Ochrona konkurencji i konsumentów
Konkurencja – rywalizacja między osobami lub grupami zainteresowanymi w osiągnięciu tego samego celu bądź też rywalizacja kupców (przedsiębiorców) w walce o rynki zbytu, kontrahentów, konsumentów.
Konkurencja doskonała – rynek składający się z licznych sprzedawców i nabywców kupujących identyczny produkt tak, że żaden pojedynczy sprzedawca ani nabywca nie jest w stanie wpłynąć na cenę rynkową przez zmianę wielkości produkcji. Wejście lub opuszczenie idealnie konkurencyjnego rynku jest niczym nieograniczone.
Konkurencja jest silnie powiązana z wolnością gospodarczą i realizuje się w jej
ramach
Cechy wolności gospodarczej:
jest atrybutem jednostki, osoby ludzkiej,
przysługuje każdemu na równych prawach, także osobom niezainteresowanym korzystaniem z niej,
jest niezbywalna i przynależna osobie ludzkiej nawet bez świadomości o jej istnieniu,
prawny zakaz prowadzenia działalności gospodarczej nie likwiduje stanu wolności gospodarczej,
jest prawem podmiotowym o charakterze negatywnym.
Wolność gospodarcza
Dwa obszary wolności gospodarczej:
wolność tych, którzy wytwarzają (przedsiębiorców),
wolność tych, którzy korzystają (klientów, konsumentów).
Wskaźniki wolności gospodarczej:
łatwość zakładania działalności gospodarczej (stawania się przedsiębiorcą),
swobodny wybór dziedzin działalności gospodarczej,
szeroki zakres dziedzin działalności gospodarczej uważanych za wolne.
Wolność gospodarcza
1. 1921 r. - Konstytucja Marcowa
2. 1927 r. - Rozporządzenie Prezydenta RP o prawie przemysłowym
3. 1976 r. - Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie warunków, trybu i organów właściwych do wydawania zagranicznym osobom prawnym i fizycznym uprawnień do tworzenia przedstawicielstw na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dla wykonywania działalności gospodarczej
4. 1982 r. – Ustawa o zasadach prowadzenia na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne
5. 1988 r. – Ustawa o działalności gospodarczej
6. 1989 r. – Wolność gospodarcza w Konstytucji PRL 7. 1997 r. – Konstytucja RP
8. 1999 r. - Ustawa Prawo działalności gospodarczej
9. 2004 r. – Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej
Wolność gospodarcza w ustawodawstwie polskim
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 1990 r. (sygn. akt K 5/89):
„Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 6, w brzmieniu nadanym jej ustawą z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ustanowiła, zasadę obowiązującą całe ustawodawstwo o samoistnej nadrzędnej mocy prawnej, wprowadzając gwarancje swobody działalności gospodarczej bez względu na formę własności. Ograniczenie tej swobody może nastąpić jedynie w ustawie.”
Wolność gospodarcza w ustawodawstwie polskim
Konstytucja RP:
Art. 20 – Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego RP.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 stycznia 2001 r. (sygn. akt K 17/00):
„(…) Na tych trzech założeniach opiera się społeczna gospodarka rynkowa.
W płaszczyźnie konstytucyjnoprawnej społeczna gospodarka rynkowa wyznaczona jest z jednej strony przez podstawowe, tradycyjne elementy rynku w postaci wolności gospodarczej i własności prywatnej, z drugiej zaś przez solidarność społeczną, społeczny dialog i współpracę partnerów społecznych. W ujęciu art. 20 konstytucji społeczna gospodarka rynkowa stanowi więc nie tylko określony model ekonomiczny, ale także pożądany przez ustrojodawcę obraz ładu społecznego.”
Wolność gospodarcza w ustawodawstwie polskim
Konstytucja RP:
Art. 22 – Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 kwietnia 2001 r. (sygn. akt K 7/00):
„(…) art. 22 konstytucji pełni dwojaką funkcję. Z jednej strony traktować go należy jako wyrażenie jednej z zasad ustroju gospodarczego RP (i w tym zakresie stanowi on konkretyzację ogólniejszych zasad, wyrażonych w art. 20), z drugiej strony – może on stanowić podstawę do konstruowania prawa podmiotowego, przysługującego każdemu, kto podejmuje działalność gospodarczą. Oczywiście, wolność działalności gospodarczej musi, w państwie współczesnym, podlegać różnego rodzaju ograniczeniom; wynika to chociażby z zaakcentowania w art. 20 socjalnego charakteru gospodarki rynkowej. Art. 22 formułuje jednak dwojakiego rodzaju ograniczenia dla wprowadzania owych ograniczeń. W płaszczyźnie materialnej wymaga, aby ograniczenia wolności gospodarczej znajdowały uzasadnienie w “ważnym interesie publicznym”, a w płaszczyźnie formalnej – aby były wprowadzone “tylko w drodze ustawy”.
