KRONIKA POLSKIEGO TOW A RZY STW A G EO LOGICZNEGO
283
KRONIKA POLSKIEGO TOWARZYSTWA GEOLOGICZNE*
CHRONICLE OF THE POLISH GEOLOGICAL SOCIETY
- A
. - S i - s;
Z bigniew W ilk 1 9 2 4 - 20 0 2
28 sierpnia 2002 roku zm arł nagle na w ycieczce w K arpatach prof. dr hab. Zbigniew W ilk członek honorow y i w ieloletni prezes Towarzystwa, redaktor naczelny Annales Societatis Geologorum Poloniae (Rocznika Polskiego Towarzystwa Geologicznego), w y
bitny hydrogeolog.
Prof. Zbigniew W ilk był od roku 1952 członkiem Polskiego Towarzystw a G eologicznego biorąc zawsze żywy udział w jego działalności. W roku 1977 na 49 zjeździe w Załużu koło Sanoka wybrany został wiceprezesem, a w roku 1979 na Zjeździe w Zako
panym prezesem Towarzystw a. Godność tę piastow ał do roku 1989, kiedy to stan zdrow ia by przyczyną jego rezygnacji.
N iew ątpliw ą zasługą profesora W ilka było przeprowadzenie Towarzystw a przez ciężki okres stanu wojennego. W uznaniu Jego zasług dla rozwoju Towarzystw a, ja k i Jego osiągnięć naukowych nadano M u w 1990 roku godność członka honorowego Tow a
rzystwa. Jak tylko pozwolił m u na to stan zdrow ia zaczął po
nownie działać w Zarządzie G łównym, a od roku 1995 do końca życia pełnił z dużym zaangażow aniem funkcję redaktora naczel
nego Annales Societatis Geologorum Poloniae. Za jego kadencji czasopism o przybrało now oczesny format; rozpoczęte zostały też starania o w prowadzenie ASGP na listę filadelfijską. Zbyszek zaangażował się w w spółpracę Towarzystw a z European Federa- tion o f Geologists, był członkiem Zarządu Federacji i jeszcze trzy m iesiące przed sw oją śm iercią uczestniczył w jego posiedzeniu w Bazylei. Przyczynił się w alnie do uzyskania przez Towarzystwo statusu pełnego członka. Zorganizow ał w Towarzystw ie Sekcję G eologów Profesjonalnych. Na podkreślenie rów nież zasługuje Jego działalność w Towarzystw ie K rzewienia i Popierania Nauk.
Był członkiem International A ssociation o f Hydrogeologists, In
ternational Association o f Engeneering Geology i International Mine W ater Association.
Zbyszek urodził się 23 października 1924 roku w Starym Sączu. W czasie wojny działał w tajnym harcerstwie, którą to
działalność przerwało wywiezienie Go na roboty przym usow e do Niemiec. Studia rozpoczął w roku 1946 na A kadem ii Górniczo- Hutniczej, na W ydziale G eologiczno Poszukiwaw czym i ukończył je w roku 1950 uzyskując stopień m gr inż. geologii. W roku 1963 obronił rozprawę doktorską, a ju ż po dw u latach habilitował się uzyskując stopień doktora habilitowanego nauk technicznych.
Z dum ą podkreślał, że był uczniem profesora Rom ana K rajew skiego tw órcy polskiej szkoły górniczej, który zainteresował Zbyszka hydrogeologią górniczą. W latach 1959/60 przebyw ał na stażu naukow ym w Uniwersytecie w Kansas.
Jeszcze w czasie studiów rozpoczął badania osuw isk karpac
kich dla Państwow ego Instytutu Geologicznego. Po studiach po
czątkowo pracow ał jako hydrogeolog kopalniany w rejonie L ubi
na, by bardzo szybko, bo w roku 1952 w rócić na A kademię Gór- niczo-Hutniczą, z którą związał swoje losy do końca życia prze
chodząc wszystkie stopnie od asystenta po profesora zwyczajnego, który to tytuł uzyskał w 1984 roku. Przejście na em eryturę w 1995 roku nie przerwało Jego działalności naukowej. W ciągu następ
nych lat przygotow yw ał zbiorowe, m onograficzne opracowanie pośw ięcone hydrogeologicznym problem om złóż w Polsce. To niedawno ukończone, trzytom owe dzieło, będące podsum ow a
niem dorobku Jego życia, znajduje się obecnie w druku.
Był doskonałym nauczycielem akadem ickim , łubianym i sza
now anym przez studentów i w ychow aw cą licznych pokoleń hy
drogeologów. Zapraszany był na w ykłady do w yższych uczelni w N iem czech, H iszpanii, Włoch, Indii.
