IWONA KOSIERADZKA, MARIA FABIJAŃSKA
ZASTOSOWANIE OWSA NAGIEGO W MIESZANKACH DLA KURCZĄT BROJLERÓW
S t r e s z c z e n i e
Możliwość zastosowania w żywieniu zwierząt ziarna nagich odmian owsa, charakteryzujących się du
żą koncentracją energii i białkiem o wysokiej wartości biologicznej, jest ograniczona obecnością polisa
charydów nieskrobiowych - zwłaszcza β-glukanów. Eksperyment przeprowadzono na 98 kurczętach rasy Starbro podzielonych na 7 grup żywieniowych otrzymujących izoenergetyczne i izobiałkowe mieszanki 0 zróżnicowanym poziomie owsa nagiego. Trzy mieszanki zawierały enzym Avizyme 1100 (Finfeeds Int.) Stwierdzono, że wprowadzenie 20 i 40 procent bezłuskiego owsa do pełnoporcjowej mieszanki star
ter nie ma istotnego wpływu na podstawowe wskaźniki produkcyjne ale zastosowanie owsa jako jedynego zboża w mieszance (66,7%) powoduje ich istotne pogorszenie. Uzupełnienie diety dla kurcząt enzymem β-glukanazą znosi całkowicie negatywne skutki wywołane oddziaływaniem substancji antyżywieniowych owsa umożliwiając stosowanie ziarna tego zboża w dowolnych ilościach zgodnie z bilansem składników pokarmowych i potrzebami zwierząt.
Wstęp
Katedra Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej SGGW od czterech lat prowa
dzi badania nad oceną wartości pokarmowej ziarna Polskich odmian owsa nagiego.
Pozbawione łuski ziarno owsa charakteryzuje się wysoką wartością energetyczną 1 dużą koncentracją składników pokarmowych [2, 9, 10].Tłuszcz owsa nagiego ma korzystny skład kwasów tłuszczowych a wartością biologiczną białka przewyższa inne zboża [8, 14].
Owies nagi wydaje się być doskonałą paszą dla drobiu jako gatunku wymagają
cego szczególnie intensywnego żywienia ze wzglądu na szybkie tempo wzrostu [3].
Celem doświadczenia było określenie możliwości zastapienia w mieszankach ty
pu starter kukurydzy i pszenicy ziarnem nagiego owsa.
Mgr inż. I. Kosieradzka, dr hab. M. Fabijańska, prof. SGGW, Katedra Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej SGGW - Warszawa.
Owies, ze wzglądu na zawartość substancji o działaniu antyżywieniowym - β- glukanów, pentozanów, fitynianów, nie może być skarmiany bez ograniczeń [13].
Młode kurczęta wykazują szczególną wrażliwość na zawartość tych substancji co jest konsekwencją słabo rozwiniętego przewodu pokarmowego i niskiego poziomu enzy
mów trawiennych. W ysokie udziały procentowe tego zboża w diecie wym agają uzu
pełnienia enzymami.
Materiał i Metody
Do doświadczenia użyto owsa nagiego STH 296 pochodzącego z hodowli ZDIHAR w Strzelcach koło Kutna gdzie prowadzone są prace hodowlane nad tą od
m ianą zboża [11, 12]. Zwierzęta doświadczalne - kurczęta jednodniówki, samce rasy Starbro, pochodzące z komercyjnej wylęgami żywiono przez pierwszy tydzień mie
szanką prestarter zawierającą 10% owsa nagiego. Po siedmiu dniach zwierzęta po
dzielono na 7 grup doświadczalnych po 14 sztuk w grupie, tak aby średnia masa pta
ków w każdej grupie była zbliżona. Kurczęta umieszczono po dwie sztuki w klatce i żywiono granulowanymi izobiałkowymi i izoenergetycznymi mieszankami starter (skład Tab. 1). Dieta dla gm py 1 - kontrolnej zawierała 20% kukurydzy, w grupie 2 i 3 kukurydzę całkowicie zastąpiono nagim owsem (20% mieszanki) a w gmpie 4 i 5 owies zastąpił oprócz kukurydzy także część pszenicy i stanowił 40 % mieszanki. Gru
pa 6 i 7 otrzymywały mieszankę w której ziarno nagiego owsa było jedynym zbożem (66,7%) Diety 3, 5, 7 zawierały dodatek enzymu Avizyme 1100 (Finfeeds Int).
W szystkie mieszanki zbilansowano na zawartość lizyny, metioniny a także fosforu dostępnego.
