Tomasz Sawicki*
pożar sk ład ow isk a opon
Składowisko opon
samochodowych w warunkach pozorowanego pożaru
Opisano próby przeprowadzone przez Warszawską Straż Pożarną, mające na celu zbadanie stopnia zagrożenia i sposobu gaszenia składowiska opon.
Słowa kluczowe: pożar składowiska opon
Car tyres stockyard in conditions of simulated fire
The article describes tests conducted by the Warsaw Fire Brigade, aiming at studying the level of danger and way of extinguishing tyres stockyard.
Key words: tyres stockyard fire
G u m a , ja k w ia d o m o , p o w s ta je w w y n ik u w u lk a n i
zacji k a u c z u k u n a tu ra ln e g o , k a u c z u k ó w s y n te ty c z n y c h lu b ic h m ie sz a n in . P o d s ta w o w y m sk ła d n ik ie m g u m y są ła ń c u c h o w e p o lim e r y c z n e w ę g lo w o d o ry z a w ie ra ją c e m o n o m e ry iz o p re n u , b u ta d ie n u , c h lo ro p re n u itp. W ła ś c iw o ś c i g u m y z a le ż ą w d u ż y m sto p n iu o d w y jś c io w y c h p o lim e ró w , ic h b u d o w y c h e m ic z n e j o ra z d o d a tk u in n y ch s k ła d n ik ó w [1].
O d c z a s u w y n a le z ie n ia w u lk a n iz a c ji w 1839 ro k u p rz e z A m e r y k a n in a C .N . G o o d y e a ra , g u m a z d o b y ła w c ią g u lat sta łe m ie js c e ja k o m a te ria ł k o n s tru k c y jn y o s p e c y f ic z n y c h w ła ś c iw o ś c ia c h : w y s o k ie j e la s ty c z n o śc i, z d o ln o ś c i d o d u ż y c h o d k s z ta łc e ń sp rę ż y s ty c h , o d p o r n o ś c i n a d z i a ła n ie a k ty w n y c h z w ią z k ó w c h e m ic z n y c h , m a łej p rz e p u s z c z a ln o ś c i w o d y i g a z ó w i in.
O b e c n ie n ie m o ż liw e b y ło b y u ż y w a n ie p o ja z d ó w m e c h a n ic z n y c h b e z u d z ia łu e le m e n tó w g u m o w y c h . S z a c u je się, że o k o ło 8 0 % p r o d u k o w a n e g o k a u c z u k u z u ż y w a p rz e m y s ł g u m o w y , p rz e d e w s z y s tk im d o p ro d u k c ji op o n .
S z y b k i r o z w ó j tr a n s p o r tu d r o g o w e g o p o w o d u je w z ro st z a p a s ó w z u ż y ty c h o p o n . W P o ls c e d a n e s ta ty s ty c z n e w o s ta tn ic h la ta c h w s k a z u ją n a sta ły w z ro s t ilo ś ci r e je s tro w a n y c h p o ja z d ó w . O b e c n ie w n a s z y m k ra ju z a re je s tro w a n y c h je s t o g ó łe m o k o ło 1 2 m in p o ja z d ó w s iln ik o w y c h .
R o z w ó j m o to ry z a c ji sp o w o d o w a ł, że w m a g a z y n a c h i n a s k ła d o w is k a c h z n a jd u ją się ty s ią c e to n o p o n s a m o c h o d o w y c h . W ię k s z o ś ć su ro w c ó w u ż y w a n y c h do p ro d u k c ji g u m y , tj. k a u c z u k , sia rk a , sa d z a , a ta k ż e s a m a g u m a są m a te ria ła m i p a ln y m i. P o w o d u je to, że z a g r o ż e n ie p o ż a ro w e w sk ła d a c h o p o n j e s t w y s o k ie , a d o d a t
k o w o p o tę g u je j e ró w n ie ż d u ż a in te n s y w n o ś ć p a le n ia się o p o n , ja k i tru d n o ś c i z ic h u g a s z e n ie m ( w y s o k a w a r tość o p a ło w a ). F a k ty c z n e p o ża ry , ja k ie m ia ły m ie js c e w o s ta tn ic h la ta c h w z a k ła d a c h p ro d u k c y jn y c h o ra z w sk ła d a c h s u ro w c ó w i o p o n [2], p o tw ie rd z a ją tę tezę.
