Dokumentacja konserwatorska Przedsiębiorstwa Państwowego Pracownie Konserwacji Zabytków : powstanie i stan zasobu, sytuacja aktualna

Jan Gromnicki

Dokumentacja konserwatorska

Przedsiębiorstwa Państwowego

Pracownie Konserwacji Zabytków :

powstanie i stan zasobu, sytuacja

aktualna

Ochrona Zabytków 52/4 (207), 423-427

Jan G rom nicki

DOKUM ENTACJA KONSERW ATORSKA PRZEDSIĘBIORSTW A

PA Ń STW O W EG O PRACOW NIE KONSERWACJI ZABYTKÓW .

POW STANIE I STAN ZASOBU, SYTUACJA AKTUALNA

D okum entację konserw atorską tw o rzo n o w Przed­ siębiorstw ie Państw ow ym Pracow nie Konserwacji Z a ­ bytków od m om entu jego po w o łan ia w 1950 r. K on­ tynuow ało o n o w tej dziedzinie dośw iadczenia swego poprzednika, tj. działających od 1945 r. przy M in ister­ stwie Kultury i Sztuki, Pracow ni Konserwacji Z ab y t­ ków. Pow ołane zarządzeniem M inistra K ultury i Sztuki przedsiębiorstw o państw ow e, przejęło od nich n iek tó ­ re dziedziny prac oraz zw iązane z nimi zespoły fa­ chowców, w tym w ybitnych k o n serw ato ró w zabytków. Akt pow ołania upow ażnił PP PKZ do tw orzenia oddziałów, zakładów i pracow ni na obszarze całego kraju. Przedm iotem działalności m iało być w ykonyw a­ nie ro b ó t konserw atorskich w dziedzinie architektury, rzem iosła artystycznego i sztuki zdobniczej, rzeźby, m alarstw a i grafiki, jak rów nież „w yko n yw a n ie c zy n ­ ności w chodzących w zakres konserw acji za b y tk ó w na zlecenie M inistra K ultury i S z tu k i”, w tym także „spo­ rządzanie d o k u m en ta c ji technicznej, niezbędnej do konserwacji za b ytko w ych nieruchom ości, parków, og­ rodów i najcenniejszych o b ie k tó w b udow nictw a w iej­ s k i e g o " W w yniku kolejnych decyzji M inistra K ultu­ ry i Sztuki, zakres działalności PP PKZ był stopniow o rozszerzany2.

W początkow ym okresie istnienia, tj. w latach pięć­ dziesiątych, rozbudow yw ane były głów nie dziedziny związane z w ykonaw stw em budow lan o -k o n serw ato r- skim oraz zespoły p rojektow e i konserw atorskie. Je d ­ nak w m iarę rozw oju przedsiębiorstw a, także zakresu i problem atyki prac, szczególnie w latach sześćdziesią- tych-siedem dziesiątych, grom adziło się w okół niego coraz liczniejsze grono k o n serw ato ró w i innych spe­ cjalistów. W ynikiem ich działań było pow staw anie — towarzyszącej realizacjom — dokum entacji konserw a­ torskiej, badawczej i projektow ej. Był to dla polskich środow isk konserw atorskich, w tym także związanych z przedsiębiorstw em P racow nie Konserwacji Z abyt­ ków, okres pogłębiania p o d staw w arsztatow ych o p a r­ tych m .in. na postulacie interdyscyplinarnego działa­ nia konserw atorskiego oraz, w m iarę m ożności, w szechstronnych badań naukow ych. Pojawiły się też w tym czasie now e specjalności, tw orzące właściwe dla siebie rodzaje dokum entacji. C oraz silniej dostrzegano potrzebę ich standaryzacji i ujednolicania, m .in. w celu 1. Zarządzenie M inistra Kultury i Sztuki z 25 VIII 1 9 5 0 r. (M.P., Nr A - l 11, poz. 1 399).

2. Jedną z ostatnich, rozszerzających działalność PP PKZ, była de­ cyzja z 2 0 III 19 6 7 r., wyrażająca zgodę na pow oływ anie Pracowni A rcheologiczno-K onserw atorskich (Zarządzenie Dyrektora

Naczel-lepszego i bardziej pełnego porozum ienia oraz w sp ó ł­ pracy pom iędzy poszczególnym i specjalnościami. Spo­ w odow ała ona pow stanie serii instrukcji obejm ujących zasady i reguły postępow ania badaw czego i k onserw a­ torskiego. Powstała także seria cenników prac PKZ obejm ująca z czasem pełny ich zakres.

