Komunikat Biura Rzecznika Praw Obywatelskich
W dniu dzisiejszym, tj. 13 listopada 2007 r. w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich miała miejsce debata publiczna: „Prawo do udziału w głosowaniu: przeszkody – możliwości – zagrożenia”
w której uczestniczyli: dr Janusz Kochanowski, Rzecznik Praw Obywatelskich, prof. dr hab.
Marek Chmaj, ekspert Instytutu Spraw Publicznych, Kazimierz Czaplicki, Kierownik Krajowego Biura Wyborczego, Pavlina Suchankova, Dyrektor Centrum Integracji, Dr Jacek Strzemieczny, Prezes Centrum Edukacji Obywatelskiej i prof. UW dr hab. Marek Zubik, Zastępca Rzecznika Prawa Obywatelskich.
Uczestnicy debaty wymienili opinie na tematy dotyczące: korzystania przez osoby niepełnosprawne z czynnego prawa wyborczego, obywatelskich kampanii na rzecz zwiększenia frekwencji w wyborach, trudności związanych z głosowaniem w trakcie ostatnich wyborów parlamentarnych oraz przede wszystkim proponowanych zmian w prawie do głosowania.
Na wstępie debaty prof. Marek Zubik przypomniał przebieg ostatnich wyborów parlamentarnych. Wskazał na bariery w lokalach wyborczych, jakie napotykają osoby niepełnosprawne. Przypomniał o problemach związanych z brakiem kart wyborczych i przedłużającą się godziną zakończenia głosowania.
Następnie prof. dr hab. Marek Chmaj poruszył propozycje tzw. alternatywnych sposobów glosowania (korespondencyjne, przez internet, przez pełnomocnika) omawiając ich wady i zalety.
Zauważył również, że te propozycje - co często jest podkreślane - nie mają na celu zwiększenie frekwencji, a przede wszystkim zlikwidowanie absencji negatywnej czyli umożliwienie oddania głosu tym, którzy z tego prawa chcą skorzystać, a z różnych powodów jednak nie mogą.
Z kolei Kazimierz Czaplicki odniósł się do problemów zaistniałych podczas ostatnich wyborów i zwrócił uwagę zarówno na korzyści jak i zagrożenia wynikające z proponowanych zmian w prawie do głosowania. Jednakże dobitnie podkreślił konieczność umożliwienia wyborcom skorzystania z konstytucyjnego prawa do oddania głosu (na podstawia danych szacunkowych, ze względów zdrowotnych, z tego prawa, nie może w pełni korzystać od kilkuset tysięcy do nawet 3 milionów wyborców, które mają utrudniony dostęp do lokali wyborczych).
Również na temat problemów wynikających z dotarciem do siedzib obwodowych komisji wyborczych wypowiedziała się Pavlina Suchankowa, szeroko omawiając przede wszystkim bariery, jakie napotykają osoby niepełnosprawne. Przedstawiła również pakiet działań informacyjnych skierowanych do tej grupy wyborców przez Stowarzyszenie Przyjaciół Integracja
Dr Jacek Strzemieczny podkreślił znaczenie edukacji obywatelskiej w zwiększeniu frekwencji wyborczej. Omówił działania Centrum Edukacji Obywatelskiej, które od 1995 roku przeprowadza wśród uczniów szkół gimnazjalnych i średnich akcję „Młodzi głosują” (w tym roku patronat honorowy nad tym przedsięwzięciem objął Rzecznik Praw Obywatelskich). Jednym z elementów tego
przedsięwzięcia są prawyborach w szkołach, w których przez 12 lat wzięło udział ok. 2,3 tysięcy młodych ludzi.
Następnie miała miejsce żywiołowa dyskusja, w trakcie której prelegenci i zgromadzeni na debacie wymienili poglądy i oceny, co do proponowanych zmian w prawie do głosowania. Wiele emocji wzbudziła w szczególności propozycja głosowania przez internet, zważywszy na wątpliwości co, do tajność głosowania i weryfikowalność oddanych głosów.
Dyskusję podsumował Rzecznik Praw Obywatelskich, który wielokrotnie sygnalizował odpowiednim organom konieczność zmian procedur wyborczych zauważając, że ewentualne zmiany, po wnikliwych konsultacjach powinny mieć miejsce w najbliższym czasie, a nie na kilka miesięcy przede kolejnymi wyborami. Ponadto takie zmiany wymagają
zgodności z konstytucyjnymi wymogami dotyczącymi wyborów.
Więcej informacji o debacie i działaniach Rzecznika Praw Obywatelskich w zakresie realizacji prawa do udziału w głosowaniu znajduje się na stronie internetowej: www.rpo.gov.pl.