Przez cały okres doświadczenia zwierzęta miały swobodny dostęp do paszy i w o
dy. Kontrolowano pobranie mieszanek (ważenie niewyjadów) i masę ciała ptaków. Po 21 dniach ubito połowę kurcząt z każdej gmpy i dokonano pom iam długości i masy wypreparowanego i oczyszczonego jelita cienkiego a także lepkości treści jelitowej w nadsączu w temp 40°C (viskozymetr Brookfield DV-II + LV).
Wyniki i dyskusja
Częściowe zastąpienie kukurydzy i pszenicy w diecie owsem nagim (20 i 40 procent mieszanki) spowodowało niewielki, nieistotny statystycznie spadek pobrania paszy przez zwierzęta i obniżenie przyrostów (Tab. 2.) statystycznie istotny spadek wartości wskaźników produkcyjnych nastąpił natomiast w grapie VI żywionej mieszanką, w której owies stanowił jedyne zboże. W iększa zawartość β-glukanów w diecie zwią
zana z wyższym udziałem owsa była przyczyną pogorszenie wyników w zakresie ba
danych cech produkcyjnych co potwierdzają badania autorów Kanadyjskich [3,5].
Dodanie enzymu wpłynęło korzystnie na wskaźniki wzrostu i pobrania paszy. Nawet
T a b e l a 1
Skład chemiczny i wartość pokarmowa mieszanek typu starter.
Chemical composition and nutrition value of starter mixtures.
Grupa / Group
1 2 3 4 5 6 7
Owies nagi / Naked oats 0 20,0 20,0 40,0 40,0 66,7 66,7
Pszenica / Wheat 37,5 40,9 40,9 24,2 24,2 0 0
Kukurydza / Corn meal 20,0 0 0 0 0 0 0
Śruta p.e. sojowa
Soybeen meal 34,3 32,1 32,1 30,5 30,5 29,3 26,0
Olej sojowy
Soybeen oil 4,2 3,0 3,0 1,3 1,3 0 0
Fosforan 2-wapn
Dicalcium phosfate 1,8 1,8 1,8 1,8 1,8 1,8 1,8
Kreda pastewna
Limestone 1,05 1,05 1,05 1,05 1,05 1,05 1,05
Metionina / Methionine 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15
Lizyna / Lysine 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1
NaCl 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3
Extramix*
Vitamin-mineral premix 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5
β-glukanaza
β-glukanase - - 0,1 - 0,1 - 0,1
Skrobia / Starch 0,1 0,1 - 0,1 - 0,1 -
Energia metabol. MJ/Kg
Metabol. Energy MJ/Kg 12,3 12,3 12,3 12,2 12,3 12,3 12,3
Włókno surowe [%]
Crude fiber 3,3 3,1 3,0 2,9 2,9 2,7 2,6
Białko ogólne [%]
Crude protein 22,7 22,7 22,4 22,8 22,5 22,8 22,5
Metionina+cystyna
Metionine+cy stine 0,80 0,81 0,81 0,82 0,82 0,84 0,84
Lizyna / Lisyne 1,14 1,11 1,11 1,10 1,10 1,11 1,11
Wapń / Calcium 0,91 0,91 0,91 0,91 0,91 0,92 0,92
P-przyswajalny
Available P 0,419 0,426 0,426 0,431 0,431 0,437 0,437
Ekstramiks Brojler Starter (Rolpasz)
T a b e l a 2
Wybrane wyniki produkcyjne kurcząt brojlerów żywionych mieszankami pełnoporcjowymi typu starter o zróżnicowanym poziomie owsa nagiego.
Selected production results of broilers fed complete starter diets containing variable levels of naked oats.
%Owsa nagiego
% Naked oats 0 20 40 66,7
Grupa / Group 1 2 3 4 5 6 7 SEM
Enzym β-glukanaza
Enzyme β-glucanase - - + - + - + -
Liczba kurcząt
No.of broilers 14 14 14 14 14 14 14 -
Początk. masa ciała [g/szt]
Begin. Live weight tg/bird]
187,32 184,89 184,41 183,29 183,29 186,1 182,92 -
Masa ciała w 21 dniu tuczu [g/kg]
Body weight [g/szt]
1017,07 a
969,53 a
1007,24 a
963,80 a
967,72 a
779,94 b
994,55
a 24,09
Sr. Przyrost masy ciała [g/szt]
Avrg. Body weight gain [g/bird]
698,86 bc
685,54 b
723,54 c
675,40 b
699,01 bc
511,41 a
696,71
bc 13,07
Pobranie paszy [g/szt]
Feed intake [g/bird]
1670,21 ab
1655,86 ab
1738,93 b
1615,00 ab
1678,64 ab
1528,64 a
1696,43
ab 70,70
Zużycie paszy na przyrost m.c. [g/kg]
2409,98 a
2413,08 a
2396,75 a
2377,15 a
2398,25 a
2992,36 b
2434,28
a 94,85
Zużycie energii metabolicznej na przyrost m.c. [MJ/kg]
AMEn/b.weight gain [MJ/kg]
29,64 a
29,68 a
29,48 a
31,04 a
29,23 a
36,66 b
29,82
a 0,80
Zużycie białka og. na przyrost m.c. [g/kg]
Tot.protein/b.weight gain [g/kg]
29,64 a
29,68 a
29,48 a
31,05 a
29,23 a
36,65 b
29,82
a 0,80
Tymi samymi literami oznaczono grupy dla których różnice średnich wartości są statystycznie nieistotne (p<0,05).