Druga połow a lat siedem dziesiątych i lata osiem ­ dziesiąte to okres dalszej, znacznej rozbudow y stru k tu r organizacyjnych oraz działalności PP PKZ. W kraju dom inow ały prace zw iązane z „rew aloryzacją” m iast zabytkowych (m.in. Kraków, Zam ość i inne), o d b u d o ­ wą Zam ku Królewskiego w Warszawie oraz k o n ser­ wacją wielu innych obiektów zabytkow ych. N astąpił także rozwój działalności zagranicznej, że wym ienim y tylko kraje nadbałtyckie, Niemcy, Rosję, a także dzia­ łalność Misji K onserw atorskich PKZ w Egipcie, W iet­ nam ie, Kam bodży czy M acedonii.

Treści i form ie dokum entacji służyło dośw iadczenie grom adzone podczas w ieloletnich działań specjalistów PKZ oraz w spółpracujących z nimi przedstawicieli śro ­ dowisk naukow ych ’. Opracowania wykonane w ramach prac przedsiębiorstw a, głów nie na zlecenie służby k o n ­ serw atorskiej, stanow iły zresztą częstokroć podstaw ę publikacji o charakterze naukowym i konserwatorskim. Doświadczenia poszczególnych środowisk miały zresztą istotne znaczenie zarów no dla tw orzenia zasad, jak i praktyki dokum entacji, której law inow y wręcz przy­ rost ilościowy odnotow ujem y w latach sześćdziesiątych i osiem dziesiątych. Pociągnęło to za sobą także k o n ie­ czność rozwiązań systemowych w zakresie archiwizacji i inform acji o tych m ateriałach. W oparciu o dośw iad­ czenia biur projektow ych, jak też przy w spółpracy z archiw am i państw ow ym i, w prow adzone zostały jed­ nolite zasady i przepisy dotyczące grom adzenia i prze­ chow yw ania dokum entacji. W 1979 r. ukazała się in ­ strukcja w spraw ie organizacji i zakresu działania a r­ chiw ów zakładow ych PP PKZ, nadzór nad ich działal­ nością objął ośrodek Informacji Konserwatorskiej PP PKZ w Warszawie oraz odpow iadające mu kom órki in fo r­ macji konserw atorskiej w oddziałach PP PKZ, p o d le ­ gające dyrektorom ds. naukow ych i konserw atorskich. Niestety, archiw a dokum entacji adm inistracyjno-orga- nizacyjnej znalazły się w pionie adm inistracji przedsię­ biorstw a, co pow odow ało pew ną dw oistość działania. nego PP PKZ nr 1 4 /6 7 z 3 VII 1 9 6 7 r.) oraz rworzenie właściwej dla tej dziedziny badań dokumentacji.

3. PP PKZ zawarły m.in. um ow y o współpracy z U niwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu, której realizatorem był Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa tej uczelni, oraz Instytutem H istorii Kultury Materialnej PAN w W arszawie.

Znaczenie dokum entacji dla celów k o n serw ato r­ skich a także naukow ych było w przedsiębiorstw ie d o ­ ceniane. Przykładem tego m oże być publikacja w w y­ daw nictw ach PKZ, w latach 1 9 7 2 -1 9 7 4 serii „K atalo­ gów dokum entacji i p rac k o n serw ato rsk ich PP PK Z ”. Z aw arte w nich były p o d staw o w e inform acje i dane o konserw ow anych obiektach oraz o opracow aniach w ykonyw anych w latach 1 9 5 1 -1 9 7 1 . K atalog objął 22 zeszyty w układzie ów czesnych w ojew ództw oraz ze­ szyt 23, zawierający indeksy a u to ró w prac i d o k u m en ­ tacji (1507 pozycji), m iejscow ości (1537 pozycji), szkół, w arsztatów i miejsc po ch o d zen ia dziel, a także zbiorów, w których się one znajdują4. Prace nad kata­ logami były k o n ty n u o w an e rów nież w latach następ­ nych. W archiw um PP PK Z w W arszawie znajdują się m ateriały redakcyjne obejm ujące zaktualizow ane dane 0 badaniach, pracach p ro jek to w y ch , k o n serw ato r­ skich i b u d o w la n o -k o n se rw ato rsk ich , w ykonyw anych w PP PKZ w latach 1 9 5 1 -1 9 8 8 /1 9 8 9 na obszarze ów ­ czesnych 49 w ojew ództw i w m iastach w ydzielonych. N a tej podstaw ie w ydano d rukiem trzy zeszyty nowej edycji katalogów, obejm ujących w ykaz dokum entacji 1 prac konserw atorskich p ro w ad zo n y ch w K rakow ie, zawierający 3 0 1 7 pozycji za lata 1 9 5 1 -1 9 8 8 (poprze­ dni spis zawierał ich 96 6 ); G dańsku, zawierający 1782 pozycje za lata 1 9 5 1 -1 9 8 8 (spis z ro k u 1973 zaw ierał ich 1234); oraz w Poznaniu, obejm ujący 743 pozycje za lata 1 9 5 1 -1 9 9 1 (spis z ro k u 1972 zaw ierał ich 263), co ilustruje także ilościow y przy ro st prac w ykonyw a­ nych w PP PKZ w tym okresie5. W now ej edycji spisu dokum entacji prac przyjęto zm odyfikow any bardziej przejrzysty układ rodzajów o b iek tó w i dokum entacji. Planow ane w ydanie kolejnych zeszytów bilansujących dorobek PP PKZ do końca lat osiem dziesiątych nie doszło do skutku, głów nie ze w zględów finansow ych.

