O P R A C Y O JĘ D R Z E JU ŚN IA D E C K IM W N IE M IE C K IM C Z A SO PISM IE C zasopism o „ Z e itsc h rift fü r G esc h ic h te d e r N a tu rw isse n sc h a fte n , T ec h n ik u n d M ed izin ”, w ychodzące w 1960 r., zdążyło ju ż za ją ć p o w aż n ą pozycję w św iato w ej lite r a tu r z e w z a k re s ie h is to rii n a u k i. K w a r ta ln ik te n w ychodził w B e rlin ie po d re d a k c ją G e rh a rd a H a rig a i A le k s a n d ra M e tte g o p rzy w sp ó łu d z ia le m ię d z y n a ro dow ego k o leg iu m uczonych: J. D. B e rn a la (Londyn), N. A. F ig u ro w sk ieg o . (Mo skw a), J. K o fa n a (P raga), J. M a to u śe k a (O łom uniec), M. T e ich a (Praga).
W p ie rw sz y ch cz te re ch ze szy tach z 1960 r. n a szczególną u w ag ę z a słu g u ją ro z p ra w y : J. B. L a m a rc k ja k o tw ó rca te o rii ro zw o ju (W. R o th m ałer), A . H u m
b o ld t — p r z y r o d n ik n ie m ie c k ie g o h u m a n iz m u (G. H arig), K e p le r i w stąp O siand^a do dzieła K o p e rn ik a (G. H arig ), T eo ria flo g isto n o w a E. G. S ta h la (I. S trube), O p ra cach M. W . Ł o m o n o so w a w d zie d zin ie c h e m ii te o re ty c z n e j (N. A. F ig u ro w sk i).
U w ag ę h isto ry k ó w m e d y cy n y zw ró cił a r ty k u ł Z h isto rii rentg en o lo g ii na W ęgrzech (B. Bugyi), zaś h isto ry k ó w te c h n ik i — O sp o rzą d za n iu sztu c zn y c h b a r w n ik ó w
w X I X w . (F. WelSch) i W y n a le zie n ie m a s z y n p rzę d za ln ic zy c h po d ko n iec X V I I I w .
(M. K em ter).
C zasopism o za w ie ra ró w n ież d ział k r o n ik i o ra z re c e n z ji w y b ra n y c h pozycji w h isto rii n a u k i w s k a li św ia to w ej. W śród n ic h w n rze 4/1960 z n a jd u je się (s. 133— 134) re c e n z ja p o lsk iej p ra c y L eo n a S zy fm an a o J ę d rz e ju Ś n ia d e c k im 1. O z a in te re so w an iac h niem ieck ieg o św ia ta naukow ego ty m w y b itn y m filozofem i p rz y ro d n i k ie m św iadczyły ongiś d w a p rz e k ła d y je g o T eorii je s te s tw o rganicznych (z l a t
1810 i 1821), o b ec n ie zaś p rz y c h y ln a d la polsk ieg o a u to ra p ra c y o nim re c e n z ja M a u ritz a D ittric h a . R e ce n ze n t w id zi w te j p ra c y „zap ełn ien ie p o w ażn ej lu k i w h i s to r ii biologii” i p ro p o n u je je j „ry c h ły p rz e k ła d n a ję z y k n ie m ie ck i”. P o d k re śla te ż zasługę a u to ra , że „ b a rd zo w n ik liw ie o p ra c o w a ł p o d sta w o w ą tezę Ś n iad e ck ie go o je d n o ści o rg a n iz m u ze św ia tem ze w n ętrzn y m i jego d ą ż e n iu do p o jm o w a n ia p rz y ro d y w sta ły m p ro cesie ew o lu c ji” (sic).
R ów nież w o p ra c o w a n iu in n y c h p o g lą d ó w przyrodniczo-filozoficznych Ś n ia d eckiego (sto su n ek d o w ita liz m u , m a te ria ln o śTć św ia ta) w y ra ż a się rec en ze n t z p e ł n ą a p ro b a tą , p o d ziela ją c pogląd y a u to ra k siążk i.
