Temat: Strategia – budowa i zmiany. Strategia a rynek.
Rozwój każdej organizacji, każdego działania przedsiębiorczego, niezależnie od charakteru i skali działania powinien być oparty na strategii.
Strategia stanowi zintegrowany układ celów i zadań oraz pakiet środków ukierunkowujących i dynamizujących przekształcenie organizacji lub utworzenie nowej dla urzeczywistnienia jej misji, zwiększenia sprawności i siły konkurencyjnej.
Strategia jest grą o przyszłość, którą podejmuje przedsiębiorca, aby wytyczyć najlepszą (optymalną) drogę do lepszej (oczekiwanej) przyszłości, którą zamierza konsekwentnie kreować.
Strategia rozwoju (strategia z grec. dowództwo) jest stale odbywającym się procesem przygotowywania i prowadzenia działań zmierzających do realizacji pożądanego celu przy uwzględnieniu istniejących warunków, określonego miejsca i czasu.
Strategia - w znaczeniu ogólnym oznacza naczelną orientację gospodarczą, społeczną, militarną, która wyraża dominujący kierunek działania danego systemu. Ta naczelna orientacja jest główną linią i zarazem wytyczną postępowania przedsiębiorcy w związku z sytuacjami, jakie zachodzą w otoczeniu i przy uwzględnieniu własnego potencjału kadrowego, organizacyjnego, finansowego i techniczno - produkcyjnego. Należy jednak podkreślić, że strategia w wymiarze podstawowym ma zawsze charakter kompleksowy, ponieważ jest projektem przyszłej organizacji i funkcjonowania całego systemu.
Strategia zarządzania organizacjami gospodarczymi:
przedstawia cele ogólne i cele cząstkowe szczególnego znaczenia, a więc te, które rozstrzygają o tworzeniu, funkcjonowaniu i rozwoju organizacji jako całości,
jest zdeterminowana przez otoczenie i przez czynniki wewnętrzne,
uwzględnia poziom organizacyjno - techniczny i zasoby konkurencji,
jest wyrażona w formie programów i planów dotyczących działalności globalnej lub jakiejś funkcji organizacji,
jest określona w elastycznym horyzoncie planowania,
podlega ocenie przez zastosowanie określonych kryteriów efektywności.
Wg R.W. Griffina (1996) „Dobrze pomyślana strategia koncentruje się na czterech podstawowych czynnikach:
zasięgu strategii – zespole rynków, na których organizacja będzie konkurować;
dystrybucji zasobów – sposobie, w jaki organizacja rozdziela swe zasoby pomiędzy różne zastosowania;
wyróżniającej kompetencji - tym, co organizacja robi szczególnie dobrze;
synergii - sposobie, w jaki różne dziedziny działalności firmy uzupełniają się lub wspomagają”.
W krajach zachodnioeuropejskich i Ameryce Północnej własną strategię rozwoju opracowują prawie wszystkie organizacje, takie jak: szkoły, szpitale, urzędy oraz małe i duże firmy, ponieważ dobrze opracowana strategia decyduje o rozwoju organizacji. Wykonanie analizy strategicznej ułatwia również wytyczenie realnych celów, a przedsiębiorcy umożliwia ocenę sytuacji podległej organizacji.
Wprowadzanie zarządzania strategicznego w polskiej firmie nie jest proste, ponieważ jest to przeszczep z innej kultury. Niestety, w dobie globalizacji nie ma innego wyjścia...
Dokonując wyboru strategii musimy:
uwzględnić otoczenie firmy,
ocenić zasoby będące w dyspozycji firmy,
określić cele działania, co prowadzi do odpowiedzi na pytanie jaka jest wizji firmy i jej misja.
Elementy strategii rozwoju
Strategię należy formułować w odniesieniu do następujących elementów marketingowych:
produktu,
ceny,
promocji,
dystrybucji,
komunikacji.
Strategia rozwoju organizacji składa się z 4 zależnych części:
1) działania – określa gdzie i komu organizacja zamierza sprzedawać swoje wyroby lub usługi /produkty,
2) przewagi strategicznej – polega na tym, aby w ramach wybranej dziedziny być bardziej atrakcyjnym dla klienta niż inne organizacje w branży,
3) celów strategicznych – pokazują co i kiedy organizacja ma wykonać,
4) funkcjonalnego programu działania – jest to odzwierciedlenie koncepcji strategii na konkretne działania na każdym stanowisku pracy, dla każdego pracownika.