* Sąd Okręgowy, Legnica
W s k u te k p o ż a r ó w p r o d u k tó w g u m o w y c h d u ż a ilo ś ć p o te n c ja ln ie sz k o d liw y c h p ro d u k tó w sp a la n ia , ta k ic h ja k : tle n k i sia rk i (S O2 i S O3), tle n e k w ę g la (C O ), tle n e k az o tu (N O ) i d w u tle n e k a z o tu (N O2), d w u tle n e k w ę g la (C O2), a ta k ż e n ie s p a lo n y c h w ę g lo w o d o ró w o ra z sa d zy i sm oły, w y d z ie la się d o atm o sfe ry , o d d z ia ły w uj ąc n e g a ty w n ie n a śro d o w isk o .
W a ż n y m p a ra m e tre m z p u n k tu w id z e n ia o c h ro n y p rz e c iw p o ż a ro w e j je s t w ie lk o ść c ie p ła s p a la n ia , k tó re w p rz y p a d k u sk ła d o w a n y c h o p o n w s to s ie j e s t b a rd z o w y s o k ie i w y n o si 33 M J/k g [3]. J e d n a to n a k a u c z u k u lu b w y ro b ó w g u m o w y c h p rzy sw o b o d n y m p a le n iu się m o ż e p ło n ą ć o d 5 0 d o 6 0 g o d zin .
A b y w p ra k ty c e z b a d a ć z a g ro ż e n ie p o ż a ro w e s k ła d u o p o n , W a rs z a w s k a S tra ż P o ż a rn a p r z e p ro w a d z iła ć w ic z e n ia z w y k o rz y s ta n ie m 1 0 0 0 to n z u ż y ty c h o p o n [4]. D e c y d u ją c się n a je d n o ra z o w e sp a le n ie ta k iej ilo ś c i o p o n p o s ta n o w io n o p rz e p ro w a d z ić b a d a n ia i p ró b y d o ty c z ą c e z a ró w n o z a g a d n ie ń p r e w e n c y jn y c h , ja k i g a ś n i
cz y ch . W ć w ic z e n ia c h o k re ś lo n o m ię d z y in n y m i n a s tę p u ją c e c e le sz k o le n io w e :
• d o k o n a n ie p o m ia r ó w w ie lk o ś c i p r o m ie n io w a n ia c ie p ln e g o p ło n ą c y c h sto só w o p o n o ra z s p r a w d z e n ie z d o ln o ś c i r o z p r z e s trz e n ia n ia się o g n ia n a s ą s ie d n ie sto sy o p o n ,
• z b a d a n ie m o ż liw o śc i i sz y b k o ś c i ro z p r z e s tr z e n ia n ia się o g n ia n a o to c z e n ie p rz y te g o ro d z a ju p o ż a rz e o ra z w y p ró b o w a n ie n a js k u te c z n ie js z y c h te c h n ik lo k a liz a c ji i lik w id a c ji ta k ic h p o ża ró w ,
• p r z e p ro w a d z e n ie p ró b z z a k re su te c h n ik i g a s z e n ia d u ż e g o p o ż a ru o p o n z z a s to s o w a n ie m p o w s z e c h n ie u ż y w a n y c h p rz e z stra ż p o ż a rn ą śro d k ó w g a ś n i
cz y ch .
