V
Spis treści
O autorach ... XI Wykaz skrótów ... XIII Wprowadzenie ... XVII
Rozdział I. Jednostka samorządu terytorialnego podatnikiem VAT ... 1
1. Definicja podatnika VAT ... 1
2. Definicja działalności gospodarczej ... 2
3. Jednostka samorządu terytorialnego jako podatnik VAT ... 4
4. Jednostka samorządu terytorialnego a obsługujący ją urząd ... 12
5. Jednostka samorządu terytorialnego a jej pozostałe jednostki organizacyjne, za pomocą których działa ... 13
5.1. Jednostki samorządu terytorialnego ... 13
5.2. Jednostki budżetowe ... 17
5.3. Zakłady budżetowe ... 26
5.3.1. Organizacja zakładu budżetowego ... 26
5.3.2. Pogląd, że to samorządowy zakład budżetowy jest odrębnym podatnikiem – jako podmiot samodzielnie prowadzący działalność gospodarczą ... 28
5.4. Świadczenia na linii JST a jednostka budżetowa/zakład budżetowy ... 33
5.5. Wyzwania, jakie stoją przed JST w wyniku centralizacji ... 38
Rozdział II. Centralizacja VAT w jednostkach samorządu terytorialnego ... 41
1. Wyrok TSUE oraz NSA w sprawie centralizacji VAT ... 41
2. Sukcesja podatkowa ... 42
3. Wyzwania stojące przed JST w wyniku centralizacji dla celów VAT ... 45
4. Formalności (względem organów podatkowych) związane z centralizacją dla celów podatku VAT ... 46
4.1. Jednostki samorządu terytorialnego, które nie dokonały uprzedniej centralizacji dla celów VAT ... 46
4.2. Jednostki samorządu terytorialnego, które już dokonały centralizacji dla celów podatku VAT ... 49
VI
4.3. Rozliczenia VAT – jedna wspólna księgowość czy wiele drobnych ... 49
4.4. Faktury po centralizacji oraz nazwa JST i jej jednostki organizacyjnej na fakturze ... 50
4.5. Wystawianie faktur – kto powinien wystawiać faktury po centralizacji? ... 52
4.6. Numery faktur po centralizacji ... 53
4.7. Korygowanie nazwy sprzedawcy na fakturze wystawionej za lata sprzed centralizacji ... 54
4.8. Faktury korygujące ... 54
4.9. Faktury jednostek, które przed centralizacją były zwolnione z VAT ze względu na obrót ... 55
4.10. Rejestry sprzedaży i zakupu ... 57
4.11. JST i jej jednostki – jeden rejestr wspólny czy rejestry cząstkowe ... 59
4.12. Ujmowanie zakupów w rejestrze VAT, od których nie odlicza się podatku naliczonego ... 59
4.13. Deklaracje VAT ... 60
4.14. Deklaracja podatkowe – kto powinien złożyć ostatnią deklarację przed centralizacją ... 62
4.15. Ostatnia deklaracja jednostki a kwota nadwyżki podatku naliczonego do przeniesienia na następny okres ... 63
4.16. Korekta deklaracji – kto jest zobowiązany lub uprawniony złożyć korektę po centralizacji ... 63
4.17. Prezentacja zakupów w deklaracji, które z czasem staną się środkami trwałymi ... 64
4.18. Prezentacja w deklaracji wydatków wykorzystywanych do celów mieszanych ... 64
4.19. Kasy rejestrujące ... 66
4.19.1. Zasady prowadzenia ewidencji ... 66
4.19.2. Warunki uprawniające do zastosowania ulgi ... 69
4.19.3. Termin dokonywania odliczeń ... 69
4.19.4. Dotychczasowe kasy rejestrujące ... 70
4.20. Podatek naliczony ... 72
4.20.1. Odliczenie podatku naliczonego – kto jest uprawniony odliczyć VAT po centralizacji ... 72
4.21. Odliczanie prewspółczynnikiem i proporcją a centralizacja VAT ... 73
4.21.1. Prewspółczynnik a centralizacja VAT ... 73
4.21.2. Proporcja a centralizacja VAT ... 75
4.21.3. Proporcja a jednostki JST, które były zwolnione z VAT ... 77
