Temat: Pomysł na działalność gospodarczą

1

Temat: Pomysł na działalność gospodarczą

RODZAJE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

W gospodarce polskiej i europejskiej wyróżniamy kilka działów (sektorów, dziedzin) gospodarki, takich jak:

 usługi,

 handel,

 produkcja,

 rolnictwo.

Charakterystyka poszczególnych działów pozwala na dokonanie wyboru rodzaju działalności gospodarczej i określenia zakresu przedsiębiorczości.

USŁUGI

Usługi określamy jako czynności pożyteczne, realizowane zazwyczaj w celach zarobkowych, zaspokajające potrzeby innych ludzi lub organizacji.

Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU¹) definiuje usługi jako:

 wszystkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych, które prowadzą działalność produkcyjną, jednocześnie nie wytwarzają nowych dóbr materialnych – usług na rzecz produkcji,

 wszystkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarki narodowej, ludności, które są przeznaczone dla celów konsumpcji społecznej, zbiorowej czy indywidualnej.

Usługi stwarzają wiele możliwości dla prowadzenia działalności gospodarczej.

Największa ilość innowacji związana jest z sektorem usług.

Według powyższej Klasyfikacji wyróżnia się:

 usługi produkcyjne - są to czynności realizowane przez jeden podmiot na rzecz i zlecenie drugiego,

1 Por. PKWiU (DzU 2008, nr 207, poz. 1293 ze zm.).

2

 usługi konsumpcyjne - bezpośrednio lub pośrednio związane są z zaspokajaniem potrzeb konsumpcyjnych społeczeństwa,

 usługi ogólnospołeczne – są to usługi realizujące potrzeby ogólne gospodarki narodowej i społeczeństwa jako całości.

Usługa może być czynnością niematerialną, taką jak np. porada adwokacka, techniczna, psychologiczna lub reprezentowanie kogoś przed urzędem czy sądem, ale też czynnością w wyniku której powstaje dobro materialne, konkretna rzecz, np. pozew sądowy, dokumentacja techniczna, przetłumaczony tekst.

Główne cechy usług:

1) niematerialność - cecha ta utrudnia konsumentowi podjęcie z góry trafnej decyzji i ustalenie czy będzie z wykonania danej usługi zadowolony; przed dokonaniem zakupu i realizacją usługi nie da się ich spróbować, poczuć, usłyszeć,

2) nietrwałość - usług nie można magazynować, przechowywać ani inwentaryzować co świadczy o ich nietrwałości, np. szewc nie może przechowywać swoich umiejętności dla wykorzystania przez pomocników, gdy jest dużo pracy, magazynować, przechowywać.

inwentaryzować można jedynie informacje o wykonanych usługach. Ewentualnie powstałe w wyniku realizowania usług dobra, są własnością zleceniodawców,

3) różnorakość (zmienność) - wystandaryzowana i obiektywna ocena usług w zestawieniu z jakimś wzorcem są utrudnione, np. ta sama usługa edukacyjna czy opiekuńcza będzie dla jednych rodziców zadowalająca, a dla innych będzie nie do przyjęcia,

4) duży związek z wykonawcą- cechą usługi jest to, że konkretnie i dokładnie tak zrealizowana usługa może być przez konkretnego wykonawcę.

HANDEL

Jest to działalność gospodarcza polegająca na wymianie dóbr i usług za odpłatnością, w celu realizacji zysku.

Handel jest jedną z najstarszych dziedzin gospodarki i przy uruchamianiu działalności gospodarczej w handlu wymagane jest niewielkie zaangażowanie finansowe. Handel stwarza

3

dogodne warunki do uruchamiania własnej działalności gospodarczej w niezbyt dużym zakresie. Jednakże należy pamiętać, że niektóre działy handlu wymagają stosownych zezwoleń (np. handel winem, paliwami, gazem).

Istnieją różne formy bezpośredniej wymiany towarów i usług:

 handel detaliczny i hurtowy,

 handel internetowy,

 wymiana bezpośrednia (barter).

Do podstawowych funkcji handlu zalicza się:

 uzgadnianie struktury rodzajowej towarów,

 kierowanie ruchem towarów w czasie - związane jest to z występowaniem rozbieżności między produkcją a konsumpcją,

 kierowanie ruchem towarów w przestrzeni - miejsca produkcji określonych dóbr nie pokrywają się z miejscami popytu, spożycia lub zużycia,

 kształtowanie struktury asortymentowej towarów - poszczególne dobra w czasie przechodzenia ze sfery produkcji do sfery konsumpcji są grupowane według rodzaju zaspokajanych potrzeb,

 zasilanie budżetu państwa w formie podatków,

 wpływanie na konsumpcję z uwzględnieniem wzrostu spożycia, potrzeb indywidualnych i społecznych,

 rozwój nowoczesnych usług.