P rz e z n a c z o n e d o sp a le n ia o p o n y u ło ż o n o w p ię c iu s to sa ch o w y so k o śc i o k o ło 2 m , o d le g ły c h o d sie b ie o 2 0, 30 i 50 m . W p ie rw s z y m sto s ie z g ro m a d z o n o 1 0 0 0 o p o n , a w n a s tę p n y c h p o o k o ło 3 5 0 0 o p o n . W o k ó ł o s ta tn ie g o sto s u w o d le g ło ś c i 5, 10 i 15 m u ło ż o n o m a łe sto s y k o n tro ln e o w y so k o ś c i o k o ło 1 , 5 m ( 5 o p o n u ło ż o n y c h j e d n a n a d ru g ie j). P o g o d a b y ła sło n e c z n a , te m -
Staofowtesuf nr 1 styczeń - luty 2003 r. TOM 7
pożar składowiska opon
p e r a tu r a p o w ie trz a w y n o s iła 27 °C , w ia tr b y ł słab y , w ie ją c y w k ie ru n k u u ło ż e n ia sto só w (o d p ie rw s z e g o ku n a s tę p n y m ). Z p o m o c ą b e n z y n y p o d p a lo n o z d w ó c h stro n p ie rw s z y sto s. P o o śm iu m in u ta c h o g ie ń o b ją ł c a łą p o w ie r z c h n ię sto su . S w o b o d n y d o stę p p o w ie trz a p o w o d o w a ł z w ię k s z o n ą in te n s y w n o ś ć sp a la n ia , ale g ęsty c z a r n y d y m p r z e s ła n ia ł p ło m ie n ie z m n ie js z a ją c siłę i z a s ię g p r o m ie n io w a n ia cie p ln e g o .
F o t.
Pożar składu opon samochodowych. Widoczna
duża intensywność palenia się opon.
P o u p ły w ie 20 m in u t o d c h w ili p o d p a le n ia p rz y s tą p io n o d o g a s z e n ia p o ż a ru . P o c z ą tk o w o e fe k ty g a ś n ic z e b y ły n ie w ie lk ie . D o p ie ro p o 35 m in u ta c h d z ia ła ń g a ś n i
c z y c h p o ż a r z o s ta ł p r z y g a s z o n y d o sta d iu m u m o ż liw ia ją c e g o c a łk o w ite z b liż e n ie się d o sto su . P o m ia ry d o k o n a n e w b e z p o ś re d n ie j o d le g ło ś c i o d p rz y g a s z o n e g o s to su w y k a z a ły z n ik o m e , le d w o w y c z u w a ln e p ro m ie n io w an ie . P o z a p rz e s ta n iu g a s z e n ia p o 15 m in u ta c h n a s tą p iło p o n o w n e r o z g o rz e n ie sto su o p o n , k tó ry n a s tę p n ie u g a s z o n o c a łk o w ic ie . P rz y s tą p io n o do o b se rw a c ji d ru g ie g o sto s u , o d d a lo n e g o 2 0 m o d p ie rw s z e g o , w k tó ry m n ie s tw ie r d z o n o w id o c z n y c h ś la d ó w o d d z ia ły w a n ia te m p e ra tu ry .
N a s tę p n ie w ten sa m s p o só b p o d p a lo n o p o k o le i p o z o s ta łe stosy. P o 2 0 m in u ta c h n a sk u te k p ro m ie n io w a n ia z a p a lił się sto s k o n tro ln y (5 o p o n ) u ło ż o n y p o s tro n ie z a w ie trz n e j, p o u p ły w ie d a lsz y c h 5 m in u t z a p a lił się d ru g i sto s k o n tro ln y . O b a te sto sy z n a jd o w a ły się w o d le g ło ś c i 5 m o d p ło n ą c e g o sto su , z a w ie ra ją c e g o 3 5 0 0 o p o n . N a n a s tę p n y c h sto s a c h k o n tro ln y c h , u ło ż o n y c h w o d le g ło ś c i 10 i 15 m o d p a lą c e g o się sto su , w y s tą p iły śla d y d z ia ła n ia w y so k ie j te m p e ra tu ry , w p o s ta c i n a d ta p ia n ia i p o r o w a c e n ia gum y. S to sy te je d n a k n ie z a p a liły się p ło m ie n ie m . T ak sa m o n ie z a p a lił się
sto s k o n tro ln y u ło ż o n y w o d le g ło ś c i 5 m o d stro n y n a w ie trz n e j. Z te g o w y c ią g n ię to w n io s e k , ż e in te n s y w n e d z ia ła n ie c h ło d z ą c e p o w ie trz a k o n c e n tr y c z n ie d o p ły w a ją c e g o d o p a lą c y c h się sto s ó w i p o c h ła n ia n ie w y p ro - m ie n io w a n e j e n e rg ii c ie p ln e j p rz e z o b fity , c z a rn y d y m p rz e c iw d z ia ła ro z p rz e s trz e n ia n iu się p o ż a ru .
