Opieka neurorozwojowa dla wczesniakow-min_

OPIEKA

NEUROROZWOJOWA DLA

WCZEŚNIAKÓW

Instytut Matki i Dziecka

Zakład Usprawniania Leczniczego mgr Artur Bartochowski

Misja nasza, jako zespołu to:

Wsparcie i pomoc dzieciom i rodzicom, ponieważ macierzyństwo przyszło za wcześnie

Pojęcie dziecka ryzyka

Na dzień dzisiejszy nie dysponujemy idealnymi technikami diagnostycznymi, wskazującymi czy dziecko jest chore, czy będzie rozwijało się prawidłowo

Możemy wskazać tzw. „dziecko ryzyka”, które jest zagrożone nieprawidłowym rozwojem

Bardzo wyraźne oznaki nieprawidłowego rozwoju w okresie szpitalnym (wcześniaki, niemowlęta donoszone) wskazują na duże prawdopodobieństwo, że dzieci te są chore.

Badanie diagnostyczne (usg, mri),

badanie neurologiczne, ortopedyczne oraz ocena różnymi metodami rozwoju dziecka przedwcześnie urodzonego - w okresie szpitalnym nie rozstrzygają do końca jaki będzie jego rozwój.

Wczesna opieka i stymulacja

rozwojowa są zasadniczymi

czynnikami wpływającymi na:

Rozwój dziecka

Samoregulację (jako zjawisko

psychologiczne, tj. zmieniającej się w rozwoju zdolności psychiki do

Uświadomienie sobie znaczenia szeroko pojętego rozwoju i samoregulacji dziecka wskazuje nam jasne cele naszego

Przy ustaleniu celów naszych

działań rehabilitacyjnych należy

wiedzieć że:

Relacje dziecko-opiekun, w tym

zwłaszcza więź emocjonalna, stanowią matrycę, czy niezbędny kontekst rozwoju procesów regulacyjnych (Kmita, 2013)

Rozróżnić należy dwa etapy

opieki neurorozwojowej:

I etap - podczas pobytu dziecka w

szpitalu,

II etap - po wyjściu dziecka ze

Rozwój psychomotoryczny

dziecka uwarunkowany jest

stanem jego ośrodkowego układu

nerwowego oraz działaniem na

ten układ bodźców świata

zewnętrznego.

Podczas pobytu w szpitalu na

dziecko mają wpływ:

ludzie (lekarze, pielęgniarki,

fizjoterapeuci, psycholodzy, rodzice i inny personel

medyczny),

otoczenie martwe (urządzenia

medyczne, infrastruktura szpitala).

Podczas pobytu w domu największy

wpływ na dziecko mają rodzice oraz

środowisko domowe.

Celem głównym hospitalizacji jest

uratowanie dziecka oraz zapewnienie jak

najlepszej formy psychofizycznej przed

wypisem do domu.

Celem podstawowym w domu jest

stworzenie warunków do pełnego

wykorzystania potencjału

psychomotorycznego, emocjonalnego

i społecznego dziecka.

Cechy opieki neurorozwojowej:

maksymalne bezpieczeństwo kliniczne, zintegrowanie działań w całym procesie leczenia,

optymalna intensywność (minimum działań dla maksimum efektów),

indywidualizm (uwzględnienie

W procesie opieki

neurorozwojowej należy dążyć

do stworzenia:

poczucia własnego bezpieczeństwa noworodka,

poczucia bezpieczeństwa rodziców i rozwinięcie ich kompetencji

rodzicielskich,

warunków dla pozytywnej stymulacji dziecka.

Aby najlepiej sprostać potrzebom

dzieci muszą być zapewnione:

stała obserwacja i analiza potrzeb i poziomu umiejętności funkcjonalnych noworodka,

asystowanie w rozwoju dziecka

adekwatnie do etapu dojrzewania i parametrów klinicznych,

zaangażowanie rodziców w procesy opieki nad ich dzieckiem oraz

umożliwienie im maksymalnie częstego kontaktu.

Rozwój wcześniaka w szpitalu

uwarunkowany jest różnymi

bodźcami.

Negatywne bodźce:

– ból (zabiegi, wentylacja mechaniczna), – nadmierny hałas,

– ostre światło,

Przeciwwagą dla negatywnych

bodźców są:

wczesne interakcje między rodzicami a dzieckiem,

dokładnie zaplanowane i

zorganizowane działania i zabiegi medyczne,

stwarzanie jak najbardziej przyjaznych warunków pobytu dziecka w szpitalu.

Zadaniami fizjoterapeuty w

procesie opieki nad

wcześniakiem są:

hamowanie nieprawidłowości rozwojowych,

stymulacja rozwoju psychoruchowego, uczestniczenie w procedurach

Hamowanie-ograniczanie

wpływu negatywnych

doświadczeń sensorycznych, aby

zapobiec rozwojowi

nieprawidłowych lub

patologicznych wzorców

postawy, ruchu i strategii

zachowania.

