Janina Kulczycka-Saloni, Ewa
Ihnatowicz
Komisja Komparatystyczna
Towarzystwa Literackiego
Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza 29, 153-155
1994
— 153 —
z zam rożonego kapitału cierpienia” . I w reszcie refleksja na tem at roli tradycji w życiu narodu. Przypom ina Pan, że co innego „siła tradycji działąjąca jak o su ma złych i dobrych doświadczeń historycznych, a co innego naiw na wiara w ślepy autom atyzm tradycji” .
Przypom niałem tę piękną i m ądrą rozpraw ę o K sięgach N arodu i Pielgrzym - stwa P olskiego, ponieważ należy ona do cennych studiów o M ickiew iczu i o jednym z jeg o ważnych utworów.
Pisał kiedyś Tadeusz Kotarbiński, że „działalność pisarza nie jest tylko m o żliwym obiektem praw, lecz jest nadto w ykryw aniem i głoszeniem praw d” . Pana tw órczość w ykryw a prawdy i je głosi.
J a n in a K u lc z y c k a - S a lo n i E w a Ih n a to w ic z
K o m i s j a K o m p a r a t y s t y c z n a
T o w a r z y s t w a L i t e r a c k i e g o i m . A d a m a M i c k i e w i c z a (198 0-1 993 )
Inicjatorem pow ołania Komisji Kom paratystycznej przy Z arządzie G łów nym Tow arzystw a Literackiego im. A dam a M ickiew icza był prof. M ieczysław K li m owicz, ów czesny prezes Tow arzystw a. Jako reprezentant literaturoznaw ców polskich w Zarządzie Głów nym Association Internationale de Littérature C om parée szukał sposobu naw iązania w spółpracy m iędzy tymi dw iem a organi zacjam i. W niosek pow ołania Komisji, która podejm ie się prac organizacyjnych, zgłosił na zebraniu Tow arzystw a w dniu 26 m aja 1980 roku. Do prac w stępnych pow ołano kom isję, która rozesłała zaproszenia i otrzym ała 87 zgłoszeń.
14 grudnia 1980 roku na posiedzeniu Zarządu AILC w W iedniu prof. K li m ow icz zgłosił pow stanie naszej Komisji i jej intencję w spółpracy. U stalono za sady tej w spółpracy, co zostało potw ierdzone listem prof. Ewy K ushner z 1 1 kw ietnia 1981 r. oraz inform acją w „ICLA B ulletin” vol. 7 nr 1 W inter 1981. Na kongresie w W iedniu w 1983 r. Zarząd Główny AILC uznał naszą Kom isję za oficjalną reprezentację kom paratyystów polskich i przyznał jej członkom pra wa AILC. Zjazd delegatów Tow arzystw a L iterackiego im. A. M ickiew icza przy jął do w iadom ości regulam in Komisji uzgodniony ze statutem AILC. P rzew od niczącą Kom isji została Janina K ulczycka-Saloni, sekretarzem - Jan Śląski, a od r. 1984 - E w a Ihnatowicz.
Prace Kom isji Kom paratystycznej dotyczyły czterech zasadniczych proble mów:
1) akcja odczytow a w kraju; 2) w spółpraca z Zarządem AILC;
— 154 —
3) praca nad książką „N aturalizm w literaturach europejskich” ; 4) prace nad bibliografią kom paratystyki polskiej.
Ad 1. O dbyw aliśm y zw ykle dw a zebrania dyskusyjne rocznie. O dczyty w y głosili: A. Biernacki: „K ongres ZILC w T okio” , I. Chevrel: „N azw a naturalizm w krytyce niem ieckiej lat 1850-1900", Z. Ciesielski: ’’M iłosz i S w edenborg", H. C ybienko: „R ecepcja literatury polskiej 2 poł. XIX w. w Rosji i w Zw iązku R adzieckim ”, H. Dubowik: „Schem aty fabularne fantastyki literackiej”, H. Dzie- chcińska: „Podróże zachodnioeuropejskie a podróże polskie w XVI i X V II w .” , R. Forycki: „R ecepcja W iktora Hugo w Polsce”, „B ohaterow ie F lauberta”, M. Inglot: „Postać ch łopa-inteligenta w polskiej, rosyjskiej i ukraińskiej literaturze 1 poł. X IX w ” , D. K nysz-R udzka: „N aturalistyczni sojusznicy sztuki niezależ nej w Polsce i w B elgii” , „recepcja G iovanniego Vergi w P olsce”, „N aturalizm i antynaturalizm w literaturach europejskich”, T. K ostkiew iczow a: „W izje m iasta w literaturze O św iecenia”, J. K ulczycka-Saloni: „K ongres AILC w P aryżu” , E. Kushner: „Prace w toku i prace projektow ane A IL C ”, J. M agnuszew ski: „O W al- gierzu z Tyńca i o niektórych porów naw czych aspektach piśm iennictw a polskie go średniow iecza” , Z. M itosek: „Literatura a dokum ent”, T. N am ow icz: „W y brane problem y niem ieckiego O św iecenia” , „W ieś i miasto jak o m iejsce akcji w powieści niem ieckiej, francuskiej i polskiej XVIII i XIX w .”, J. Parvi: „D zien nik intym ny M ontalem berta” , P. Roguski: „Polskie kuszenie Fausta”, Z. Sinko- wa: „Przekłady J. M iltona na język polski”, L. Sokół: „Filozofia nudy w Szew cach W itkacego: m iędzy Pascalem a Sartrem ” M. Żurow ski: „Sym bolizm w li teraturach i językach europejskich (publikacja A IL C )” .