J. Bb.
P H Y S IS . R O C ZN IK 1962
W n u m e rz e 1/1962 „P h y sis” z n a jd u je m y 4 arty k u ły . R o s a ria E gidi pisze o m a te m aty ce , logice i filozofii w p ra c a c h G o ttlo b a F re g eg o (1848— 1925). J e s t to p ie rw sz a część w iększego stu d iu m . Z a jm u je się w n ie j ro zw o jem ideograficznego p ro b le m u w dziele G. F regego, tw ó rc y w sp ó łczesn ej logiki sym bolicznej, k tó re g o p ie rw sz ą fazę tw o rz y Id e o g ra fia : ta k a u to rk a a r ty k u łu tłu m a c z y ty tu ł o ry g in a łu
B e g riffsc h rift, eine d e r a rith m e tisc h e n n a ch g e b ild e te F orm elsp ra ch e des re in en D enkens. K sią ż k a t a u k a z a ła się w H alle w 1879 r.; n ie b y ła w zn a w ian a , n a to m ia st
b y ła tłu m a c z o n a w części n a an g ielsk i (T ra n sla tio n s fr o m th e philosophical w r itin g s
o f G otteob Frege. O x fo rd 1952), a w y b ra n e fra g m e n ty s ą ró w n ie ż zaW arte w an to
logii J. M. B ocheńskiego (Form ale L o g ik. F re ib u rg 1956). A n aliza te j p rac y je s t n ie zb ę d n a d l a , zro z u m ien ia ro zw o ju m yśli fre g ia ń s k ie j, gdyż z n a jd u ją się w n ie j te o re ty c z n e za ło ż en ia pó źn iejszej filozofii a ry tm e ty k i F regego. A u to rk a a n a liz u je ró w n ież 4 in n e w y d a n e w la ta c h 1879— 1896 p ra c e Fregego, w iąż ąc e się z Ideogra*
fią i oddźw iękiem , ja k i w y w o ła ła Ideografia w k o ła ch n au k o w y ch (m. in . z reCen
1 L eon S z y f m a n , J ę d rze j Ś n ia d ecki p rzy ro d n ik -filo zo f, „K siążka i W iedza”, W a rsz a w a 1960, s. 345.
R ec e n zje
609
z ja m i K . L assn itz a, L. R a b u se i E. S ch ro d era). A rty k u ł kończy b ib lio g ra fia o r y g in a ln y c h p ra c F re g eg o i tłu m aczeń .
S tillm a n D ra k e w 12 części P okłosia G alileusza p o d a je dalsze n o ty b ib lio g ra ficzne. S tan o w ią o n e u z u p e łn ie n ie B ib lio g ra fia G alileiana i z a w ie ra ją 18 pozycji. P o p rz ed n ie u z u p e łn ie n ie zam ieścił D ra k e w IV części P okłosia (o p u b lik o w an e j w „Iz is”, n r 4/1959).
C. D. O’M alley i H. W. M ag o u n W zw iązk u z stu le c ie m d z ie ła D a rw in a O po
w s ta w a n iu g a tu n k ó w piszą o w czesnych p o ję c ia c h dotyczących an tro p o m o rfó w .
A rty k u ł z e sta w ia opisy i łączn ie z b o g a tą ik o n o g ra fią dzieli się n a n a s tę p u ją c e części: a) w k ła d -wczesnych p o d różników , b) p o cz ątk i b a d a ń w E u ro p ie, c) w cześni sy stem a ty cy .
a) Ju ż n ajw c ze śn ie jsz e o b se rw a c je p o d ró ż n ik ó w w y k a z y w a ły te n d e n c je do p o d k re śla n ia p o d o b ie ń stw a cz ło w iek a i m a łp c z łe k o k szta łtn y c h . H an n o , że g la rz k a rta g iń s k i (ok. 500 r. p.n.e.) u w a ż a ł gory le z a „dzikich lu d z i”, p o d o b n ie ja k t u bylcy Ja w y n az y w ali o ra n g u ta n y „leśn y m i lu d ź m i” i sąd zili, że m o g ą o n e m ów ić. A u to rzy c y tu ją te k s ty : D u a rte L opeza, p o d ró ż n ik a do K ongo z 1578 r., A n d re w B a tte lla z P o łu d n io w ej A fry k i i A n g o li (op u b lik o w an e w 1625 r.), d a le j te k s t G essn era z H isto ria A n im a liu m (1554) z p ie rw sz y m r y s u n k ie m m a łp y c z łe k o k sz ta łt nej (aczkolw iek fa n ta sty c zn y m ) i te k s ty U lissesa A ldrovam diego' (1645) i J a k u b a de B o n d ta (1658).