W w ydaw nictw ach PP PK Z ukazały się jednak rów ­ nież inne pozycje w ydaw nicze inform ujące o o p raco ­ w aniach i d o k u m en tacjach w ykonanych w ram ach prac przedsiębiorstw a6. Z p o w o d u braku o d p o w ied ­ nich finansów, lecz rów nież ze w zględu na przepisy ustawy o n arodow ym zasobie archiw alnym i archi­ 4. Katalog d oku m en tacji i prac konserw atorskich Przedsiębiorstwa

Państwow ego Pracow nie K on serw acji Z a b y tk ó w . M ateriały Konser­ w atorskie PP PKZ, t. 1 - 2 3 , W arszawa 1 9 7 2 - 1 9 7 3 .

5. Spis doku m en tacji i prac konserw atorskich PP PKZ, 1 9 5 1 -1 9 8 8 .

Gdańsk, W arszawa 1991 ; Spis d o k u m en ta cji i prac konserwatorskich PP PKZ, 1 9 5 1 -1 9 8 6 . K ra k ó w , W arszawa 1 9 89; Spis doku m en tacji i prac konserwatorskich PP PKZ, 1 9 5 1 -1 9 9 1 . Poznań, W arszawa

1991.

6. J. G rom nicki, In form ator o archiw ach d o k u m en ta cji prac PP

Pracownie K onserw acji Z a b y tk ó w , w yd. I i II, W arszawa 1 9 93; Gro­

mnicki J., K atalog stu d ió w b a d a w czych P rzedsiębiorstw a P aństw o­

wego Pracownie K on serw acji Z a b y tk ó w , 1 9 5 4 - 1 9 9 2 , W arszawa

1994; Katalog d o k u m en ta cji PKZ z a b y tk ó w Polski zachodniej i p ó ł­

nocnej, 1 9 5 3 -1 9 9 3 , pod red. A. M rozow sk iego, W arszawa 1995.

7. Ustawa o narodow ym zasobie archiwalnym i archiwach z 14 lipca 1983 r. (Dz.U. z 1983 r., N r 3 8 , poz. 173).

8. Zbiory dokumentacji w b. O środku Informacji Konserwatorskiej PP PKZ w W arszawie, zaczęto k om p letow ać n iezw łocznie p o jego utworzeniu w latach sześćdziesiątych,. Podstaw ą zbioru stały się

op-w ach 7 nakładającej oboop-w iązek g rom adzenia i przecho­ w yw ania zbiorów w miejscach ich pow stania, nie p o ­ w o łan o centralnego archiw um dokum entacji PP PKZ, k tó reg o zaczątkiem miały być zbiory grom adzone w O środku Informacji Konserw atorskiej w Warszawie od początku lat sześćdziesiątych, znajdujące się następ­ nie, po jego likwidacji w 1990 r. w archiw um dyrekcji PP PKZ w W arszawie8.

Stan zbiorów dokum entacji PP PKZ, ich u p o rząd ­ kow ania i ewidencji, przedstaw iał obraz zróżnicow a­ ny. O ddziały w K rakow ie, W rocław iu i Toruniu p ro ­ w adziły swe archiw a w sposób fachow y i k o m p eten ­ tny. W innych z kolei oddziałach dokum entacja prze­ chow yw ana była w całości lub częściowo w p raco w ­ niach, co przyniosło złe skutki w okresie przekształceń pryw atyzacyjnych przedsiębiorstw a. N ajlepiej zazwy­ czaj uporządkow ane — a tym samym kom pletne — zbiory dokum entacji posiadały archiw a pracow ni p ro ­ jektow ych9.