Wolność gospodarcza w ustawodawstwie polskim
Konstytucja RP:
Art. 31 ust. 3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.
Zasady związane z ograniczaniem wolności gospodarczej:
1. Zasada merytorycznego uzasadnienia – tzn. czy ograniczenie doprowadzi do zamierzonego rezultatu.
2. Zasada proporcjonalności – tzn. czy ciężary nakładane na obywateli są proporcjonalne do uzyskanych efektów.
3. Zasada odpowiedniego wyważenia wartości – tzn. czy wprowadzone ograniczenie w odpowiedni sposób uwzględnia zarówno interes indywidualny, jak i interes publiczny.
Wolność gospodarcza w ustawodawstwie polskim
Ograniczenia wolności gospodarczej:
1.Ograniczenia przedmiotowe:
monopol państwowy,
reglamentacja gospodarcza,
prawo antymonopolowe (nadużywanie pozycji dominującej, porozumienia ograniczające konkurencję),
praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów,
ceny urzędowe.
2. Ograniczenia podmiotowe:
orzeczenie sądu lub decyzja organu administracji publicznej,
działalność gospodarcza osób i przedsiębiorców zagranicznych,
forma organizacyjno-prawna działalności gospodarczej (działalność bankowa i ubezpieczeniowa),
ograniczenie działalności gospodarczej osób pełniących funkcje publiczne.
Wolność gospodarcza w ustawodawstwie polskim
Konstytucyjna wolność gospodarcza a ustawowa swoboda działalności gospodarczej:
1. Beneficjentami swobody działalności gospodarczej są jedynie przedsiębiorcy oraz osoby podejmujące działalność gospodarczą.
2. Wolność gospodarcza w swej teoretycznej postaci wykracza poza ramy porządku prawnego.
3. Swoboda działalności gospodarczej może być ograniczana także w drodze aktów podustawowych.
4. Ograniczenia i zakazy prawne eliminują po stronie określonych podmiotów lub w określonym obszarze działania swobodę działalności gospodarczej.
Swoboda działalności gospodarczej
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej:
Art. 6 ust. 1 – Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.
Cząstkowe elementy swobody działalności gospodarczej:
1. Swoboda podejmowania działalności gospodarczej.
2. Swoboda wykonywania działalności gospodarczej.
3. Swoboda zakończenia działalności gospodarczej.
4. Swoboda wyboru formy organizacyjno-prawnej.
5. Swoboda konkurowania ukierunkowana na zdobycie przewagi kosztem rywala w grze rynkowej.
6. Swoboda kształtowania cen.
7. Swoboda umów.
Swoboda działalności gospodarczej
Swoboda konkurowania - element składowy wolności gospodarczej. Jej nieograniczona postać prowadzi do autodestrukcji.
Wolna konkurencja - obiektywny stan konkurowania wielu podmiotów na rynku.
W celu ochrony wolnej konkurencji na rynku należy ograniczać wolność gospodarczą, w tym swobodę konkurowania.
Swoboda działalności gospodarczej
Ochrona konkurencji i konsumentów
Rynek - ogół stosunków gospodarczych pomiędzy sprzedawcami i nabywcami albo też jakiś wyabstrahowany, pozbawiony cech indywidualnych model stosunków gospodarczych prezentowany w określonej skali.
LUB
Rynek - fragment transakcji zachodzących w gospodarce, które posiadają określone cechy wspólne, pozwalające na ich osobną analizę. Mówi się zatem o „rynku ubezpieczeń” czy też „rynku produkcji stali”.
Rynek właściwy - rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz
właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są
oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie
barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty
transportu, panują zbliżone warunki konkurencji.
