OCHRONA WŁASNOŚCI
I OCHRONA POSIADANIA
Literatura:
red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Zarys prawa cywilnego, Warszawa 2014 red. E Gniewek, Kodeks Cywilny. Komentarz, Wydanie 4, Warszawa 2010
Środki ochronne
Dla ochrony prawa własności, mającego charakter
bezwzględny, w zależności od rodzaju naruszeń
służy szereg roszczeń prawnorzeczowych
Roszczenie o przeniesienie własności gruntu na rzecz
osoby, która na tym gruncie wzniosła budynek
lub inne urządzenie
Roszczenie windykacyjne
Jest to roszczenie właściciela o wydanie
rzeczy przez osobę, która faktycznie
rzeczą włada, choć nie jest do tego
uprawniona
Art. 222 § 1 kc
WŁAŚCICIEL
rzeczy
POSIADACZ
rzeczy
ROSZCZENIE O WYDANIE RZECZY
dowód własności, obalenie domniemania posiadania zgodnego z prawem, posiadania samoistnego art. 341, 339 kc
BRAK
Przedawnienie
roszczenia windykacyjnego
Art. 223, art. 117, art. 118 kc
NIERUCHOMOŚCI RZECZY
RUCHOME
10 lat
3 lata
Roszczenia uzupełniające właściciela
Wyrównanie uszczerbku doznanego
przez właściciela z powodu pozbawienia
go możliwości korzystania z rzeczy
Roszczenie o
wynagrodzenie za
korzystanie z rzeczy
Roszczenie o zwrot
pożytków
(lub ich równowartości)
Roszczenie o
odszkodowanie z
powodu zużycia,
pogorszenia lub utraty
Roszczenia uzupełniające
WŁAŚCICIEL
rzeczy
POSIADACZ
rzeczy
Roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub zapłaty ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia
lub utraty rzeczy
Zakres odpowiedzialności
samoistnego posiadacza
Samoistny posiadacz
w dobrej wierze
Samoistny posiadacz
w dobrej wierze
od chwili, gdy dowiedział się
o wytoczeniu przeciwko
niemu powództwa o wydanie
rzeczy
Samoistny posiadacz
w złej wierze
Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy Odpowiedzialność za zużycie, pogorszenie lub
utratę rzeczy
Zwrot pożytków lub ich równowartości
nabywa własność odłączonych pożytków naturalnych i wymagalnych pożytków cywilnych
Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy Odpowiedzialność za zużycie, pogorszenie lub
utratę rzeczy
Wyjątek: pogorszenie lub utrata rzeczy nastąpiła bez jego winy
Zwrot pożytków lub ich równowartości Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy Odpowiedzialność za zużycie, pogorszenie lub
utratę rzeczy
Wyjątek: rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdy znajdowała się posiadaniu uprawnionego
Zwrot pożytków lub ich równowartości,
Prawa
samoistnego posiadacza
Samoistny posiadacz
w dobrej wierze
Samoistny posiadacz
w dobrej wierze
od chwili, gdy dowiedział się
o wytoczeniu przeciwko
niemu powództwa o wydanie
rzeczy
Samoistny posiadacz
w złej wierze
Roszczenie o zwrot nakładów koniecznych na rzecz, o ile nie mają pokrycia w korzyściach jakie uzyskał
Roszczenie o zwrot innych nakładów,
o ile zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi Prawo do zabrania przedmiotów odłączonych od rzeczy w wyniku przywrócenia stanu poprzedniego, chociażby stały się
jej częściami składowymi
Roszczenie o zwrot nakładów koniecznych na rzecz, o ile nie mają pokrycia w korzyściach jakie uzyskał
Prawo do zabrania przedmiotów odłączonych od rzeczy w wyniku przywrócenia stanu poprzedniego, chociażby stały się
jej częściami składowymi, CHYBA ŻE
właściciel zdecyduje, że połączone przedmioty zatrzyma, zwracając samoistnemu posiadaczowi ich wartość i koszt robocizny
albo sumę odpowiadającą zwiększeniu wartości rzeczy
Roszczenie o zwrot nakładów koniecznych na rzecz tylko o tyle, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem Prawo do zabrania przedmiotów odłączonych od rzeczy w wyniku przywrócenia stanu poprzedniego, chociażby stały się
jej częściami składowymi, CHYBA ŻE
właściciel zdecyduje, że połączone przedmioty zatrzyma, zwracając samoistnemu posiadaczowi ich wartość i koszt robocizny
1 ROK
od dnia zwrotu rzeczy
Przedawnienie
roszczeń uzupełniających właściciela oraz
roszczeń posiadacza samoistnego o zwrot
nakładów na rzecz
Przepisy dotyczące roszczeń uzupełniających przysługujących właścicielowi przeciwko samoistnemu posiadaczowi, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.
art. 230 kc
Roszczenie negatoryjne
Roszczenie właściciela przeciwko osobie, która narusza
własność w inny sposób, niż pozbawienie właściciela
faktycznego władztwa nad rzeczą Art. 222 § 2 kc
WŁAŚCICIEL
rzeczy
OSOBA
naruszająca
własność
bez pozbawienia właściciela faktycznego władztwa nad rzecząRoszczenie o przywrócenie stanu zgodnego
z prawem i o zaniechanie naruszeń
BRAK
Przedawnienie
roszczenia negatoryjnego
Art. 223, art. 117, art. 118 kc
NIERUCHOMOŚCI RZECZY
RUCHOME
10 lat
3 lata
Roszczenie o przeniesienie za wynagrodzeniem własności
gruntu na rzecz osoby, która na tym gruncie wzniosła budynek
lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość
zajętego na ten cel gruntu
Art. 231 kc
Roszczenie
samoistnego posiadacza
gruntu, który wzniósł
budynek lub inne
urządzenie
Roszczenie właściciela
gruntu, na którym
wzniesiono budynek lub
inne urządzenie
Posiadacz samoistny gruntu Dobra wiara posiadacza wznoszącego
budynek lub inne urządzenie Wartość wzniesionego budynku lub innego urządzenia znacznie przekracza
wartość zajętego na ten cel gruntu
Wartość wzniesionego budynku lub innego urządzenia znacznie przekracza