Przekształcenie większości oddziałów PP PKZ w spółki przyspieszyło z konieczności prace związane z archiw izacją dokum entacji i akt rozw iązyw anych o d ­ działów. N ie wszyscy jednak likw idatorzy wykorzystali zaistniałe możliwości organizacyjne i finansow e przed przekazaniem archiw ów w drodze odrębnych p o ro z u ­ m ień pom iędzy dyrekcją przedsiębiorstw a i zarządam i spółek w ich depozyt i opiekę. Tak więc archiw a p rze­ kształconych oddziałów znalazły się w spółkach PKZ, zaś oddziałów rozw iązanych, O środka Inform acji K onserw atorskiej i byłego Z arządu (Dyrekcji N aczel­ nej) PP PKZ pod opieką specjalnie w tym celu p o w o ­ łanego Z espołu D okum entacji K onserw atorskiej w dy­ rekcji przedsiębiorstw a. Z espół miał także za zadanie nadzorow anie archiwizacji i utrzym ania zbiorów a r­ chiwalnej dokum entacji PKZ na terenie całego kraju. Był to już jednak okres znacznego ograniczenia m oż­ liwości przedsiębiorstw a państw ow ego, sp o w o d o w a­ ny głów nie zmniejszeniem dotacji państw ow ych na cele związane z ochroną i konserwacją zabytków w kra­ ju, a także ograniczeniem działalności zagranicznej. Jakkolw iek więc zmniejszył się dopływ dokum entacji racowania (studia i dokumentacje) historyczne i urbanistyczno-ar­ chitektoniczne oraz konserwatorskie, przechow yw ane poprzednio w Dziale Nadzoru Konserwatorskiego Zarządu PP PKZ, a następnie zasilane przez piąte lub czwarte egzem plarze (dwa otrzym yw ał zamawiający, trzeci w ojew ódzki konserw ator zabytków , czwarty pozostaw ał w archiwum O ddziału PP PKZ), w ykonyw anych w pra­ cow niach i zespołach opracowań. Przekazywaniu do O środka In­ formacji Konserwatorskiej nie podlegały dokum entacje projektow e i konserw atorskie, przechowywane (egzem plarze archiwalne) w ar­ chiwach oddziałow ych.

9. N ależy w ym ienić nazwiska wybitnie oddanych tej spraw ie i za­ służonych w opracowaniu i zabezpieczaniu zasobu archiw alnego osób, archiw istów w Oddziałach PP PKZ: w Krakowie — Krystyny Święcickiej, W rocław iu — Romany Bojko, Gdańsku — Anny W ięc­ kowskiej, Toruniu — Zofii D o w g iłło w icz-N o w ick iej. Stw orzeniu i prow adzeniu archiwów dokumentacji projektowej w pracow niach projektowych wszystkich odziałów PP PKZ patronow ał architekt Eugeniusz Tatarczyk, którego zasługą w znacznej m ierze stało się ich uporządkowanie i kom pletność.

do archiwów, sytuacja ta u tru d n iała, a niekiedy un ie­ m ożliwiła finansow anie prac archiw alnych. N aw iąza­ no jednak w tym czasie bliższą w spółpracę z archiw a­ mi państw ow ym i, k tó ra w płynęła pozytyw nie na p o ­ ziom tych d z ia ła ń 10.

Zasadniczą zm ianę koncepcji w odniesieniu do za­ sobów archiw alnych PP PKZ przyniósł 1995 r. W dniu 13 stycznia 1995 r. D yrektor N aczelny PP PKZ oraz W icem inister K ultury i Sztuki zawarli porozum ienie w sprawie przekazania agendom m inisterstw a całości zbiorów. N a skutek tego podpisana została um ow a pom iędzy dyrekcjam i PP PKZ i O środka D o k u m en ta­ cji Z abytków w W arszawie o przekazaniu ich w uży­ czenie O środkow i i jego Regionalnym O środkom na terenie całego k ra ju 11. Objęła ona nie tylko całość dokum entacji badaw czej, projektow ej i k o n serw ato r­ skiej, lecz rów nież akta adm inistracyjne, organizacyjne i finansow e, stanow iące kategorię archiw alną „A” (wieczystego przechow ania).

O środek D okum entacji Z abytków zobow iązał się do właściwej nad nimi opieki, sporządzania ewidencji i opracow ań archiw alnych oraz udostępniania zainte­ resow anym osobom i instytucjom z zachow aniem praw autorskich. Podpisanie um ow y o użyczeniu spo­

10. Znow elizow ana tez została Instrukcja o organizacji i działalności

archiw ów za k ła d o w ych Przedsiębiorstwa P aństw ow ego Pracownie Konserwacji Z a b y tk ó w , W arszawa 1 9 9 6 , w prow adzona zarządze­

niem Zarządcy K om isarycznego PP PKZ nr 8/96 z 1 IV 1996 r. Istotne znaczenie dla porządkowania spraw archiwalnych, szczegól­ nie klasyfikacji i przekazywania dokum entów do archiw ów , miała też w prow adzona zarządzeniem nr 4 /9 7 z 1 IV 19 9 7 r. „Instrukcja kancelaryjna” wraz z jednolitym , rzeczowym wykazem akt PP PKZ. 11. Porozum ienie z 13 I 1995 r. podpisał w im ieniu PP PKZ D y­ rektor N aczelny mgr Jacek Chętnik zaś w im ieniu M inisterstwa Kultury i Sztuki, wicem ister prof Tadeusz Polak. U m ow ę użyczenia z 5 XII 1995 r. w im ieniu PP PKZ podpisała Zarządca Komisarycz­ ny Elżbieta M itrosz i Dyrektor Ośrodka Dokumentacji Zabytków dr arch. Robert Kunkel. U m ow a regulowała także tryb przekazywa­ nia zbiorów i zobow iązyw ała, zgodnie z obowiązującymi przepisa­ mi, do zawiadam iania właściw ych terenow o archiw ów państw o­ wych o tym fakcie.