W zależności od zakresu i rodzaju działalności wyróżnia się handel hurtowy i detaliczny, a ze względu na zakres - krajowy (wewnętrzny) i zagraniczny.

Należy zauważyć, że wraz z rozwojem gospodarki wzrasta wartość sprzedawanych towarów i usług.

4 PRODUKCJA

Produkcja jest to działalność zarobkowa, mająca przynieść zyski wykonawcy. Celem jej jest wytworzenie określonych dóbr materialnych, które zaspokoją określone potrzeby społeczne. Do produkcji zaliczamy też działalność polegającą na wydobywaniu surowców mineralnych i ich przetwarzanie.

Produkcja jest istotnym elementem wzrostu gospodarczego oraz najszerszym polem wykorzystania i zastosowania innowacji. Jest jednocześnie najbardziej kapitałochłonnym działem gospodarki. Podejmowanie działalności gospodarczej w dziedzinie produkcji wymaga odpowiedniej formy organizacyjnoprawnej, np. przedsiębiorstwo samorządowe, spółka kapitałowa, spółka cywilna.

Po przemianach gospodarczych, po urynkowieniu się gospodarki wyraźnie zaczęło być widoczne, że przemysł polski jest mało konkurencyjny.

W związku z tym zostały podjęte w Polsce liczne działania mające na celu wprowadzenie zmian.

Zmiany zaczęto od:

 wspierania rozwoju podmiotów mikro, małych i średnich, czyli od zmiany struktury rozmiaru firm - firmy sektora MSP zachowują się bardziej elastycznie na rynku,

 wspierania rozwoju sektora prywatnego, czyli zaczęto zmieniać strukturę własnościową podmiotów,

 obniżania kosztów produkcji, poprzez wprowadzanie nowych technologii i stosowanie nowoczesnych materiałów,

 wspierania rozwoju owoczesnych gałęzi przemysłu, takich jak: elektroniczny, farmaceutyczny, chemiczny, precyzyjny,

 przykładania dużej wagi do poprawy jakości wyrobów,

 bilansowania popytu z podażą w ramach poszczególnych gałęzi przemysłu.

Następnie zaczęto tworzyć specjalne strefy ekonomiczne oraz parki technologiczne.

5

Od 13 lipca 1990 r. funkcjonuje Ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

Od tego czasu nastąpiło wiele zmian w polskim przemyśle. Część zakładów państwowych została sprywatyzowana. Często na terenach byłych zakładów państwowych, w tych samych budynkach jest obecnie prowadzona z dużym powodzeniem działalność gospodarcza przez prywatne podmioty.

Restrukturyzacja gospodarki wymaga bardzo dużych nakładów finansowych, w związku z tym bardzo dobrze są widziani inwestorzy zagraniczni. Najwięcej inwestorów zagranicznych pochodzi z Francji, Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Holandii.

Jednym ze sposobów pozyskiwania obcego kapitału jest tworzenie bardzo dogodnych warunków inwestowania w Specjalnych Strefach Ekonomicznych (SSE). Obecnie na terenie Polski działa kilkanaście SSE.

ROLNICTWO

Rolnictwo należy do jednej z najstarszych aktywności wytwórczych ludzkości, człowiek przeszedł do niego od łowiectwa i zbieractwa.

Rolnictwo to dział gospodarki narodowej zajmujący się głównie wytwarzaniem płodów rolnych, zarówno zwierzęcych jak i roślinnych. Do tego działu gospodarki zalicza się też często przetwórstwo rolno- spożywcze.

Rolnictwo to dział gospodarki mający bardzo duże oddziaływanie na środowisko naturalne i zdrowie ludzi. Tak w Polsce jak i w Unii Europejskiej i innych krajach na świecie podejmuje się działania mające na celu ograniczenie szkodliwego wpływu rolnictwa na środowisko naturalne. Każdy rozwinięty kraj ma swoją politykę rolną i ekologiczną.

Rolnictwo możemy podzielić na ekstensywne i intensywne.

Rolnictwo ekstensywne to coraz mniej popularne i rzadziej spotykane rolnictwo tradycyjne, drobnotowarowe. W krajach rozwiniętych jest w fazie zanikowej.

Rolnictwo intensywne to rolnictwo nowoczesne, prowadzone na dużą skalę, celem jego jest koncentracja i specjalizacja.

6 Rolnictwo intensywne charakteryzuje się:

- wysokim stopniem mechanizacji, - wysoką technologią,

- wysoką specjalizacją, dużą średnią powierzchnią gospodarstw rolnych, - duża średnią wydajnością np. z 1 hektara.