Stymulacja, czyli zapewnienie

możliwości doznawania

prawidłowych bodźców i

doświadczeń sensorycznych, aby

dziecko mogło je zaakceptować i

zaadoptować do rozwoju

prawidłowych, coraz bardziej

dojrzałych wzorców i reakcji

postawy, ruchu i zachowania.

Procedury medyczne, których

uczestniczy fizjoterapeuta to:

terapia oddechowa AFE, ekstubacja,

Program opieki neurorozwojowej

dla wcześniaka oparty jest na:

założeniach i technikach metody NDT-Bobath,

Program Zindywidualizowanej Oceny i Opieki Rozwojowej Noworodka

(NIDCAP, H. Als. Boston),

doświadczenia własne personelu

Oddział Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka.

ROZWOJOWE POZYCJE UŁOŻENIOWE

Developmentally supportive positioning

„Gniazdka”

Podstawowa technika stymulacji prawidłowego rozwoju i

profilaktyki zaburzeń

- Bezpieczeństwo kliniczne

- Absolutny komfort i poczucie bezpieczeństwa dziecka

- Poczucie bezpieczeństwa rodziców

POZYCJE

UŁOŻENIOWE

pozwalają na :

Nieograniczone możliwości stabilizacji dziecka

w prawidłowej pozycji bez

konieczności unieruchamiania go

Prawidłowe dojrzewanie poziomu napięcia

mięśniowego oraz jego prawidłowy rozkład (dystrybucję)

umożliwiający rozwój prawidłowych wzorców postawy i ruchu

Neutralizacja niepokoju i oznak stresu

spowodowanego wentylacją mechaniczną

Pełna kontrola nad zakresem, kierunkami i charakterem aktywności dziecka Prawidłowa spontaniczna aktywność przeciwko i zgodnie z kierunkiem działania siły grawitacji

Stabilizacja dolnych kątów żebrowo-przeponowych oraz miednicy w pozycji pośredniej w celu wspomagania pracy przepony Stabilizacja klatki piersiowej w pozycji umożliwiającej optymalną jej pracę we wszystkich

kierunkach

Stabilizacja głowy w trakcie wentylacji mechanicznej w celu uniknięcia przypadkowej ekstubacji oraz nadmiernej aktywności

wyprostnej głowy i tułowia POZYCJE UŁOŻENIOWE pozwalają na :

wspomaganie efektów wentylacji mechanicznej i rozwój mechaniki oddechowej, profilaktykę ( CLD, bezdechy, … )

DOTYK

całą dłonią

Zastosowanie technik NDT-Bobath pozwala na eliminowanie z praktyki postępowania na oddziałach neonatologicznych traumatycznych

technik obsługi dziecka, których stosowanie może powodować wzrost niepokoju i niepożądane reakcje u noworodka

(ćwiczenia bierne, uciski, chwyt kilkupunktowy, masaż, oklepywanie … )

Pierwsze, prawidłowe doświadczenia przemieszczania ciężaru ciała

z odpowiednim ułożeniem wszystkich części ciała względem siebie

Prawidłowa aktywność wokół linii środkowej

Kontrola nad rozkładem napięcia

mięśniowego i kierunkami aktywności spontanicznej

Umożliwienie stałego doświadczania prawidłowych wzorców postawy i ruchu Spójna, uzasadniona funkcjonalnie stymulacja przedsionkowa, czucia głębokiego i powierzchownego

A B

ASYSTOWANIE W ROZWOJU FUNKCJI ORALNYCH OD PIERWSZYCH DNI

ZASADY I TECHNIKI

DYNAMICZNEJ STABILIZACJI ZEWNĘTRZNEJ NDT-Bobath

Pozycja („alignement”, kontrola głowy, redystrybucja napięcia mięśniowego) Kontrola warunków pracy oddechowej (miednica, kl.piersiowa, brzuch )

Techniki stabilizacji żuchwy, podstawy języka, policzków

Kontrola ewolucji odruchów pierwotnych (np. kąsania)

Wspomaganie koordynacji ssania, połykania i oddychania

Podstawowym kryterium doboru rodzaju interwencji jest wyraźna zależność

między

jakością i koordynacją wywoływanych mechanizmów ssania, połykania

i oddychania, a efektywnością i jakością jedzenia

Technika najbardzej zbliżona do fizjologicznego toru ewakuacji wydzieliny z drzewa oskrzelowego Poprawa warunków wymiany

gazowej w trakcie wentylacji mechanicznej i spontanicznej Poprawa mechaniki oddechowej Poprawa warunków rozwoju dodatkowych mięśni

oddechowych

Zapobieganie powikłaniom

KINEZYTERAPIA ODDECHOWA

Metoda Zwiększania Przepływu Wydechowego AFE – acceleration du flux expiratoire

Dziękuję Państwu za uwagę.