b) D alsze p o d o b ie ń stw a z człow iekiem , często fik c y jn e (jak n p . rz e k o m a lu- bieżność m ałp) b y ły szero k o k o m e n to w a n e w X V II w ie k u w zw ią zk u z im p o rte m i h o d o w lą m ałp . L eg e n d ę o lubieżności m a łp ro z w ia ł d o p ie ro T om asz S av ag e w sw oim o p isie g oryli z 1847 r, W te j części a r ty k u łu m a m y te k sty M ik o ła ja T u lp a (1640), T o m asza B a rto lin ie g o (1673— 1680), E d w a rd a T y so n a (1699), G e r a r d a S co tin a (1738), k tó r y p ie rw sz y w p ro w a d ził doi ję zy k a an g ielsk ieg o te r m in „ szy m p a n s” (ja k k o lw ie k klasy czn y opis te j m a łp y pochodzi od T ysona) i G eo rg e E d w a rd s a (1758). c) Jeszcze w X V III w iek u sądzono, że m a łp y m a ją zdolność m ow y. B ra k m o w y u m a łp R ousseau tłu m ac zy ł n ie sp rz y ja ją c y m i okolicznościam i w ich ro zw o ju (tu z n a jd u je m y przy to czo n y te k st). L o rd M onboddo (1773) sądził, że człow iek ro z w in ą ł m ow ę z konieczności, k tó r a jeszcze u m a łp n ie z a istn ia ła . Dopiero- P e te r C am p er, anatom h o le n d ersk i, se k c jo n u ją c o r a n g u ta n a w 1779 r. stw ie rd z ił, że b u dow a jego g a rd ła u n iem o żliw ia m ow ę. A u to rzy p rz y ta c z a ją te k s ty u c z n ia L in n e u - sza C h ristia n a H o p p iu sa (1764) i B u ffo n a. A rty k u ł kończy b ib lio g ra fía licząca 25 pozycji o m a w ian y c h d zieł i op raco w ań .
R ów nież a r ty k u ł L u ig i B ellonfego z h is to rii m ik ro b io lo g ii Z łu d n a m ik r o g ra fia
i „anim alcula” je s t ilu s tro w a n y m p rze g ląd e m lite r a tu r y X V II i X V III w ie k u d o ty
czącej anim alcula, ja k b y m a le ń k ic h ro b ac zk ó w o b se rw o w an y c h m ik ro sk o p o w o np. w m le k u i in n y c h p ły n a ch o rganicznych. B łęd n e t e o b se rw a c je b y ły spow odo w a n e n ie d o k ład n o ścią ów czesnej a p a r a tu r y (vide a rty k u ł B. Z enobio w „ P h y sis” n r 2/1960).
S y lw e tk ę h is to ry k a n a u k i A ldo M ielego (ur. w 1879 r.), w zw ią zk u z za ry sem h is to rii n a u k i w A rg e n ty n ie , p o d a je w ję z y k u h isz p ań sk im Jo sé B a b in i. N u m e r z a w ie ra ró w n ież 5 rec en zji w y d a w n ic tw z z a k re su h is to rii m edycyny. P o z a ty m zn a jd u je m y w iadom ość o u tw o rz e n iu w M ed io lan ie z k o ń cem 1961 r. I n s ty tu tu H isto rii T ech n ik i: p rez ese m I n s ty tu tu został p ro f. R e n a to T ea n i (k iero w n ik I n s ty tu tu A uto m aty k i).