Values with the same letters denote groups in which differences are statistically non-significant (p<0,05).
przy maksymalnej zawartości owsa w mieszance (grupaVII) kurczęta przyrastały po
dobnie jak w pozostałych grupach i równie chętnie pobierały paszę. Również wskaź
niki zużycia energii metabolicznej i białka ogólnego paszy na kilogram przyrostu masy
ciała w grupach otrzymujących mieszanki z enzymem (grupa III, V, VII) nie odbiegały
od wartości uzyskanych w grupie kontrolnej. Pozytywne efekty działania egzogennego
enzymu były widoczne już po pierwszym tygodniu tuczu ponieważ najmłodsze zwie
rzęta najsilniej reagują na nadmiar β-glukanów w diecie [4, 6, 13].
T a b e l a 3 Wartość wybranych parametrów organów wewnętrznych kurcząt żywionych mieszankami o zróżnicowa
nym udziale owsa nagiego i ubitych w 21 dniu tuczu.
Values of selected parameters of internal organs of broilers fed diets containing variable levels of naked oats and slaughtered on day 21.
%Owsa nagiego
% of naked oats 0 20 40 66,7
Grupa / Group 1 2 3 4 5 6 7 SEM
Enzym β-glukanaza
Enzyme β-glucanase - - + - + - + -
Względna masa jelita cienkiego
[g/100g m.c.]
Relative small inte
stine weight [g/100g b.weight]
4,81 a
4,65 a
5,38 a
5,38 a
4,69 a
8,00 b
4,71
a 0,30
Względna długość jelita cienkiego
[cm/100g m.c.]
Small intestine relative length
[cm/100g b.weight]
50,52 a
53,01 a
50,63 a
60,73 b
51,13 a
70,13 c
51,75
a 0,93
Długość : masa jelita cienkiego
Small intestine length/weight
2,15 ab
2,38 bc
2,12 ab
1,97 a
2,18 ab
2,55 c
2,32
abc 0,12
Lepkość treści jeli
towej [cPa]
Viscosity of digesta [cPa]
2,97 a
3,04 a
2,70 a
6,39 a
3,15 a
81,74 b
3,33
a 5,65
Tymi samymi literami oznaczono grupy dla których różnice średnich wartości są statystycznie nieistotne (p<0,05).
Values with the same letters denote groups in which differences are statistically non-significant (p<0,05).
W ysoka lepkość treści jelitowej i odchodów będąca skutkiem pobrania dużej ilo
ści rozpuszczalnych β-glukanów [5, 6, 7, 13] jest powodem pogorszenia strawności składników pokarmowych - skraca czas przechodzenia pokarmu przez przewód po
karmowy a tym samym wpływa negatywnie na wykorzystanie paszy przez zwierzę.
Powoduje wydłużenie jelita (Tab. 3) a także rozdęcie żołądka co jest związane z żelu
jącym i i pęczniejącymi właściwościami polisacharydów nieskrobiowych [1]. 40 % udział owsa w diecie (grupa IV) spowodował dwukrotny wzrost lepkości treści jelito
wej w stosunku do wartości uzyskanych dla zwierząt pobierających paszę nie zawie
rającą badanego zboża (grupa 1). Przy maksymalnym poziomie owsa w diecie (gru- paVI) lepkość treści jelitowej była wielokrotnie wyższa. Podanie mieszanki uzupełnio
nej enzymem rozkładającym wiązanie β-glukanowe znacznie obniżyło lepkość treści pokarmowej jelit co w konsekwencji doprowadziło do poprawy wskaźników produk
cyjnych i wzrostowych.