4.22. Korekta jednoroczna, 5- i 10-letnia – kontynuuje ją JST ... 79
4.22.1. Zagadnienia ogólne ... 79
4.22.2. Jednostki samorządu terytorialnego, które dokonały centralizacji przed 2016 r. ... 79
4.22.3. Korekty rozliczeń podatku VAT za okresy przed dniem podjęcia wspólnego rozliczania ... 80
VII
4.22.4. Korekty pojedyncze („zwykłe”) ... 81
4.22.5. Zbiorcze korekty związane z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ... 82
4.22.6. Warunki dokonania zbiorczej korekty ... 83
4.22.7. Uwzględnienie w korektach sprzedaży dokonywanej przez jednostki zwolnione z podatku VAT (z uwagi na obrót) ... 86
4.22.8. Ujęcie odliczenia podatku naliczonego w korektach „zbiorczych” .... 87
4.23. Czy do odliczenia podatku naliczonego niezbędne są faktury korygujące (zmieniające nazwę nabywcy z jednostki organizacyjnej na JST) ... 89
4.24. Skutek prawny zbiorczych korekt związanych z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości ... 90
4.25. Kwalifikowalność podatku VAT w projektach dofinansowanych z Unii Europejskiej a centralizacja VAT ... 91
4.26. Przepisy przejściowe – postępowania w toku ... 98
Rozdział III. Prewspółczynnik odliczenia podatku naliczonego (zakupy związane z czynnościami opodatkowanymi oraz niepodlegającymi opodatkowaniu VAT) ... 101
1. Bezpośredni i pośredni związek z działalnością gospodarczą ... 101
2. Odliczenia VAT przy różnych rodzajach działalności ... 102
3. Działalność gospodarcza i działalność niemająca charakteru gospodarczego ... 103
4. Odliczanie podatku naliczonego w stanie prawnym obowiązującym do 31.12.2015 r. ... 105
4.1. Przepisy VATU regulujące materię odliczenia ... 105
4.2. Odliczanie podatku naliczonego – zakup towarów i usług innych niż nieruchomości i wytworzenie/modernizacja nieruchomości ... 106
4.2.1. Zakup służy działalności opodatkowanej oraz będącej poza regulacjami VATU ... 106
4.2.2. Zakup służy działalności opodatkowanej, zwolnionej od podatku oraz będącej poza regulacjami VATU ... 116
4.3. Odliczanie podatku naliczonego – inwestycje związane z nieruchomościami ... 118
4.4. Argumenty przemawiające za niestosowaniem art. 86 ust. 7b VATU i art. 90a VATU w brzmieniu obowiązującym do końca 2015 r. ... 121
4.5. Odmienne stanowisko w zakresie budowy/modernizacji targowisk ... 131
5. Odliczanie podatku naliczonego w stanie prawnym obowiązującym od 1.1.2016 r. ... 133
6. Prewspółczynnik ... 135
6.1. Ustalenie wartości prewspółczynnika ... 135
6.2. Sposób wyliczenia prewspółczynnika przez JST ... 136
6.2.1. Przepisy odnoszące się do JST ... 136
6.2.2. Urząd obsługujący JST – wzór ... 138
6.2.3. Jednostka budżetowa – wzór ... 138
6.2.4. Zakład budżetowy – wzór ... 139
6.2.5. Okres (rok), za jaki pobierane są dane ... 139
VIII
6.2.6. Obrót z działalności gospodarczej – część wspólna dla wszystkich
jednostek JST ... 140
6.2.7. Dochody wykonane – część wspólna dla wszystkich jednostek JST .. 142
6.2.8. Dochody wykonane urzędu obsługującego JST (urzędu gminy/ miasta, starostwa, urzędu marszałkowskiego) ... 143
6.2.9. Dochody wykonane jednostki budżetowej ... 148
6.2.10. Przychody wykonane zakładu budżetowego ... 149
6.2.11. Zaokrąglenia ... 151
6.3. Prewspółczynnik wstępny ... 151
6.4. Prewspółczynnik ustalony z urzędem skarbowym ... 152