O p u b lik o w an y w n u m e rz e d ru g im a r ty k u ł G iorgio d e S a n tilla n y A p ropos
re a k c ji a n ty n a u k o w e j je s t k o m e n ta rz e m do a r ty k u łu R. A. H o rn e ’a o P la to n ie za
m ieszczonym w „P h y sis” w 1961 r. (recenzow anym ju ż w „ K w a r ta ln ik u ”). A u to r m a za strz e ż e n ia co do sfo rm u ło w a n ia R. A. H o rn e ’a, że re a k c ja „ a n ty n a u k o w a ” A teń czy k ó w p ły n ę ła z ic h niechęci do n a u k i „z ag ra n ic z n e j”, tj. jo ń sk ie j. M yśl P la to n a b y ła n ie ty lk o „an ty fizy c zn a”, lecz z a stę p o w a ła fizy k ę Jo ń c zy k ó w kosm osem
astro teo lo g iczn y m , k tó ry tk w ił w astro lo g ii stoików . W te n sposób o b se rw u je m y sto p n io w y p o w ró t g rec k iej m yśli do n a jsta rsz y c h w ierz eń filozoficznych, u s u w a ją c y n a w e t e le m e n t p ita g o re js k i (do pew nego czasu obecny u P lato n a ) i s tw a rz a ją c y n ie p rz e k ra c z a ln ą p rze p aść m iędzy filozofią i ty m co n az y w am y n au k ą . J a k w idzim y, S a n tilla n a w k ry ty c e P la to n a idzie zn aczn ie d alej an iżeli H orne.
F ra n c is M addison o p isu je (w ję z y k u angielskim ) a s tro la b iu m sfery cz n e z X V w iek u , z a łą cz ają c 4 fo to g ra fie te g o in s tru m e n tu . J e s t to u n ik a ln y egzem p la rz n a b y ty n a a u k c ji w L o n d y n ie 2 6 II 1962 p rze z M uzeum H isto rii N au k w O ksfordzie. A& trolabium je s t sy g n o w an e „ P ra c a M ûsy” r . 885 ( = 1480/1). A u to r in s tru m e n tu M úsa był d otychczas nieznany. A stro la b ia sfe ry c z n e n igdy nie były ta k rozp o w szech n io n e ja k p la n isfery cz n e; z n a n e b y ły o n e ty lk o raczej z rę k o p iśm ien n y c h źródeł, zw łaszcza a u to ró w a ra b sk ic h i z L ib ro s del saber (1276/7) A lfo n sa e l S ab io z K asty lii. A u to r p rz y ta c z a o b sz e rn ą lite r a tu r ę przed m io tu .
S ilvio A. B ed in i z a jm u je się (w ogłoszonym p o ang ielsk u a rty k u le ) X V II-w iecz- n y m anonim ow ym w ło sk im ręk o p ise m z B ib lio te k i U n iw ersy te ck ie j w Bolonii, tr a k tu ją c y m o w y ro b ie o śm io k ątn y c h d re w n ia n y c h tu b teleskopow ych. B edini do ch o d zi d o w niosku, że a u to re m te g o ręk o p isu je s t G iuseppe C am pani, znany w y tw ó r c a in s tru m e n tó w n au k o w y c h w R zym ie w II poło w ie X V II w . W niosek te n w y p ro w a d z a p o ró w n u ją c opis z zach o w an y m i te lesk o p am i C am paniego i z podo
b ie ń stw a p ism a rę k o p isu z ręk o p iśm ie n n y m i in s tru k c ja m i u ży c ia te lesk o p u n a je d n y m / z in s tru m e n tó w C am paniego. A rty k u ł ilu s tru ją 3 fo to g ra fie telesk o p ó w C a m p a n ieg o z la t 1688 i 1700; prócz tego dołączo n a je s t b ib lio g ra fia licząca 17 pozycji.