Ad 2. Dzięki udziałowi prof. M ieczysław a K lim ow icza w Zarządzie AILC m ożliw e było w spółdziałanie w przygotow aniu kongresów AILC przez infor m ow anie polskich literaturoznaw ców o term inach i tem atyce zjazdów, om aw ia nie spraw z potencjalnym i prelegentam i, w prow adzanie tem atów do program u kongresów . Tego rodzaju działania były prow adzone przed kongresam i w Paryżu (1985), M onachium (1988), Tokio (1991). N a kongresach tych członkow ie na szej kom isji w ystąpili z ok. piętnastom a referatam i.
Ad 3. W r. 1981 zaproponow ano nam w spółpracę w redagowaniu tom u po św ięconego naturalizm ow i w literaturach europejskich w cyklu prac na tem at kierunków i prądów tych literatur. Pow ołano kom itet: Ives Chevrel (U niw ersytet w N antes), Janina K ulczycka-Saloni, H alina Suw ała (U niw ersytet W arszaw ski). Dla zaplanow ania podziału prac zorganizow ano kolokw ium w W arszaw ie (w ar szaw scy badacze X IX w. i goście z zagranicy), które referatem program ow ym rozpoczął I. Chevrel.
Pierw sze spotkanie odbyło się 21-2 3 w rześnia 1982 r. w Nantes, w ygłoszone referaty opublikow ano w książce Le naturalism e dans les littératures de langues
— 155 —
européenes. N astępne - 20 -2 2 w rześnia 1984 r. w W arszaw ie; referaty opub likow ano w wersji francuskiej w książce Le naturalism e en question jako pozycję w całym cyklu z datą Paris 1986 oraz w wersji polskiej w „Przeglądzie H um a nistycznym ” 1987 nr 1/256. W r. 1986 odbyło się spotkanie badaczy naturalizm u w Catanii, na którym D anuta K nysz-R udzka w ygłosiła referat o recepcji G. Ver- gi w Polsce. N astępne spotkanie na tem at naturalizm u odbyło się w r. 1991, a referaty na nim w ygłoszone wydało W ydaw nictw o U niw ersytetu W arszaw skiego w książce Le naturalism e et antinaturalism e (1992). Bierzem y także udział w przygotow yw aniu kolejnego spotkania badaczy naturalizm u w Paryżu 1995 r.
Ad 4. Prace nad bibliografią prowadzono w latach 1984-1988 dzięki dota cjom na pracochłonne poszukiw ania biblioteczne. O pracow ano więc koncepcję ogólną, przeprow adzono ankietę w środowisku filologów, opracow ano instrukcję dla bibliografów . Rozpoczęto rozpisyw anie istniejących bibliografii. O pracow a no i poklasyfikow ano wstępnie roczniki 1948-1951, 1959-1975. Prace przerw a no w r. 1988, kiedy odm ówiono nam dalszych dotacji.
C hociaż zebrania naukowe odbywały się dość często i system atycznie i choć spotykali się na nich komparatyści aktywni naukow o z ciekaw ym i refleksjam i, to jednak trudności finansow e pod koniec lat osiem dziesiątych uniem ożliw iły am bitniejsze działania. „Zastępczy” charakter Komisji także stawał się pew nego rodzaju anachronizm em . W obec tego na zebraniu Komisji w dniu 29 m arca
1993 r. postanowiono Komisję rozwiązać. W arszaw a, 15 stycznia 1994 r.
Wy k a z o d c z y t ó w
W Y G Ł O S Z O N Y C H W O D D Z IA Ł A C H T O W A R Z Y S T W A W O K R E S IE O D 1 L IPC A 1993 D O 31 C Z E R W C A 1994
Na podstaw ie sprawozdań Oddziałów zestaw iła Zofia D ąbrow ska.
1. Białystok, 25 c z ło n k ó w , 12 o d c z y tó w P. I Icintsch: „M oje ż y c ic z p oezją”
S e sja popularnonaukow a: „A n trop ologia teatru ja k o w yd arzen ie na p ogran iczu kultur” 2 0 - 21 XI 1993 r. z o rg a n izo w a n a w sp ó ln ie z W o jew ó d zk im O środk iem A n im acji K ultury w B ia ły m sto k u , F ilią U W i T o w a r z y stw e m Kultury Teatralnej:
I. Sław iń sk a: „C zym je st antropologia teatru”
M. G a w r y c h o w sk a -S o w u l: „Teatr am atorski na B ia ło s to c c z y ź n ie w 2 0 - le c iu m ię d z y w o je n n y m w św ie tle antropologii sp otkania”
J. Z ięba: „Teatr lu d o w y w kon cep cji Jędrzeja C icrniaka”
M. L cw ko: „ S cen a p lastyczn a L eszk a M ądzika - jaka filo z o fia , ja k a sztu k a?”
Z. O siń ski: „Z d o św ia d cze ń O środka Badań T w ó r czo śc i J erze g o G r o to w sk ie g o i P o sz u k iw a ń T e a tr a ln o -K u ltu r o w y c h w e W rocław iu ( 1 9 9 0 - 1 9 9 3 ) ”