Ochrona konkurencji i konsumentów
Prawo antymonopolowe – jego zadaniem jest ochrona konkurencji przed negatywnymi działaniami uczestników rynku. Określa ono warunki rozwoju i ochrony konkurencji oraz ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów (dokonywanej w interesie publicznym).
1. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów 2. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
3. ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
- zakaz praktyk ograniczających konkurencję (zakaz porozumień ograniczających konkurencję oraz zakaz nadużywania pozycji dominującej);
- koncentracje przedsiębiorców;
- zakaz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;
- zakaz stosowania niedozwolonych postanowień wzorców umów.
Ochrona konkurencji i konsumentów
Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów:
Do zadań Prezesa UOKiK należy m.in.:
1) sprawowanie kontroli przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów ustawy;
2) wydawanie decyzji w sprawach praktyk ograniczających konkurencję, w sprawach koncentracji przedsiębiorców oraz w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, a także innych decyzji przewidzianych w ustawie;
3) prowadzenie badań stanu koncentracji gospodarki oraz zachowań rynkowych przedsiębiorców;
4) współpraca z krajowymi i międzynarodowymi organami i organizacjami, do których zakresu działania należy ochrona konkurencji i konsumentów;
5) opracowywanie i przedkładanie Radzie Ministrów projektów aktów prawnych dotyczących ochrony konkurencji i konsumentów;
6) inicjowanie badań towarów, wykonywanych przez organizacje konsumenckie;
7) opracowywanie i wydawanie publikacji oraz programów edukacyjnych popularyzujących wiedzę o ochronie konkurencji i konsumentów;
8) występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów.
Ochrona konkurencji i konsumentów
Zadania JST:
1) prowadzenie edukacji konsumenckiej, w szczególności przez wprowadzenie elementów wiedzy konsumenckiej do programów nauczania w szkołach publicznych;
2) funkcjonowanie powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów:
- zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów;
- składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego w zakresie ochrony interesów konsumentów;
- występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów;
- współdziałanie z właściwymi miejscowo delegaturami Urzędu, organami Inspekcji Handlowej oraz organizacjami konsumenckimi;
- wytaczanie powództwa na rzecz konsumentów oraz wstępowanie, za ich zgodą, do toczącego się postępowania w sprawach o ochronę interesów konsumentów.
Organizacje konsumenckie mają w szczególności prawo do:
1) wyrażania opinii o projektach aktów prawnych i innych dokumentów dotyczących praw i interesów konsumentów;
2) opracowywania i upowszechniania konsumenckich programów edukacyjnych;
3) wykonywania testów produktów i usług oraz publikowania ich wyników;
4) wydawania czasopism, opracowań badawczych, broszur i ulotek;
5) prowadzenia nieodpłatnego poradnictwa konsumenckiego oraz udzielania nieodpłatnej pomocy konsumentom w dochodzeniu ich roszczeń, chyba że statut organizacji stanowi, że działalność ta jest wykonywana odpłatnie;
6) udziału w pracach normalizacyjnych;
7) realizowania zadań państwowych w dziedzinie ochrony konsumentów, zlecanych przez organy administracji rządowej i samorządowej.
Zakaz praktyk ograniczających konkurencję
Art. 6. Zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na:
1) ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów;
2) ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji;
3) podziale rynków zbytu lub zakupu;
4) stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji;
5) uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;
6) ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem;
7) uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny.
Porozumienia ograniczające konkurencję są w całości lub w odpowiedniej części nieważne.
Zakaz praktyk ograniczających konkurencję
Odpowiedzialności podlega również osoba zarządzająca, która w ramach sprawowania
swojej funkcji w czasie trwania stwierdzonego naruszenia tych zakazów umyślnie
dopuściła przez swoje działanie lub zaniechanie do naruszenia przez tego
przedsiębiorcę wymienionych zakazów.
Zakaz praktyk ograniczających konkurencję
Zakazu nie stosuje się do porozumień zawieranych między:
1) konkurentami, których łączny udział w rynku w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 5 %;
2) przedsiębiorcami, którzy nie są konkurentami, jeżeli udział w rynku posiadany przez któregokolwiek z nich w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 10 %.
Przepisów tych nie stosuje się do przypadków określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i 7.