A dam W a n d ru sz k a (z K olonii) pisze o niesp o d ziew an ej ch orobie i śm ierci ce s a rz a L eo p o ld a II, W ielkiego K sięcia T o sk an ii w la ta c h 1765— 1790, zw anego w e W łoszech P ię tr o L eopoldo II. Je g o n a g ła śm ie rć w 1792 r. w w ie k u l a t 45 b y ła u w a ż a n a p rzez w ielu w spółczesnych z a k a ta s tro fę p o lity cz n ą d la m o n a rc h ii a u s tria c k ie j, a n a w e t całej E u ro p y i w zb u d z iła w ie le k o m e n ta rz y . P o d ejrze w an o o tru c ie lu b nad u ży cie a fro d y z ja k ó w sp o rzą d za n y ch przez niego sam ego. A u to r, b a d a ją c w spółczesne źró d ła dochodzi do p rz e k o n a n ia , że praw d o p o d o b n ie p rz y c z y n ą śm ierci b y ło za p alen ie płuc, je d n a k ż e n ie w y k lu cz a z a p a le n ia o trze w n ej. W o b y d w u p rz y p a d k a c h n ieo d p o w ied n ie b y ło p rze d e w szy stk im leczenie (m. in.
4 u p u s ty k r w i w ciągu trzech, dni).
W do n iesien iach zn a jd u ją c y c h się w ty m n u m e rz e A. G. A rrig h i p u b lik u je t r z y listy z 1738 r.: G uido G ra n d ie g o (1671—1752), T om asza N ardicaiego (1679— 1766) i E u sta ch io M a n fred ieg o (1674— 1739) dotyczące tr a k t a t u astro n o m iczn eg o M a n fre d ie - go De G nom one M eridiano B o n o sien si (B ononiae 1736). A. R ig h in i pisze o tra d y c ji astro n o m icz n ej flo re n ck iej i o b se rw a to riu m w A rc e tri. A rty k u ł je s t obficie ilu s tro w a n y fo to g ra fia m i z a b y tk ó w astro n o m iczn y ch F lo re n cji. T u llio Tom bo pisze 0 sto so w an iu k w a d ra tu gwiezdnego- (n o c tu rla b iu m ) w ż e g la rstw ie X V I i X V II w. 1 te n a rty k u ł m a liczne illistrac je .
N u m e r za m y k a n e k ro lo g L e o n a rd a 01s(ch k i 1885— 1962 (syna znanego w y d a w cy L eo S. O lschki), e m ery to w an e g o p ro fe so ra filologii ro m a ń sk ie j w H eid elb erg u , k tó r y w czasie rz ą d ó w h itle ro w sk ic h m u sia ł em igrow ać. W 1953 r. u n iw e rsy te t h e id e lb e rs k i p rzy w ró c ił m u p ra w a em ery to w an e g o pro fe so ra . N a stę p n ie z n a jd u je m y n ek ro lo g g eo g rafa i h is to ry k a n a u k i (h isto ria geo g rafii i k a rto g ra fii) R ob erto A lm agii (1884— 1962), a u to ra pomad 500 p ra c z w yżej w y m ie n io n y ch dziedzin.
D ział re c e n z ji o b e jm u je 6 pozycji m . in. w dość k ry ty cz n y m to n ie u trz y m a n ą r e c e n z ję p ió ra B. R o ch o ta k sią ż k i A. K o y ré L a ré v o lu tio n a stronom ique-C opernic,
K e p le r , B orelli. P a ris 1961.
W n u m e rz e trzecim o p u b lik o w a n o o b sz ern y a rty k u ł w ję z y k u fra n c u sk im H e n r i C o ta rd a P ita g o re jc zyc y i Z e n o n z Elei; a u to r ro zw aża w n im a rg u m e n ty
R ec en zje
611
Z en o n a p rze ciw k o ru ch o w i i p rze c iw k o m nogości w św ie tle tw ie rd z e ń p ita g o re j- czyków , filozofii B e rk e le y a, m a la r s tw a Z e u k sisa i p rz y k ła d ó w z dzied zin y k u ltu r y fizycznej. P o d k re śla zn aczenie Z en o n a w h is to rii filozofii m a te ria listy c z n e j.