Rolnictwo pełni w gospodarce bardzo ważne funkcje:

 ekonomiczne - udział w tworzeniu Produktu Krajowego Brutto (PKB), poprzez wytwarzanie żywności, surowców dla przemysłu, pasz dla zwierząt,

 społeczne - zapewnia zajęcie zawodowe dużej grupie społecznej,

 przestrzenne - ma ogromny wpływ na kształtowanie krajobrazu na dużych powierzchniach, na przekształcanie krajobrazu naturalnego w rolniczy.

Rozważając zamiar rozpoczęcia działalności gospodarczej w rolnictwie, zwłaszcza nie mając w tej dziedzinie doświadczenia i tradycji rodzinnych, należy brać pod uwagę warunki przyrodnicze mające ogromny wpływ na rozwój rolnictwa.

Do warunków przyrodniczych wpływających na rozwój rolnictwa zaliczamy:

 gleby – rodzaj gleby często będzie determinował w dużej mierze rodzaj uprawianej roślinności oraz wielkość zbiorów. W naszym kraju najczęściej występują gleby średniej i słabej jakości,

 ukształtowanie powierzchni – najłatwiej i najtaniej jest prowadzić działalność rolniczą na terenach równinnych lub lekko pagórkowatych o łagodnych zboczach,

 klimat – na rodzaj uprawianej roślinności oraz wielkość zbiorów ogromny wpływ będą miały wielkość i rozkład opadów, nasłonecznienie oraz długość okresu wegetacyjnego.

Do warunków poza przyrodniczych wpływających na rozwój rolnictwa zaliczamy:

 politykę rolną i ekologiczną państwa,

 wykształcenie osób pracujących w rolnictwie,

7

 strukturę wielkości gospodarstw – większość gospodarstw rolnych w Polsce nie przekracza 5 ha, tak nieduże gospodarstwa nie dają możliwości dużego inwestowania w ich rozbudowę, mechanizację,

 formę własności gospodarstw – w naszym kraju występują głównie gospodarstwa indywidualne, ale też coraz częściej rolnicy się łączą w tzw. grupy producenckie,

 mechanizację rolnictwa – poziom stosowania nowych technologii, nowoczesnych maszyn,

 chemizację rolnictwa tj. nawożenie,

 nawadnianie.

Rolnictwo w Polsce: dane GUS Departament Rolnictwa – Powszechny spis rolny 2010- raport wstępny.

Według wstępnych wyników Powszechnego Spisu Rolnego w 2010 r., liczba gospodarstw rolnych o powierzchni powyżej 1 ha użytków rolnych wyniosła 1 583 tys.

i w porównaniu do poprzedniego spisu w 2002 r. zmniejszyła się o 373 tys., tj. o 19,1%.

W 2010 r. średnia wielkość gospodarstwa rolnego o powierzchni powyżej 1 ha użytków rolnych wyniosła 9,50 ha użytków rolnych, co oznacza jej zwiększenie o 13,1%

w stosunku do 2002 r.

8

Liczba gospodarstw (tys.)

0 400 800 1200 1600 2000

ogółem 1-5 ha 5-10 ha 10-20 ha 20-30 ha 30-50 ha > 50 ha Pow ierzchnia gospodarstw (ha)

Rok 2002 Rok 2010

Udział wielkości gospodarstw

Rok 2010

56,0%

22,4%

13,9%

3,8%

2,2%

1,6%

1-5 ha 5-10 ha 10-20 ha 20-30 ha 30-50 ha

> 50 ha

Rok 2002

58,6%

21,8%

13,6%

3,3%

1,6%

1,0%

1-5 ha 5-10 ha 10-20 ha 20-30 ha 30-50 ha

> 50 ha

Źródło: powszechny spis rolny 2010 – GUS dane wstępne

„

Największy spadek liczby gospodarstw rolnych (o 22,7% w porównaniu do 2002 r.) odnotowano wśród gospodarstw najmniejszych, o powierzchni od 1 do 5 ha użytków rolnych.

9

Znacząco wzrosła liczba gospodarstw największych. W grupie obszarowej użytków rolnych 30-50 ha wzrost ten wynosił 11,0%, a w grupie powyżej 50 ha – 28,8%.

Poprawie uległa struktura gospodarstw rolnych. Udział gospodarstw najmniejszych w ogólnej liczbie gospodarstw o powierzchni powyżej 1 ha użytków rolnych, zmniejszył się z 58,6% w 2002 r. do 56,0% w 2010 r.

W porównaniu do poprzedniego spisu, zwiększył się udział gospodarstw największych, choć nadal pozostaje on niewielki. Odsetek gospodarstw o powierzchni powyżej 20 ha zwiększył się z 5,9% w 2002 r. do 7,6% w 2010 r., w tym gospodarstw powyżej 50 ha, odpowiednio z 1,0% do 1,6%.