Komunikat Biura Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący

Komunikat Biura Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący

wniosku RPO z dnia 22 września 2009 r. do Trybunału Konstytucyjnego

w sprawie stwierdzenia niezgodności art. 164 ust. 3 oraz art. 166 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 10 lipca 2008 r.

o zniesieniu Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej, o zmianie ustawy o Inspekcji Handlowej oraz niektórych innych ustaw z art. 24, art. 32 ust. 1 i art.

45 ust. 1, w związku z art. 2 Konstytucji RP.

Przyczyna wniosku: wnioski od obywateli.

Przedmiot wniosku: W związku z reorganizacją pracy urzędów zajmujących się ochroną środowiska oraz inspekcją handlową w zakwestionowanych przepisach przewidziano wygaszanie z mocy prawa stosunków pracy z pracownikami, którym nie zaproponowano nowych warunków pracy i płacy lub pracownikom, którzy odmówili ich przyjęcia. Regulując te kwestie ustawodawca odszedł od ogólnych zasad towarzyszących przejściu zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, określonych w art. 23¹ k.p., w świetle których takie przekształcenia po stronie pracodawcy prowadzą do automatycznego przekazania pracowników i kontynuowania przez nich stosunków pracy u nowego pracodawcy.

W ocenie Rzecznika wprowadzenie możliwości swobodnego zwalniania pracowników, bez konieczności stosowania klauzuli generalnej zasadności wypowiadania stosunku pracy, prowadzi do naruszenia standardów ochrony pracy wynikających z art. 24 Konstytucji. Regulacja przewidująca wygasanie stosunków pracy z przejętymi pracownikami, jeśli nie zostaną im zaproponowane nowe warunki zatrudnienia, bez określenia kryteriów takich działań ze strony nowego pracodawcy narusza zasadę równości wobec prawa. Dopuszczenie zaś wygasania ex lege stosunków pracy z przejętymi pracownikami w warunkach typowych dla wypowiadania umów o pracę powoduje znaczne ograniczenie możliwości badania przez sądy pracy zasadności niezaproponowania pracownikom nowych warunków pracy i płacy, co oznacza, że taka regulacja prawna jest niezgodna z art. 45 ust. 1 Konstytucji, gwarantującym każdemu prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez sąd pracy. Wprowadzona przez ustawodawcę instytucja wygaśnięcia ex lege stosunku pracy, zastępująca zwykły tryb rozwiązania stosunku pracy w drodze wypowiedzenia, pozostaje też w sprzeczności z art. 2 Konstytucji, którego istotną część treści normatywnej stanowi zasada ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, której z kolei elementem składowym jest ochrona praw

1

nabytych. Zasada ochrony praw nabytych nie dopuszcza możliwości zniesienia lub ograniczenia praw podmiotowych jednostki w sposób arbitralny.

Inne informacje związane z przedmiotem działania/(wcześniej podjęte działania): Zastrzeżenia w kwestii nadużywania instytucji wygaśnięcia stosunku pracy przy reformowaniu administracji publicznej były przedmiotem dwukrotnych wystąpień Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Pracy i Polityki Społecznej (11 czerwca 2003 r. i 28 czerwca 2007 r.), i choć zastrzeżenia te zostały generalnie podzielone, nie doprowadziło to jednak do zahamowania takiej praktyki ustawodawczej. Z tego względu kwestie te były przedmiotem wystąpienia Rzecznika do Prezesa Rady Ministrów w lipcu 2007 r., które jednak nie doczekało się odpowiedzi i nie doprowadziło do zaniechania tej praktyki legislacyjnej.

Dotyczy sprawy: RPO-599056-III/08/JP