Organizacja przetrwa w długim okresie i zrealizuje podstawowe cele, pod warunkiem stałego rozwoju i wzrostu. Rozwój rozumiany jest jako zjawisko jakościowe, polegające na wprowadzaniu innowacji produktowych, procesowych, strukturalnych.
W procesie rozwoju wyróżniamy 3 rodzaje zmian:
a) postęp – zmiana oceniana pozytywnie, b) regres – zmiana oceniana negatywnie,
c) stagnacja – faza przejściowa, brak zmian w danej dziedzinie.
Strategia jest sposobem wykorzystania całego potencjału organizacji do zagwarantowania właścicielowi i firmie, w maksymalnie długim okresie, maksymalnych zysków.
Strategia to:
1) dążenie firmy do wyznaczonego celu i unikania zarobienia „szybkich pieniędzy”,
2) przemyślane, poparte głębokimi analizami, działanie skierowane na zaspokojenie potrzeb potencjalnego klienta,
3) działanie prowadzące do „mądrej” polityki finansowej, optymalizacji kosztów, skutecznego zarządzania, efektywnej alokacji zasobów organizacji,
4) plan działania organizacji związany z przyszłą pozycją w otoczeniu oraz pewien względnie trwały i spójny sposób działania. Służy realizacji zasadniczych, długookresowych celów organizacji.
W nowoczesnych koncepcjach zarządzania wiele miejsca poświęca się analizie elementów strategii organizacji, które obejmują:
1. Cele strategiczne.
2. Domeny działania.
3. Sposób zdobywania przewagi konkurencyjnej.
4. Strategię funkcjonowania organizacji.
Plan strategiczny (strategia) – kiedy warto o nim (niej) myśleć?
zawsze,
wtedy, gdy zmniejsza się dynamika przychodów o max 10%,
przed wejściem na nowy rynek,
przed pozyskaniem finansowania zewnętrznego,
przed podjęciem decyzji o inwestycjach ważnych dla organizacji,
w sytuacji gdy pojawia się zagrożenie i występuje konieczność wprowadzenia zmian w organizacji.
Cykl strategiczny dla każdej organizacji określa następujące po sobie, logicznie uporządkowane zdarzenia, które obejmują:
pomysł,
plan działania,
wdrożenie pomysłu,
korektę ewentualnych odchyleń,
kolejne marzenie o lepszej przyszłości.
Etapy budowy strategii organizacji, bez względu na dziedzinę, branżę i formę prawną obejmują:
analizę otoczenia i budowanie możliwych alternatyw rozwoju,
wybór strategii dla firmy (określającej kierunek działania),
zapis strategii – czyli opis działania firmy w formie planów operacyjnych,
strategiczną kartę wyników – długoterminowe i krótkoterminowe cele i zadania firmy poddawane systematycznej kontroli,
wdrożenie strategii – przy założeniu możliwości jej zmiany.
Każda strategia musi zakładać orientację rynkową, stałe uczenie się organizacji i wprowadzanie programowych zmian. Zmiany strategii wynikają często z konieczności dostosowania się do zmian w otoczeniu lub zmian zachodzących wewnątrz organizacji.
Strategia a upadek firmy
N podstawie przeprowadzonych w latach 2006 – 2009 badań nad przedsiębiorstwami w kilku krajach Unii Europejskiej zostało stwierdzone, że:
90% firm upada w pierwszym roku funkcjonowania,
8% nie przetrwało 10 lat działalności na rynku,
99% likwidowanych firm nie miało strategii.
Z powyższego zestawienia wynika, że przy określaniu zadań stojących przed młodymi przedsiębiorcami należy wskazać na możliwość poniesienia fiaska danego przedsięwzięcia.
Jednak jest to zjawisko normalne, na które należy się odpowiednio przygotować i traktować jako jedną z możliwości realizacji działalności gospodarczej, a nie jako stan, który utrudni dalsze funkcjonowanie przedsiębiorcy.
Analiza danych podnosi także element długości okresu funkcjonowania organizacji na rynku. Wyniki badań wskazują na krótkotrwały czas takiego działania. To także jest przesłanka do przygotowania młodych ludzi do odpowiednich reakcji na zachodzące zjawiska. Wg niektórych autorów istnieje pogląd, że jedyną stałą w życiu gospodarczym jest zmiana i ten element powinien dominować w przedmiocie przedsiębiorczość. Realizacja strategii firmy w dłuższym okresie wymaga wprowadzania zmian w organizacji.
Organizacje upadają gdy:
nie wiemy co robić,
nie wiemy co chcemy osiągnąć,
nie planujemy zysków.