Zakazu nie stosuje się również do porozumień, które jednocześnie:
1) przyczyniają się do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów lub do postępu technicznego lub gospodarczego;
2) zapewniają nabywcy lub użytkownikowi odpowiednią część wynikających z porozumień korzyści;
3) nie nakładają na zainteresowanych przedsiębiorców ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia tych celów;
4) nie stwarzają tym przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku właściwym w zakresie znacznej części określonych towarów.
Zakaz praktyk ograniczających konkurencję
Art. 9. Zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców.
Nadużywanie pozycji dominującej polega w szczególności na:
1) bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygórowanych albo rażąco niskich, odległych terminów płatności lub innych warunków zakupu albo sprzedaży towarów;
2) ograniczeniu produkcji, zbytu lub postępu technicznego ze szkodą dla kontrahentów lub konsumentów;
3) stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji;
4) uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;
5) przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji;
6) narzucaniu przez przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów, przynoszących mu nieuzasadnione korzyści;
7) podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych.
Czynności prawne będące przejawem nadużywania pozycji dominującej są w całości lub w odpowiedniej części nieważne.
Zakaz praktyk ograniczających konkurencję - decyzje
Prezes Urzędu wydaje decyzję o uznaniu praktyki za ograniczającą konkurencję i nakazującą zaniechanie jej stosowania, jeżeli stwierdzi naruszenie zakazu.
Nie wydaje się decyzji jeżeli zachowanie rynkowe przedsiębiorcy przestało naruszać zakazy.
W takim przypadku Prezes UOKiK wydaje decyzję o uznaniu praktyki za ograniczającą konkurencję i stwierdzającą zaniechanie jej stosowania.
Jeżeli w toku postępowania antymonopolowego zostanie uprawdopodobnione, że został naruszony zakaz, a przedsiębiorca, któremu jest zarzucane naruszenie tego zakazu, zobowiąże się do podjęcia lub zaniechania określonych działań zmierzających do zapobieżenia tym naruszeniom, Prezes UOKiK może zobowiązać przedsiębiorcę do wykonania tych zobowiązań.
Prezes UOKiK może określić termin wykonania zobowiązań.
Prezes UOKiK nakłada na przedsiębiorcę obowiązek składania w wyznaczonym terminie informacji o stopniu realizacji zobowiązań.
Zakaz praktyk ograniczających konkurencję - decyzje
Prezes Urzędu może w decyzji nakazać, w celu zaniechania stosowania praktyki lub usunięcia jej skutków, zastosowanie środków polegających w szczególności na:
1) udzieleniu licencji praw własności intelektualnej na niedyskryminacyjnych warunkach;
2) umożliwieniu dostępu do określonej infrastruktury na niedyskryminacyjnych warunkach;
3) zmianie umowy;
4) zapewnieniu innym podmiotom dostawy określonych produktów lub świadczenia
określonych usług na niedyskryminacyjnych warunkach.
Koncentracja przedsiębiorców
Art. 13. Zamiar koncentracji podlega zgłoszeniu Prezesowi UOKiK, jeżeli:
1) łączny światowy obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 1 mld euro (5 mld) lub
2) łączny obrót na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 50 mln euro (250 mln).
Obowiązek zgłoszenia dotyczy zamiaru:
1) połączenia dwóch lub więcej samodzielnych przedsiębiorców;
2) przejęcia - przez nabycie lub objęcie akcji, innych papierów wartościowych, udziałów lub w jakikolwiek inny sposób - bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad jednym lub więcej przedsiębiorcami przez jednego lub więcej przedsiębiorców;
3) utworzenia przez przedsiębiorców wspólnego przedsiębiorcy;
4) nabycia przez przedsiębiorcę części mienia innego przedsiębiorcy (całości lub części przedsiębiorstwa), jeżeli obrót realizowany przez to mienie w którymkolwiek z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie przekroczył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej równowartość 10 mln euro.
