NAPRAWIENIE SZKODY, ZASADY I REŻIMY
ODPOWIEDZIALNOŚCI, SZKODA,
ZWIĄZEK
PRZYCZYNOWY, ŚWIADCZENIE
ODSZKODOWAWCZE
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ODSZKODOWAWCZA
cecha charakterystyczna: świadczenie odszkodowawcze
wierzycielem uprawnionym do
świadczenia odszkodowawczego jest poszkodowany, a dłużnikiem podmiot odpowiedzialny;
więź łącząca te podmioty ma charakter
względny
Trzy przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej:
1) zdarzenie, z którym system prawny wiąże na określonych zasadach
obowiązek naprawienia szkody 2) szkoda
3) związek przyczynowy między
zdarzeniem a szkodą
ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI 1) zasada winy
2) zasada ryzyka
3) zasada słuszności
4) zasada bezprawności
5) zasada odpowiedzialności
absolutnej
REŻIMY ODPOWIEDZIALNOŚCI TO MIĘDZY INNYMI:
1) odpowiedzialność ex contractu
2) odpowiedzialność ex delicto
SZKODA
brak definicji ustawowej
szkoda na mieniu i na osobie
szkoda majątkowa i niemajątkowa (krzywda)
Rodzaje szkody majątkowej: (art. 361 § 2 k.c.) 1) strata – damnum emergens
2) utracone korzyści – lucrum cessans
obowiązek odszkodowawczy może odnosić się do:
1) ujemnego interesu umownego – szkoda związana z niedojściem umowy do skutku 2) dodatniego interesu umownego – w
wyniku niewykonania lub nienależytego
wykonania zawartej już umowy
Określenie wysokości poniesionej szkody
metoda dyferencjacyjna (różnicowa)
zaliczenie uzyskanych korzyści – compensatio lucri cum damno
ciężar dowodu istnienia szkody spoczywa na poszkodowanym (art. 6 k.c.)
art. 322 k.p.c.
ZWIĄZEK PRZYCZYNOWY
między zdarzeniem, za które ktoś ponosi odpowiedzialność a szkodą (skrót
myślowy)
2 funkcje związku przyczynowego:
1) jest przesłanką odpowiedzialności
odszkodowawczej (art. 361 § 1 k.c.)
2) wpływa na określenie wysokości
należnego odszkodowania
Teoria adekwatnego związku przyczynowego (normalnego,
typowego):
J. von Kries
zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne
następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (art. 361 § 1 k.c.)
procedura dwuetapowa:
1) test warunku koniecznego – conditio sine qua non
2) należy zbadać, czy dane następstwo ma
cechę „normalności”
Wyjątki od teorii adekwatnego związku przyczynowego:
casus mixtus - odpowiedzialność nie tylko za normalne następstwa zachowania, ale
także za skutki przypadku, które nie
wystąpiłyby, gdyby zobowiązany zachował się zgodnie z treścią zobowiązania
czasem ustawa nie odwołuje się do
żadnych powiązań kauzalnych, tylko
określa je dowolnie (tzw. związki
normatywne)
ŚWIADCZENIE ODSZKODOWAWCZE
Funkcje odszkodowania:
1) kompensacyjna – wyrównanie szkody 2) represyjna – zadanie dolegliwości
3) prewencyjno-wychowawcza – oddziaływanie na sprawcę i na
społeczeństwo
w razie przyczynienia się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody
obowiązek odszkodowawczy ulega
odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron (art. 362 k.c.)
możliwość obniżenia odszkodowania na
podstawie art. 440 k.c.
Sposób naprawienia szkody (art. 363 § 1 k.c.)
funkcja kompensacyjna odszkodowania - prawo wyboru przysługuje
poszkodowanemu: przywrócenie stanu poprzedniego (tzw. restytucja naturalna) albo zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej
Prawo wyboru jest ograniczone - odszkodowanie pieniężne, jeżeli:
1) przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe
2) gdyby pociągało za sobą dla
zobowiązanego nadmierne trudności lub
koszty
jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania
powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że
szczególne okoliczności wymagają
przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili
(art. 363 § 2 k.c.)
miernik obiektywny; nie ma znaczenia pretium affectionis