Tem atyce kopalnianej, poszerzonej o problem y hydrogeolo
giczne, pośw ięcił się do końca życia stając się jednym z najlep
szych hydrogeologów górniczych i autorytetem w dziedzinie ba
dań w arunków hydrogeologicznych złóż kopalin od ich poszuki
wań, eksploatacji po likwidację oraz w pływ u górnictw a na środo
wisko wodne. W prow adził do polskiej literatury hydrogeologicz
nej teorię nieustalonego ruchu w ody podziem nej, opracow ał m e
todę prognozow ania dopływ ów wód do kopalń podziem nych oraz określania w pływu czynników środowiskowych oraz eksploata
cyjnych na zawodnienie kopalń. W yniki swoich badań i prze
myśleń opublikow ał w 120 artykułach i w pięciu książkach oraz w w ielu opracow aniach archiwalnych. Czas w olny od zajęć spę
dzał zwykle w Beskidach na w ycieczkach z żoną Teresą.
Jego wielki i szeroko uznawany autorytet naukow y były po
wodem pow ołania Go w 1960 do Komisji Zagrożeń W odnych w G órnictwie, a w roku 1965 do Komisji ds. Ochrony Pow ierz
chni Górniczej. Był członkiem Rad N aukowych Państwow ego In
stytutu Geologicznego, Głównego Instytutu G órnictw a i Instytutu Nauk G eologicznych PAN. W ysoka ocena Jego osiągnięć nau- kowo-badawczych spow odowała w ybranie Go w roku 1994 człon
kiem korespondentem Polskiej A kadem ii U m iejętności, a w iosną roku 2002 członkiem czynnym. O statnio pełnił funkcję sekretarza W ydziału IV, Przyrodniczego.
O trzym ał liczne medale i wyróżnienia m.in. Oficerski O rder Odrodzenia Polski, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Medal zasłużonego dla Polskiej Geologii, dla Polskiego G órnictw a oraz dla Ochrony Środowiska, uzyskał stopień G eneralnego D yrektora Górniczego. Był wyróżniany nagrodam i Rektora Akademii Górniczo-Hutniczej.
Pozostanie po nim nie tylko spuścizna naukowa ale przede w szystkim pamięć jako o mądrym i praw ym człowieku.
Andrzej Slączka
284
KRONIKA POLSK IEGO TOW A RZY STW A GEOLOGICZNEGOW ybrane publikacje prof, dr hab. inż. Zbigniewa Wilka
1954 O suwisko w Bańskiej W yżnej na Podhalu. Biuletyn In
stytutu Geologicznego, 86: 117-128. (wspólnie z S. Śliwą) 1964 Relation between porosity and depth o f sandstone o f the
Łaziska and Libiąż beds (U pper Carboniferous), Upper Silesian Coal Basin. Bulletin Acad. P oi Sc. Ser. Sc. geol.
geogr., 12: 113-118.
1965 Zawodnienie a w ielkość i głębokość kopalń we w schod
niej części Górnośląskiego Zagłębia W ęglowego. Prace geologiczne Komisji Nauk Geologicznych PAN Oddział w Krakowie, 24: 117 p.
1967 Rozwój i zmienność zaw odnienia polskich kopalń w ęgla kamiennego. Zeszyty Naukowe Akademii Górniczo-Hut
niczej,, 179, 160 p.
1975 Związki między w ydobyciem węgla a dopływami wody do kopalń GZW. Zeszyt\’ Problemowe Górnictwa, 12: 4 3 - 84.
1977 K ontakty między poziom am i w odonośnym i w olkuskim rejonie kopalnictw a rud. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 47: 115-143. (wspólnie z A. F. A dam czykiem, J. Biernackim i J. Motyką)
1984 Investigations o f som e hydraulic properties o f karst solu
tion opennings and fractures. Annales Societatis Geologo-
rum Poloniae, 54: 15-43. (wspólnie z J. M otyką i I.
Józefko)
1984 V ariations in the yield o f groundw ater effluents in a salt mine. Archiwum Mineralogiczne, 29: 25-37. (wspólnie z G. Kortasem)
1986 Zone o f nonlinear groundw ater flow around mine work- ingsin a karstfractured rock m assif and it significance for the reliability o f mine w ater inflow prediction. Archiwum Mineralogiczne, 31: 417-446. (wspólnie z J. M otyką) 1989 W arunki hydrogeologiczne Lubelskiego Zagłębia W ęglo
wego. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 125:
107p. (współredakcja z A. Różkowskim)
1989 H ydrogeologia złóż w warunkach krasu i problem y wodne eksploatującego je górnictwa. Zeszyty• Naukowe Akademii Górniczo Hutniczej, 1293. 63p.
1996 Sześćdziesiąt pięć tom ów Rocznika Polskiego Tow arzy
stwa Geologicznego, A nnales Societatis G eologorum Po
loniae. Przegląd Geologiczny, 5: 464^-68.
1998 W darcie i awarie w odne w polskich kopalniach soli i ich skutki na powierzchni terenu. Prace Naukowe Uniwer
sytetu Śląskiego, 1719: 238-252.
1999 Hydrogeologia górnicza w Polsce, w czoraj, dziś i jutro.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 388:
2 4 7 p /