Koncentracja przedsiębiorców
Nie podlega zgłoszeniu zamiar koncentracji:
1) jeżeli obrót przedsiębiorcy, nad którym ma nastąpić przejęcie kontroli nie przekroczył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w żadnym z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie równowartości 10.000.000 euro;
2) polegającej na czasowym nabyciu lub objęciu przez instytucję finansową akcji albo udziałów w celu ich odsprzedaży, jeżeli przedmiotem działalności gospodarczej tej instytucji jest prowadzone na własny lub cudzy rachunek inwestowanie w akcje albo udziały innych przedsiębiorców, pod warunkiem, że odsprzedaż ta nastąpi przed upływem roku od dnia nabycia lub objęcia, oraz że:
a) instytucja ta nie wykonuje praw z tych akcji albo udziałów, z wyjątkiem prawa do dywidendy, lub
b) wykonuje te prawa wyłącznie w celu przygotowania odsprzedaży całości lub części przedsiębiorstwa, jego majątku lub tych akcji albo udziałów;
3) polegającej na czasowym nabyciu lub objęciu przez przedsiębiorcę akcji lub udziałów w celu zabezpieczenia wierzytelności, pod warunkiem że nie będzie on wykonywał praw z tych akcji lub udziałów, z wyłączeniem prawa do ich sprzedaży;
4) następującej w toku postępowania upadłościowego, z wyłączeniem przypadków, gdy zamierzający przejąć kontrolę jest konkurentem albo należy do grupy kapitałowej, do której należą konkurenci przedsiębiorcy przejmowanego;
5) przedsiębiorców należących do tej samej grupy kapitałowej.
Koncentracja przedsiębiorców - decyzje
Prezes UOKiK wydaje zgodę na dokonanie koncentracji, w wyniku której konkurencja na rynku nie zostanie istotnie ograniczona, w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej.
Prezes UOKiK zakazuje dokonania koncentracji, w wyniku której konkurencja na rynku zostanie istotnie ograniczona, w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej.
Prezes UOKiK wydaje zgodę na dokonanie koncentracji, w wyniku której konkurencja na rynku zostanie istotnie ograniczona, w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej, w przypadku gdy odstąpienie od zakazu koncentracji jest uzasadnione, a w szczególności:
1) przyczyni się ona do rozwoju ekonomicznego lub postępu technicznego;
2) może ona wywrzeć pozytywny wpływ na gospodarkę narodową.
Koncentracja przedsiębiorców - decyzje
Prezes UOKiK może na przedsiębiorcę lub przedsiębiorców zamierzających dokonać koncentracji nałożyć obowiązek lub przyjąć ich zobowiązanie oraz określić termin spełnienia tych warunków, w szczególności do:
1) zbycia całości lub części majątku jednego lub kilku przedsiębiorców,
2) wyzbycia się kontroli nad określonym przedsiębiorcą lub przedsiębiorcami, w szczególności przez zbycie określonego pakietu akcji lub udziałów, lub odwołania z funkcji członka organu zarządzającego lub nadzorczego jednego lub kilku przedsiębiorców,
3) udzielenia licencji praw wyłącznych konkurentowi.
Po spełnieniu przez przedsiębiorców zamierzających dokonać koncentracji wskazanych warunków Prezes UOKiK wydaje zgodę na dokonanie koncentracji, gdy konkurencja na rynku nie zostanie istotnie ograniczona, w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej.
Decyzje wygasają po dwóch latach.
Zakaz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów
Zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
Przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy, w szczególności:
1) naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji;
2) nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji;
3) proponowanie konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają potrzebom tych konsumentów ustalonym z uwzględnieniem dostępnych przedsiębiorcy informacji w zakresie cech tych konsumentów lub proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru.
Praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu. Za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się w szczególności praktykę rynkową wprowadzającą w błąd oraz agresywną praktykę rynkową, a także stosowanie sprzecznego z prawem kodeksu dobrych praktyk.
Zakaz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów
Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.
Nie jest zbiorowym interesem konsumentów suma indywidualnych interesów konsumentów.
Zakaz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów
Prezes UOKiK wydaje decyzję o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i nakazującą zaniechanie jej stosowania, jeżeli stwierdzi naruszenie zakazu.
W decyzji Prezes UOKiK może określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w celu zapewnienia wykonania nakazu, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji. Może również nakazać publikację decyzji w całości lub w części na koszt przedsiębiorcy.
Nie wydaje się decyzji jeżeli przedsiębiorca zaprzestał stosowania praktyki.
W takim przypadku Prezes UOKiK wydaje decyzję o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i stwierdzającą zaniechanie jej stosowania.
