1.
2.
3. Kim jest persona non grata? Struktura i
funkcjonowanie placówek dyplomatycznych
a.
b. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości Po przeprowadzonej lekcji uczeń:
• wie, jakie są wewnętrzne i zewnętrzne organy państwa,
• wie, co mówi konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych,
• wie, co to jest prawo zwyczajowe,
• wie, czym jest czynne i bierne prawo legacji,
• zna funkcje misji dyplomatycznej,
• zna klasyfikację szefów misji,
• wie, kto wysyła nuncjuszów, kim jest charge d’affaires ad interim i attache wojskowy,
• wie, co oznacza termin persona non grata i agrement, co to są listy uwierzytelniające,
• wie, czym jest immunitet dyplomatyczny.
ii. b) Umiejętności Po przeprowadzonej lekcji uczeń:
• używa pojęcia: dyplomata w rozumieniu: a) urzędnik państwowy zajmujący się polityką zagraniczną, b) człowiek umiejący się zachować w każdej sytuacji w sposób zręczny, taktowny, tak, by nikogo nie urazić,
• używa zwrotu: dyplomatyczny w rozumieniu: odpowiedni, zręczny, taktowny, konstruowanie przykładów.
c. 2. Metoda i forma pracy
Wprowadzenie do zajęć ma charakter ekspresyjny: uczniowie dzielą się swoją wiedzą na temat funkcjonowania placówek dyplomatycznych. Wyjaśniają pojęcia powszechnie funkcjonujące w świadomości społecznej (persona non grata, immunitet dyplomatyczny, nuncjusz).
W oparciu o głośną lekturę poszczególnych artykułów konwencji wiedeńskiej o stosunkach
dyplomatycznych, nauczyciel przedstawia struktury i formy funkcjonowania placówek dyplomatycznych. Uczniowie zapisują najważniejsze fakty i definicje.
Ostatnia faza lekcji będzie próbą wspólnego określenia idealnego kandydata na dyplomatę.
Nauczyciel przedstawi drogę do służby zagranicznej. Zadanie i objaśnienie pracy domowej.
d. 3. Środki dydaktyczne
Skopiowana konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych.
e. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel przedstawia podział organów państwa na wewnętrzne i zewnętrzne. Opisuje placówki dyplomatyczne jako stałe organy zagraniczne państwa. Wyjaśnia, czym zajmuje się ambasador? Podaje ogólne wiadomości na temat funkcjonowania placówek dyplomatycznych.
ii. b) Faza realizacyjna
1. Konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych z 1961 roku jako główne źródło prawa dyplomatycznego; znaczenie prawa zwyczajowego.
2. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych. Co to jest prawo legacji? Od czego zależy ustanowienie stosunków dyplomatycznych między dwoma państwami? Z iloma państwami Polska utrzymuje stosunki dyplomatyczne?
3. Funkcje misji dyplomatycznej; głośna lektura art. 3. konwencji wiedeńskiej.
4. Przedstawienie struktury personalnej misji dyplomatycznej. Podział personelu misji na: dyplomatyczny, administracyjny, techniczny. Co to jest korpus dyplomatyczny?
5. Wymienienie klas szefów misji: a) ambasadorowie, nuncjusze, b) posłowie, internuncjusze, c) charge d’affaires ad interim.
6. Ustalanie pierwszeństwa przedstawicieli dyplomatycznych.
7. Jak wygląda procedura mianowania i rozpoczęcia pełnienia funkcji przez szefa misji dyplomatycznej? Co to jest agrement? Co to są listy uwierzytelniające?
8. Wymienienie możliwych przyczyn zakończenia funkcji szefa misji; wyjaśnienie pojęcia persona non grata.
9. Co to są przywileje i immunitety dyplomatyczne, nietykalność osobista
przedstawiciela dyplomatycznego, immunitet jurysdykcyjny, podatkowy i celny?
10. Zobowiązania członków misji w stosunku do państwa przyjmującego (m.in.
niemieszanie się do spraw wewnętrznych, szanowanie kultury, tradycji).
11. Nietykalność pomieszczeń misji; obowiązek ochrony placówek dyplomatycznych przez służby państwa przyjmującego.
iii. c) Faza podsumowująca
Pojęcie: dyplomata w znaczeniu urzędowym i książkowym (osoba taktowna). Używanie
zwrotu: dyplomatyczny w rozumieniu odpowiedni, zręczny. Podanie przykładów.
Jakimi cechami charakteru powinien się wyróżniać urzędnik służby zagranicznej? Jaką wiedzę powinien posiąść, by dobrze pełnić swoją funkcję? Znaczenie znajomości języków obcych w pracy na placówce dyplomatycznej.
Jak zostać dyplomatą? Przedstawienie możliwości stojących przed osobami zainteresowanymi pracą w MSZ. Preferowane kierunków studiów, staże organizowane w polskich
przedstawicielstwach za granicą.
f. 5. Bibliografia
1. Góralczyk W., Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, wyd. 6 popr. i uzup., Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1998.
2. Prawo w stosunkach międzynarodowych. Wybór dokumentów, oprac. S. Bieleń, wyd. 2 uzup., Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1998.
3. Sutor J., Prawo dyplomatyczne i konsularne, wyd. 3 zmienione, PWN, Warszawa 1988.
g. 6. Załączniki
i. a) Zadanie domowe
Dostajesz propozycję objęcia stanowiska ambasadora w dowolnym państwie świata. Wybierz kraj, do którego chciałbyś pojechać. Uzasadnij swój wybór i napisz, co byś zmienił
w stosunkach Polski z tym państwem. Przedstaw propozycje nowych form współpracy (praca pisemna; objętość pracy około 600 słów).
h. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
i. 8. Uwagi do scenariusza
Służba dyplomatyczna, abstrahując od urzędniczej monotonii i rutyny, jest bardzo ciekawym zajęciem. Daje możliwość poznania innych kultur, ciekawych ludzi, pozwala spojrzeć na świat z różnych perspektyw.
Przedstawienie zagadnień dotyczących dyplomacji, zawsze owianej mgiełką tajemniczości, opartej na wielowiekowych zwyczajach i nieco młodszych zapisach prawnych, powinno zainteresować uczniów i poszerzyć ich horyzonty poznawcze.
Niewątpliwie bardzo wskazanym byłoby dopełnienie niniejszej lekcji spotkaniem z doświadczonym pracownikiem MSZ. Takie spotkanie nie tylko umożliwiłoby uczniom zaznajomienie się z funkcjonowaniem dyplomacji od kuchni, ale również dałoby im szansę zadania pytań i zobaczenia z bliska prawdziwego dyplomaty.