12. Stan arch iw ów Przedsiębiorstw a P aństw ow ego Pracownie K on ­

serwacji Z a b y tk ó w przekazanych do O środka D oku m en tacji Z a b y ­ tk ó w M in isterstw a K u ltu ry i S ztuki w W arszawie i jego O śro d k ó w Regionalnych w w yniku „ U m o w y u życ zen ia ” za w a rtej p o m ięd zy dyrekcjam i PP Pracownie Konserw acji Z a b y tk ó w i O środka D o k u ­ m entacji Z a b y tk ó w w dniu 5 grudnia 1995 r. oraz pozostających w PP PKZ, sporzą d zo n y na p o d sta w ie p ro to k o łó w przekazania — przejęcia i ew idencji PP PKZ, W arszawa 1 grudzień 19 9 8 r.

13. Zbiory O ddziału PP PKZ w B iałym stoku przekazano do R egio­ nalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Białymstoku, 15-5 6 5 Białystok, ul. Dojlidy Fabryczne 23; O d ­ działu PP PKZ w Gdańsku do R egionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środow iska K ulturowego w Gdańsku, 8 0 -8 2 2 Gdańsk, ul. Św. Trójcy 5/7; O ddziału PP PKZ w Kielcach do Regionalnego Ośrodka Studiów i O chrony Środowiska K ulturowego w Kielcach, 2 5 -0 0 9 Kielce, ul. Zam kowa 2; O ddziału PP PKZ w K rakowie do Regionalnego Ośrodka Studiów i O chrony Środowiska Kulturowe­ go w Krakowie, 3 1 -1 2 0 Kraków, al. M ickiew icza 29/1; O ddziału PP PKZ K ierow nictw o O d now ienia Zam ku K rólew skiego na W awelu do Archiwum Państw owych Z biorów Sztuki na W aw elu w Krako­ wie; O ddziału PP PKZ w Lublinie do R egionalnego Ośrodka Stu­ diów i O chrony Środowiska Kulturowego w Lublinie, 2 0 -0 8 0 Lu­ blin, ul. Archidiakońska 4; O ddziału PP PKZ w Łodzi do

Regional-w o d o Regional-w ało niezRegional-w łoczne podjęcie prac zRegional-wiązanych z przekazyw aniem zbiorów. W 1998 r., tj. po trzech latach trw an ia tych w ielce praco ch ło n n y ch działań, sporządzono ich bilans dla N aczelnej Dyrekcji Archi­ w ów Państw ow ych (za której zgodą i ap ro b atą były one prow adzone) oraz M inisterstw a Kultury i Sztu­ k i12. Jak w ynika z tego o p raco w an ia, PP Pracownie K onserwacji Z ab y tk ó w przekazały, częściowo przy udziale spółek PKZ, O śro d k o w i D okum entacji Z aby­ tków i jego ośro d k o m regionalnym całość d o kum en­ tacji oraz znaczną część akt adm inistracyjnych, pow sta­ łych w 22 oddziałach p rzed się b io rstw a13.

N iew ielkie odstępstw a od zasad um ow y przekaza­ nia, polegające na d ep o n o w an iu niewielkiej części d o ­ kum entów u innych aniżeli O D Z adresatów , wynikały z decyzji w łaściw ych archiw ów państw ow ych i o d n o ­ siły się głów nie do okresu przed jej p o d p isan iem 14.

