowane na produkt
• Systemy CAE, CAD, CAM (CAP, CAQ)
– Projektowanie wyrobów – Konstruowanie
– Planowanie procesów produkcyjnych – Programowanie NC
– Sterowanie maszynami NC, CNC, DNC i robotami – Sterowanie transportem
– Sterowanie magazynem – Sterowanie montażem – Konserwacja, remont – Zapewnienie jakości
CIM jako realizacja koncepcji fabryki przyszłości
• Wdrożenie w przedsiębiorstwie koncepcji CIM prowadzi do realizacji tzw. zintegrowanej fabryki przyszłości. W zintegrowanym przedsiębiorstwie przyszłości integracji zostają poddane cztery
obszary:
– Planowanie i sterowanie produkcją – Konstruowanie i planowanie wyrobów – Produkcja
– Sterowanie magazynem
Rys. Koncepcja funkcjonalnej integracji w przedsiębiorstwie przyszłości Sieci
zewnętrzne
Planowanie i sterowanie produkcją (MRP II)
Zarządzanie danymi Sterowanie siecią
Produkcja (CAM/CAQ)
Sterowanie Magazynem (CAM) Planowanie
i sterowanie produkcją (MRP II)
materiały
dane dane
dane
dane
dane
Planowanie i sterowanie produkcją (MRP II)
Zaopatrzenie Planowanie
zdolności produkcyjnych Zarządzanie
zleceniami
Kalkulacja kosztów
Rejestracja danych
Sterowanie warsztatem Informacje rynkowe,
Zamówienia klientów
Konstruowanie i planowanie
wyrobów (CAD/CAE/CAP)
CAD
Symulacje
Planowanie jakości Planowanie
procesów
Produkcja (CAM/CAQ)
Sterowanie transportem
DNC, CNC
Sterowanie jakością Sterowanie
robotami
Sterowanie magazynem
(CAM)
Kontrola wejściowa
Automatyczne wejście/wyjście Zakup części
i materiałów
Wysyłka