S ilvio A. B ed in i re la c jo n u je d a n e z d o k u m e n tó w zn alezio n y ch w B ib lio tece K o m u n aln ej w A nkonie, k tó re d o ty c zą k o n s tr u k c ji ze g aró w p u b lic zn y c h w A nko- nie, L o re to i C iv itan o v a. A u to r p o stu lu je p o sz u k iw a n ia p o d o b n y ch d o k u m e n tó w w lo k a ln y ch a rc h iw a c h in n y c h k r a jó w e u ro p e jsk ic h , sądząc, że m o g ą o n e w nieść w iele now ego d o h isto rii sz tu k i m ie rz e n ia czasu. Z d o k u m e n tó w a n k o ń sk ich do w ia d u je m y się m . in., że A n k o n a m ia ła ze g ar p u b liczn y ju ż w X IV w iek u . A r ty k u ł ilu s tru je fo to g ra fia fa sa d y b az y lik i w L o re to z d w o m a ta rc z a m i ze g aró w w sk az u ją cy ch czas w łoski i czas astronom iczny.
A rty k u ł zm arłeg o w 1950 r. p ro fe so ra E. E. S. F ra n c a (u zupełniony p rze z A n n ie F ra e n k e l) dotyczy podróży A n d re a V e sa liu sa d o Z iem i Ś w ię te j w 1564 r. R ozw ażan e są tu n ie w y ja śn io n e m o ty w y te j podróży, p rz y czym w ą tp ić ra c z e j n ależy w pow ody n a tu ry re lig ijn e j. N iek tó rzy b io g rafo w ie sąd zili, iż b y ła to po k u ta n a ło żo n a p rz e z in k w iz y c ję (V esalius p rz e b y w a ł w ów czas n a dw orze F ilip a II) za se k cjo n o w a n ie rze k o m o zm arłego, u k tó re g o b iło jeszcze se rc e p o o tw a rc iu cia ła. P ow odem p o d ró ży m ogła je d n a k być ra c z e j ciekaw ość naukow a,, p o zn a n ie w sch o d n ich ro ślin i le k ó w lu b itakże chęć w y ja z d u z H iszp an ii pod ta k im pozorem . V esalius u d ał się w podróż z W enecji, zw iedził Je ro z o lim ę (co p o tw ie rd z a ją źródła), a w p o w ro tn e j d ro d ze zm arł i został p o ch o w an y w Z an te .
W ob szern y m a rty k u le P ie tro F ra n c e sc h in i z a jm u je się w ło sk im histo lo g iem G iu li Bizzozero (1846— 1901), o d now icielem w ło sk ie j m edycyny, za co fan e j w p o łow ie X IX w ie k u w sto s u n k u do in n y c h k r a jó w eu ro p e jsk ic h . B izzozero, g a r ib a ld - czy k w 1866 r., k ie ro w a ł k a te d r ą p atologii o gólnej n a u n iw e rsy te c ie tu ry ń s k im , w y ch o w a ł g ro n o zn a k o m ity ch uczniów . Z ałożył w 1878 r. „A rch iv io p e r le Scienze M ediche”, za jm o w a ł się p ro fila k ty k ą a n ty m a la ry c z n ą i przeciw g ru źliczą. N a jw ię k szą jego za słu g ą n a u k o w ą b y ły b a d a n ia n ad tk a n k ą łą cz n ą i ty m głów nie z a j m u je się a u to r a rty k u łu , ilu stro w a n e g o re p ro d u k c ja m i ry su n k ó w h istologicznych z dzieł B izzozera i fo to g ra fią te g o uczonego.
K ró tk ie d o n ie sie n ia i n o ta tk i tego n u m e ru z a w ie ra ją k o re sp o n d e n c ję m iędzy T om aszem N ard u cc im z L u k k i a m a te m a ty k ie m Guiido G ra n d im d o ty c zą cą p ro b le m ó w geom etry czn y ch i za w iad o m ien ie o p rzy g o to w y w a n iu p rz e z H . B. A d e lm a n ą z C ornell U n iv e rsity w Ith a c e k o m p le tn e j e d y c ji lis tó w M. M alpighiego.