Dla zorientow ania się w rozm iarach realizow anego zam ierzenia, w arto przytoczyć kilka liczb ilustrujących w ielkość tego zasobu oraz d o ro b ek przedsiębiorstw a PP PKZ w dziedzinie dokum entacji w ykonanych prac. Tak więc do archiw ów O śro d k a D okum entacji Z abyt­ ków i jego regionalnych o śro d k ó w studiów i ochrony środowiska kulmrowego przekazano w latach 1996-1998:

nego Ośrodka Studiów i O chrony Środow iska K ulturowego w Ło­ dzi, 90-361 Łódź, ul. Piotrkowska 2 5 2 /2 5 4 ; O ddziału PP PKZ w Poznaniu do R egionalnego O środka Studiów i Ochrony Środo­ wiska K ulturow ego w Poznaniu, 6 1 -7 2 5 Poznań, ul. M ielżyńskiego 27 /2 9 ; O ddziału PP PKZ w R zeszow ie do R egionalnego Ośrodka Studiów i O chrony Środow iska K ulturow ego w R zeszow ie, 3 5 -0 6 4 Rzeszów , ul. M ickiew icza 5; O ddziału PP PKZ w Szczecinie do Regionalnego Ośrodka Studiów i O chrony Środow iska Kulturowe­ go w Szczecinie, 7 0 -5 4 0 Szczecin, ul. Korsarzy 2, Zam ek Książąt Pomorskich; Pracowni Projektowej O ddziału PP PKZ w Szczecinie w G orzow ie W kp. do Archiwum Państw ow ego w G orzow ie Wkp; Pracowni A rcheologiczno-K onserw atorskiej PP PKZ w Tarnow ie, Oddziału PP PKZ w K rakow ie do R egionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środow iska K ulturow ego w K rakowie, 3 1 -1 2 0 Kraków, al. M ickiew icza 2 9 /1 ; O ddziału PP PKZ w Toruniu do Regional­ nego O środka Studiów i O chrony Środow iska Kulturowego w T o ­ runiu, 8 7 -1 0 0 Teruń, ul. Rabiańska 2 oraz akta adm inistracyjno-or- ganizacyjne i negatyw y z Pracowni Fotograficznej O ddziału PP PKZ w T oruniu do Archiwum P aństw ow ego w Toruniu; Dyrekcji (Zarządu) PP PKZ oraz O środka Informacji Konserwatorskiej PP PKZ w W arszaw ie, O ddziału PP PKZ w W arszaw ie, Oddziału Konserwacji A rchitektury M onum entalnej PP PKZ w W arszawie, O ddziału Badań i K onserwacji PP PKZ w W arszaw ie, Biura H an­ dlu Zagranicznego PP PKZ w W arszaw ie, Z ak ła d ó w W ytwórczych M ebli Artystycznych w W arszaw ie-H en ryk ow ie, Pracowni Projek­ towej „Z am ek” i Pracowni K onserwacji R zeźby do Zespołu Badań Regionalnych W arszawy i M azow sza w W arszawie, 0 0 -2 5 5 W ar­ szawa, ul. Szeroki Dunaj 5; Pracow ni Fotograficznej PP PKZ w W arszawie do Ośrodka Dokum entacji Zabytków w Warszawie, 0 0-4 6 1 W arszawa, al. U jazdow skie 6; O ddziału PP PKZ we W roc­ ławiu do R egionalnego O środka Studiów i O chrony Środowiska K ulturowego w e W rocław iu, 5 0 -1 1 1 W roclaw , ul. Jatki 14/2; O d­ działu PP PKZ w Z am ościu do R egionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środow iska K ulturow ego w Lublinie, Pracownia w Za­ m ościu, 2 2 -4 0 0 Z am ość, ul. Kościuszki 5.

14. D otyczy to w szczególności dokumentacji projektowej zamku w Baranowie, w ytw orzonej w O ddziale PP PKZ K ierow nictw o O d­ now ienia Zam ku K rólew skiego na W aw elu w Krakowie i przekaza­ nej za w iedzą Archiwum Państw ow ego w Krakowie do archiwum Zamku w Baranowie; całości dokumentacji i akt oraz m ateriałów

— 16 900 tom ów dokum entacji badawczej (tj. studiów historyczno-architektonicznych i urbanistycznych, etnograficznych, o p racow ań w yników badań a rch e­ ologicznych i architektonicznych, laboratoryjnych i in.);

— 6200 tom ów dokum entacji prac konserw atorskich przy zabytkach ruchom ych;

— 68 000 dokum entacji projektow ych; — 2 000 dokum entacji pow ykonaw czej i innej; — 1 100 000 negatyw ów zdjęć fotograficznych i fo to ­

gram etrycznych, a także odbitek i przeźroczy; — p o n ad to w ieleset tom ów akt d o k u m en tó w adm ini­

stracyjnych, organizacyjnych i finansow ych, stan o ­ wiących źródło dla odtw orzenia historii i rozw oju przedsiębiorstw a15.

Przekazane też zostały m ateriały archiw alne G rupy Roboczej ds. konserw acji zabytków, organizacji m ię­ dzynarodow ej, w której PP PKZ reprezentow ały stro ­ nę polską16.