P o m ia ry n a tę ż e n ia p r o m ie n io w a n ia c ie p ln e g o d o k o n a n e g o w o k ó ł sto s ó w s w o b o d n e g o s p a la n ia w y k a z a ły, ż e n a js iln ie js z e p ro m ie n io w a n ie w y s tę p u je w c z a s ie 2 0 d o 4 0 m in u t o d z a p a le n ia o p o n .
N a p o d s ta w ie w y n ik ó w p ró b i b a d a ń p o ż a ró w s to só w o p o n p r z e p ro w a d z o n y c h w k ra ju i z a g ra n ic ą [3], w y c ią g n ię to n a s tę p u ją c e w n io sk i:
• g u m a i k a u c z u k i są m a te ria ła m i tru d n o z a p a ln y m i (te m p e ra tu ra z a p a le n ia g u m y w y n o s i 3 6 0 °C ). D o z a p a le n ia sto s u o m a s ie k ilk u ty s ię c y kg p o trz e b n e j e s t k ilk a litró w b e n z y n y o ra z c z a s p o n a d 5 m in u t.
S to sy z a p a la ją się ty m tru d n ie j, im śc iśle j są u ło żo n e ;
• te m p e ra tu ra p ło m ie n ia p a lą c e g o się sto su w y n o si o k o ło 1200 °C . P rz y p o ż a rz e sto s u o m a s ie k ilk u s e t k g , w o d le g ło ś c i 5 m o d n ie g o te m p e r a tu ra m ie rz o n a o d s tro n y z a w ie trz n e j w y n o si o k o ło 2 0 0 °C ;
• p rz y sile w ia tru 4 m /s, p o w ie rz c h n i sto su 9 0 m 1 w y s o k o ś c i 1,7 m ro z s z e rz a n ie się p ło m ie n i w y n o si o k o ło 1 m /s, a w y s o k o ś ć p ło m ie n i się g a 15-28 m ;
• p rz e rz u c e n ie się o g n ia z k ie ru n k ie m w ia tru , z j e d n e g o sto s u n a d ru g i z n a jd u ją c y się w o d le g ło ś c i
2 m , n a s tę p u je p o o k o ło 1 0 0 s;
• c a łk o w ite u g a s z e n ie sto su w y m a g a ro z g a rn ię c ia go i in te n s y w n e g o d łu g ie g o z le w a n ia w o d ą . N p. u g a sz e n ie sto su o p o n o m a sie 2 0 0 k g trw a o k o ło 2
g o d z in ;
• n a jb a rd z ie j s k u te c z n y m z tr a d y c y jn y c h ś ro d k ó w g a ś n ic z y c h d o g a s z e n ia d u ż e g o p o ż a ru o p o n je s t p ia n a g a ś n ic z a , a n a s tę p n ie w o d a p o d a w a n a w p o s ta ci z w a rty c h p rą d ó w g a ś n ic z y c h ;
• w p r z y p a d k u s k ła d o w a n ia d u ż e j ilo ś c i o p o n n a w o ln y m p o w ie tr z u lu b p o d w ia ta m i i u ło ż e n iu o p o n d o w y s o k o ś c i 3 m , m in im a ln e o d le g ło ś c i m ię d z y s to s a m i n ie p o w in n y b y ć m n ie js z e n iż
2 0 m .