6.5. Korekta podatku naliczonego ze względu na zmianę prewspółczynnika ... 153
6.6. Odliczenie przy inwestycjach dotyczących nieruchomości (wykorzystywanych w celach prywatnych) ... 156
7. Zmiana przeznaczenia wykorzystania towarów i usług z czynności poza VAT na działalność gospodarczą – stanowisko sądów i organów podatkowych ... 158
8. Samochody a odliczenie podatku prewspółczynnikiem ... 162
8.1. Pojazdy samochodowe a prewspółczynnik ... 162
8.2. Wydatki związane z pojazdami samochodowymi – zasady ogólne ... 164
8.3. Sytuacja JST – wydatki związane z samochodami osobowymi (i pojazdami z nimi zrównanymi) ... 165
8.4. Sytuacja JST – wydatki związane z samochodami, które służą tylko działalności gospodarczej ... 167
Rozdział IV. Proporcja odliczenia podatku naliczonego (zakupy związane z czynnościami opodatkowanymi oraz zwolnionymi z podatku VAT) ... 177
1. Odliczenie podatku naliczonego według wskaźnika proporcji – uwagi wstępne . 177 2. Alokacja zakupów ... 178
3. Sposób obliczenia proporcji ... 181
4. Proporcja ustalana dla każdej jednostki samorządu terytorialnego – nowe zasady wyliczeń na podstawie ustawy o centralizacji ... 189
5. Korekta jednoroczna ... 191
6. Korekta wieloletnia ... 193
7. Korekta przy zmianie przeznaczenia ... 201
8. Kontynuacja korekty przy zbyciu przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części ... 212
9. Przypadki szczególne ... 213
9.1. Korekta środka trwałego, gdy został oddany do użytkowania w innym roku niż faktyczne odliczenie podatku VAT ... 213
9.2. Korekta VAT przy budowie nieruchomości ... 215
9.3. Ulepszenie środka trwałego a okres dokonania korekty VAT ... 216
9.4. Korekta przy zmianie przeznaczenia – częściowa czy jednorazowa ... 218
9.5. Nieodliczony w przeszłości podatek a korekta deklaracji – w wartości proporcji wstępnej czy ostatecznej? ... 220
IX
9.6. Zakup na promocję gminy – sposób odliczenia ... 223
9.7. Zakup usług doradczych a prawo do odliczenia podatku naliczonego ... 225
9.8. Znikome wykorzystanie zakupu do działalności opodatkowanej niepozbawiające podatnika prawa do odliczenia ... 226
9.9. Czy przed wejściem w życie przepisów o prewspółczynniku jednostki samorządu terytorialnego również powinny stosować tego typu wskaźnik w zakresie ponoszonych wydatków na nabycie towarów i usług? ... 227
Rozdział V. Pierwsza wspólna korekta prewspółczynnika i proporcji ... 231
1. Ewidencja podatku naliczonego jako element korekty jednorocznej i wieloletniej ... 231
1.1. Prowadzenie rejestrów VAT ... 231
1.2. Korekta jednoroczna ... 234
1.3. Korekta wieloletnia ... 241
1.4. Kontynuacja korekty wieloletniej dla nabyć dokonanych przed 1.1.2016 r. – przepisy przejściowe ... 244
1.5. Pierwsza korekta wieloletnia po zmianie przepisów dot. prewspółczynnika – przykłady ... 247
1.5.1. Inwestycja dotycząca wybudowania budynku – rozliczenie inwestycji w 2012 r. ... 247
1.5.2. Bursa (modernizacja) – rozliczenie inwestycji w 2013 r. ... 248
1.5.3. Inwestycja – budowa hali widowiskowo-sportowej w Gminie A ... 250
1.5.4. Inwestycja – budowa hali widowiskowo-sportowej w Gminie A (modyfikacja) ... 251
1.5.5. Inwestycja dotycząca budowy bursy ... 252
1.5.6. Korekta środków trwałych, które nie są nieruchomościami ... 253
1.5.7. Modernizacja nieruchomości ... 255
Rozdział VI. Akt prawny ... 259