U m ow ą o przekazaniu w użyczenie dokum entacji i akt PP PKZ nie objęto opracow ań dokum entacyjnych Misji K onserw atorskich PP PKZ, działających w latach 1 9 6 8 -1 9 8 9 w szeregu krajach na podstaw ie odręb-fotograficznych w ytw orzonych w O ddziale PP PKZ Kierow nictw o O dnow ienia Zamku Królewskiego na W aw elu w Krakowie i prze­ kazanej do archiwum P aństw ow ych-Z biorów Sztuki na W aw elu, dokumentacji projektowej odbudow y Zamku K rólewskiego w W ar­ szawie, przekazanej za zgodą Archiwum m. st. W arszawy do archi­ w um Zamku K rólewskiego w W arszawie; dokumentacji badawczej i projektowej oraz konserwatorskiej Oddziału PP PKZ w O lsztynie przekazanej do Archiwum Państw ow ego w Olsztynie i archiwum Służby Ochrony Zabytków w O lsztynie; dokumentacji fotograficz­ nej O ddziału PP PKZ w Toruniu, przejętej przez Archiwum Pań­ stw ow e w Toruniu.

15. W końcu 1998 r. akta adm inistracyjno-organizacyjne n iektó­ rych O ddziałów PP PKZ przechow yw ane były nadal w archiwach: O ddziału PP PKZ w Gdańsku, w Spółce Sztorm w Pruszczu G dań­ skim, ul. Przemysłowa 2; Oddziału PP PKZ w Krakowie w archiwum PP PKZ w Krakowie, 3 1 -0 5 2 Kraków, ul. M iod ow a 41; Kierownic­ twa Państwowych Zbiorów Sztuki na W awelu w archiwum Państwo­ w ych Z biorów Sztuki na W aw elu, 3 1 -0 0 1 K raków -W aw el; O ddzia­ łu PP PKZ w O lsztynie w Archiwum Państw owym w Olsztynie; Oddziału PP PKZ w Poznaniu w archiwum Spółki PKZ z o .o . w Po­ znaniu, 6 1 -7 2 2 Poznań, ul. W odna 2; oraz PP PKZ w Poznaniu, 6 1 -6 2 5 Poznań, ul. H awelańska 2; O ddziału PP PKZ w R zeszowie w archiwum Spółki PKZ z o. o. w R zeszow ie, 3 5 -0 6 4 R zeszów , Rynek 16 oraz w archiwum O ddziału PP PKZ w R zeszow ie, 3 5 -0 6 4 R zeszów , Rynek 17; O ddziału PP PKZ w Szczecinie w archiwum Spółki PKZ z o.o. w Szczecinie w upadłości; 70-631 Szczecin, ul. Heyki 2 7 c; Pracowni Projektowej „Zamek” w archiwum Spółki „Zam ek” z o .o . w W arszawie, 0 0 -2 8 8 W arszawa, ul. Świętojańska 2 oraz Zakładów W ytw órczych M ebli Artystycznych PP PKZ w Warsza- w ie-H en ry k o w ie w Archiwum Spółki Zakłady W ytw órcze M ebli Artystycznych z o.o . w W arszaw ie-H enrykow ie, 0 3 -1 1 8 W arszawa, ul. M ehoffera 81; O ddziału PP PKZ w Zam ościu w archiwum Spół­ ki „Rehabit” w Zam ościu, 2 2 -4 0 0 Zam ość, ul. Kościuszki 5. 16. Akta Grupy Roboczej d/s konserwacji zabytków i m uzealiów , organizacji pow ołanej w w yniku um ow y zawartej pom iędzy m ini­ strami kultury krajów członkow skich, zostały przekazane jako o d ­ rębny zbiór, znajdują się one w archiwum Z espołu Badań R egional­ nych W arszawy i M azow sza Ośrodka Dokumentacji Z abytków w W arszawie, 0 0 -2 5 5 Warszawa, ul. Szeroki Dunaj 5.

17. N a podstaw ie um ow y użyczenia, zawartej pom iędzy dyrekcjami PP PKZ i Centrum A rcheologii Śródziem nomorskiej Uniwersytetu W arszawskiego, podpisanej 17 II 1999 r. przez Dyrektora N aczel­

nych um ów m iędzynarodow ych, m .in. w Egipcie, W ietnam ie, Algierii, M acedonii i in. M ateriały zwią­ zane z pracam i misji, obejm ujące kilkaset tom ów d o ­ kum entacji badaw czej, projektow ej i konserw ator­ skiej, zostaną przekazane na podstaw ie odrębnej umo­ wy użyczenia C entrum Archeologii Ś ródziem nom or­ skiej U niw ersytetu W arszawskiego, za zgodą Naczelnej Dyrekcji A rchiw ów Państwow ych, gdzie będą przecho­ w ywane i u d o stęp n ian e17.

