SANKCJE WADLIWYCH CZYNNOŚCI PRAWNYCH

SANKCJE WADLIWYCH CZYNNOŚCI

PRAWNYCH

1) nieważność (tzw. nieważność bezwzględna)

2) wzruszalność (tzw. nieważność względna)

3) bezskuteczność zawieszona

4) bezskuteczność względna

NIEWAŻNOŚĆ

 dotyczy czynności prawnych

 czynność prawna nieważna nie wywołuje skutków prawnych

zamierzonych przez strony

 brak wywołania zamierzonych skutków ex tunc

 następuje z mocy prawa (ipso iure)

 uwzględniana przez sąd z urzędu

 np. art. 14 § 1, art. 73, art. 82, art.

83, 58 k.c.

Konwalidacja - uchylenie wadliwości uprzednio dokonanej czynności prawnej

 kontrowersyjne jest jej dopuszczenie w razie nieważności czynności prawnej:

1) tradycyjny pogląd uznaje taką

możliwość w sytuacjach określonych w przepisach prawnych

np. art. 14 § 2, art. 890 § 1 k.c.

2) krytyka takiego poglądu - Z.

Radwański

Konwersja - przekształcenie nieważnej czynności prawnej w inną - tzw.

zastępczą, ważną czynność prawną

 nieważna czynność prawna musi odpowiadać wszystkim istotnym wymogom innej,

tzw. zastępczej czynności prawnej

 opiera się na tzw. hipotetycznej woli stron

 uzasadnieniem jest tzw. życzliwa

interpretacja (benigna interpretatio)

 tzw. konwersja ustawowa

WZRUSZALNOŚĆ

 czynność prawna wywołuje skutki prawne określone w treści

oświadczenia woli, ale są one niepewne; zależą od tego, czy

składający wadliwe oświadczenie woli lub inna osoba wskazana w

przepisie prawnym nie doprowadzi do jej unicestwienia

 np. art. 84-88, art. 388, art. 70 ⁵ k.c.

 sposoby wzruszenia określa ustawa:

1) złożenie na piśmie oświadczenia woli o uchyleniu się od skutków dokonanej

czynności prawnej, np. art. 88 k.c.

2) wydanie orzeczenia sądowego np. art.

15, art. 17 k.r.o., art. 388 k.c., art. 70

k.c.

 w razie wzruszenia czynność prawna nie wywołuje żadnych skutków

prawnych ex tunc

 czynność prawna wzruszalna może zostać konwalidowana –

wskutek bezskutecznego upływu terminu (konwalidacja milcząca) lub zrzeczenia się prawa do jej wzruszenia (konwalidacja

wyraźna); skutki prawne stają się

wówczas definitywne

BEZSKUTECZNOŚĆ ZAWIESZONA



gdy ustawa wymaga dla dokonania czynności prawnej nie tylko złożenia oświadczeń woli strony lub stron, ale ponadto jeszcze wyrażenia zgody przez osobę trzecią



zgoda stanowi oświadczenie woli o treści akceptującej



do czasu udzielenia zgody lub jej odmowy czynność prawna wiąże strony



zasada: zgoda może być udzielona przed, podczas lub po złożeniu oświadczeń woli przez osoby dokonujące

czynności prawnej



tzw. potwierdzenie (np. art. 18 § 1 k.c.) ma moc wsteczną (ex tunc – art. 63 § 1 k.c.); do tego czasu tzw. czynność prawna kulejąca, niezupełna (negotium claudicans)

np. art. 18 § 1,103 § 1, 248 § 2, 519 § 2 k.c.



art. 63 § 2 k.c.: „Jeżeli do ważności czynności prawnej wymagana jest forma szczególna, oświadczenie

obejmujące zgodę osoby trzeciej powinno być złożone w

tej samej formie”.

BEZSKUTECZNOŚĆ WZGLĘDNA

 względnie bezskuteczne są takie czynności prawne, które tylko w

stosunku do oznaczonych osob nie wywołują zamierzonych skutków prawnych; względem innych są w pełni skuteczne

 następuje ona:

1) z mocy prawa (ipso iure) – np. art.

1036 zd. 2 k.c.

2) z mocy orzeczenia sądowego – art.

527 i art. 59 k.c.