Brak strategii rozpoznajemy po:
chwytaniu każdej okazji do zarobienia pieniędzy,
działaniu niezgodnym z założonym profilem i posiadanymi zasobami,
przedkładaniu szybkich zysków nad stałe dochody,
zbyt dużym optymizmie w działaniu marketingowym,
przywiązywaniu zbytniej wagi do ilości klientów (a nie jakości),
krótkotrwałym pozytywnym wyniku finansowym,
braku znajomości potencjalnego klienta (potrzeb i lojalności).
RODZAJE STRATEGII
Strategia rozwoju - określenie kierunku rozwoju firmy poprzez:
analizę branż,
opracowanie kreatywnego, realnego scenariusza rozwoju,
określenie kierunku działania,
plan działania w wybranym zakresie.
Strategia przewagi konkurencyjnej - określenie czynników sukcesu:
wyodrębnienie domen strategicznych,
analiza poszczególnych domen,
wybór kluczowych czynników sukcesu, takich jak:
rozwój,
zysk,
pozycja na rynku,
zatrudnienie,
ambicja,
wyodrębnienie strategicznych działań.
Strategia operacyjna - optymalne wykorzystanie zasobów i kompetencji własnych i firmy obejmuje:
analizę zasobów własnych:
finansowych,
kompetencji (ludzie),
rzeczowych,
informacji,
wybór strategii aby uzyskać przewagę konkurencyjną,
wprowadzenie mierników wydajności,
identyfikację zasobów strategicznych,
mierniki oceny realizacji strategii.
Piramida strategii obejmuje:
a) marzenie, b) koncepcja, c) proces, ludzie,
d) zaspokajanie potrzeb.
Podsumowując powyższe rozważania, należy stwierdzić, że dzisiejsze warunki prowadzenia przedsiębiorstw, bycie przedsiębiorcą cechuje narastająca dynamika i kompleksowość. Wymaga to systemowego, holistycznego analizowania przedsięwzięć, które są ważne i często trudne do zidentyfikowania i poznania. Wskutek tego przedsiębiorcy mają do czynienia z coraz bardziej zawiłymi problemami i muszą podejmować decyzje szybciej. Często z trudem radzą sobie z brakiem wiedzy, narastającym poczuciem niepewności i zagrożenia, obawą o przyszłość własną i kierowanej organizacji.
Myślenie strategiczne pozwala sterować rozwojem organizacji w sposób przemyślany i zaplanowany, doskonalić struktury organizacji i rodzaje działalności. To oznacza stałe poszerzanie warunków kreowania lepszej jej przyszłości.
Strategiczne myślenie i działanie oznacza:
1) myślenie alternatywne, w kategoriach – jeżeli tak to, elastyczności i otwartości myślenia, dodanie nowych szans,
2) zmniejszenie zależności od jednego rodzaju działalności, dążenie do stworzenia nowych możliwości w nowych segmentach rynku (dywersyfikacja), zmianie podejścia marketingowego (zmiana cen, marży, kosztów własnych),
3) preferowanie konkurencyjności zamiast wydajności, budowa orientacji marketingowej, 4) stałą ocenę sytuacji w otaczającym świecie, diagnozę problemów i poszukiwanie
rozwiązań służących przedsiębiorcy i organizacji.
BIBLIOGRAFIA:
Machaczka J., Podstawy zarządzania, Wydawnictwo AE, Kraków 1999
Zarządzanie. Teoria i praktyka, pod red. A. Koźmińskiego i W. Piotrowskiego, PWN, Warszawa 1996
Krupski R., Element zarządzania strategicznego, Wrocław 1996
Siedlecka U., Prognozowanie ostrzegawcze w gospodarce, PWE, Warszawa 1996
Zimniewicz K., Współczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa 1999
Baranowska M., Potęga technologii informatycznych – poradnik sztuki przetrwania, Warszawa 2007
Szyjewski Z., Zarządzanie projektami informatycznymi, Placet, Warszawa 2001
Alan R., Hurtownie danych i systemy informacji gospodarczych, Kraków 2002
Barczyk B., Bartusik K., Wybór strategii działania przedsiębiorstwa, …………
Famielec J., Strategie rozwoju przedsiębiorstw, Akademia Ekonomiczna w Krakowie 1997
Famielec J., Strategie rozwoju przedsiębiorstw produkcyjnych, Akademia Ekonomiczna w Krakowie 1991
Filar E., Skrzypek J., Biznes plan, Poltex, Warszawa 1996
Pierścionek Z., Strategie rozwoju firmy, PWN, Warszawa 1996