O środkow i D okum entacji Z abytków i jego regio­ nalnym ośrodkom przekazano także inw entarze i ka­ talogi zbiorów archiw alnych, zbiór archiw alny wyda­ w nictw PP PKZ, dokum entację konferencji i wys:aw, jak rów nież m ateriały prom ocyjne, m ogące w przy­ szłości służyć osobom zainteresow anym działalnością przedsiębiorstw a18. U m owa użyczenia dokum entacji PP PKZ O środkow i D okum entacji Z ab y tk ó w obejmu­ je okres dziesięcioletni z m ożliw ością jego przedłuże­ nia za zgodą w ładz archiw alnych, pod w arunkiem właściwego w yw iązyw ania się obu stron ze zobowią­ zań, tj. przekazyw ania oraz opieki, opracow yw ania i udostępniania zbiorów.

nego PP PKZ mgr Krzysztofa Janiszow skiego i Dyrektora Centrum A rcheologii Śródziem nomorskiej UW , prof, dr hab. M ichała Gaw­ likow skiego, do archiwum Centrum za zgodą N aczelnej Dyr;kcji A rchiw ów Państw owych, przekazana zostaje dokumentacja: Pol- sko-Egipskiej Misji A rcheologiczno-K onserw atorskiej w Deir e -Ba- hari w Egipcie, działającej w latach 1 9 6 8 -1 9 8 9 przy O ddziab PP PKZ w Gdańsku; Polsko-Egipskiej Misji A rcheologiczno-K onser­ watorskiej Architektury Islamu w Egipcie, działającej w latach 1 9 7 2 -1 9 9 2 przy O ddziale PP PKZ w Kielcach; Polsko-Egipskiej Misji A rcheologiczno-K onserw atorskiej w Aszm unein w Egipcie, działającej w latach 1 9 8 5 -1 9 9 3 przy O ddziale Badań i Konserwacji PP PKZ w W arszawie; Polsko-Egipskiej Misji Konserwatorskiej w Marina el Alamein w Egipcie, działającej w roku 1988 przy O d­ dziale PP PKZ w Zam ościu; Polsko-Algerskiej Misji A rcheologicz­ no-K onserw atorskiej w Kalat Bani H am m at w Algerii, działającej w latach 1 9 8 7 -1 9 8 8 przy O ddziale PP PKZ w Krakowie, Pracowni A rcheologiczno-K onserw atorskiej w Tarnow ie; Polsko-Jugosło­ wiańskiej Misji A rcheologiczno-K onserw atorskiej w Prilepie w M a­ cedonii, działającej w latach 1 9 7 7 -1 9 8 8 w O ddziale PP PKZ w Szczecinie; Polsko-W ietnam skiej Misji Konserwacji Zabytków Kultury Czampa w W ietnam ie, działającej w latach 1 9 8 0 -1 9 9 5 przy O ddziale PP PKZ w Lublinie, a następnie przy Dyrekcji PP PKZ w Warszawie; Polsko-K am bodżańskiej Misji Konserwacji Zaby­ tków w Phnom Penh — Srebrna Pagoda w Kam bodży, działaiącej w latach 1 9 8 5 -1 9 9 3 przy O ddziałach PP PKZ w e W rocławiu i Rze­ szow ie; Polsko-K am bodżańskiej Misji A rch eologiczno-K onserw a­ torskiej w Bajon w Kambodży, działającej w roku 1 9 9 0 przy oddzia­ le PP PKZ w Gdańsku; Polsko-M ongolskiej Misji Konserwacji Za­ bytków w Ułan Bator w M on golii, działającej w latach 1 9 8 8 -1 9 9 1 przy O ddziałach PP PKZ w O lsztynie i Białymstoku; Polsko-K u­ bańskiej Misji Konserwacji Zabytków w H aw anie na Kubie, działa­ jącej w latach 1 9 8 4 -1 9 8 5 przy O ddziale PP PKZ w Krakowie; Polsko-Białoruskiej Misji Konserwatorskiej w Krewie i N o w ogró­ dku na Białorusi, działającej w roku 1991 przy Dyrekcji PP PKZ w W arszawie.

18. Materiały te, jak rów nież całość dok u m en tów administracyj- no-organizacyjnych kategorii archiwalnej „A” pochodzących i w y ­ tw orzonych w Zarządzie (Dyrekcji N aczelnej) PP PKZ znajdują się rów nież w archiwum Ośrodka Dokumentacji Zabytków , w Zespole Badań Regionalnych W arszawy i M azow sza w W arszawie, 00-255 Warszawa, ul. Szeroki Dunaj 5.

The Conservation Documentation of the State Enterprise: the Ateliers for the Conservation of Historical Monuments

The author recalls the circumstances of the establishment of an archival team dealing with documentation at the State Enterprise: the Ateliers for the Conservation of Historical

Monuments, presents the size of the collection in question, and discusses the current situation associated with arrange­ ment and storage of documentation.