W nioski
Owies nagi ze względu na dużą zawartość rozpuszczalnych β-glukanów może tylko częściowo zastąpić kukurydzę i pszenicę w mieszankach typu Starter dla drobiu.
Udział owsa w diecie nie powinien przekraczać 40% mieszanki
Zastosowanie enzymu-β-glukanazy znosi negatywny wpływ substancji antyży- wieniowych owsa na przewód pokarmowy ptaka i umożliwia całkowite zastąpienie nim innych zbóż.
L IT E R T U R A
[1] Boros D.: Włokno pokarmowe w żywieniu drobiu. Mat. Konf. Radzików, 1997, 141-155.
[2] Cave N.A., Barrows V.D.: Naked Oats in Feeding The Broiler Chicken. Poultry Science, 64, 1985, 771-773.
[3] Cave N.A., Barrows V.D.: Evaluation of naked oat (Avena nuda) in broiler chicken diet. Can. J.
Anim. Sci., 73, 1993, 393-399.
[4] Cave N A, Wood PJ, Burrows V.D.: The Nutritive Value of Naked Oats for Broiler Chicks as Affected by Dietary Additions of Oat Gum, Enzyme, Antibiotic, Bile Salt and Fat - Soluble Vita
mins. Can. J. Anim. Sci., 70, 1990, 623-633.
[5] Cave N.A. Wood PJ. Burrows V.D.: Estimation of an Acceptable β-glucan Level for Broiler Chick Diets. Can. J. Anim. Sci., 72, 1992, 691-694.
[6] Clasen H.L.: Cereal Grain Starch and Exogenous Enzymes in Poultry Diets. Animal Feed Science Technology, 62, 1996, 21-27.
[7] Edney M.J., Campbell G.L., Classan H.L.: The Effect of β-glucanase Supplementation on Nutrient Digestibility and Growth in Broilers Given Diets Conaining Barley, Oat Groats or Wheat. Animal Feed Science Technology, 25, 1989, 193-200.
[8] Kosieradzka I., Fabijańska M.: Wartość biologiczna białka ziarna wybranych odmian owsa XXV Sesja naukowa KŻZ KNZ PAN Poznań, 1995, 35-37.
[9] Maurice D.V., Jones J.E., Hall M.A. Castaldo D.J., Whisenhunt J.E.: Chemical Composition and Nutritive Value of Naked Oats in Broiler Diets. Poultry Science, 64, 1985, 520-535.
[10] MacLean J., Webster A.B., Anderson D.M.:. Naked Oats in Grower and Finisher Diets for Male Chicken Roasters and Female Turkey Broilers. Can. J. Anim. Sci., 74, 1994, 135-140.
[11] Nita Z.: Hodowla owsa w Zakładzie Doświadczalnym Hodowli i Aklimatyzacji Roślin-Strzelce.
Biultyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 175, 1990, 101-102.
[12] Nita Z. Orłowska-Job W.: Hodowla owsa nagoziamistego w Zakładzie Doświadczalnym HAR w Strzelcach. Biultyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 197, 1996, 141-145.
[13] Philip J.S., Gilbert H.J., Smithard R.R.: Growth, Viscosity and beta-glucanase Activity of Intestinal Fluid in Broiler Chickens Fed on Barley-based Diets with or without Exogenous Beta-glucanase.
British Poultry Science, 36, 1995, 599-603.
[14] Zarkadas Constantinos G. Ziran Yu, Vernon D. Burrows: Protein Quality of Three New Canadian- Developed Naked Oat Cultivars Using Amino Acid Compositional Data. J. Agric. Food Chem., 43, 1995,415-421.
U T I L I Z A T I O N O F G E N E T I C A L L Y N A K E D O A T S IN B R O I L E R N U T R I T I O N
S u m m a r y
The possibility of using genetically naked oats, which naturally contain high levels of energy and protein of high biological availability, is limited because of the presence of non-starch polysaccharides - especially β-glucanes. The experiment was conducted on 98 Starbro chickens alloted to 7 feeding groups receiving isoenergetic and isoprotein diets that differed in the level of naked oats. Three feeds were sup
plemented with Avizyme 1100 (Finnfeeds Int.). The reported study indicated that 20-40 percent inclusion of the naked oats in broiler diets does not have any significant influence on the basic production parame
ters, while utilisation of the oats as the only grain ingredient in the diets (66,7 percent) substantially wors- enes the success rates. Supplementation of the feeds with β-glucanase enzyme eliminates all of the nega
tive effects of the anti-nutritional factors of the oats and allows unlimited utilisation of the genetically naked oats in broiler diets that were formulated according to their nutrient levels and 'the birds needs. §jj§