Jeżeli w toku postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów zostanie uprawdopodobnione, że przedsiębiorca stosuje praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, a przedsiębiorca, któremu jest zarzucane naruszenie tego przepisu, zobowiąże się do podjęcia lub zaniechania określonych działań zmierzających do zapobieżenia tym naruszeniom, Prezes UOKiK może nałożyć obowiązek wykonania tych zobowiązań.
Prezes UOKiK może określić termin wykonania zobowiązań.
Prezes Urzędu nakłada na przedsiębiorcę obowiązek składania w wyznaczonym terminie informacji o stopniu realizacji zobowiązań.
Niedozwolone postanowienia umowne
Art. 23a. Zakazane jest stosowanie we wzorcach umów zawieranych z
konsumentami niedozwolonych postanowień umownych, o których
mowa w art. 3851 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks
cywilny.
Kary pieniężne
Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10
% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie naruszy zakazy zawarte w ustawie.
Prezes UOKiK może również nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości stanowiącej równowartość do 50 mln euro, jeżeli przedsiębiorca ten choćby nieumyślnie:
1) podał nieprawdziwe dane;
2) nie udzielił informacji żądanych przez Prezesa UOKiK bądź udzielił nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd informacji;
3) uniemożliwia lub utrudnia przeprowadzenie kontroli;
4) uniemożliwia lub utrudnia przeprowadzenie przeszukania.
W przypadku gdy przedsiębiorca nie osiągnął przychodu w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, Prezes UOKiK może ustalić karę pieniężną w wysokości do dwustukrotności przeciętnego wynagrodzenia.
Kary pieniężne
Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorców karę pieniężną w wysokości stanowiącej równowartość do 10.000 euro za każdy dzień zwłoki w wykonaniu decyzji, postanowień lub wyroków sądowych w sprawach z zakresu praktyk ograniczających konkurencję, praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów oraz koncentracji.
Prezes UOKiK może nałożyć na osobę zarządzającą karę pieniężną w wysokości do 2 mln zł, jeżeli osoba ta umyślnie dopuściła do naruszenia przez przedsiębiorcę zakazów określonych w ustawie.
Prezes UOKiK może nałożyć na osobę pełniącą funkcję kierowniczą lub wchodzącą w skład organu zarządzającego przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości do pięćdziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli osoba ta umyślnie albo nieumyślnie:
1) nie wykonała decyzji, postanowień lub wyroków;
2) nie zgłosiła zamiaru koncentracji;
3) nie udzieliła informacji lub udzieliła nierzetelnych lub wprowadzających w błąd informacji żądanych przez Prezesa UOKiK.
Kary pieniężne
Prezes UOKiK odstępuje od nałożenia kary na przedsiębiorcę biorącego udział w porozumieniu ograniczającym konkurencję, jeżeli przedsiębiorca ten spełnia łącznie następujące warunki:
1) jako pierwszy z uczestników porozumienia:
a) dostarczy informację o istnieniu zakazanego porozumienia, wystarczającą do wszczęcia postępowania antymonopolowego, lub
b) przedstawi, z własnej inicjatywy, dowód
- jeżeli Prezes UOKiK nie posiadał w tym czasie informacji i dowodów wystarczających do wszczęcia postępowania antymonopolowego lub wydania decyzji;
2) współpracuje w toku postępowania w pełnym zakresie, dostarczając niezwłocznie wszelkich dowodów, którymi dysponuje, albo którymi może dysponować, i udzielając niezwłocznie wszelkich informacji związanych ze sprawą, z własnej inicjatywy lub na żądanie;
3) zaprzestał uczestnictwa w porozumieniu nie później niż w dniu poinformowania o istnieniu porozumienia lub przedstawienia dowodu;
4) nie był inicjatorem zawarcia porozumienia i nie nakłaniał innych przedsiębiorców do uczestnictwa w porozumieniu.
Jeżeli przedsiębiorca uczestniczący w porozumieniu nie spełnia powyższych warunków, Prezes UOKiK obniża karę nakładaną na tego przedsiębiorcę, jeżeli spełnia on łącznie następujące warunki:
1) przedstawi z własnej inicjatywy, dowód, który w istotny sposób przyczyni się do wydania decyzji;
2) zaprzestał uczestnictwa w porozumieniu nie później niż w momencie przedstawienia dowodu.
Kary pieniężne
Kary pieniężne są płatne z dochodu po opodatkowaniu lub innej formy nadwyżki dochodów nad wydatkami zmniejszonej o podatki.