O sta tn i (4) i n ajo b sz e rn ie jsz y n u m e r „ P h y sis” z 1962 r. p rzy n o si 6 4 -stronicow y ilu s tro w a n y a r ty k u ł E v e r ta M. B ru in sa (w ję z y k u an gielskim ) o sta ro b a b ilo ń s k ie j m a tem aty c e. A u to r p o d o k ła d n y ch b a d a n ia c h p o p ra w ia n ie k tó re b łę d n e o d cz y ta n ia te k s tó w z ta b lic z e k k lin o w y c h i u k a z u je w p ły w n a u k i b ab ilo ń sk ie j n a m y śl E uklidesa.
S tillm a n D ra k e w 13 części P okłosia G alileusza (n u m e ra c ja t a n ie je s t do k ła d n a , gdyż d w ie części te j p ra c y u k a z a ły się w „Isis”) o g łasza n ie o p u b lik o w a n y doty ch czas szk ic lis tu G alileu sza d o rz ą d u w eneckiego o te le s k o p ie i w czesne no ta tk i z 1610 r. d o ty c zą ce o b se rw a c ji księży có w Jow isza.
C lelia P ig h e tti o m a w ia X V II-w ieczne te o rie m ożliw ości życia n a in n y c h p la n etac h , p o w sta łe pod w p ły w em K o p e rn ik a i o d k ry ć geograficznych. G łó w n ą u w a gę p o św ię ca sp e k u la ty w n e m u d ziełk u C h ris tia n a H u y g en sa K o sm o th eo ro s, k tó r e ogłoszone w H adze w 1698 r. cieszyło się rozgłosem i m ia ło liczne p rz e k ła d y . H uygens m ian o w icie n a p o d sta w ie k o ncepcji k o p e rn ik o w sk ie j w yszedł z założe nia, że n a in n y c h p la n e ta c h s ą podobne w a ru n k i życia ja k n a ziem i: ty c h m iesz k ań c ó w o chrzcił o g ó ln ą n a z w ą planeticoli i z d u żą fa n ta z ją opisał.
W now o w p ro w ad zo n y m w czasopiśm ie d ziale P rofile u czo n y c h um ieszczono w y k ła d o G alileu szu — astro n o m ie p ió ra G uglielm o R ighiniego; z n a jd u je m y tu fo to
g ra fie p rz y rz ą d ó w G alileusza, jego m ie sz k a n ia w V illa d e lle S e lv e i re p ro d u k c je str o n ty tu ło w y c h jego n ie k tó ry c h dzieł. W. W. T ichom irow zam ieszcza ogłoszony w ję z y k u an g ielsk im życiorys m in e ra lo g a i geologa rosyjskiego, k tó ry zajm ow ał się ta k ż e h is to rią n a u k i — W łodzim ierza Iw a n o w icz a W iern ad sk ieg o (1863— 1945), w s tu le c ie jego uro d zin .
W d z ia le doniesień A lpinolo N a tu c c i p u b lik u je n o ta tk i b ib lio g ra ficz n e doty czące w k ła d u P la to n a i A ry s to te le sa do m a te m a ty k i g re c k ie j: P la to n a dotyczą 34 pozycje w ró żn y c h języ k ach , A ry s to te le sa 21, p rz y czym n ie k tó re p o zy c je są ad n otow ane.
D ział re c e n z ji liczy 5 pozycji, m ięd zy in n y m i re c e n z ję d ru g ieg o zeszytu
P ita g o re je ży k ó w (P ita g o rici. T e stim o n ia n ze e fr a m m e n ti), w y d an e g o w e F lo re n c ji
w 1962 r. p rze z M arię T im p a n a ro -C a rd in i.
W n o ta tk a c h zapoznać się m o ż n a z dalszym ciągiem w sp o m n ie ń o A. C orsi- nim : są to k r ó tk ie p rz e m ó w ie n ia w y g łasza n e n a zako ń czen ie k o lo k w iu m z h i sto rii n a u k i O drodzenie n a u k o w e X V — X V I I w . w In s ty tu c ie i M uzeum H isto rii N a u k i w e F lo re n cji, w czerw cu 1962 r.
